Quản Lý Nhà Nước Về Thanh Toán Không Dùng Tiền Mặt Tại Ngân Hàng Nhà Nước Chi Nhánh Tỉnh Thái Nguyên

• Tác giả: Lương Thị Tuyết Nhung
• Người hướng dẫn: TS. Đàm Thanh Thủy
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Quản Lý Nhà Nước Về Thanh Toán Không Dùng Tiền Mặt Tại Ngân Hàng Nhà Nước Chi Nhánh Tỉnh Thái Nguyên
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT
• 1.1. Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt
• 1.2. Thanh toán không dùng tiền mặt
• 1.2.1. Khái niệm thanh toán không dùng tiền mặt
• 1.3. Đặc điểm của thanh toán không dùng tiền mặt
• 1.4. Vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt
• 1.4.1. Đối với nền kinh tế
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 2.2. Các phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Phương pháp tiếp cận hệ thống
• 2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.2.3. Phương pháp tổng hợp số liệu
• 2.2.4. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.3.1. Nhóm các chỉ tiêu phản ánh việc ban hành, phổ biến, hướng dẫn và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật về thanh toán không dùng tiền mặt
• 2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh kết quả thanh toán không dùng tiền mặt
• 2.3.3. Chỉ tiêu phản ánh khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng và tài chính toàn diện
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH THÁI NGUYÊN
• 3.1. Khái quát về Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 3.2. Quá trình hình thành phát triển của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 3.3. Bộ máy tổ chức của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 3.4. Thực trạng quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 3.4.1. Ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cơ quan có thẩm quyền ban hành các văn bản quy định về thanh toán không dùng tiền mặt
• 3.4.2. Tham gia tổ chức, giám sát sự vận hành của các hệ thống thanh toán trong nền kinh tế
• 3.4.3. Kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý theo thẩm quyền đối với các hành vi vi phạm pháp luật của các tổ chức và cá nhân có liên quan đến thanh toán không dùng tiền mặt
• 3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 3.5.1. Các yếu tố chủ quan
• 3.5.2. Các yếu tố khách quan
• 3.6. Đánh giá chung về quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 3.6.1. Những kết quả đã đạt được
• 3.6.2. Những mặt còn hạn chế
• 3.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC CHI NHÁNH TỈNH THÁI NGUYÊN
• 4.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu hoàn thiện quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 4.1.1. Quan điểm hoàn thiện quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 4.1.2. Định hướng hoàn thiện quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 4.1.3. Mục tiêu hoàn thiện quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 4.2. Đề xuất giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 4.2.1. Hoàn thiện thể chế về hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt
• 4.2.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Thái Nguyên
• 4.2.3. Thực hiện các giải pháp phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
• 4.2.3.1. Một là, nâng cấp, phát triển hạ tầng thanh toán hiện đại, hoạt động an toàn, hiệu quả
• 4.2.3.2. Hai là, phát triển các dịch vụ thanh toán hiện đại, ứng dụng thành tựu của CMCN 4
• 4.2.3.3. Ba là, đẩy mạnh thanh toán điện tử trong khu vực công, dịch vụ hành chính công
• 4.2.4. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến quy định về thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
• 4.2.5. Một số kiến nghị
• 4.2.5.1. Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
• 4.2.5.2. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên và các Sở, ngành liên quan
• 4.2.5.3. Đối với các tổ chức tín dụng, tổ chức trung gian thanh toán
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Quản Lý Nhà Nước Về TTKDTM Tại Thái Nguyên

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) nổi lên như một giải pháp tất yếu. Phương thức thanh toán truyền thống bằng tiền mặt dần bộc lộ nhiều hạn chế, bao gồm chi phí cao, rủi ro an ninh, khó khăn trong quản lý và kiểm soát giao dịch. Chính phủ Việt Nam đã và đang nỗ lực thúc đẩy TTKDTM, thể hiện qua các quyết định phê duyệt đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2016-2020 và 2021-2025. Mục tiêu là tăng trưởng mạnh mẽ TTKDTM, biến việc sử dụng các phương tiện thanh toán hiện đại thành thói quen của người dân, giảm chi phí xã hội liên quan đến tiền mặt. Tại Thái Nguyên, TTKDTM ngày càng phát triển, mang lại tiện ích cho doanh nghiệp và người dân. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức trong công tác quản lý nhà nước về thanh toán, đòi hỏi sự nghiên cứu và giải pháp phù hợp.

