Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Môn Tiếng Anh Ở Các Trường Trung Học Phổ Thông Huyện Ba Vì, Thành Phố Hà Nội

• Tác giả: Nguyễn Văn Quế
• Người hướng dẫn: PGS.TS Phạm Thị Thu Hoa
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Hoạt Động Dạy Học Môn Tiếng Anh Tại Trường Trung Học Phổ Thông Huyện Ba Vì, Hà Nội
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.2. Những nghiên cứu về hoạt động dạy học và hoạt động dạy học môn Tiếng Anh
• 1.3. Những nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 1.4. Một số khái niệm cơ bản
• 1.4.1. Năng lực, tiếp cận năng lực
• 1.4.2. Dạy học, dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 1.4.3. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 1.5. Một số vấn đề về hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở trƣờng Trung học phổ thông
• 1.5.1. Vị trí và vai trò của môn Tiếng Anh trong chương trình giáo dục phổ thông
• 1.5.2. Mục tiêu dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 1.5.3. Đặc điểm hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 1.5.4. Nội dung dạy học môn Tiếng Anh ở trường Trung học phổ thông
• 1.5.5. Phương pháp dạy học Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở trường Trung học phổ thông
• 1.5.6. Hình thức tổ chức dạy học Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở trường Trung học phổ thông
• 1.5.7. Kiểm tra đánh giá kết quả dạy học Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở trường Trung học phổ thông
• 1.6. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở trƣờng Trung học phổ thông
• 1.6.1. Xây dựng kế hoạch dạy học môn Tiếng Anh theo theo tiếp cận năng lực ở trường Trung học phổ thông
• 1.6.2. Tổ chức thực hiện hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở trường Trung học phổ thông
• 1.6.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở trường Trung học phổ thông
• 1.6.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở trường Trung học phổ thông
• 1.7. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trƣờng Trung học phổ thông
• 1.7.1. Các yếu tố thuộc về hiệu trưởng trường Trung học phổ thông
• 1.7.2. Các yếu tố thuộc về đội ngũ giáo viên Tiếng Anh
• 1.7.3. Các yếu tố thuộc về học sinh
• 1.7.4. Các yếu tố thuộc về môi trường tổ chức dạy học môn Tiếng Anh ở trường Trung học phổ thông
• 1.8. Tiểu kết Chƣơng 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA VÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC
• 2.1. Khái quát về huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
• 2.1.1. Vị trí địa lí, dân cư
• 2.1.2. Về kinh tế - xã hội
• 2.1.3. Về phát triển giáo dục THPT
• 2.2. Khảo sát thực trạng quản lý HĐDH môn Tiếng Anh ở các trƣờng THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội theo tiếp cận năng lực
• 2.2.1. Mục đích khảo sát. Nội dung khảo sát
• 2.2.2. Phương pháp khảo sát
• 2.2.3. Đối tượng khảo sát
• 2.2.4. Tiêu chí và thang đánh giá
• 2.3. Thực trạng dạy học môn Tiếng Anh ở các trƣờng THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội theo tiếp cận năng lực
• 2.3.1. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học môn Tiếng Anh ở các Trường THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội theo tiếp cận năng lực
• 2.3.2. Thực trạng phương pháp dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở các Trường THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
• 2.3.3. Thực trạng hình thức dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở các trường THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
• 2.3.4. Thực trạng khai thác sử dụng phương tiện dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở các trường THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
• 2.3.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở các trường THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
• 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở các trƣờng THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
• 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở các trường THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
• 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở các trường THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
• 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở các trường THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà nội
• 2.4.4. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực ở các trƣờng Trung học phổ thông
• 2.5.1. Thực trạng các yếu tố thuộc về Hiệu trưởng
• 2.5.2. Thực trạng các yếu tố thuộc về giáo viên dạy môn Tiếng Anh
• 2.5.3. Thực trạng các yếu tố thuộc về môi trường tổ chức dạy học môn Tiếng Anh
• 2.6. Đánh giá thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Anh ở các trƣờng THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội theo tiếp cận năng lực
• 2.6.1. Những kết quả đã đạt dược
• 2.6.2. Những tồn tại hạn chế
• 2.6.3. Nguyên nhân của những tồn tại hạn chế
• 2.7. Tiểu kết chƣơng 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA VÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả
• 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi
• 3.1.4. Đảm bảo tính hệ thống
• 3.1.5. Đảm bảo tính thực tiễn
• 3.2. Biện pháp quản lý HĐDH môn Tiếng Anh ở các trƣờng THPT huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội theo tiếp cận năng lực
• 3.2.1. Biện pháp 1: Xác định những năng lực cần phát triển cho học sinh THPT qua môn Tiếng Anh
• 3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo thực hiện dự giờ, phân tích giờ dạy theo tiếp cận năng lực của giáo viên môn Tiếng Anh
• 3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo đổi mới phương pháp và hình thức dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 3.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực cho giáo viên
• 3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy và học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 3.2.6. Biện pháp 6: Xây dựng môi trường học tập môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 3.2.7. Biện pháp 7: Tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực
• 3.3. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp
• 3.3.1. Mục đích khảo sát. Nôi dung khảo sát
• 3.3.2. Phương pháp khảo sát
• 3.3.3. Đối tượng khảo sát
• 3.3.4. Cách đánh giá và xử lý số liệu
• 3.3.5. Kết quả khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất
• 3.4. Tiểu kết chƣơng 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Quản Lý Dạy Học Tiếng Anh THPT Ba Vì

