Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, báo chí truyền thông đã trải qua những thay đổi căn bản, đặc biệt là sự bùng nổ của báo điện tử đa nền tảng. Tại Việt Nam, báo điện tử VietNamNet (VNN) là một trong những đơn vị tiên phong triển khai nội dung đa nền tảng về văn hóa, giải trí (VHGT) trên các nền tảng số như website, ứng dụng di động và mạng xã hội. Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông năm 2022, Việt Nam có khoảng 93,5 triệu thuê bao di động thông minh, chiếm 73,5% dân số, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận nội dung đa nền tảng. Tuy nhiên, thực trạng quản trị nội dung đa nền tảng về VHGT trên báo điện tử VNN còn nhiều hạn chế như nội dung thiếu kiểm chứng, hình thức trình bày chưa linh hoạt, và công tác quản trị nhân sự, kế hoạch nội dung chưa chuyên môn hóa. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ quy trình quản trị nội dung đa nền tảng về VHGT trên báo điện tử VNN, đánh giá thực trạng, chỉ ra nguyên nhân và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng quản trị nội dung trong năm 2022. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả truyền tải nội dung VHGT, góp phần củng cố vị thế và thương hiệu của báo điện tử trong môi trường truyền thông số hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính để phân tích và đánh giá quản trị nội dung đa nền tảng về VHGT trên báo điện tử VNN:

  1. Lý thuyết quản lý hệ thống: Xuất phát từ quan điểm của Max Weber và được phát triển bởi Tompkins, Cheney, Grunig và Hunt, lý thuyết này nhấn mạnh tính cấu trúc, thứ bậc và kiểm soát trong tổ chức. Quản trị nội dung đa nền tảng được xem như một hệ thống mở, có sự trao đổi thông tin với môi trường bên ngoài, trong đó các vai trò, trách nhiệm được phân định rõ ràng nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt động.

  2. Lý thuyết thiết lập chương trình nghị sự (Agenda Setting): Được phát triển từ nghiên cứu của Walter Lippmann, Bernard Cohen và McCombs & Shaw, lý thuyết này giải thích vai trò của truyền thông trong việc định hướng sự quan tâm của công chúng thông qua việc lựa chọn và ưu tiên các nội dung tin tức. Trong nghiên cứu, lý thuyết này giúp hiểu cách Ban Biên tập và Thư ký tòa soạn lựa chọn nội dung VHGT để đăng tải nhiều lần trên các nền tảng nhằm thu hút sự chú ý của công chúng.

Các khái niệm chính bao gồm: quản trị nội dung đa nền tảng, báo điện tử, văn hóa giải trí, hệ thống tổ chức, và chương trình nghị sự truyền thông.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng:

  • Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thu thập và phân tích các tài liệu lý luận, nghiên cứu trước đây về báo chí đa nền tảng, quản trị nội dung và VHGT.

  • Phương pháp phân tích nội dung: Khảo sát, phân tích các bài viết, hình thức trình bày và cách thức quản trị nội dung VHGT trên hai nền tảng chính của báo điện tử VNN là website và ứng dụng di động trong năm 2022. Qua đó đánh giá thành công và hạn chế trong quản trị nội dung.

  • Phương pháp phỏng vấn sâu: Thực hiện phỏng vấn với 3 đối tượng gồm lãnh đạo báo điện tử VNN, thư ký tòa soạn phụ trách chuyên mục VHGT và biên tập viên để hiểu rõ hơn về mục đích lựa chọn, truyền tải thông điệp và quy trình quản trị nội dung.

  • Phương pháp điều tra xã hội học bằng bảng hỏi (Anket): Thu thập dữ liệu định lượng từ 300 phiếu khảo sát online với công chúng báo điện tử và công chúng truyền thông nhằm đánh giá nhận thức, thái độ và mức độ hài lòng về nội dung VHGT trên đa nền tảng của VNN.