1.1. Định Nghĩa và Bản Chất của Thanh Toán Không Dùng Tiền Mặt

TTKDTM là hình thức thanh toán sử dụng các phương tiện thay thế tiền mặt, như tài sản, chứng chỉ có giá trị tương đương. Người tiêu dùng và doanh nghiệp thực hiện giao dịch thông qua các tổ chức tín dụng, tổ chức trung gian thanh toán thay vì trao đổi trực tiếp bằng tiền mặt. Theo Nghị định 101/2012/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn, dịch vụ TTKDTM là các dịch vụ thanh toán qua tài khoản ngân hàng và một số dịch vụ khác thực hiện thanh toán không qua tài khoản ngân hàng. Bản chất của TTKDTM là giảm thiểu tiền mặt trong lưu thông, tăng cường khả năng kiểm soát dòng tiền của Ngân hàng Nhà nước. Tiền chỉ xuất hiện dưới hình thức ghi sổ.

1.2. Vai Trò và Lợi Ích của TTKDTM đối với Kinh Tế Thái Nguyên

TTKDTM mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế. Giảm chi phí in ấn, bảo quản, vận chuyển và kiểm đếm tiền mặt. Thanh toán nhanh hơn, tăng tốc độ luân chuyển vốn. Thông tin giao dịch được lưu trữ, giúp kiểm soát hoạt động kinh tế. Thúc đẩy tái cấu trúc hoạt động ngân hàng thông qua đa dạng hóa dịch vụ. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dịch vụ ngân hàng được thúc đẩy mạnh mẽ, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tín dụng trên địa bàn tỉnh.

II. Thách Thức Quản Lý Nhà Nước Về TTKDTM ở Thái Nguyên

Mặc dù TTKDTM mang lại nhiều lợi ích, công tác quản lý nhà nước vẫn còn những hạn chế. Hệ thống chính sách và văn bản quy định chưa theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ TTKDTM. Hạ tầng phục vụ TTKDTM còn hạn chế, đặc biệt ở khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa. Điều này đặt ra những thách thức lớn cho Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Thái Nguyên trong việc đảm bảo an toàn, hiệu quả và công bằng trong TTKDTM. Cần có những giải pháp đồng bộ để khắc phục những hạn chế này, tạo điều kiện thuận lợi cho TTKDTM phát triển bền vững.

2.1. Thực Trạng Hệ Thống Văn Bản Pháp Luật về TTKDTM

Hệ thống văn bản pháp luật hiện hành chưa hoàn thiện và đồng bộ. Tốc độ ban hành văn bản chậm hơn so với sự phát triển của công nghệ thanh toán. Một số quy định còn chồng chéo, gây khó khăn cho việc thực thi. Cần rà soát, sửa đổi và bổ sung các văn bản pháp luật để tạo hành lang pháp lý vững chắc cho TTKDTM.

2.2. Hạn Chế về Hạ Tầng và Cơ Sở Vật Chất cho TTKDTM

Hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển TTKDTM. Số lượng máy POS, ATM còn ít, đặc biệt ở khu vực nông thôn. Chất lượng kết nối internet chưa ổn định, ảnh hưởng đến tốc độ và tính ổn định của giao dịch. Cần đầu tư nâng cấp hạ tầng kỹ thuật để đáp ứng nhu cầu TTKDTM ngày càng tăng.

2.3. Vấn Đề An Ninh và Bảo Mật Trong Giao Dịch Điện Tử

Rủi ro về an ninh và bảo mật là một trong những lo ngại lớn nhất của người dân khi sử dụng TTKDTM. Các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi, gây thiệt hại cho người dùng. Cần tăng cường các biện pháp bảo mật, nâng cao nhận thức của người dân về an toàn TTKDTM.

