Luận Văn Thạc Sĩ: So Sánh Công Cụ Hedging Trong Hội Thoại Sách Giáo Khoa Tiếng Anh Cấp 3 Việt Nam Và Bộ Sách New Interchange

• Tác giả: Lê Thị Phương Thủy
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Quang Ngoạn
• Trường học: Quy Nhơn University
• Chuyên ngành: English Linguistics
• Đề tài: Hedging Devices In Conversations In The Vietnamese High School English Textbooks Versus Those In The New Interchange Series
• Loại tài liệu: master's thesis
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Bình Định

• STATEMENT OF AUTHORSHIP
• ACKNOWLEDGMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• LIST OF TABLES
• LIST OF FIGURES
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. AIM AND OBJECTIVES
• 1.2. SCOPE OF THE STUDY
• 1.3. SIGNIFICANCE OF THE STUDY
• 1.4. STRUCTURE OF THE THESIS
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW AND THEORETICAL BACKGROUND
• 2.1. DIFFERENT VIEWS OF HEDGES
• 2.1.1. From Fuzzy logic view
• 2.1.2. From Semantic view
• 2.1.3. From Pragmatic view
• 3. CHAPTER 3: METHODS AND PROCEDURES
• 3.1. DATA COLLECTION AND ANALYSIS
• 3.2. VALIDITY AND RELIABILITY
• 4. CHAPTER 4: FINDINGS AND DISCUSSION
• 4.1. FORMS OF HEDGES
• 4.2. FUNCTIONS OF HEDGES
• 4.2.1. Attribute-oriented Hedges
• 4.2.2. Reliability-oriented Hedges
• 4.2.3. Writer-oriented Hedges
• 4.2.3.1. Epistemic Lexical Verbs
• 4.2.3.2. Agentless passive constructions
• 4.2.3.3. Empty Subjects with Lexical Verbs
• 4.2.3.4. Attribution to the Source
• 4.2.4. Reader-oriented Hedges
• 4.2.5. Claim as one possibility among many
• 4.3. SIMILARITIES AND DIFFERENCES
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSIONS AND IMPLICATIONS
• 5.1. SUGGESTIONS FOR FUTHER STUDY
• ABBREVIATIONS

I. Công cụ Hedging

Công cụ Hedging là các phương tiện ngôn ngữ được sử dụng để giảm bớt sự chắc chắn trong giá trị chân lý của một mệnh đề. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích các hình thức và chức năng của công cụ Hedging trong các cuộc hội thoại trong sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 của Việt Nam và bộ sách New Interchange. Theo Hyland (1996a), Hedging là một đặc điểm nổi bật trong diễn ngôn nói, giúp người nói hoặc người viết giảm bớt sự khẳng định tuyệt đối và tạo điều kiện cho việc thảo luận. Công cụ Hedging không chỉ giúp truyền đạt thông tin một cách mềm mỏng mà còn là công cụ quan trọng trong việc duy trì sự lịch sự và tránh xung đột trong giao tiếp.

1.1. Hedging trong tiếng Anh

Hedging trong tiếng Anh được xem là một chiến lược giao tiếp giúp người nói hoặc người viết giảm bớt sự khẳng định tuyệt đối của thông điệp. Theo Lakoff (1973), Hedging liên quan đến việc làm mờ hoặc làm rõ hơn ý nghĩa của một biểu thức. Ví dụ, các từ như 'maybe', 'perhaps', 'sort of' thường được sử dụng để làm mờ sự chắc chắn của thông điệp. Trong bối cảnh học thuật, Hedging được coi là một công cụ quan trọng để thể hiện sự khiêm tốn và tôn trọng ý kiến của người khác.

1.2. Phương pháp học tiếng Anh

Việc sử dụng công cụ Hedging hiệu quả trong giao tiếp tiếng Anh đòi hỏi người học phải nắm vững các hình thức và chức năng của chúng. Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách Hedging được sử dụng trong sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 và bộ sách New Interchange, từ đó giúp người học cải thiện kỹ năng giao tiếp. Việc hiểu rõ cách sử dụng Hedging không chỉ giúp người học truyền đạt thông điệp một cách lịch sự mà còn tránh được những hiểu lầm không đáng có.

II. Sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3

Sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 của Việt Nam là tài liệu chính thức được sử dụng trong chương trình giáo dục phổ thông. Nghiên cứu này phân tích các cuộc hội thoại trong sách giáo khoa để xác định các hình thức và chức năng của công cụ Hedging. Kết quả cho thấy, các Hedging trong sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 thường được sử dụng để giảm bớt sự khẳng định tuyệt đối và tạo sự lịch sự trong giao tiếp. Tuy nhiên, so với bộ sách New Interchange, việc sử dụng Hedging trong sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 còn hạn chế và ít đa dạng hơn.

2.1. Nội dung sách giáo khoa

Nội dung sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 tập trung vào việc phát triển các kỹ năng ngôn ngữ cơ bản như nghe, nói, đọc và viết. Các cuộc hội thoại trong sách giáo khoa thường được thiết kế để phản ánh các tình huống giao tiếp hàng ngày. Tuy nhiên, việc sử dụng công cụ Hedging trong các cuộc hội thoại này còn hạn chế, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp lịch sự và hiệu quả của học sinh.

2.2. Chương trình học tiếng Anh

Chương trình học tiếng Anh cấp 3 tại Việt Nam chủ yếu tập trung vào việc chuẩn bị cho học sinh các kỳ thi quan trọng. Do đó, việc sử dụng công cụ Hedging trong giao tiếp thường không được chú trọng. Nghiên cứu này nhấn mạnh sự cần thiết của việc tích hợp Hedging vào chương trình giảng dạy để giúp học sinh phát triển kỹ năng giao tiếp một cách toàn diện.

III. Bộ sách New Interchange

Bộ sách New Interchange là một trong những tài liệu học tiếng Anh phổ biến trên toàn thế giới. Nghiên cứu này so sánh việc sử dụng công cụ Hedging trong bộ sách New Interchange với sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 của Việt Nam. Kết quả cho thấy, bộ sách New Interchange sử dụng Hedging một cách đa dạng và phong phú hơn, giúp người học hiểu rõ hơn về cách sử dụng các công cụ này trong giao tiếp thực tế. Điều này phản ánh sự khác biệt trong cách tiếp cận giảng dạy tiếng Anh giữa hai hệ thống giáo dục.

3.1. Tài liệu học tiếng Anh

Bộ sách New Interchange được thiết kế để phát triển các kỹ năng giao tiếp tiếng Anh một cách toàn diện. Các cuộc hội thoại trong sách thường sử dụng công cụ Hedging để phản ánh các tình huống giao tiếp thực tế. Điều này giúp người học không chỉ nắm vững ngữ pháp mà còn hiểu rõ cách sử dụng ngôn ngữ một cách lịch sự và hiệu quả.

3.2. So sánh công cụ

So sánh việc sử dụng công cụ Hedging trong bộ sách New Interchange và sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 cho thấy sự khác biệt rõ rệt về mức độ đa dạng và tần suất sử dụng. Bộ sách New Interchange thường sử dụng các hình thức Hedging phức tạp hơn, trong khi sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 chủ yếu tập trung vào các hình thức đơn giản. Điều này phản ánh sự khác biệt trong cách tiếp cận giảng dạy tiếng Anh giữa hai hệ thống giáo dục.

IV. Kết luận và ứng dụng

Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn toàn diện về việc sử dụng công cụ Hedging trong sách giáo khoa tiếng Anh cấp 3 và bộ sách New Interchange. Kết quả cho thấy, mặc dù cả hai hệ thống đều sử dụng Hedging để giảm bớt sự khẳng định tuyệt đối và tạo sự lịch sự trong giao tiếp, nhưng bộ sách New Interchange có cách tiếp cận đa dạng và phong phú hơn. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của việc tích hợp Hedging vào chương trình giảng dạy tiếng Anh tại Việt Nam để giúp học sinh phát triển kỹ năng giao tiếp một cách toàn diện.

4.1. Giá trị thực tiễn

Nghiên cứu này có giá trị thực tiễn cao trong việc cải thiện phương pháp giảng dạy và học tập tiếng Anh. Việc hiểu rõ cách sử dụng công cụ Hedging không chỉ giúp học sinh giao tiếp hiệu quả hơn mà còn giúp họ tránh được những hiểu lầm không đáng có trong giao tiếp.

4.2. Gợi ý cho nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu này mở ra hướng đi mới cho các nghiên cứu tiếp theo về công cụ Hedging trong các tài liệu học tiếng Anh khác. Việc so sánh cách sử dụng Hedging trong các hệ thống giáo dục khác nhau có thể cung cấp thêm nhiều thông tin hữu ích cho việc cải thiện phương pháp giảng dạy tiếng Anh.

