Nghiên cứu tác động của chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất đến phát triển nông nghiệp nông thôn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên

• Tác giả: Nguyễn Thị Hồng Hạnh
• Người hướng dẫn: PGS.TS Hồ Thị Lam Trà
• Trường học: Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản lý đất đai
• Đề tài: Tác động chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất đến phát triển nông nghiệp huyện Văn Lâm, Hưng Yên
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hưng Yên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• Danh mục các chữ viết tắt
• Danh mục các bảng
• Danh mục các hình
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Những đóng góp mới của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất
• 1.1.1. Một số thuật ngữ
• 1.1.2. Sử dụng đất đai
• 1.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về nông nghiệp, nông thôn
• 1.2.1. Lý thuyết về nông nghiệp, nông thôn trên thế giới
• 1.2.2. Khái quát mô hình thực tiễn về nông nghiệp, nông thôn
• 1.2.3. Quan hệ giữa sử dụng đất với phát triển nông nghiệp, nông thôn
• 1.3. Kinh nghiệm chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất của một số nước trên thế giới, vùng lãnh thổ và ở Việt Nam
• 1.3.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới và vùng lãnh thổ
• 1.3.2. Chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất ở Việt Nam
• 1.4. Tác động của quá trình chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất đến nông nghiệp, nông thôn
• 1.4.1. Tác động đến kinh tế
• 1.4.2. Tác động đến xã hội
• 1.4.3. Tác động đến môi trường nông thôn
• 1.5. Nhận xét chung và định hướng nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Nội dung nghiên cứu
• 2.1.1. Đặc điểm vùng nghiên cứu
• 2.1.2. Thực trạng chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất
• 2.1.3. Đánh giá tác động của chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất đến nông nghiệp, nông thôn
• 2.1.4. Kiểm chứng theo dõi một số mô hình sử dụng đất phục vụ đề xuất hướng sử dụng
• 2.1.5. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất nhằm phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn huyện
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu
• 2.2.2. Phương pháp phân vùng và chọn điểm nghiên cứu
• 2.2.3. Phương pháp điều tra và phỏng vấn
• 2.2.4. Phương pháp lựa chọn theo dõi mô hình sử dụng đất phục vụ đề xuất sử dụng đất
• 2.2.5. Phương pháp tính hiệu quả sử dụng đất
• 2.2.6. Phương pháp lấy mẫu phân tích
• 2.2.7. Phương pháp so sánh
• 2.2.8. Phương pháp đánh giá tác động
• 2.2.9. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Đặc điểm vùng nghiên cứu
• 3.2. Các nguồn tài nguyên
• 3.3. Thực trạng phát triển kinh tế, xã hội huyện Văn Lâm
• 3.4. Đánh giá thực trạng chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất
• 3.4.1. Hiện trạng và biến động sử dụng đất huyện Văn Lâm
• 3.4.2. Chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất huyện Văn Lâm giai đoạn 2000 - 2010
• 3.5. Tác động của chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất đến nông nghiệp, nông thôn
• 3.5.1. Tác động về mặt kinh tế
• 3.5.2. Tác động về mặt xã hội
• 3.5.3. Tác động về mặt môi trường
• 3.6. Xác định mức độ tác động của chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất đến phát triển nông nghiệp, nông thôn
• 3.7. Đánh giá chung
• 3.8. Kiểm chứng theo dõi một số mô hình sử dụng đất nông nghiệp phục vụ đề xuất hướng sử dụng
• 3.8.1. Thông tin về các mô hình theo dõi
• 3.8.2. Hiệu quả của các mô hình theo dõi
• 3.9. Giải pháp để nâng cao hiệu quả thực hiện chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất nhằm phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn huyện
• 3.9.1. Giải pháp về chính sách
• 3.9.2. Nhóm giải pháp về kinh tế
• 3.9.3. Nhóm giải pháp về xã hội
• 3.9.4. Nhóm giải pháp bảo vệ môi trường sinh thái
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 0.1. Kết luận
• 0.2. Kiến nghị
• Danh mục công trình đã công bố có liên quan đến luận án
• Tài liệu tham khảo
• Phụ lục

I. Tác động của chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất đến phát triển nông nghiệp

Chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất là một yếu tố quan trọng trong việc phát triển nông nghiệp tại huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Quá trình này không chỉ ảnh hưởng đến diện tích đất nông nghiệp mà còn tác động đến thu nhập và đời sống của người dân. Theo nghiên cứu, mặc dù diện tích đất nông nghiệp giảm, nhưng thu nhập của người dân lại có xu hướng tăng lên. Điều này cho thấy rằng việc chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất đã tạo ra cơ hội cho người dân chuyển đổi nghề nghiệp và tham gia vào các ngành nghề phi nông nghiệp. Tuy nhiên, một số người dân vẫn gặp khó khăn do mất đất, dẫn đến việc mất sinh kế. Do đó, cần có các chính sách hỗ trợ để đảm bảo rằng lợi ích từ chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất được phân bổ công bằng.