III. Giải Pháp Nâng Cao Quản Lý TTKDTM Tại NHNN Thái Nguyên

Để tăng cường quản lý nhà nước về TTKDTM, cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Hoàn thiện thể chế về hoạt động TTKDTM, đảm bảo hành lang pháp lý rõ ràng và minh bạch. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức Ngân hàng Nhà nước, đáp ứng yêu cầu quản lý trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng. Thực hiện các giải pháp phát triển TTKDTM trên địa bàn tỉnh, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội.

3.1. Hoàn Thiện Thể Chế và Chính Sách về TTKDTM

Rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật hiện hành để phù hợp với thực tiễn. Ban hành các chính sách khuyến khích TTKDTM, như giảm phí giao dịch, hỗ trợ chi phí đầu tư hạ tầng. Đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến TTKDTM.

3.2. Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ Ngân Hàng Nhà Nước về TTKDTM

Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức và kỹ năng cho cán bộ. Cập nhật thông tin về công nghệ mới, xu hướng phát triển TTKDTM trên thế giới. Tăng cường hợp tác với các chuyên gia trong lĩnh vực TTKDTM.

3.3. Phát Triển Hạ Tầng và Dịch Vụ TTKDTM Hiện Đại ở Thái Nguyên

Đầu tư nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, tăng số lượng máy POS, ATM, đặc biệt ở khu vực nông thôn. Phát triển các dịch vụ TTKDTM hiện đại, như thanh toán qua QR code, ví điện tử, mobile banking. Tăng cường an ninh và bảo mật cho các giao dịch TTKDTM.

IV. Ứng Dụng Thúc Đẩy TTKDTM Trong Dịch Vụ Công Tại Thái Nguyên

Đẩy mạnh thanh toán điện tử trong khu vực công, dịch vụ hành chính công là một giải pháp quan trọng. Điều này không chỉ mang lại sự tiện lợi cho người dân mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và tính minh bạch. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành và Ngân hàng Nhà nước để triển khai TTKDTM một cách đồng bộ và hiệu quả trong lĩnh vực này.

4.1. Số Hóa Dịch Vụ Công và Tích Hợp Thanh Toán Trực Tuyến

Số hóa các dịch vụ công, cho phép người dân thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến. Tích hợp các cổng thanh toán trực tuyến vào các hệ thống dịch vụ công để người dân có thể dễ dàng thanh toán các khoản phí, lệ phí.

4.2. Tuyên Truyền Vận Động Người Dân Sử Dụng TTKDTM Khi Nộp Phí Lệ Phí

Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người dân sử dụng TTKDTM khi nộp các khoản phí, lệ phí. Cung cấp thông tin đầy đủ, rõ ràng về các hình thức TTKDTM và lợi ích của việc sử dụng.

V. Kết Luận Triển Vọng Quản Lý TTKDTM Tại NHNN Thái Nguyên

Việc tăng cường quản lý nhà nước về TTKDTM là một nhiệm vụ quan trọng và cấp bách. Với những giải pháp đồng bộ và hiệu quả, Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Thái Nguyên có thể góp phần thúc đẩy TTKDTM phát triển bền vững, mang lại lợi ích cho nền kinh tế và xã hội. Cần có sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo, sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành và sự đồng thuận của người dân để đạt được mục tiêu này.

5.1. Cơ Hội và Thách Thức Trong Phát Triển TTKDTM Tương Lai

Cơ hội: Sự phát triển của công nghệ, sự gia tăng của người dùng internet và điện thoại thông minh, sự quan tâm của chính phủ. Thách thức: An ninh mạng, bảo mật thông tin, thói quen sử dụng tiền mặt của người dân, hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ.

5.2. Kiến Nghị Đối Với Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam và Tỉnh Thái Nguyên

Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường giám sát và kiểm tra. Đối với tỉnh Thái Nguyên: Ưu tiên đầu tư hạ tầng kỹ thuật, đẩy mạnh tuyên truyền và vận động.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, phương thức thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) ngày càng trở nên quan trọng và phổ biến. Tại Việt Nam, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách nhằm thúc đẩy TTKDTM, điển hình là Quyết định số 2545/QĐ-TTg năm 2016 và Quyết định số 1813/QĐ-TTg năm 2021, với mục tiêu tăng trưởng cao và phổ biến rộng rãi phương thức này trong xã hội. Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, hoạt động TTKDTM đã có sự phát triển rõ nét trong giai đoạn 2019-2021, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, khi người dân và doanh nghiệp chuyển sang sử dụng các dịch vụ thanh toán điện tử như Internet Banking, POS, QR Code.

