Quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ

DANH MỤC BẢNG, BIỂU

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

2. Mục đích nghiên cứu

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4. Phương pháp nghiên cứu

5. Nội dung nghiên cứu

6. Kết quả nghiên cứu

7. Những đóng góp mới của luận án

8. Ý nghĩa khoa học của đề tài

9. Các khái niệm, thuật ngữ sử dụng trong luận án

10. Cấu trúc của luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ KHÔNG GIAN, KIẾN TRÚC, CẢNH QUAN CÁC TUYẾN ĐÊ TẠI KHU VỰC NỘI ĐÔ LỊCH SỬ, HÀ NỘI

1.1. Quản lý không gian, kiến trúc,cảnh quan đê tại các thành phố trên thế giới

1.2. Đê ở vùng châu thổ sông Hồng và Hà Nội

1.3. Địa hình và không gian cảnh quan tự nhiên

1.3.1. Lịch sử hình thành địa chất

1.3.2. Cấu trúc đặc trưng của địa hình và cảnh quan tự nhiên từ những con sông của Hà Nội

1.4. Đê và sự hình thành không gian cư trú của người Việt ở vùng châu thổ sông Hồng và Hà Nội

1.4.1. Sự ra đời của đê và quá trình biến đổi địa hình

1.4.2. Sông và đê với sự hình thành và phát triển đô thị nội đô lịch sử

1.5. Phân loại và nhận diện không gian,kiến trúc,cảnh quan đê trong quá trình phát triển đô thị nội đô lịch sử

1.5.1. Phân loại các tuyến đê trong nội đô lịch sử

1.5.2. Nhận diện không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê nội đô lịch sử

1.5.3. Không gian,kiến trúc,cảnh quan đê và sự biến đổi chức năng trong quá trình phát triển đô thị NĐLS

1.6. Thực trạng không gian,kiến trúc,cảnh quan các tuyến đê nội đô lịch sử

1.6.1. Thực trạng không gian các tuyến đê nội đô lịch sử và phân tích SWOT

1.6.2. Thực trạng cảnh quan các tuyến đê nội đô lịch sử và phân tích SWOT

1.6.3. Thực trạng kiến trúc dọc các tuyến đê nội đô lịch sử và phân tích SWOT

1.6.3.1. Kiến trúc công trình công cộng, hỗn hợp

1.6.3.2. Kiến trúc công trình di tích, tôn giáo - tín ngưỡng

1.6.3.3. Kiến trúc nhà ở làng xóm cũ

1.6.3.4. Kiến trúc nhà ở đô thị

1.7. Thực trạng quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê khu vực nội đô lịch sử

1.7.1. Tổ chức bộ máy quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê khu vực nội đô lịch sử

1.7.1.1. Thể chế quản lý đê điều qua các thời kỳ

1.7.1.2. Bộ máy quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê khu vực nội đô lịch sử hiện nay

1.7.2. Đồ án quy hoạch- công cụ quản lý, định hướng KG,KT,CQ các tuyến đê

1.7.2.1. Thời kỳ trước Pháp thuộc

1.7.2.2. Thời kỳ Pháp thuộc đến năm 1943

1.7.2.3. Quy hoạch Hà Nội thời kỳ sau 1954

1.7.3. Thực trạng sự tham gia của cộng đồng

1.7.4. Thực trạng QL KG,KT,CQ các tuyến đê và chiến lược quản lý

1.7.4.1. Phân tích SWOT thực trạng quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan

1.7.4.2. Các chiến lược quản lý theo sơ đồ ma trận SWOT

1.8. Vấn đề tồn tại trong quản lý KG, KT, CQ các tuyến đê khu vực nội đô lịch sử hiện nay

1.9. Các đề tài nghiên cứu đã công bố liên quan

1.10. Các vấn đề nghiên cứu và giải quyết

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ KHÔNG GIAN, KIẾN TRÚC, CẢNH QUAN CÁC TUYẾN ĐÊ TẠI KHU VỰC NỘI ĐÔ LỊCH SỬ, HÀ NỘI

2.1. Cơ sở lý thuyết về quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê tại khu vực nội đô lịch sử

2.1.1. Không gian,kiến trúc,cảnh quan các tuyến đê tại khu vực nội đô lịch sử

2.1.2. Lý thuyết về quản lý tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê NĐLS

2.1.2.1. Không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê với lý thuyết hình thái học đô thị

2.1.2.2. Không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê với lý thuyết hình ảnh đô thị của Kevin Lynch

2.1.2.3. Không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê với lý thuyết đường biên mềm của Jan Gehl

2.1.2.4. Các giá trị di sản của đê trong không gian, kiến trúc, cảnh quan NĐLS theo Hiến chương và Công ước quốc tế

2.1.2.5. Không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê trong cảm thụ đô thị theo lý thuyết phân tích yếu tố đô thị