Tổng quan nghiên cứu

Hedging devices (phương tiện rào đón) đóng vai trò quan trọng trong giao tiếp tiếng Anh, đặc biệt trong các cuộc hội thoại nhằm thể hiện sự không chắc chắn hoặc giảm nhẹ mức độ cam kết về tính xác thực của thông tin được trình bày. Theo ước tính, trong 62 đoạn hội thoại được phân tích từ sách giáo khoa tiếng Anh trung học phổ thông Việt Nam (VHSET) và bộ sách New Interchange Series (NIS), tổng số 976 phương tiện rào đón đã được phát hiện, trong đó 76% là hedges dạng từ vựng và 24% là hedges dạng phi từ vựng. Nghiên cứu tập trung phân tích các hình thức và chức năng của hedges trong hai bộ sách này nhằm so sánh sự tương đồng và khác biệt trong việc sử dụng hedges giữa ngôn ngữ Anh bản ngữ và ngôn ngữ Anh được giảng dạy tại Việt Nam.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các hình thức và chức năng của hedging devices trong hội thoại, đồng thời so sánh để tìm ra điểm giống và khác biệt giữa hai bộ sách. Phạm vi nghiên cứu bao gồm 62 đoạn hội thoại, trong đó 30 đoạn từ VHSET và 32 đoạn từ NIS, với tổng số từ lần lượt là khoảng 7.520 từ và 5.606 từ, tương ứng với trình độ B1 theo Khung Tham chiếu Ngôn ngữ Chung Châu Âu (CEFR). Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho việc giảng dạy và học tập tiếng Anh, giúp người học nâng cao khả năng sử dụng hedges để giao tiếp hiệu quả, tránh hiểu lầm và xung đột trong hội thoại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình phân loại hedges của Hyland (1998), trong đó hedges được chia thành hai nhóm chính: hedges dạng từ vựng (lexical hedges) và hedges dạng phi từ vựng (non-lexical hedges). Các khái niệm chính bao gồm:

• Lexical hedges: Bao gồm động từ nhận thức (epistemic lexical verbs), trạng từ nhận thức (epistemic adverbs), tính từ nhận thức (epistemic adjectives) và động từ khuyết thiếu (modal verbs). Ví dụ như "may", "might", "seem", "appear".
• Non-lexical hedges: Bao gồm các cấu trúc ngữ pháp như câu bị động không chủ ngữ (agentless passive constructions), chủ ngữ rỗng với động từ (empty subjects with lexical verbs), các câu giả định (hypothetical conditionals), và các hình thức tham chiếu đến nguồn thông tin (attribution to the source).
• Chức năng của hedges được phân loại thành bốn nhóm: attribute-oriented (nhấn mạnh độ chính xác), reliability-oriented (thể hiện độ tin cậy), writer-oriented (giới hạn cam kết của người nói), và reader-oriented (thu hút sự tham gia của người nghe).

Ngoài ra, nghiên cứu cũng tham khảo các lý thuyết về ngôn ngữ học giao tiếp, nguyên tắc hợp tác của Grice và các chiến lược lịch sự của Brown và Levinson để giải thích vai trò của hedges trong việc giảm nhẹ các hành vi đe dọa mặt (face-threatening acts) và duy trì sự hòa hợp trong giao tiếp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định tính và định lượng kết hợp, dựa trên 62 đoạn hội thoại được chọn lọc từ hai bộ sách VHSET và NIS. Cỡ mẫu gồm 30 đoạn hội thoại từ VHSET với khoảng 7.520 từ và 32 đoạn từ NIS với khoảng 5.606 từ. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện dựa trên tính đại diện của các đoạn hội thoại trong sách giáo khoa.

Dữ liệu được thu thập thủ công bằng cách xác định và phân loại các hedges theo mô hình của Hyland (1998). Phân tích định lượng được thực hiện bằng phần mềm Wordsmith Tools 5 để thống kê tần suất xuất hiện các loại hedges. Phân tích định tính tập trung vào việc giải thích chức năng và ngữ cảnh sử dụng của từng loại hedges. Quá trình phân tích được kiểm tra độ tin cậy bằng cách thảo luận với người hướng dẫn và đối chiếu ngữ cảnh để đảm bảo các từ, cụm từ được xác định đúng là hedges với ý nghĩa nhận thức.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ sử dụng hedges dạng từ vựng chiếm ưu thế: Trong tổng số 976 hedges, 76,3% là lexical hedges và 23,7% là non-lexical hedges. Tỷ lệ này tương tự giữa hai bộ sách (NIS: 76,5% lexical, VHSET: 76,1% lexical).

