Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) đã trở thành một phong trào rộng khắp, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Tính đến năm 2020, xã Long Thành Nam, thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh đã được công nhận đạt chuẩn xã NTM theo Quyết định số 1287/QĐ-UBND ngày 27/7/2017. Tuy nhiên, xã vẫn còn nhiều khó khăn như hệ thống cơ sở hạ tầng xuống cấp, tỷ lệ lao động qua đào tạo thấp, thu nhập người dân chưa cao và một số tiêu chí NTM nâng cao chưa đạt yêu cầu. Nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý xây dựng NTM tại xã Long Thành Nam trong giai đoạn 2016-2020, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần hoàn thành mục tiêu xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý nhà nước về xây dựng NTM trên địa bàn xã, với số liệu thu thập từ các báo cáo của UBND xã, Cục Thống kê tỉnh Tây Ninh và các văn bản pháp luật liên quan. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội nông thôn, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước và phát triển nông thôn mới, trong đó:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước: Nhấn mạnh vai trò của nhà nước trong hoạch định chính sách, tổ chức bộ máy, kiểm tra giám sát và huy động nguồn lực nhằm đạt mục tiêu phát triển bền vững.
  • Mô hình xây dựng nông thôn mới theo Bộ tiêu chí quốc gia: Bao gồm 19 tiêu chí về quy hoạch, hạ tầng kinh tế - xã hội, kinh tế và tổ chức sản xuất, văn hóa - xã hội - môi trường, chính trị và an ninh trật tự.
  • Khái niệm phát triển bền vững nông thôn: Tập trung vào sự cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và nâng cao đời sống xã hội.
  • Các khái niệm chính: Nông thôn mới, quản lý nhà nước về xây dựng NTM, tiêu chí NTM nâng cao, huy động nguồn lực, kiểm tra giám sát.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ các báo cáo của UBND xã Long Thành Nam, Cục Thống kê tỉnh Tây Ninh, các văn bản pháp luật liên quan đến xây dựng NTM, các nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu toàn bộ các báo cáo, văn bản và số liệu liên quan đến giai đoạn 2016-2020 tại xã Long Thành Nam.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê kinh tế để xử lý số liệu, kết hợp nghiên cứu tổng hợp, so sánh và phân tích hệ thống nhằm đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng NTM. So sánh kết quả thực hiện các tiêu chí NTM với các tiêu chuẩn quy định để xác định mức độ đạt được.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong giai đoạn 2019-2021, tập trung đánh giá kết quả thực hiện giai đoạn 2016-2020 và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2021-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng đạt chuẩn NTM: Xã Long Thành Nam đã hoàn thành 19/19 tiêu chí NTM cơ bản, được công nhận đạt chuẩn năm 2016. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2019-2020, khi thực hiện bộ tiêu chí NTM nâng cao, xã mới đạt 12/16 tiêu chí, còn 4 tiêu chí chưa đạt gồm tổ chức sản xuất, lao động có việc làm, giáo dục và môi trường. Ví dụ, tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên đạt dưới 95%, tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch chưa đạt 100%, mô hình ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất chưa phổ biến.

  2. Nguồn lực và huy động vốn: Nguồn vốn đầu tư chủ yếu từ ngân sách nhà nước, cộng đồng dân cư và doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc huy động vốn từ doanh nghiệp và tổ chức kinh tế còn hạn chế, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng các công trình hạ tầng. Tỷ lệ đóng góp của nhân dân trong các công trình giao thông nông thôn đạt khoảng 30-40%.

  3. Công tác quản lý và tổ chức bộ máy: Ban quản lý xây dựng NTM xã được kiện toàn với sự tham gia của các tổ chức chính trị xã hội, tuy nhiên đội ngũ cán bộ còn thiếu chuyên môn sâu về quản lý nông nghiệp và kinh tế. Việc kiêm nhiệm công tác quản lý NTM dẫn đến quá tải, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.

  4. Công tác tuyên truyền và đào tạo: Tuyên truyền được thực hiện thường xuyên qua đài truyền thanh xã và hệ thống loa ấp, giúp nâng cao nhận thức người dân. Tuy nhiên, chất lượng đào tạo cán bộ còn hạn chế, chưa có nhiều chương trình thực tế, dẫn đến hiệu quả áp dụng kiến thức chưa cao.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy xã Long Thành Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong xây dựng NTM, đặc biệt là hoàn thành các tiêu chí cơ bản về hạ tầng và chính trị xã hội. Tuy nhiên, các tiêu chí nâng cao về tổ chức sản xuất, lao động có việc làm và bảo vệ môi trường còn nhiều hạn chế do nguồn lực hạn chế và năng lực quản lý chưa đồng đều. So với các xã khác trong tỉnh Tây Ninh như Trường Đông, nơi đã đạt chuẩn NTM nâng cao với 16/16 tiêu chí, Long Thành Nam cần tập trung cải thiện các tiêu chí chưa đạt. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hoàn thành các tiêu chí NTM cơ bản và nâng cao, bảng so sánh tỷ lệ lao động có việc làm, tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch giữa các xã trong thị xã Hòa Thành. Nguyên nhân hạn chế chủ yếu do thiếu nguồn vốn đầu tư, năng lực cán bộ còn yếu, và sự tham gia của người dân chưa đồng đều. Việc tăng cường đào tạo, huy động nguồn lực và nâng cao hiệu quả quản lý sẽ góp phần thúc đẩy xã hoàn thành mục tiêu NTM nâng cao trong giai đoạn tới.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý NTM

    • Động từ hành động: Tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu, đào tạo thực tế tại các mô hình NTM thành công.
    • Target metric: 100% cán bộ quản lý xã và ấp được đào tạo nâng cao năng lực trong 2 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: UBND xã phối hợp Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Tây Ninh.