Giáo dục và đào tạo đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một nền giáo dục toàn diện, đào tạo con người vừa có phẩm chất vừa có năng lực. Đảng ta, quán triệt tư tưởng này, đã từng bước hoàn thiện chủ trương đổi mới và phát triển giáo dục, đặc biệt trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Nghị quyết số 29-NQ/TW nhấn mạnh: “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế”. Trong bối cảnh hội nhập, ngoại ngữ, đặc biệt là Tiếng Anh, trở thành công cụ thiết yếu. Việc đổi mới quản lý dạy học ngoại ngữ là nhiệm vụ trọng tâm để cung cấp cho thế hệ trẻ phương tiện giao tiếp và làm việc hiệu quả. Bài viết này tập trung vào quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh tại các trường THPT huyện Ba Vì.

1.1. Tầm quan trọng của Tiếng Anh trong bối cảnh hội nhập

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, Tiếng Anh không chỉ là một môn học mà còn là công cụ giao tiếp, học tập và làm việc quan trọng. Khả năng sử dụng Tiếng Anh thành thạo giúp học sinh tiếp cận với nguồn tri thức toàn cầu, mở ra cơ hội học tập và làm việc ở môi trường quốc tế, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động. Việc đầu tư vào dạy và học Tiếng Anh THPT hiệu quả là đầu tư cho tương lai của đất nước.

1.2. Mục tiêu và yêu cầu đổi mới quản lý dạy học Tiếng Anh

Mục tiêu của đổi mới quản lý dạy học Tiếng Anh là nâng cao chất lượng đào tạo, trang bị cho học sinh những kiến thức và kỹ năng Tiếng Anh cần thiết để đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại. Việc đổi mới cần tập trung vào các yếu tố như chương trình, phương pháp giảng dạy, đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và kiểm tra đánh giá. Cần tạo điều kiện để học sinh phát triển toàn diện các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và ứng dụng Tiếng Anh vào thực tế cuộc sống.

II. Thách Thức Trong Dạy Và Học Tiếng Anh THPT Ba Vì

Mặc dù đã đạt được những thành tựu nhất định, hoạt động dạy học Tiếng Anh tại các trường THPT huyện Ba Vì vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Đổi mới phương pháp giảng dạy chưa đáp ứng kịp yêu cầu, đội ngũ giáo viên còn thiếu về số lượng và hạn chế về trình độ. Trang thiết bị dạy học dù đã được đầu tư nhưng chưa được sử dụng hiệu quả. Công tác quản lý còn nhiều bất cập, chưa tạo được động lực học tập cho học sinh. Một số học sinh vẫn còn tư tưởng học Tiếng Anh mang tính đối phó, thiếu tự giác. Nghiên cứu sâu về thực trạng này là tiền đề để đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả hơn.

