Tổng quan nghiên cứu

Giáo dục mầm non (GDMN) đóng vai trò nền tảng trong sự phát triển toàn diện của trẻ em, đặc biệt trong bối cảnh thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) của Liên Hợp Quốc. Theo số liệu năm 2020, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh có dân số khoảng 202.874 người với mật độ dân số 3.321 người/km², là địa phương có mật độ dân số cao nhất tỉnh, tạo áp lực lớn lên hệ thống giáo dục, đặc biệt là các trường mầm non công lập. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào quản lý hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ em mẫu giáo tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Từ Sơn theo mục tiêu phát triển bền vững, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đảm bảo công bằng và hòa nhập.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm 10 trường mầm non công lập với 30 cán bộ quản lý và 70 giáo viên mẫu giáo, trong 2 năm học gần nhất. Nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp để thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển bền vững trong hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tương lai, đồng thời hỗ trợ các nhà quản lý giáo dục trong việc xây dựng và triển khai các kế hoạch giáo dục mầm non bền vững, phù hợp với đặc điểm địa phương và yêu cầu phát triển chung của đất nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết quản lý giáo dục và lý thuyết phát triển bền vững trong giáo dục mầm non. Lý thuyết quản lý giáo dục được hiểu là quá trình tác động có định hướng của cán bộ quản lý nhằm huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực để đạt mục tiêu giáo dục. Lý thuyết phát triển bền vững trong giáo dục mầm non nhấn mạnh việc tích hợp các mục tiêu SDG vào chương trình và hoạt động giáo dục nhằm phát triển toàn diện trẻ em về thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội và kỹ năng sống.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Quản lý hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo: Quá trình lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ theo mục tiêu phát triển bền vững.
  • Mục tiêu phát triển bền vững (SDG): 17 mục tiêu toàn cầu của Liên Hợp Quốc nhằm xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bền vững, trong đó SDG 4 tập trung vào giáo dục chất lượng, công bằng và toàn diện.
  • Hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo: Bao gồm các hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc sức khỏe, tổ chức sinh hoạt và giáo dục phát triển kỹ năng, kiến thức, thái độ cho trẻ.
  • Môi trường giáo dục bền vững: Môi trường vật chất và tinh thần an toàn, thân thiện, hỗ trợ phát triển toàn diện trẻ em và thúc đẩy các giá trị bền vững.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn.

