Rèn luyện kỹ năng siêu nhận thức cho sinh viên giáo dục tiểu học qua dạy học toán

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC TỪ VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài

1.2. Mục đích nghiên cứu

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.4. Giả thuyết khoa học

1.5. Nhiệm vụ nghiên cứu

1.6. Phương pháp nghiên cứu

1.7. Những đóng góp của luận án

1.8. Những luận điểm đưa ra bảo vệ

1.9. Cấu trúc của luận án

2. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

2.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu

2.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới

2.3. Tình hình nghiên cứu trong nước

2.4. Khái quát về siêu nhận thức

2.4.1. Quan niệm về siêu nhận thức

2.4.2. Phân biệt nhận thức và siêu nhận thức

2.4.3. Các thành phần của siêu nhận thức

2.4.4. Đánh giá siêu nhận thức

2.4.5. Siêu nhận thức và việc dạy siêu nhận thức

2.4.6. Chiến lược siêu nhận thức

2.5. Quan niệm về kĩ năng siêu nhận thức

2.5.1. Khái niệm kĩ năng

2.5.2. Khái niệm kĩ năng siêu nhận thức

2.5.3. Kĩ năng siêu nhận thức của sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học

2.5.4. Phân tích một số đặc điểm đặc thù của sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học với sự cần thiết và cơ hội phát triển kĩ năng siêu nhận thức

2.5.5. Một số kĩ năng siêu nhận thức cơ bản cần rèn luyện cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học

2.5.6. Biểu hiện của sinh viên có kĩ năng siêu nhận thức

2.5.7. Vai trò của kĩ năng siêu nhận thức đối với sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học

2.6. Đánh giá kĩ năng siêu nhận thức

2.6.1. Phương pháp đánh giá

2.6.2. Công cụ đánh giá

2.7. Phân tích các học phần về Phương pháp dạy học Toán trong chương trình khung đào tạo giáo viên tiểu học với khả năng rèn luyện kĩ năng siêu nhận thức cho sinh viên

2.7.1. Mục đích của các học phần về Phương pháp dạy học Toán

2.7.2. Nhiệm vụ của các học phần về Phương pháp dạy học Toán

2.7.3. Nhận xét về chương trình các học phần về Phương pháp dạy học Toán ở một số trường đào tạo ngành Giáo dục Tiểu học và khả năng rèn luyện kĩ năng siêu nhận thức cho sinh viên

2.8. Thực trạng rèn luyện kĩ năng siêu nhận thức cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học thông qua dạy học các học phần về Phương pháp dạy học Toán

2.8.1. Mục đích khảo sát

2.8.2. Đối tượng khảo sát. Nội dung khảo sát

2.8.3. Phương pháp khảo sát

2.8.4. Kết quả khảo sát và phân tích nguyên nhân thực trạng

2.9. Kết luận chương 1

3. XÂY DỰNG QUY TRÌNH VÀ ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN KĨ NĂNG SIÊU NHẬN THỨC CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC THÔNG QUA DẠY HỌC CÁC HỌC PHẦN VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TOÁN

3.1. Một số định hướng xây dựng quy trình và đề xuất mô hình tổ chức hoạt động rèn luyện kĩ năng siêu nhận thức cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học thông qua dạy học các học phần về Phương pháp dạy học Toán

3.2. Xây dựng quy trình rèn luyện kĩ năng siêu nhận thức cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học thông qua dạy học các học phần về Phương pháp dạy học Toán

3.3. Căn cứ khoa học

3.4. Quy trình rèn luyện kĩ năng siêu nhận thức cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học thông qua dạy học các học phần về Phương pháp dạy học Toán

3.5. Đề xuất mô hình tổ chức hoạt động và thiết kế các hoạt động rèn luyện kĩ năng siêu nhận thức cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học thông qua dạy học các học phần về Phương pháp dạy học Toán

3.6. Đề xuất mô hình tổ chức hoạt động rèn luyện kĩ năng siêu nhận thức cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học thông qua dạy học các học phần về Phương pháp dạy học Toán

3.7. Vận dụng MOATMS kết hợp với các kĩ thuật, phương pháp dạy học "mang tính siêu nhận thức"

3.8. Vận dụng MOATMS vào việc thiết kế hoạt động dạy học trong các học phần về Phương pháp dạy học Toán ở tiểu học

3.9. Điều kiện tổ chức các hoạt động vận dụng MOATMS trong các học phần về Phương pháp dạy học Toán ở tiểu học