2.1. Thực trạng về phương pháp giảng dạy Tiếng Anh

Phương pháp giảng dạy Tiếng Anh THPT hiện nay vẫn còn nặng về lý thuyết, ít chú trọng đến thực hành và phát triển kỹ năng giao tiếp cho học sinh. Giáo viên còn sử dụng các phương pháp truyền thống như giảng giải, đọc chép, ít áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, sáng tạo. Việc sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy còn hạn chế. Cần đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh, tăng cường các hoạt động thực hành, giao tiếp và ứng dụng Tiếng Anh vào thực tế.

2.2. Đội ngũ giáo viên Tiếng Anh tại các trường THPT

Đội ngũ giáo viên Tiếng Anh THPT Ba Vì còn thiếu về số lượng và chưa đồng đều về trình độ chuyên môn. Một số giáo viên còn hạn chế về kỹ năng sư phạm, khả năng sử dụng Tiếng Anh trong giao tiếp và năng lực ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Cần có chính sách đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên, tạo điều kiện để giáo viên được học tập, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp trong và ngoài nước.

2.3. Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học Tiếng Anh

Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học Tiếng Anh tại các trường THPT còn thiếu thốn và chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy. Nhiều trường còn thiếu phòng học bộ môn, phòng lab, máy chiếu, loa đài và các thiết bị hỗ trợ giảng dạy khác. Việc khai thác và sử dụng các thiết bị hiện có chưa hiệu quả. Cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học, đồng thời nâng cao năng lực sử dụng thiết bị cho giáo viên.

III. Cách Nâng Cao Quản Lý Dạy Học Tiếng Anh THPT Ba Vì

Để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh tại các trường THPT huyện Ba Vì, cần có các giải pháp đồng bộ và toàn diện. Các giải pháp này phải dựa trên cơ sở lý luận khoa học và thực tiễn, đồng thời phải phù hợp với điều kiện cụ thể của từng trường. Cần chú trọng đến việc xây dựng kế hoạch dạy học chi tiết, tổ chức thực hiện một cách khoa học, chỉ đạo sát sao và kiểm tra đánh giá thường xuyên. Đồng thời, cần tạo môi trường học tập thân thiện, tích cực để khuyến khích học sinh học Tiếng Anh.

3.1. Xây dựng kế hoạch dạy học Tiếng Anh chi tiết và khoa học

Kế hoạch dạy học cần được xây dựng dựa trên chương trình Tiếng Anh THPT, chuẩn kiến thức, kỹ năng và mục tiêu phát triển năng lực của học sinh. Kế hoạch cần xác định rõ nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức và thời lượng cho từng bài học, chủ đề. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, tổ chuyên môn và ban giám hiệu trong quá trình xây dựng kế hoạch. Kế hoạch cần được điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với tình hình thực tế của lớp học và khả năng của học sinh.

3.2. Tổ chức thực hiện hoạt động dạy học Tiếng Anh hiệu quả

Giáo viên cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, sáng tạo, phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh. Cần tạo cơ hội để học sinh được thực hành, giao tiếp và ứng dụng Tiếng Anh vào thực tế cuộc sống. Cần sử dụng các thiết bị dạy học hiện đại để tăng tính trực quan, sinh động cho bài giảng. Cần tạo môi trường học tập thân thiện, cởi mở để khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động học tập.

3.3. Chỉ đạo và kiểm tra đánh giá thường xuyên hoạt động dạy học

Ban giám hiệu và tổ chuyên môn cần thường xuyên dự giờ, thăm lớp, kiểm tra sổ sách và hồ sơ giáo án của giáo viên. Cần tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để giáo viên trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ những khó khăn và đề xuất các giải pháp. Cần đánh giá khách quan, công bằng kết quả dạy học của giáo viên và kết quả học tập của học sinh. Cần sử dụng các hình thức đánh giá đa dạng như kiểm tra viết, kiểm tra nói, bài tập nhóm, dự án học tập để đánh giá toàn diện năng lực của học sinh.

