Luận án tiến sĩ về quản lý thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học

• Tác giả: Hán Thị Thu Trang
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Bích Hồng
• Trường học: Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản lí giáo dục
• Đề tài: Quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• Lời cam đoan
• Lời cảm ơn
• MỤC LỤC
• Danh mục các chữ viết tắt
• Danh mục các bảng
• Danh mục các sơ đồ
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA QUẢN LÍ THỰC TẬP SƯ PHẠM TRONG ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.2. Các nghiên cứu trên thế giới về thực tập sư phạm và quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 1.3. Các nghiên cứu ở Việt Nam về thực tập sư phạm và quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 1.4. Khái quát kết quả các công trình nghiên cứu đã công bố và những vấn đề đặt ra luận án cần giải quyết
• 1.5. Các khái niệm cơ bản
• 1.6. Đào tạo giáo viên tiểu học
• 1.7. Thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 1.8. Quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 1.9. Lí luận về thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 1.10. Vai trò thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 1.11. Mục tiêu, chuẩn đầu ra thực tập sư phạm
• 1.12. Nội dung thực tập sư phạm
• 1.13. Phương thức tổ chức thực tập sư phạm
• 1.14. Đánh giá kết quả thực tập sư phạm
• 1.15. Các điều kiện hỗ trợ thực tập sư phạm
• 1.16. Lí luận về quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 1.17. Tầm quan trọng của quản lí thực tập sư phạm
• 1.18. Quản lí hoạt động đánh giá, cập nhật mục tiêu, chuẩn đầu ra thực tập sư phạm
• 1.19. Quản lí hoạt động xây dựng và thực hiện nội dung thực tập sư phạm
• 1.20. Quản lí thực hiện phương thức tổ chức thực tập sư phạm
• 1.21. Quản lí hoạt động đánh giá kết quả thực tập sư phạm của sinh viên
• 1.22. Quản lí các điều kiện hỗ trợ thực tập sư phạm
• 1.23. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 1.24. Các yếu tố thuộc trường/khoa sư phạm
• 1.25. Các yếu tố thuộc về phổ thông
• 1.26. Các yếu tố khác
• 1.27. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ THỰC TẬP SƯ PHẠM TRONG ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
• 2.1. Khái quát về tổ chức khảo sát thực trạng
• 2.2. Mục tiêu, nội dung và thời gian khảo sát
• 2.3. Chọn mẫu, khách thể khảo sát
• 2.4. Phương pháp khảo sát
• 2.5. Thực trạng thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 2.6. Thực trạng nhận thức về vai trò thực tập sư phạm
• 2.7. Thực trạng thực hiện mục tiêu, chuẩn đầu ra thực tập sư phạm
• 2.8. Thực trạng thực hiện nội dung thực tập sư phạm
• 2.9. Thực trạng thực hiện phương thức tổ chức thực tập sư phạm
• 2.10. Thực trạng đánh giá kết quả thực tập sư phạm của sinh viên
• 2.11. Thực trạng các điều kiện hỗ trợ thực tập sư phạm
• 2.12. Thực trạng quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 2.13. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của quản lí thực tập sư phạm
• 2.14. Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá, cập nhật mục tiêu, chuẩn đầu ra thực tập sư phạm
• 2.15. Thực trạng quản lí hoạt động xây dựng và thực hiện nội dung thực tập sư phạm
• 2.16. Thực trạng quản lí thực hiện phương thức tổ chức thực tập
• 2.17. Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá kết quả thực tập sư phạm của sinh viên
• 2.18. Thực trạng quản lí các điều kiện hỗ trợ cho thực tập sư phạm
• 2.19. Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 2.20. Đánh giá chung về thực trạng
• 2.21. Về thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 2.22. Về quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 2.23. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÍ THỰC TẬP SƯ PHẠM TRONG ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
• 3.1. nguyên tắc đề xuất giải pháp
• 3.2. Đảm bảo tính mục tiêu
• 3.3. Đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ
• 3.4. Đảm bảo tính khả thi
• 3.5. Đảm bảo tính thực tiễn
• 3.6. Đảm bảo tính hiệu quả
• 3.7. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển
• 3.8. Các giải pháp quản lí thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 3.9. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lí, giảng viên và giáo viên về vai trò thực tập sư phạm, tầm quan trọng của quản lí thực tập sư phạm và sự cần thiết đổi mới thực tập sư phạm
• 3.10. Chú trọng hoạt động đánh giá, cập nhật mục tiêu, chuẩn đầu ra thực tập sư phạm
• 3.11. Xây dựng và tổ chức thực hiện nội dung thực tập sư phạm theo tiếp cận năng lực đầu ra
• 3.12. Xây dựng và vận dụng phương thức thực tập sư phạm thường xuyên trong đào tạo giáo viên tiểu học
• 3.13. Đổi mới đánh giá kết quả thực tập sư phạm của sinh viên theo tiếp cận đánh giá năng lực đầu ra
• 3.14. Tăng cường cơ sở vật chất, tài chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong thực tập sư phạm
• 3.15. Mối quan hệ giữa các giải pháp
• 3.16. Khảo sát sự cần thiết, tính khả thi của các giải pháp đề xuất
• 3.17. Mục đích, nội dung, phương pháp
• 3.18. Kết quả khảo sát sự cần thiết của các giải pháp đề xuất
• 3.19. Kết quả khảo sát tính khả thi của các giải pháp đề xuất
• 3.20. Thực nghiệm sư phạm
• 3.21. Mục đích thực nghiệm
• 3.22. Lý do lựa chọn giải pháp thực nghiệm và thời gian thực nghiệm
• 3.23. Nội dung thực nghiệm
• 3.24. Giả thuyết thực nghiệm
• 3.25. Mẫu thực nghiệm
• 3.26. Cách tiến hành thực nghiệm
• 3.27. Điều kiện đảm bảo quá trình thực nghiệm
• 3.28. Phương pháp đánh giá thực nghiệm
• 3.29. Kết quả thực nghiệm
• 3.30. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• Về thực tiễn
• Về các giải pháp đề xuất
• Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo
• Đối với các cơ sở đào tạo giáo viên tiểu học
• Đối với các sở giáo dục và đào tạo, phòng giáo dục và đào tạo
• Đối với các trường tiểu học
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ

I. Cơ sở lý luận của quản lý thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học

Quản lý thực tập sư phạm (TTSP) trong đào tạo giáo viên tiểu học là một yếu tố quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Quản lý thực tập không chỉ đơn thuần là tổ chức các hoạt động thực tập mà còn bao gồm việc xây dựng mục tiêu, nội dung và phương thức tổ chức thực tập. Theo nghiên cứu, TTSP có vai trò thiết yếu trong việc gắn kết lý thuyết với thực hành, giúp sinh viên (SV) phát triển kỹ năng nghề nghiệp và phẩm chất đạo đức. Đặc biệt, việc đánh giá thực tập cần được thực hiện một cách khoa học và khách quan để đảm bảo chất lượng đào tạo. Các yếu tố như chuẩn nghề nghiệp giáo viên và chương trình đào tạo cũng cần được cập nhật thường xuyên để phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Như vậy, việc quản lý TTSP không chỉ là trách nhiệm của các cơ sở đào tạo mà còn là sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.

1.1. Khái niệm và vai trò của thực tập sư phạm

Thực tập sư phạm là giai đoạn quan trọng trong quá trình đào tạo giáo viên, giúp SV làm quen với môi trường giáo dục thực tế. Thực tập sư phạm không chỉ giúp SV áp dụng kiến thức đã học vào thực tiễn mà còn rèn luyện kỹ năng sư phạm cần thiết. Theo Mỵ Giang Sơn (2016), TTSP góp phần hình thành tri thức, kỹ năng nghề nghiệp và nâng cao lòng yêu nghề cho SV. Điều này cho thấy vai trò của TTSP trong việc chuẩn bị cho SV đáp ứng yêu cầu của giáo dục tiểu học. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy nhiều SV vẫn chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng cần thiết, điều này đòi hỏi sự cải cách trong quản lý và tổ chức TTSP.