2. Phân bố các loại lexical hedges: Modal verbs chiếm tỷ lệ cao nhất trong lexical hedges (NIS: 35,9%, VHSET: 51%), tiếp theo là lexical verbs (NIS: 26,2%, VHSET: 29%), epistemic adverbs (NIS: 34,3%, VHSET: 15%), và cuối cùng là epistemic adjectives (NIS: 3,3%, VHSET: 3%). Không phát hiện epistemic nouns trong cả hai bộ sách.

3. Phân bố non-lexical hedges: Personal attribution chiếm tỷ lệ cao nhất (28,1%), tiếp theo là agentless passive constructions (16%), claim as one possibility among many (6,5%) và attribution to the source (6,1%).

4. Chức năng hedges: Reliability-oriented hedges chiếm tỷ lệ cao nhất trong cả hai bộ sách (NIS: 39%, VHSET: 44%), writer-oriented hedges đứng thứ hai (NIS: 27%, VHSET: 33%), attribute-oriented hedges chiếm 18,8% ở NIS và 10,3% ở VHSET, reader-oriented hedges chiếm 14,4% ở NIS và 13,3% ở VHSET.

Thảo luận kết quả

Sự ưu tiên sử dụng lexical hedges, đặc biệt là modal verbs, phản ánh xu hướng chung trong giao tiếp tiếng Anh nhằm thể hiện sự không chắc chắn và giảm nhẹ mức độ cam kết. Tỷ lệ modal verbs cao hơn rõ rệt trong VHSET (51%) so với NIS (35,9%) cho thấy sách giáo khoa Việt Nam có xu hướng nhấn mạnh việc sử dụng các động từ khuyết thiếu để biểu đạt sự không chắc chắn, có thể nhằm hỗ trợ người học trong việc làm quen với các cấu trúc phổ biến trong tiếng Anh giao tiếp.

Non-lexical hedges như personal attribution và agentless passive constructions được sử dụng để giảm nhẹ trách nhiệm người nói, phù hợp với chiến lược lịch sự và tránh xung đột trong giao tiếp. Sự khác biệt về tỷ lệ các loại hedges chức năng giữa hai bộ sách cho thấy sự khác biệt trong cách tiếp cận ngôn ngữ và văn hóa giao tiếp: NIS có tỷ lệ attribute-oriented hedges cao hơn, thể hiện sự chú trọng vào độ chính xác và tính khách quan, trong khi VHSET tập trung hơn vào writer-oriented hedges, phản ánh sự thận trọng và giảm thiểu cam kết cá nhân trong phát ngôn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tần suất các loại hedges theo hình thức và chức năng, giúp minh họa rõ ràng sự phân bố và so sánh giữa hai bộ sách.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giảng dạy modal verbs và lexical verbs: Giáo viên nên tập trung hướng dẫn học sinh sử dụng các động từ khuyết thiếu và động từ nhận thức để biểu đạt sự không chắc chắn, nhằm nâng cao khả năng giao tiếp linh hoạt và tự nhiên. Thời gian thực hiện: trong các bài học giao tiếp hàng tuần.

2. Phát triển kỹ năng sử dụng non-lexical hedges: Học sinh cần được làm quen với các cấu trúc như câu bị động không chủ ngữ, câu giả định và cách tham chiếu nguồn thông tin để thể hiện sự lịch sự và giảm nhẹ trách nhiệm trong hội thoại. Chủ thể thực hiện: giáo viên ngôn ngữ và trung tâm ngoại ngữ.

3. Tích hợp bài tập so sánh hedges trong sách giáo khoa: Các bài tập so sánh giữa hedges trong tiếng Anh bản ngữ và tiếng Anh Việt Nam giúp học sinh nhận thức được sự khác biệt văn hóa và ngôn ngữ, từ đó sử dụng hedges phù hợp trong từng ngữ cảnh. Thời gian: trong chương trình học tiếng Anh trung học phổ thông.