IV. Đổi Mới Phương Pháp Dạy Tiếng Anh THPT Tại Ba Vì

Đổi mới phương pháp dạy học là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng dạy và học Tiếng Anh. Cần chuyển từ phương pháp truyền thụ kiến thức một chiều sang phương pháp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Cần tăng cường sử dụng các phương pháp dạy học hiện đại như dạy học theo dự án, dạy học theo nhóm, dạy học bằng trò chơi. Đồng thời, cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy để tạo sự hứng thú cho học sinh và nâng cao hiệu quả bài giảng.

4.1. Áp dụng phương pháp dạy học theo dự án trong Tiếng Anh

Dạy học theo dự án là phương pháp học tập trong đó học sinh thực hiện một nhiệm vụ phức tạp, có tính thực tiễn cao. Học sinh tự tìm hiểu, nghiên cứu, thu thập thông tin, phân tích và giải quyết vấn đề để hoàn thành dự án. Phương pháp này giúp học sinh phát triển các kỹ năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm và giao tiếp. Giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ và đánh giá quá trình thực hiện dự án của học sinh.

4.2. Sử dụng trò chơi trong dạy học Tiếng Anh hiệu quả

Trò chơi là một hình thức học tập thú vị, giúp học sinh thư giãn và tăng cường khả năng ghi nhớ kiến thức. Giáo viên có thể sử dụng các trò chơi đơn giản như ô chữ, ghép hình, đóng vai để ôn tập từ vựng, ngữ pháp và luyện tập kỹ năng giao tiếp. Cần lựa chọn các trò chơi phù hợp với nội dung bài học và trình độ của học sinh. Cần tạo không khí vui vẻ, thoải mái để khuyến khích học sinh tham gia tích cực vào các trò chơi.

V. Đánh Giá Hiệu Quả Dạy Học Tiếng Anh THPT Ba Vì

Việc đánh giá hiệu quả dạy học Tiếng Anh là rất quan trọng để xác định những điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất các giải pháp cải thiện. Cần đánh giá cả quá trình và kết quả học tập của học sinh. Cần sử dụng các hình thức đánh giá đa dạng như kiểm tra viết, kiểm tra nói, bài tập nhóm, dự án học tập để đánh giá toàn diện năng lực của học sinh. Đồng thời, cần đánh giá năng lực giảng dạy của giáo viên thông qua dự giờ, thăm lớp và đánh giá hồ sơ giáo án.

5.1. Đánh giá quá trình và kết quả học tập của học sinh

Đánh giá quá trình học tập giúp giáo viên theo dõi sự tiến bộ của học sinh và điều chỉnh phương pháp giảng dạy kịp thời. Đánh giá kết quả học tập giúp xác định mức độ nắm vững kiến thức và kỹ năng của học sinh. Cần sử dụng các tiêu chí đánh giá rõ ràng, cụ thể và công khai để học sinh hiểu rõ yêu cầu và nỗ lực phấn đấu.

5.2. Đánh giá năng lực giảng dạy của giáo viên Tiếng Anh

Đánh giá năng lực giảng dạy của giáo viên giúp xác định những điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất các giải pháp bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ. Cần có sự tham gia của ban giám hiệu, tổ chuyên môn và đồng nghiệp trong quá trình đánh giá. Cần sử dụng các tiêu chí đánh giá khách quan, công bằng và minh bạch.

VI. Giải Pháp Quản Lý Hiệu Quả Dạy Tiếng Anh THPT Ba Vì

Để quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa ban giám hiệu, tổ chuyên môn, giáo viên, học sinh và phụ huynh. Cần xây dựng một hệ thống quản lý đồng bộ, khoa học và minh bạch. Cần tạo điều kiện để giáo viên được phát triển chuyên môn và nghiệp vụ. Cần tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học. Đồng thời, cần tạo môi trường học tập thân thiện, tích cực để khuyến khích học sinh học Tiếng Anh.

6.1. Xây dựng hệ thống quản lý dạy học Tiếng Anh đồng bộ

Hệ thống quản lý cần bao gồm các quy trình, quy định, hướng dẫn rõ ràng về việc xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo, kiểm tra đánh giá và báo cáo kết quả. Cần có sự phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng cá nhân, bộ phận. Cần sử dụng công nghệ thông tin để quản lý thông tin một cách hiệu quả.