2.2. Lý thuyết về quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê tại khu vực nội đô lịch sử

2.2.1. Quản lý tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan theo lý thuyết thiết kế đô thị

2.2.2. Quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê tại khu vực nội đô lịch sử theo lý thuyết về chính sách đô thị và quản lý đô thị

2.3. Cơ sở pháp lý quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê

2.3.1. Các văn bản quy phạm pháp luật

2.3.2. Quy chuẩn xây dựng Việt Nam QCXDVN 01: 2021/BXD

2.3.3. Các loại quy hoạch có liên quan theo luật Quy hoạch

2.3.3.1. Quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội (QHC 1259)

2.3.3.2. Các đồ án quy hoạch phân khu đô thị có liên quan

2.3.3.3. Các quy chế quản lý theo quy hoạch xây dựng và các quy hoạch ngành, lĩnh vực liên quan

2.3.3.4. Các chủ trương, chính sách về xây dựng cơ sở dữ liệu trong QLĐT

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê khu vực nội đô lịch sử

2.4.1. Dân cư và phát triển kinh tế xã hội

2.4.2. Giá trị di sản của đê trong khu vực NĐLS

2.4.2.1. Giá trị về niên đại

2.4.2.2. Giá trị về tính xác thực

2.4.2.3. Giá trị của đê về sự điển hình

2.4.3. Phát triển văn hoá xã hội của cộng đồng dân cư

2.4.4. Không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê trong cảnh quan đô thị

2.4.5. Không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê với hệ thống di sản văn hóa khu vực nội đô lịch sử

2.4.6. Biến đổi khí hậu và hạ tầng kỹ thuật đô thị

2.4.6.1. Đê với biến đổi khí hậu và môi trường đô thị

2.4.6.2. Cao độ san nền và thoát nước mặt đô thị

2.4.7. Ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý lập, thực hiện quy hoạch và quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê

2.4.8. Sự phối hợp giữa các cấp ngành liên quan

2.4.9. Vai trò tham gia của cộng đồng

2.5. Bài học kinh nghiệm

3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ KHÔNG GIAN, KIẾN TRÚC, CẢNH QUAN CÁC TUYẾN ĐÊ TẠI KHU VỰC NỘI ĐÔ LỊCH SỬ, HÀ NỘI

3.1. Quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê trong khu vực nội đô lịch sử

3.2. Tiêu chí xác định giá trị tiêu biểu của đê và phân loại các kiểu dáng đê trong nội đô lịch sử

3.2.1. Tiêu chí xác định giá trị tiêu biểu của đê

3.2.2. Phân loại kiểu dáng đê để quản lý tổ chức không gian,kiến trúc,cảnh quan

3.2.2.1. Đối tượng phân loại kiểu dáng để quản lý

3.2.2.2. Tiêu chí và phân loại kiểu dáng đê để quản lý

3.3. Phân vùng quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê khu vực nội đô lịch sử Hà Nội

3.3.1. Tiêu chí phân Vùng quản lý đê

3.3.2. Khung định hướng kiểm soát tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan Vùng quản lý đê

3.4. Giải pháp về quản lý tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê trong các đồ án quy hoạch đô thị nội đô lịch sử

3.4.1. Yêu cầu chung về quản lý tổ chức KG,KT,CQ Vùng QL đê

3.4.2. Khung kiểm soát tác động của KG,KT,CQ các tuyến đê trong vùng QL đê

3.4.3. Nhóm giải pháp xây dựng khung tổ chức KG,KT,CQ các tuyến đê NĐLS

3.4.3.1. Giải pháp xác định cao độ mặt đất đặt công trình xây dựng

3.4.3.2. Giải pháp xác định chiều cao công trình kiến trúc

3.4.3.3. Giải pháp tổ chức đường biên mềm

3.4.3.4. Giải pháp quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan khu vực đặc trưng

3.4.3.4.1. Đề xuất khu vực KG,KT,CQ đặc trưng các tuyến đê

3.4.3.4.2. Yêu cầu chung quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan Vùng quản lý đê

3.4.3.4.3. Nội dung định hướng kiểm soát không gian,kiến trúc,cảnh quan khu vực đặc trưng của các tuyến đê trong nội đô lịch sử

3.5. Giải pháp hoàn thiện cơ chế chính sách, văn bản quy phạm pháp luật

3.6. Giải pháp tổ chức bộ máy quản lý phát triển đô thị nội đô lịch sử

3.7. Giải pháp xây dựng, khai thác hệ thống CSDL quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan và phát triển đô thị khu vực NĐLS

3.8. Giải pháp phát huy vai trò tham gia của cộng đồng trong quản lý không gian, kiến trúc, cảnh quan các tuyến đê khu vực nội đô lịch sử

3.9. Áp dụng khai thác CSDL bản đồ trong nghiên cứu biến đổi hình thái tuyến đê và định hướng kiểm soát tổ chức KG,KT,CQ trong trường hợp phố Kim Hoa