  2. Đẩy mạnh huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính

    • Động từ hành động: Xây dựng cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, vận động nhân dân đóng góp xây dựng hạ tầng.
    • Target metric: Tăng 20% nguồn vốn huy động từ doanh nghiệp và cộng đồng trong 3 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban quản lý xây dựng NTM xã, các tổ chức chính trị xã hội.

  3. Phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và hữu cơ

    • Động từ hành động: Hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng kỹ thuật mới, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ.
    • Target metric: 60% diện tích sản xuất nông nghiệp áp dụng công nghệ cao vào năm 2025.
    • Chủ thể thực hiện: UBND xã, hợp tác xã nông nghiệp, các doanh nghiệp liên kết.

  4. Nâng cao công tác bảo vệ môi trường và cải thiện hạ tầng xã hội

    • Động từ hành động: Triển khai mô hình phân loại rác thải tại nguồn, nâng cấp hệ thống cấp nước sạch, duy trì cảnh quan xanh - sạch - đẹp.
    • Target metric: 100% hộ dân sử dụng nước sạch, 70% lượng rác thải được thu gom và xử lý đúng quy định trong 3 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: UBND xã, Hội Phụ nữ, các tổ chức cộng đồng.

  5. Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân

    • Động từ hành động: Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, tổ chức các phong trào thi đua xây dựng NTM sâu rộng đến từng hộ gia đình.
    • Target metric: 90% hộ dân tham gia các hoạt động xây dựng NTM trong 2 năm tới.
    • Chủ thể thực hiện: Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể xã.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước cấp xã, huyện

    • Lợi ích: Nắm bắt thực trạng, phương pháp quản lý xây dựng NTM, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý tại địa phương.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện chương trình NTM phù hợp với điều kiện thực tế.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, phát triển nông thôn

    • Lợi ích: Tham khảo khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về xây dựng NTM.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn liên quan đến phát triển nông thôn.

  3. Các tổ chức chính trị - xã hội và cộng đồng dân cư

    • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm trong xây dựng NTM, từ đó tích cực tham gia và giám sát thực hiện.
    • Use case: Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia xây dựng NTM.

  4. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, phát triển nông thôn

    • Lợi ích: Nắm bắt cơ hội đầu tư, chính sách hỗ trợ và nhu cầu phát triển sản xuất nông nghiệp tại địa phương.
    • Use case: Xây dựng mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Xã Long Thành Nam đã đạt được những tiêu chí NTM nào?
    Xã đã hoàn thành 19/19 tiêu chí NTM cơ bản và đạt 12/16 tiêu chí NTM nâng cao, bao gồm các tiêu chí về quy hoạch, giao thông, thủy lợi, điện, văn hóa, y tế, quốc phòng và cải cách hành chính.

  2. Nguyên nhân chính khiến một số tiêu chí NTM nâng cao chưa đạt?
    Do nguồn lực tài chính hạn chế, năng lực cán bộ quản lý còn yếu, mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao chưa phổ biến, tỷ lệ lao động qua đào tạo thấp và công tác bảo vệ môi trường chưa được chú trọng đầy đủ.

  3. Làm thế nào để huy động nguồn lực xây dựng NTM hiệu quả?
    Cần xây dựng cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, vận động nhân dân đóng góp, kết hợp nguồn vốn ngân sách nhà nước và xã hội hóa các công trình hạ tầng, đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức cộng đồng.

  4. Vai trò của công tác đào tạo cán bộ trong xây dựng NTM là gì?
    Đào tạo giúp nâng cao năng lực quản lý, kỹ năng chuyên môn và khả năng vận dụng chính sách, từ đó nâng cao hiệu quả triển khai các hoạt động xây dựng NTM tại địa phương.

  5. Các giải pháp bảo vệ môi trường trong xây dựng NTM được thực hiện như thế nào?
    Bao gồm phân loại rác thải tại nguồn, thu gom và xử lý chất thải đúng quy định, nâng cao tỷ lệ sử dụng nước sạch, xây dựng cảnh quan xanh - sạch - đẹp và vận động nhân dân tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường.

Kết luận

  • Xã Long Thành Nam đã đạt chuẩn xã NTM cơ bản và đang phấn đấu hoàn thành các tiêu chí NTM nâng cao trong giai đoạn 2021-2025.
  • Thực trạng quản lý xây dựng NTM còn tồn tại hạn chế về nguồn lực, năng lực cán bộ và một số tiêu chí chưa đạt yêu cầu.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp trọng tâm như đào tạo cán bộ, huy động nguồn lực, phát triển mô hình sản xuất công nghệ cao và nâng cao công tác bảo vệ môi trường.
  • Các kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý và phát triển bền vững nông thôn tại địa phương.
  • Đề nghị các cấp chính quyền, tổ chức và cộng đồng dân cư phối hợp thực hiện đồng bộ các giải pháp để xây dựng xã Long Thành Nam trở thành xã NTM nâng cao kiểu mẫu.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý địa phương cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo tiến độ và chất lượng xây dựng NTM nâng cao.