1.1 Tác động kinh tế

Tác động kinh tế của việc chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất đến phát triển nông nghiệp tại huyện Văn Lâm rất rõ ràng. Việc chuyển đổi này đã giúp tăng cường sản xuất nông nghiệp hàng hóa, nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp. Theo số liệu thống kê, giá trị sản xuất nông nghiệp đã tăng đáng kể trong giai đoạn chuyển đổi. Điều này không chỉ giúp cải thiện thu nhập cho nông dân mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế chung của huyện. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng sự chuyển đổi này cũng có thể dẫn đến những hệ lụy tiêu cực như ô nhiễm môi trường và giảm chất lượng đất đai nếu không được quản lý tốt.

1.2 Tác động xã hội

Tác động xã hội của chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất cũng rất đáng chú ý. Việc chuyển đổi này đã làm thay đổi cấu trúc lao động trong nông thôn, khi nhiều nông dân chuyển sang làm việc trong các ngành nghề phi nông nghiệp. Điều này đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới, nhưng cũng dẫn đến sự mất cân bằng trong thị trường lao động. Một số người dân, đặc biệt là những người lớn tuổi, gặp khó khăn trong việc thích nghi với các ngành nghề mới. Do đó, cần có các chương trình đào tạo nghề và hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân để đảm bảo rằng họ có thể tận dụng được các cơ hội mới từ quá trình chuyển đổi này.

1.3 Tác động môi trường

Tác động môi trường của việc chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất là một vấn đề cần được quan tâm. Việc chuyển đổi từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp có thể dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường, giảm chất lượng đất và ảnh hưởng đến hệ sinh thái. Nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng hóa chất trong sản xuất nông nghiệp đã gia tăng, gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng. Do đó, cần có các biện pháp bảo vệ môi trường, như áp dụng các phương pháp canh tác bền vững và quản lý chất thải hiệu quả, để giảm thiểu tác động tiêu cực từ quá trình chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất.

II. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất

Để nâng cao hiệu quả thực hiện chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất nhằm phát triển nông nghiệp, huyện Văn Lâm cần triển khai một số giải pháp cụ thể. Trước hết, cần xây dựng các chính sách hỗ trợ cho nông dân trong quá trình chuyển đổi nghề nghiệp. Các chương trình đào tạo nghề và hỗ trợ tài chính sẽ giúp người dân dễ dàng thích nghi với các ngành nghề mới. Thứ hai, cần tăng cường công tác quản lý đất đai, đảm bảo rằng việc chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất diễn ra một cách hợp lý và bền vững. Việc quy hoạch sử dụng đất hợp lý sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất và bảo vệ môi trường. Cuối cùng, cần có sự tham gia của cộng đồng trong quá trình ra quyết định về chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất, để đảm bảo rằng lợi ích từ quá trình này được phân bổ công bằng và hợp lý.

2.1 Giải pháp về chính sách

Chính sách hỗ trợ cho nông dân là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất. Cần xây dựng các chương trình hỗ trợ tài chính cho nông dân, giúp họ có đủ nguồn lực để đầu tư vào sản xuất nông nghiệp và chuyển đổi nghề nghiệp. Ngoài ra, cần có các chính sách khuyến khích việc áp dụng công nghệ mới trong sản xuất nông nghiệp, nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Việc tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp cũng là một yếu tố quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.

2.2 Giải pháp về kinh tế

Giải pháp kinh tế cần tập trung vào việc phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp hàng hóa. Cần khuyến khích nông dân tham gia vào các hợp tác xã, giúp họ có thể chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực. Việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp cũng rất quan trọng, giúp nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho nông dân. Đồng thời, cần có các chương trình xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, tạo điều kiện cho nông dân tiêu thụ sản phẩm một cách hiệu quả.

2.3 Giải pháp bảo vệ môi trường

Bảo vệ môi trường trong quá trình chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất là một yếu tố không thể thiếu. Cần áp dụng các phương pháp canh tác bền vững, giảm thiểu việc sử dụng hóa chất trong sản xuất nông nghiệp. Việc quản lý chất thải và bảo vệ nguồn nước cũng cần được chú trọng, nhằm đảm bảo sức khỏe cho cộng đồng và bảo vệ hệ sinh thái. Ngoài ra, cần có các chương trình tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường, để họ có thể tham gia tích cực vào các hoạt động bảo vệ môi trường tại địa phương.