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC BÀI BÁO KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội

Quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội là một vấn đề quan trọng trong bối cảnh phát triển đô thị hiện đại. Quản lý không gian không chỉ liên quan đến việc bảo vệ và phát triển các tuyến đê mà còn ảnh hưởng đến cảnh quan và hệ sinh thái xung quanh. Đê điều không chỉ là công trình kỹ thuật mà còn là một phần của cảnh quan tự nhiên và cảnh quan đô thị. Việc quản lý hiệu quả các tuyến đê sẽ giúp bảo vệ môi trường và phát triển bền vững cho khu vực nội đô lịch sử. Theo nghiên cứu, các tuyến đê ở Hà Nội không chỉ có chức năng phòng chống lũ mà còn tạo ra không gian xanh, góp phần vào phát triển bền vững. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quy hoạch đô thị và quản lý cảnh quan một cách đồng bộ.

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

Tính cấp thiết của việc quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội xuất phát từ sự gia tăng dân số và áp lực đô thị hóa. Phát triển bền vững là mục tiêu hàng đầu trong quản lý đô thị hiện nay. Các tuyến đê không chỉ cần được bảo vệ mà còn phải được phát triển để phục vụ nhu cầu của cộng đồng. Việc bảo vệ môi trường và quản lý tài nguyên là những yếu tố quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ thiên nhiên. Nghiên cứu này sẽ cung cấp những giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý không gian, kiến trúc và cảnh quan các tuyến đê, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của Hà Nội.

II. Thực trạng quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội

Thực trạng quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Các tuyến đê thường xuyên bị xâm phạm bởi các công trình xây dựng không đúng quy hoạch, dẫn đến tình trạng rối loạn không gian. Quản lý cảnh quan chưa được thực hiện một cách đồng bộ, gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái và cảnh quan tự nhiên. Nhiều khu vực ven đê đã bị lấn chiếm, làm giảm chất lượng không gian sống của người dân. Theo phân tích SWOT, điểm mạnh của hệ thống đê là khả năng phòng chống lũ, nhưng điểm yếu là sự thiếu đồng bộ trong quy hoạch đô thị. Cần có những biện pháp cụ thể để cải thiện tình hình này, bao gồm việc tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.

2.1. Phân tích SWOT thực trạng quản lý

Phân tích SWOT cho thấy rằng điểm mạnh của quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội là sự hiện diện của các tuyến đê có lịch sử lâu đời, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thành phố khỏi lũ lụt. Tuy nhiên, điểm yếu lớn nhất là sự thiếu hụt trong quy hoạch không gian và quản lý tài nguyên. Cơ chế quản lý hiện tại chưa đủ mạnh để kiểm soát các hoạt động xây dựng xung quanh các tuyến đê. Cơ hội cho việc cải thiện quản lý đến từ sự quan tâm ngày càng tăng của cộng đồng và chính quyền đối với phát triển bền vững. Nguy cơ lớn nhất là biến đổi khí hậu, có thể làm gia tăng tần suất và cường độ của các trận lũ lụt, đe dọa đến an toàn của các tuyến đê và cư dân xung quanh.

III. Giải pháp quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội

Giải pháp quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội cần được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Cần thiết lập một khung pháp lý rõ ràng để quản lý các hoạt động xây dựng xung quanh các tuyến đê. Việc quy hoạch đô thị cần phải được thực hiện một cách đồng bộ, kết hợp giữa bảo vệ cảnh quan và phát triển hạ tầng. Cần có sự tham gia của cộng đồng trong quá trình quản lý, nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người dân đối với cảnh quan tự nhiên. Các dự án công trình công cộng cũng cần được thiết kế sao cho hài hòa với không gian xung quanh, tạo ra một môi trường sống tốt hơn cho cư dân. Đặc biệt, việc phát triển không gian xanh dọc các tuyến đê sẽ góp phần cải thiện chất lượng không khí và tạo ra những không gian thư giãn cho người dân.

3.1. Đề xuất các giải pháp cụ thể

Các giải pháp cụ thể cho việc quản lý không gian kiến trúc cảnh quan đê tại Hà Nội bao gồm việc xây dựng các quy chế quản lý chặt chẽ hơn đối với các hoạt động xây dựng ven đê. Cần thiết lập các khu vực bảo vệ xung quanh các tuyến đê, hạn chế việc xây dựng các công trình có nguy cơ gây ảnh hưởng đến cảnh quan tự nhiên. Đồng thời, cần phát triển các chương trình giáo dục cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ các tuyến đê và cảnh quan đô thị. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý không gian cũng là một giải pháp hiệu quả, giúp theo dõi và kiểm soát các hoạt động xây dựng một cách dễ dàng hơn. Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng trong việc thực hiện các giải pháp này.

Quản lý không gian kiến trúc cảnh quan các tuyến đê ở khu vực nội đô lịch sử Hà Nội