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ 10 trường mầm non công lập tại thành phố Từ Sơn, với 30 cán bộ quản lý và 70 giáo viên mẫu giáo tham gia khảo sát. Dữ liệu được thu thập qua bảng hỏi, quan sát sư phạm, phỏng vấn sâu và tham vấn chuyên gia.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả và phân tích định lượng để đánh giá thực trạng quản lý, đồng thời áp dụng phân tích nội dung để xử lý dữ liệu định tính từ phỏng vấn và quan sát.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong 2 năm học gần nhất, từ năm học 2021-2022 đến 2022-2023, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và cập nhật thực trạng quản lý hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo theo mục tiêu phát triển bền vững.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng lập kế hoạch giáo dục theo SDG: Khoảng 70% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá kế hoạch giáo dục của nhà trường đã lồng ghép các mục tiêu phát triển bền vững, tuy nhiên chỉ khoảng 55% kế hoạch được thực hiện đầy đủ và có hệ thống.
  2. Môi trường giáo dục và cơ sở vật chất: 80% trường mầm non có cơ sở vật chất đáp ứng tiêu chuẩn an toàn và thân thiện với trẻ, nhưng chỉ khoảng 60% trường có môi trường giáo dục được thiết kế để thúc đẩy các giá trị bền vững như tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường.
  3. Năng lực đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý: 65% giáo viên được bồi dưỡng nâng cao năng lực về quản lý và tổ chức hoạt động chăm sóc, giáo dục theo SDG, trong khi 35% còn lại chưa được đào tạo bài bản về nội dung này.
  4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục: Việc kiểm tra, đánh giá được thực hiện thường xuyên với tỷ lệ 75% giáo viên và cán bộ quản lý tham gia đánh giá định kỳ, nhưng công tác đánh giá chưa đồng bộ và thiếu các tiêu chí đánh giá liên quan đến SDG.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc quản lý hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo tại các trường mầm non thành phố Từ Sơn đã có sự quan tâm tích hợp mục tiêu phát triển bền vững, tuy nhiên còn nhiều hạn chế trong việc thực hiện đồng bộ và hiệu quả. Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức và năng lực của một bộ phận cán bộ quản lý và giáo viên chưa đồng đều, cùng với hạn chế về nguồn lực cơ sở vật chất và công tác kiểm tra, đánh giá chưa toàn diện.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với báo cáo của UNESCO về việc cần tăng cường đào tạo và hỗ trợ cán bộ quản lý, giáo viên trong việc lồng ghép SDG vào giáo dục mầm non. Việc xây dựng môi trường giáo dục thân thiện và bền vững cũng là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục, phù hợp với các mô hình thực hành tốt tại các quốc gia phát triển.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ thực hiện các nội dung quản lý theo SDG, bảng tổng hợp đánh giá năng lực giáo viên và cán bộ quản lý, cũng như biểu đồ tròn phân bố mức độ hài lòng của phụ huynh về môi trường giáo dục.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý và giáo viên: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo theo mục tiêu phát triển bền vững, nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hiện. Thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, do Sở GD&ĐT phối hợp với các trường đại học tổ chức.
  2. Hoàn thiện và đồng bộ hóa kế hoạch giáo dục theo SDG: Xây dựng mẫu kế hoạch chuẩn tích hợp các mục tiêu phát triển bền vững, hướng dẫn cụ thể cho các trường mầm non áp dụng, đảm bảo tính hệ thống và khả thi. Thực hiện trong 6 tháng đầu năm học, do Phòng GD&ĐT chủ trì.
  3. Nâng cấp cơ sở vật chất và môi trường giáo dục thân thiện, bền vững: Đầu tư cải tạo, bổ sung trang thiết bị, đồ chơi thân thiện với môi trường, tạo không gian học tập an toàn, kích thích sự phát triển toàn diện của trẻ. Kế hoạch thực hiện trong 2 năm, phối hợp giữa UBND thành phố và các trường.
  4. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá và giám sát: Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hoạt động chăm sóc, giáo dục theo SDG, tổ chức kiểm tra định kỳ và đột xuất, đồng thời khuyến khích tự đánh giá và phản hồi từ giáo viên, phụ huynh. Thực hiện liên tục hàng năm, do Ban giám hiệu các trường và Phòng GD&ĐT phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục mầm non: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp quản lý hiệu quả để nâng cao chất lượng hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo theo mục tiêu phát triển bền vững.
  2. Giáo viên mầm non: Áp dụng các phương pháp giáo dục tích hợp SDG, xây dựng kế hoạch và tổ chức hoạt động giáo dục phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ và yêu cầu bền vững.
  3. Nhà hoạch định chính sách giáo dục: Tham khảo cơ sở khoa học và thực tiễn để xây dựng các chính sách, kế hoạch phát triển giáo dục mầm non bền vững, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
  4. Các tổ chức nghiên cứu và phát triển giáo dục: Sử dụng kết quả nghiên cứu để phát triển các chương trình đào tạo, bồi dưỡng và dự án hỗ trợ giáo dục mầm non theo tiêu chuẩn quốc tế và mục tiêu phát triển bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần tích hợp mục tiêu phát triển bền vững vào giáo dục mầm non?
    Việc tích hợp giúp trẻ phát triển toàn diện, hình thành kỹ năng sống và giá trị bền vững từ sớm, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tương lai và đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội hiện đại.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo?
    Bao gồm cơ sở vật chất, năng lực cán bộ quản lý và giáo viên, sự phối hợp của phụ huynh và cộng đồng, cũng như chính sách và nguồn lực hỗ trợ từ địa phương.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng lực giáo viên trong việc thực hiện SDG?
    Thông qua các khóa đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng thường xuyên, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và hỗ trợ kỹ thuật từ các chuyên gia giáo dục.

  4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục theo SDG được thực hiện như thế nào?
    Bằng các hình thức dự giờ, kiểm tra định kỳ, khảo sát chất lượng trẻ và đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch giáo dục theo tiêu chí tích hợp SDG.

  5. Phụ huynh có vai trò gì trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững tại trường mầm non?
    Phụ huynh phối hợp với nhà trường trong chăm sóc, giáo dục trẻ, hỗ trợ các hoạt động giáo dục bền vững và tạo môi trường học tập tích cực tại gia đình.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo tại các trường mầm non thành phố Từ Sơn đã tích hợp các mục tiêu phát triển bền vững nhưng còn nhiều hạn chế trong thực hiện đồng bộ và hiệu quả.
  • Các yếu tố ảnh hưởng chính bao gồm năng lực cán bộ quản lý, giáo viên, cơ sở vật chất và sự phối hợp của phụ huynh, cộng đồng.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý cụ thể nhằm nâng cao chất lượng hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo theo SDG, bao gồm bồi dưỡng năng lực, hoàn thiện kế hoạch, nâng cấp cơ sở vật chất và tăng cường kiểm tra, đánh giá.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý, giáo viên và chính sách giáo dục trong việc phát triển giáo dục mầm non bền vững.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp để đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững trong giáo dục mầm non được thực hiện toàn diện và bền vững.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng giáo dục mầm non bền vững tại địa phương bạn!