Cỡ mẫu 300 phiếu được chọn dựa trên tiêu chí đại diện cho nhóm công chúng sử dụng báo điện tử đa nền tảng. Phương pháp chọn mẫu là ngẫu nhiên có kiểm soát nhằm đảm bảo tính khách quan. Phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ thống kê mô tả và so sánh tỷ lệ phần trăm nhằm làm rõ các xu hướng và mối quan hệ trong dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ công chúng tiếp nhận nội dung VHGT qua các nền tảng số: Khoảng 78% công chúng khảo sát cho biết thường xuyên tiếp cận nội dung VHGT trên website và ứng dụng di động của VNN, trong đó 65% ưu tiên sử dụng ứng dụng di động do tính tiện lợi và cập nhật nhanh.

  2. Tần suất và hình thức nội dung VHGT trên đa nền tảng: Nội dung VHGT chiếm khoảng 30% tổng số bài viết trên các nền tảng của VNN trong năm 2022. Tuy nhiên, chỉ 40% bài viết sử dụng đa phương tiện như video và đồ họa, còn lại chủ yếu là văn bản kèm ảnh tĩnh.

  3. Đánh giá của công chúng về chất lượng và tần suất nội dung VHGT: 55% công chúng đánh giá nội dung VHGT trên VNN có tính hấp dẫn và đa dạng, nhưng 35% phản ánh nội dung còn thiếu chiều sâu và có hiện tượng tin giật gân, gây mất niềm tin.

  4. Thực trạng quản trị nội dung đa nền tảng: Qua phỏng vấn sâu, lãnh đạo và biên tập viên thừa nhận công tác quản trị nhân sự chưa chuyên môn hóa, kế hoạch nội dung còn mang tính cảm tính, thiếu tiêu chí đánh giá rõ ràng. Việc phối hợp giữa các bộ phận chưa nhịp nhàng, dẫn đến chậm trễ trong cập nhật và kiểm duyệt nội dung.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy báo điện tử VNN đã đạt được những bước tiến quan trọng trong việc phát triển nội dung đa nền tảng về VHGT, thu hút lượng lớn công chúng sử dụng ứng dụng di động và website. Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng đa phương tiện còn thấp so với xu hướng báo chí đa nền tảng hiện đại, hạn chế khả năng tương tác và hấp dẫn công chúng.

Việc công chúng phản ánh nội dung còn thiếu chiều sâu và có hiện tượng giật gân phản ánh áp lực cạnh tranh và mục tiêu tăng lượt xem, tương tác của tòa soạn. Điều này cũng phù hợp với nhận định của các nghiên cứu trước đây về thách thức trong quản trị nội dung đa nền tảng khi phải cân bằng giữa chất lượng và lượng truy cập.

Phân tích phỏng vấn sâu cho thấy nguyên nhân chính nằm ở công tác quản trị nhân sự và kế hoạch nội dung chưa chuyên nghiệp, thiếu hệ thống đánh giá hiệu quả rõ ràng. Việc phối hợp giữa các bộ phận chưa hiệu quả dẫn đến quy trình sản xuất nội dung chưa trơn tru, ảnh hưởng đến chất lượng và thời gian đăng tải.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ công chúng tiếp nhận nội dung VHGT trên từng nền tảng, biểu đồ tròn phân bố hình thức nội dung đa phương tiện, và bảng so sánh đánh giá chất lượng nội dung theo nhóm công chúng.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, VNN đang trong quá trình chuyển đổi số và đa nền tảng nhưng cần học hỏi thêm các mô hình quản trị nội dung chuyên nghiệp, ứng dụng công nghệ AI để tối ưu hóa phân phối và kiểm duyệt nội dung.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Chuyên môn hóa công tác quản trị nhân sự: Phân công rõ ràng vai trò, trách nhiệm cho từng cá nhân, bộ phận trong quy trình sản xuất nội dung đa nền tảng về VHGT. Đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn và kỹ thuật số cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự VNN.

  2. Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá và kế hoạch nội dung khoa học: Thiết lập bộ tiêu chí đánh giá chất lượng nội dung dựa trên các chỉ số KPI như lượt xem, tương tác, phản hồi công chúng và độ chính xác thông tin. Lập kế hoạch nội dung chi tiết, linh hoạt theo từng giai đoạn, đảm bảo tính chuyên sâu và đa dạng. Thời gian thực hiện: 3-6 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban biên tập và phòng kế hoạch nội dung.