3.9.1. Điều kiện về phía giảng viên

3.9.2. Điều kiện về phía sinh viên

3.9.3. Điều kiện về chương trình đào tạo

3.9.4. Điều kiện về cơ sở vật chất

3.9.5. Điều kiện về phía nhà trường và khoa chuyên môn

3.10. Kết luận chương 2

4. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

4.1. Mục đích thực nghiệm

4.2. Nội dung thực nghiệm

4.3. Tổ chức thực nghiệm

4.4. Đối tượng thực nghiệm

4.5. Tiến trình thực nghiệm

4.6. Phương thức và tiêu chí đánh giá kết quả thực nghiệm

4.7. Đánh giá kết quả thực nghiệm

4.8. Phân tích định tính kết quả thực nghiệm

4.9. Phân tích định lượng kết quả thực nghiệm

4.10. Đánh giá kết quả nghiên cứu trường hợp

4.11. Kết luận chương 3

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về kỹ năng siêu nhận thức

Kỹ năng siêu nhận thức (kỹ năng siêu nhận thức) là khả năng nhận biết và điều chỉnh quá trình học tập của bản thân. Trong bối cảnh giáo dục tiểu học, việc rèn luyện kỹ năng này cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học là rất quan trọng. Sinh viên cần có khả năng tự theo dõi, đánh giá và điều chỉnh phương pháp học tập của mình để đạt được hiệu quả cao nhất. Theo Flavell (1976), siêu nhận thức bao gồm hai thành phần chính: nhận thức về nhận thức và điều chỉnh nhận thức. Điều này có nghĩa là sinh viên không chỉ cần biết cách học mà còn cần biết cách điều chỉnh cách học của mình để phù hợp với từng tình huống cụ thể. Việc phát triển kỹ năng siêu nhận thức sẽ giúp sinh viên tự tin hơn trong việc giải quyết vấn đề và cải thiện khả năng học tập của mình.

1.1. Định nghĩa và vai trò của kỹ năng siêu nhận thức

Kỹ năng siêu nhận thức được định nghĩa là khả năng nhận thức về quá trình học tập của bản thân và điều chỉnh nó một cách hiệu quả. Vai trò của kỹ năng này trong giáo dục tiểu học là rất lớn, vì nó giúp sinh viên phát triển khả năng tự học và tự điều chỉnh. Kỹ năng siêu nhận thức không chỉ giúp sinh viên trong việc học tập mà còn trong việc giảng dạy sau này. Theo nghiên cứu của Weinert (1998), việc học cách học là một yếu tố quan trọng trong quá trình giáo dục. Sinh viên có kỹ năng siêu nhận thức sẽ dễ dàng hơn trong việc tiếp thu kiến thức và áp dụng vào thực tiễn giảng dạy.

II. Rèn luyện kỹ năng siêu nhận thức qua dạy học toán

Dạy học toán là một trong những phương pháp hiệu quả để rèn luyện kỹ năng siêu nhận thức cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học. Các học phần về phương pháp dạy học toán không chỉ cung cấp kiến thức lý thuyết mà còn tạo cơ hội cho sinh viên thực hành và áp dụng các kỹ năng siêu nhận thức. Việc sử dụng các phương pháp dạy học tích cực như thảo luận nhóm, lập kế hoạch và thực hành giảng dạy sẽ giúp sinh viên phát triển kỹ năng tự đánh giá và điều chỉnh quá trình học tập của mình. Theo tài liệu của National Academy of Sciences, một phương pháp giảng dạy mang tính siêu nhận thức có thể giúp sinh viên kiểm soát việc học của mình bằng cách xác định rõ mục tiêu học và theo dõi tiến trình đạt mục tiêu.

2.1. Các phương pháp dạy học tích cực

Các phương pháp dạy học tích cực như thảo luận nhóm, seminar và thực hành giảng dạy là những công cụ hữu hiệu để rèn luyện kỹ năng siêu nhận thức. Những hoạt động này không chỉ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về kiến thức mà còn khuyến khích họ tự đánh giá và điều chỉnh cách học của mình. Việc tham gia vào các hoạt động này giúp sinh viên phát triển khả năng tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Hơn nữa, việc thực hành giảng dạy cũng giúp sinh viên áp dụng các kỹ năng siêu nhận thức vào thực tế, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy trong tương lai.

III. Đánh giá và ứng dụng kỹ năng siêu nhận thức

Đánh giá kỹ năng siêu nhận thức là một phần quan trọng trong quá trình rèn luyện cho sinh viên. Việc đánh giá không chỉ giúp sinh viên nhận thức được mức độ phát triển kỹ năng của mình mà còn giúp giảng viên điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp. Các công cụ đánh giá như bảng kiểm tra, phản hồi từ bạn bè và giảng viên sẽ cung cấp thông tin quý giá về khả năng siêu nhận thức của sinh viên. Hơn nữa, việc ứng dụng kỹ năng siêu nhận thức trong giảng dạy sẽ tạo ra một môi trường học tập tích cực, khuyến khích sinh viên chủ động và sáng tạo trong việc học tập.

3.1. Công cụ đánh giá kỹ năng siêu nhận thức

Công cụ đánh giá kỹ năng siêu nhận thức có thể bao gồm các bảng kiểm tra, phản hồi từ giảng viên và bạn bè, cũng như các bài tập thực hành. Những công cụ này giúp sinh viên nhận thức rõ hơn về khả năng của mình và điều chỉnh phương pháp học tập cho phù hợp. Việc sử dụng các công cụ đánh giá này không chỉ giúp sinh viên cải thiện kỹ năng siêu nhận thức mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và chủ động trong việc học tập.

Luận án tiến sĩ về phương pháp dạy học toán và rèn luyện kỹ năng siêu nhận thức cho sinh viên ngành giáo dục tiểu học