4. Sử dụng công cụ hỗ trợ phân tích ngôn ngữ: Áp dụng phần mềm như Wordsmith Tools để phân tích và nhận diện hedges trong các bài tập viết và nói, giúp học sinh tự đánh giá và cải thiện kỹ năng sử dụng hedges. Chủ thể thực hiện: giáo viên và học sinh trong các lớp nâng cao.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông: Nghiên cứu cung cấp kiến thức sâu về hedges giúp giáo viên thiết kế bài giảng phù hợp, nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng giao tiếp.

2. Học sinh, sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh: Tài liệu giúp người học hiểu rõ hơn về cách sử dụng hedges trong hội thoại, từ đó cải thiện khả năng giao tiếp và viết luận văn.

3. Nhà nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng: Luận văn cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích chi tiết về hedges trong giáo trình tiếng Anh, hỗ trợ các nghiên cứu tiếp theo về ngôn ngữ học giao tiếp và giảng dạy ngoại ngữ.

4. Nhà biên soạn sách giáo khoa tiếng Anh: Thông tin về sự khác biệt trong việc sử dụng hedges giữa sách Việt Nam và sách bản ngữ giúp cải tiến nội dung sách, phù hợp hơn với nhu cầu học tập và văn hóa giao tiếp của học sinh Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Hedges là gì và tại sao quan trọng trong giao tiếp tiếng Anh?
   Hedges là các phương tiện ngôn ngữ dùng để giảm nhẹ mức độ chắc chắn hoặc cam kết về một phát ngôn, giúp người nói thể hiện sự lịch sự, tránh xung đột và tạo sự mềm mỏng trong giao tiếp. Ví dụ như "may", "might", "seem". Việc sử dụng hedges hiệu quả giúp giao tiếp tự nhiên và phù hợp văn hóa.

2. Các loại hedges phổ biến nhất trong sách giáo khoa tiếng Anh là gì?
   Modal verbs (động từ khuyết thiếu) như "may", "might" là loại hedges phổ biến nhất, chiếm hơn 35% trong NIS và hơn 50% trong VHSET. Ngoài ra còn có lexical verbs như "think", "believe" và các trạng từ nhận thức như "possibly", "apparently".

3. Sự khác biệt chính giữa hedges trong VHSET và NIS là gì?
   VHSET có xu hướng sử dụng nhiều modal verbs hơn, tập trung vào writer-oriented hedges nhằm giảm cam kết cá nhân, trong khi NIS sử dụng nhiều attribute-oriented hedges hơn, nhấn mạnh độ chính xác và tính khách quan của thông tin.

4. Làm thế nào để học sinh có thể cải thiện kỹ năng sử dụng hedges?
   Học sinh nên luyện tập qua các bài tập hội thoại, viết luận có sử dụng hedges, đồng thời được hướng dẫn phân biệt các loại hedges và ngữ cảnh sử dụng phù hợp. Việc sử dụng phần mềm phân tích ngôn ngữ cũng hỗ trợ việc nhận diện và cải thiện kỹ năng này.

5. Tại sao nghiên cứu về hedges lại quan trọng đối với việc giảng dạy tiếng Anh ở Việt Nam?
   Việc hiểu và sử dụng đúng hedges giúp học sinh giao tiếp hiệu quả, tránh gây hiểu lầm hoặc xung đột do cách diễn đạt quá chắc chắn hoặc thô lỗ. Nghiên cứu giúp cải tiến phương pháp giảng dạy, phù hợp với đặc điểm văn hóa và ngôn ngữ của người học Việt Nam.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xác định được sự ưu thế của lexical hedges, đặc biệt là modal verbs, trong hội thoại tiếng Anh của cả sách giáo khoa Việt Nam và bộ sách New Interchange.
• Các chức năng hedges được phân loại rõ ràng theo mô hình của Hyland, với reliability-oriented hedges chiếm tỷ lệ cao nhất.
• Sự khác biệt về tỷ lệ và loại hedges giữa hai bộ sách phản ánh sự khác biệt văn hóa và phương pháp giảng dạy tiếng Anh.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn cho việc nâng cao kỹ năng giao tiếp tiếng Anh, đặc biệt trong việc sử dụng hedges để thể hiện sự lịch sự và giảm nhẹ cam kết.
• Các bước tiếp theo bao gồm áp dụng các đề xuất giảng dạy, phát triển tài liệu học tập và mở rộng nghiên cứu sang các lĩnh vực giao tiếp khác.

Hành động khuyến nghị: Giáo viên và nhà nghiên cứu nên áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến phương pháp giảng dạy và phát triển kỹ năng giao tiếp cho người học tiếng Anh tại Việt Nam.