Tuy nhiên, công tác quản lý nhà nước về TTKDTM tại Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh tỉnh Thái Nguyên còn tồn tại nhiều hạn chế, như hệ thống chính sách chưa theo kịp sự phát triển công nghệ, hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng đủ nhu cầu, đặc biệt ở khu vực nông thôn và vùng sâu, vùng xa. Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về TTKDTM tại NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn 2019-2021, nhằm đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý đến năm 2025, góp phần nâng cao hiệu quả ứng dụng các phương tiện thanh toán hiện đại phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu bao gồm hệ thống hóa cơ sở lý luận, phân tích thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về TTKDTM, đồng thời đề xuất các giải pháp khả thi. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý nhà nước của NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên liên quan đến ban hành văn bản pháp luật, giám sát hệ thống thanh toán, cấp phép và giám sát tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, cũng như thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực TTKDTM.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý nhà nước và lý thuyết về thanh toán không dùng tiền mặt.

• Lý thuyết quản lý nhà nước: Quản lý nhà nước được hiểu là sự tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý (ở đây là NHNN) lên các đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu phát triển bền vững. Quản lý nhà nước về TTKDTM bao gồm việc xây dựng chính sách, ban hành văn bản pháp luật, tổ chức giám sát, thanh tra và xử lý vi phạm trong lĩnh vực thanh toán không dùng tiền mặt.

• Lý thuyết thanh toán không dùng tiền mặt: TTKDTM là hình thức thanh toán qua các phương tiện khác ngoài tiền mặt, chủ yếu thông qua tài khoản ngân hàng và các tổ chức trung gian thanh toán. Đặc điểm của TTKDTM là không phụ thuộc vào thời gian, không gian, đảm bảo an toàn, nhanh chóng và minh bạch trong giao dịch. Vai trò của TTKDTM được thể hiện rõ trong việc giảm chi phí lưu thông tiền mặt, tăng tốc độ luân chuyển vốn, nâng cao hiệu quả quản lý kinh tế và hỗ trợ phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: hệ thống thanh toán quốc gia, dịch vụ trung gian thanh toán, thanh toán điện tử liên ngân hàng (IBPS), thanh toán bù trừ điện tử, và quản lý rủi ro trong thanh toán không dùng tiền mặt.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Luận văn sử dụng chủ yếu số liệu thứ cấp thu thập từ các báo cáo của NHNN Việt Nam, NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên, các sở ngành địa phương, cùng các tài liệu pháp luật liên quan đến TTKDTM trong giai đoạn 2019-2021.

• Phương pháp phân tích:

  • Phân tích thống kê mô tả để làm rõ đặc trưng và xu hướng phát triển TTKDTM.
  • Phân tích dãy số thời gian nhằm đánh giá biến động các chỉ tiêu TTKDTM qua các năm.
  • Phương pháp tổng hợp và so sánh để đánh giá thực trạng quản lý nhà nước, so sánh với các địa phương khác như Hà Nội, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc.
  • Tiếp cận hệ thống để phân tích các yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về TTKDTM.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên và các tổ chức tín dụng, tổ chức trung gian thanh toán trên địa bàn. Việc lựa chọn phương pháp phân tích dựa trên tính khả thi, phù hợp với đặc điểm dữ liệu và mục tiêu nghiên cứu.

• Timeline nghiên cứu: Số liệu được thu thập và phân tích cho giai đoạn 2019-2021, với đề xuất giải pháp hướng tới năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng quản lý nhà nước về TTKDTM tại NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên:

   • Số lượng văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hướng dẫn về TTKDTM được ban hành và phổ biến tăng đều qua các năm, góp phần tạo hành lang pháp lý vững chắc.
   • Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng (IBPS) và các hệ thống thanh toán bù trừ điện tử được vận hành an toàn, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thanh toán nhanh chóng với thời gian xử lý lệnh thanh toán không quá 10 giây.
   • Số lượng tổ chức trung gian thanh toán được cấp phép tại địa phương tăng lên, với 46 tổ chức trung gian thanh toán được NHNN Việt Nam cấp phép trên toàn quốc, trong đó nhiều tổ chức hoạt động tại Thái Nguyên.
   • Số lượng cán bộ, công chức được đào tạo về TTKDTM tăng lên, nâng cao năng lực quản lý và giám sát.