1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thực tập sư phạm

Quản lý TTSP chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như quy chế, chương trình đào tạo và sự phối hợp giữa các cơ sở đào tạo và trường thực tập. Các yếu tố thuộc về trường/khoa sư phạm và trường tiểu học cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chất lượng TTSP. Việc thiếu sự đổi mới trong quản lý và tổ chức TTSP có thể dẫn đến tình trạng lặp lại, thiếu sáng tạo trong quá trình thực tập. Do đó, cần có những giải pháp cụ thể để cải thiện tình hình này, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên tiểu học.

II. Thực trạng quản lý thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học

Thực trạng quản lý TTSP hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Nhiều cơ sở đào tạo chưa có sự quan tâm đúng mức đến việc đánh giá thực tập và cập nhật mục tiêu, chuẩn đầu ra. Kết quả khảo sát cho thấy nhận thức về vai trò của TTSP còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo. Việc tổ chức thực tập còn mang tính hình thức, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Các điều kiện hỗ trợ cho TTSP cũng chưa được đảm bảo, dẫn đến hiệu quả thực tập không cao. Điều này cho thấy cần có sự cải cách trong quản lý TTSP để nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên tiểu học.

2.1. Nhận thức về vai trò thực tập sư phạm

Nhiều giảng viên và SV vẫn chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của TTSP trong quá trình đào tạo. Theo khảo sát, chỉ một phần nhỏ SV cho rằng TTSP là cơ hội để họ áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Điều này cho thấy cần có những hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của TTSP. Việc tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm về TTSP có thể giúp SV và giảng viên hiểu rõ hơn về vai trò của thực tập trong việc phát triển kỹ năng nghề nghiệp.

2.2. Thực hiện mục tiêu và chuẩn đầu ra thực tập sư phạm

Mục tiêu và chuẩn đầu ra của TTSP hiện nay chưa được cập nhật thường xuyên, dẫn đến việc SV không đạt được các yêu cầu cần thiết. Nhiều cơ sở đào tạo vẫn áp dụng các mục tiêu cũ, không phù hợp với thực tiễn. Việc thiếu sự đồng bộ giữa các cơ sở đào tạo và trường thực tập cũng là một nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các bên liên quan để đảm bảo mục tiêu và chuẩn đầu ra được thực hiện hiệu quả.

III. Các giải pháp quản lý thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên tiểu học

Để nâng cao chất lượng TTSP, cần có những giải pháp quản lý cụ thể. Đầu tiên, cần nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên và SV về vai trò của TTSP. Thứ hai, cần chú trọng đến việc đánh giá thực tập và cập nhật mục tiêu, chuẩn đầu ra. Việc xây dựng nội dung thực tập theo tiếp cận năng lực đầu ra cũng là một giải pháp quan trọng. Cuối cùng, cần tăng cường cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin trong TTSP để nâng cao hiệu quả thực tập.

3.1. Nâng cao nhận thức về vai trò thực tập sư phạm

Cần tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo để nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giảng viên về vai trò của TTSP. Việc này không chỉ giúp họ hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của thực tập mà còn tạo động lực cho SV trong quá trình thực tập. Các hoạt động này cần được thực hiện thường xuyên để đảm bảo mọi người đều nhận thức đúng về vai trò của TTSP trong đào tạo giáo viên.

3.2. Cập nhật mục tiêu và chuẩn đầu ra thực tập sư phạm

Cần có sự phối hợp giữa các cơ sở đào tạo và trường thực tập để cập nhật mục tiêu và chuẩn đầu ra cho TTSP. Việc này giúp đảm bảo rằng SV được trang bị đầy đủ kỹ năng và kiến thức cần thiết để đáp ứng yêu cầu của nghề giáo. Các mục tiêu cần được xây dựng dựa trên thực tiễn và yêu cầu của xã hội, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên tiểu học.