6.2. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị

Cần tăng cường đầu tư xây dựng phòng học bộ môn, phòng lab, thư viện, máy chiếu, loa đài và các thiết bị hỗ trợ giảng dạy khác. Cần đảm bảo các thiết bị được bảo trì thường xuyên và sử dụng hiệu quả. Cần tạo điều kiện để giáo viên và học sinh được tiếp cận với các nguồn tài liệu học tập phong phú, đa dạng.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam, việc nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Anh ở các trường Trung học phổ thông (THPT) trở thành một nhiệm vụ trọng tâm. Theo báo cáo của ngành giáo dục, tỷ lệ học sinh THPT có khả năng sử dụng Tiếng Anh giao tiếp đạt khoảng 30%, còn thấp so với yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội, với đặc thù vùng miền núi và dân cư đa dạng, đang đối mặt với nhiều thách thức trong quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực học sinh. Nghiên cứu này nhằm khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh tại 4 trường THPT trên địa bàn huyện Ba Vì trong giai đoạn 2018-2021, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng dạy học và phát triển năng lực học sinh.

Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là: (1) Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực tại các trường THPT huyện Ba Vì; (2) Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học; (3) Đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 4 trường THPT gồm: Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú, THPT Ba Vì, THPT Minh Quang và THPT Quảng Oai, với đối tượng khảo sát gồm 16 cán bộ quản lý, 23 giáo viên và 320 học sinh. Thời gian nghiên cứu từ tháng 12/2021 đến tháng 5/2022, sử dụng số liệu từ năm học 2018-2019 đến 2020-2021.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quản lý giáo dục ngoại ngữ tại địa phương, đồng thời góp phần thực hiện hiệu quả chủ trương đổi mới giáo dục theo hướng phát triển năng lực người học, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: (1) Lý thuyết quản lý giáo dục, trong đó quản lý được hiểu là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra; (2) Lý thuyết tiếp cận năng lực trong giáo dục, nhấn mạnh phát triển toàn diện năng lực người học thông qua việc tổ chức dạy học và đánh giá dựa trên chuẩn năng lực.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Quản lý hoạt động dạy học: Tác động có tổ chức của cán bộ quản lý nhằm điều phối, kiểm soát các hoạt động dạy học để đạt mục tiêu giáo dục.
• Tiếp cận năng lực: Phương pháp dạy học tập trung vào phát triển năng lực thực hành, giải quyết vấn đề và vận dụng kiến thức của học sinh.
• Năng lực học sinh: Khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng, thái độ để thực hiện các nhiệm vụ trong học tập và cuộc sống.
• Phương pháp dạy học tích cực: Các phương pháp như dạy học theo dự án, học qua trải nghiệm, học qua tình huống nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh.
• Kiểm tra đánh giá theo năng lực: Đánh giá dựa trên khả năng vận dụng kiến thức và kỹ năng của học sinh trong các tình huống thực tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích lý luận và khảo sát thực tiễn. Cụ thể:

• Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ 4 trường THPT huyện Ba Vì, gồm 16 cán bộ quản lý, 23 giáo viên và 320 học sinh. Dữ liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, chương trình giáo dục và các báo cáo ngành.
• Phương pháp thu thập dữ liệu: Điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn sâu cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh; quan sát trực tiếp hoạt động dạy học; thu thập tài liệu liên quan.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để đánh giá thực trạng, phân tích định tính để làm rõ nguyên nhân và đề xuất giải pháp. Phân tích so sánh mức độ thực hiện các hoạt động quản lý theo các tiêu chí đã xây dựng.
• Timeline nghiên cứu: Từ tháng 12/2021 đến tháng 5/2022, gồm các giai đoạn: thu thập dữ liệu (12/2021-2/2022), phân tích dữ liệu (3/2022), đề xuất biện pháp và khảo nghiệm (4/2022), hoàn thiện luận văn (5/2022).