  3. Đẩy mạnh ứng dụng đa phương tiện và công nghệ mới: Tăng cường sử dụng video, đồ họa tương tác, thiết kế responsive để nâng cao trải nghiệm người dùng trên các nền tảng. Áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích hành vi người dùng và kiểm duyệt nội dung nhằm nâng cao hiệu quả quản trị. Thời gian thực hiện: 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật và ban biên tập.

  4. Tăng cường phối hợp liên phòng ban và phản hồi công chúng: Thiết lập quy trình phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận sản xuất, biên tập và kỹ thuật để đảm bảo tiến độ và chất lượng nội dung. Xây dựng kênh tiếp nhận và xử lý phản hồi công chúng nhanh chóng, minh bạch. Thời gian thực hiện: 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng truyền thông.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý các cơ quan báo chí điện tử: Giúp hiểu rõ về quy trình quản trị nội dung đa nền tảng, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nội dung phù hợp với xu hướng truyền thông số.

  2. Phóng viên, biên tập viên báo chí: Nâng cao nhận thức về vai trò quản trị nội dung, kỹ năng sản xuất nội dung đa phương tiện và cách thức phối hợp trong tòa soạn đa nền tảng.

  3. Nhà nghiên cứu và giảng viên ngành báo chí truyền thông: Cung cấp tài liệu tham khảo về quản trị nội dung đa nền tảng, lý thuyết và thực tiễn trong lĩnh vực báo chí số tại Việt Nam.

  4. Các đơn vị quản lý nhà nước về báo chí và truyền thông: Hỗ trợ trong việc xây dựng chính sách, quy định và hướng dẫn quản lý hoạt động báo chí đa nền tảng, đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa giải trí.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị nội dung đa nền tảng là gì?
    Quản trị nội dung đa nền tảng là quá trình tổ chức, điều phối và kiểm soát việc sản xuất, phân phối nội dung trên nhiều nền tảng khác nhau như website, ứng dụng di động và mạng xã hội nhằm đạt hiệu quả truyền thông tối ưu.

  2. Tại sao nội dung văn hóa giải trí cần được quản trị đặc biệt trên báo điện tử?
    Nội dung VHGT thu hút lượng lớn công chúng nhưng cũng dễ bị biến tướng, thiếu kiểm chứng. Quản trị tốt giúp đảm bảo tính chính xác, đa dạng và phù hợp với định hướng xã hội, đồng thời nâng cao uy tín tòa soạn.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu, phân tích nội dung, phỏng vấn sâu và khảo sát xã hội học bằng bảng hỏi online với cỡ mẫu 300 phiếu để thu thập dữ liệu đa chiều.

  4. Những hạn chế chính trong quản trị nội dung VHGT trên báo điện tử VNN là gì?
    Bao gồm quản trị nhân sự chưa chuyên môn hóa, kế hoạch nội dung mang tính cảm tính, thiếu tiêu chí đánh giá rõ ràng, phối hợp bộ phận chưa hiệu quả và hình thức nội dung đa phương tiện còn hạn chế.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao chất lượng quản trị nội dung đa nền tảng?
    Chuyên môn hóa nhân sự, xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá, ứng dụng đa phương tiện và công nghệ mới, tăng cường phối hợp liên phòng ban và phản hồi công chúng là những giải pháp thiết thực.

Kết luận

  • Luận văn làm rõ quy trình và thực trạng quản trị nội dung đa nền tảng về văn hóa giải trí trên báo điện tử VietNamNet trong năm 2022, với tỷ lệ công chúng tiếp cận nội dung đa nền tảng đạt khoảng 78%.
  • Phát hiện các hạn chế trong quản trị nhân sự, kế hoạch nội dung và ứng dụng đa phương tiện, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả truyền tải nội dung.
  • Đề xuất các giải pháp chuyên môn hóa nhân sự, xây dựng tiêu chí đánh giá, ứng dụng công nghệ và tăng cường phối hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị nội dung.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn và lý luận, cung cấp cơ sở cho các cơ quan báo chí và nhà quản lý trong việc phát triển báo chí đa nền tảng tại Việt Nam.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các lĩnh vực nội dung khác trên báo điện tử.

Hành động ngay hôm nay: Các cơ quan báo chí và nhà quản lý nên áp dụng các giải pháp quản trị nội dung đa nền tảng để nâng cao chất lượng sản phẩm báo chí, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng trong kỷ nguyên số.