2. Kết quả phát triển TTKDTM trên địa bàn tỉnh:

   • Số lượng giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng trưởng mạnh, với hàng triệu giao dịch qua các kênh Internet Banking, Mobile Banking, POS, ATM.
   • Doanh thu từ phí dịch vụ TTKDTM tăng đều, phản ánh sự phát triển và đa dạng hóa các dịch vụ thanh toán.
   • Tỷ lệ người trưởng thành có tài khoản giao dịch tại ngân hàng tăng, cho thấy khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng ngày càng được mở rộng.
   • Hạ tầng kỹ thuật như số lượng ATM, POS, đơn vị chấp nhận thẻ được nâng cấp và mở rộng, tuy nhiên vẫn còn hạn chế ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về TTKDTM:

   • Yếu tố chủ quan: Trình độ quản lý, năng lực cán bộ NHNN, tổ chức mạng lưới cung cấp dịch vụ thanh toán.
   • Yếu tố khách quan: Môi trường pháp lý, kinh tế xã hội, phát triển hạ tầng kỹ thuật và công nghệ, thói quen và nhận thức của khách hàng.
   • Thói quen sử dụng tiền mặt vẫn còn phổ biến, đặc biệt ở khu vực nông thôn, ảnh hưởng đến tốc độ phát triển TTKDTM.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên đã có những bước tiến quan trọng trong quản lý nhà nước về TTKDTM, phù hợp với định hướng phát triển của Chính phủ và NHNN Việt Nam. Việc vận hành hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng và các hệ thống bù trừ điện tử đã góp phần nâng cao hiệu quả thanh toán, giảm thiểu rủi ro và chi phí cho nền kinh tế.

So sánh với các địa phương như Hà Nội, Bắc Ninh và Vĩnh Phúc, Thái Nguyên còn một số hạn chế về hạ tầng kỹ thuật và mức độ phổ biến dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, đặc biệt ở vùng nông thôn. Nguyên nhân chủ yếu do hạn chế về nguồn lực đầu tư, trình độ cán bộ và thói quen tiêu dùng của người dân.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện tăng trưởng số lượng giao dịch TTKDTM, số lượng thiết bị POS, ATM, tỷ lệ người dân có tài khoản ngân hàng, cũng như bảng tổng hợp các văn bản pháp luật và số lượng cán bộ được đào tạo. Các biểu đồ này giúp minh họa rõ ràng xu hướng phát triển và những điểm cần cải thiện.

Việc nâng cao năng lực quản lý, hoàn thiện khung pháp lý và phát triển hạ tầng kỹ thuật là những yếu tố then chốt để thúc đẩy TTKDTM phát triển bền vững tại Thái Nguyên.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện thể chế pháp lý về TTKDTM

   • Rà soát, cập nhật và bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật để phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thanh toán hiện đại.
   • Thời gian thực hiện: 2023-2024.
   • Chủ thể thực hiện: NHNN Việt Nam phối hợp với các cơ quan liên quan.

2. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên

   • Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về công nghệ thanh toán, quản lý rủi ro và pháp luật liên quan đến TTKDTM.
   • Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm.
   • Chủ thể thực hiện: NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên phối hợp với các trường đào tạo chuyên ngành.

3. Phát triển hạ tầng thanh toán hiện đại, an toàn và hiệu quả

   • Đầu tư mở rộng mạng lưới ATM, POS, thiết bị chấp nhận thanh toán tại các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa.
   • Áp dụng công nghệ CMCN 4.0 để nâng cao tính bảo mật và tốc độ xử lý giao dịch.
   • Thời gian thực hiện: 2023-2025.
   • Chủ thể thực hiện: NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên phối hợp với các TCTD.

4. Đẩy mạnh thanh toán điện tử trong khu vực công và dịch vụ hành chính công

   • Triển khai các chương trình thanh toán không dùng tiền mặt trong thu học phí, viện phí, thuế, phí dịch vụ công.
   • Tăng cường phối hợp giữa NHNN, UBND tỉnh và các sở ngành để tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
   • Thời gian thực hiện: 2023-2025.

5. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến quy định về TTKDTM

   • Xây dựng các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt của người dân.
   • Tổ chức các hội thảo, tập huấn cho doanh nghiệp và cộng đồng về lợi ích và cách sử dụng các dịch vụ thanh toán điện tử.
   • Thời gian thực hiện: liên tục.
   • Chủ thể thực hiện: NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên phối hợp với các cơ quan truyền thông và chính quyền địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ, công chức NHNN và các tổ chức tín dụng tại Thái Nguyên

   • Lợi ích: Nắm bắt thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp quản lý nhà nước về TTKDTM để nâng cao hiệu quả công tác quản lý và vận hành hệ thống thanh toán.

2. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước

   • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng, hoàn thiện chính sách phát triển TTKDTM phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội địa phương.

3. Doanh nghiệp và tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán

   • Lợi ích: Hiểu rõ môi trường pháp lý, xu hướng phát triển và các thách thức trong lĩnh vực TTKDTM để điều chỉnh chiến lược kinh doanh và mở rộng dịch vụ.

4. Các nhà nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, tài chính ngân hàng

   • Lợi ích: Có tài liệu tham khảo khoa học, cập nhật số liệu thực tiễn và phương pháp nghiên cứu về quản lý nhà nước trong lĩnh vực thanh toán không dùng tiền mặt.

Câu hỏi thường gặp

1. Thanh toán không dùng tiền mặt là gì?
   Thanh toán không dùng tiền mặt là hình thức thanh toán qua các phương tiện khác ngoài tiền mặt, chủ yếu thông qua tài khoản ngân hàng và các tổ chức trung gian thanh toán, giúp giao dịch nhanh chóng, an toàn và minh bạch.

2. Vai trò của NHNN trong quản lý TTKDTM tại Thái Nguyên như thế nào?
   NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tiền tệ, tổ chức, giám sát hệ thống thanh toán, cấp phép và giám sát các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, đồng thời thanh tra, xử lý vi phạm liên quan đến TTKDTM.

3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về TTKDTM?
   Bao gồm yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ, tổ chức mạng lưới dịch vụ; yếu tố khách quan như môi trường pháp lý, kinh tế xã hội, hạ tầng kỹ thuật và thói quen tiêu dùng của khách hàng.

4. Tại sao hạ tầng kỹ thuật lại quan trọng đối với TTKDTM?
   Hạ tầng kỹ thuật như hệ thống ATM, POS, mạng Internet và công nghệ thanh toán hiện đại đảm bảo giao dịch được thực hiện nhanh chóng, an toàn và thuận tiện, từ đó thúc đẩy sự phát triển của TTKDTM.

5. Làm thế nào để nâng cao nhận thức của người dân về TTKDTM?
   Thông qua các chương trình tuyên truyền, đào tạo, hội thảo và các chiến dịch truyền thông nhằm thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt, đồng thời giới thiệu các lợi ích và cách sử dụng các dịch vụ thanh toán điện tử.

Kết luận

• Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên, làm rõ vai trò và chức năng của cơ quan quản lý trong lĩnh vực này.
• Thực trạng quản lý nhà nước về TTKDTM tại Thái Nguyên giai đoạn 2019-2021 cho thấy sự phát triển tích cực nhưng còn nhiều hạn chế về hạ tầng kỹ thuật, năng lực cán bộ và nhận thức của người dân.
• Các yếu tố chủ quan và khách quan đều ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các bên liên quan.
• Đề xuất các giải pháp hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực cán bộ, phát triển hạ tầng kỹ thuật, đẩy mạnh thanh toán điện tử trong khu vực công và tăng cường tuyên truyền nhằm thúc đẩy TTKDTM phát triển bền vững đến năm 2025.
• Luận văn là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà quản lý, chính sách, doanh nghiệp và nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý kinh tế và tài chính ngân hàng.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan chức năng và NHNN chi nhánh tỉnh Thái Nguyên cần triển khai đồng bộ các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật các xu hướng công nghệ mới để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về TTKDTM.