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực còn nhiều hạn chế: Khoảng 65% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá việc lập kế hoạch dạy học theo tiếp cận năng lực chưa được thực hiện đầy đủ và đồng bộ. Việc tổ chức thực hiện và chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học chỉ đạt mức trung bình (khoảng 58% hài lòng).

2. Phương pháp dạy học và hình thức tổ chức chưa phát huy tối đa tính tích cực của học sinh: Chỉ khoảng 40% giáo viên thường xuyên áp dụng các phương pháp dạy học tích cực như dạy học theo dự án, học qua trải nghiệm. Hình thức học tập chủ yếu vẫn là học toàn lớp và giảng giải truyền thống.

3. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo năng lực còn hạn chế: Khoảng 55% giáo viên và 60% học sinh phản ánh việc kiểm tra đánh giá chủ yếu tập trung vào kiến thức lý thuyết, chưa đánh giá đầy đủ năng lực thực hành và giao tiếp.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học: Yếu tố thuộc về hiệu trưởng như năng lực chỉ đạo, sự am hiểu về tiếp cận năng lực ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quản lý (chiếm 70% mức độ ảnh hưởng). Yếu tố giáo viên như trình độ chuyên môn, năng lực đổi mới phương pháp chiếm khoảng 65%. Môi trường tổ chức, cơ sở vật chất và sự hỗ trợ từ gia đình cũng đóng vai trò quan trọng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực tại các trường THPT huyện Ba Vì còn nhiều bất cập, tương đồng với các nghiên cứu tại các địa phương miền núi khác. Nguyên nhân chủ yếu do hạn chế về năng lực quản lý của cán bộ quản lý, thiếu đồng bộ trong chỉ đạo đổi mới phương pháp và kiểm tra đánh giá, cũng như điều kiện cơ sở vật chất chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới.

Việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực còn hạn chế do giáo viên chưa được bồi dưỡng đầy đủ về chuyên môn và phương pháp, đồng thời thiếu sự hỗ trợ từ nhà trường và các tổ chức đoàn thể. Kiểm tra đánh giá chưa theo hướng năng lực làm giảm động lực học tập và phát triển kỹ năng giao tiếp của học sinh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, biểu đồ tròn phân bố mức độ hài lòng về công tác quản lý, và bảng so sánh kết quả kiểm tra đánh giá theo các tiêu chí năng lực.

Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực quản lý giáo dục, đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực học sinh, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường bồi dưỡng năng lực quản lý cho cán bộ quản lý nhà trường

   • Động từ hành động: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn chuyên sâu về quản lý dạy học theo tiếp cận năng lực.
   • Target metric: 100% cán bộ quản lý được bồi dưỡng trong vòng 12 tháng.
   • Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường đại học sư phạm.

2. Đổi mới phương pháp dạy học và hình thức tổ chức học tập

   • Động từ hành động: Khuyến khích giáo viên áp dụng các phương pháp dạy học tích cực như dạy học theo dự án, học qua trải nghiệm, học qua tình huống.
   • Target metric: Tăng tỷ lệ áp dụng phương pháp tích cực lên 70% trong 2 năm.
   • Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng, tổ chuyên môn và giáo viên.

3. Cải tiến công tác kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển năng lực

   • Động từ hành động: Xây dựng và áp dụng các công cụ kiểm tra đánh giá đa dạng, tập trung vào kỹ năng giao tiếp và vận dụng kiến thức.
   • Target metric: 80% bài kiểm tra có nội dung đánh giá năng lực thực hành trong 1 năm học.
   • Chủ thể thực hiện: Tổ chuyên môn, giáo viên và ban giám hiệu.

4. Nâng cấp cơ sở vật chất và tạo môi trường học tập thuận lợi

   • Động từ hành động: Đầu tư trang thiết bị dạy học hiện đại, xây dựng phòng học ngoại ngữ, tạo môi trường giao tiếp Tiếng Anh trong trường.
   • Target metric: 100% trường THPT có phòng học ngoại ngữ đạt chuẩn trong 3 năm.
   • Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục huyện, nhà trường và các tổ chức xã hội.

5. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội

   • Động từ hành động: Tổ chức các buổi họp phụ huynh, câu lạc bộ Tiếng Anh, hoạt động ngoại khóa nhằm nâng cao ý thức học tập của học sinh.
   • Target metric: 90% phụ huynh tham gia các hoạt động hỗ trợ học tập trong 1 năm.
   • Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm và ban đại diện cha mẹ học sinh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp

   • Lợi ích: Nắm bắt cơ sở lý luận và thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch quản lý phù hợp.
   • Use case: Xây dựng chương trình bồi dưỡng cán bộ quản lý, cải tiến quy trình quản lý giáo dục.

2. Giáo viên dạy Tiếng Anh tại các trường THPT

   • Lợi ích: Hiểu rõ các phương pháp dạy học tích cực, cách tổ chức hoạt động dạy học và kiểm tra đánh giá theo năng lực.
   • Use case: Áp dụng đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả giờ học.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý giáo dục, Sư phạm Tiếng Anh

   • Lợi ích: Tham khảo khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý dạy học ngoại ngữ theo tiếp cận năng lực.
   • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn thạc sĩ, tiến sĩ liên quan.

4. Các cơ quan quản lý giáo dục địa phương

   • Lợi ích: Đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ tại địa phương.
   • Use case: Lập kế hoạch phát triển giáo dục ngoại ngữ, phân bổ nguồn lực hợp lý.

Câu hỏi thường gặp

1. Tiếp cận năng lực trong dạy học Tiếng Anh là gì?
   Tiếp cận năng lực là phương pháp dạy học tập trung phát triển khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng và thái độ của học sinh trong các tình huống thực tế, thay vì chỉ truyền đạt kiến thức lý thuyết. Ví dụ, học sinh được rèn luyện kỹ năng giao tiếp qua các hoạt động nhóm, dự án.

2. Tại sao quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận năng lực lại quan trọng?
   Quản lý hiệu quả giúp đảm bảo các hoạt động dạy học được tổ chức bài bản, đổi mới phương pháp và kiểm tra đánh giá phù hợp, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển toàn diện năng lực học sinh.

3. Những khó khăn chính trong quản lý dạy học Tiếng Anh ở huyện Ba Vì là gì?
   Bao gồm hạn chế về năng lực quản lý của cán bộ, thiếu đồng bộ trong chỉ đạo đổi mới, cơ sở vật chất chưa đáp ứng, giáo viên chưa được bồi dưỡng đầy đủ và học sinh chưa chủ động trong học tập.

4. Các phương pháp dạy học tích cực nào được khuyến khích áp dụng?
   Các phương pháp như dạy học theo dự án, học qua trải nghiệm, học qua tình huống, đóng vai, học nhóm và sử dụng công nghệ thông tin nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh.

5. Làm thế nào để kiểm tra đánh giá theo năng lực hiệu quả?
   Cần xây dựng các công cụ đánh giá đa dạng, tập trung vào kỹ năng thực hành, giao tiếp, khả năng giải quyết vấn đề, sử dụng các bài kiểm tra thực hành, dự án, thuyết trình thay vì chỉ kiểm tra lý thuyết.

Kết luận

• Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực tại các trường THPT huyện Ba Vì còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong lập kế hoạch, đổi mới phương pháp và kiểm tra đánh giá.
• Các yếu tố ảnh hưởng chính bao gồm năng lực cán bộ quản lý, trình độ và phương pháp của giáo viên, cùng điều kiện cơ sở vật chất và môi trường học tập.
• Nghiên cứu đề xuất 5 nhóm biện pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực.
• Kết quả nghiên cứu có thể làm cơ sở cho các chính sách phát triển giáo dục ngoại ngữ tại địa phương trong giai đoạn tiếp theo.
• Đề nghị các cơ quan quản lý, nhà trường và giáo viên phối hợp triển khai các giải pháp trong vòng 1-3 năm tới để đạt được mục tiêu nâng cao năng lực học sinh và chất lượng giáo dục.

Call-to-action: Các đơn vị giáo dục và cán bộ quản lý cần chủ động áp dụng các biện pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá để không ngừng hoàn thiện công tác quản lý dạy học môn Tiếng Anh theo tiếp cận năng lực, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.