Luận văn thạc sĩ về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập ở TP.HCM

• Tác giả: Đỗ Thị Thúy Tú
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Hải
• Trường học: Học viện Chính trị
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập tại thành phố Hồ Chí Minh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP NGOÀI CÔNG LẬP TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
• 1.1. Các khái niệm cơ bản
• 1.2. Đặc điểm quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
• 1.3. Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP NGOÀI CÔNG LẬP TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
• 2.1. Khái quát các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập tại thành phố Hồ Chí Minh
• 2.2. Thực trạng quản lí hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập tại thành phố Hồ Chí Minh
• 2.3. Nguyên nhân của những ưu điểm và hạn chế quản lí hoạt động dạy học môn tiếng Anh của các trường trung cấp ngoài công lập trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
• 3. CHƯƠNG 3: YÊU CẦU, BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP NGOÀI CÔNG LẬP TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
• 3.1. Yêu cầu xây dựng và thực hiện hệ thống biện pháp quản lí hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập tại thành phố Hồ Chí Minh
• 3.2. Hệ thống biện pháp quản lí hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong các trường trung cấp ngoài công lập trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh hiện nay
• 3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của hệ thống biện pháp đề xuất
• KẾT LUẬN V KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Cơ sở lý luận quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh

Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập tại TP.HCM là một lĩnh vực quan trọng trong giáo dục. Quản lý giáo dục không chỉ đơn thuần là việc tổ chức và điều hành mà còn bao gồm việc phát triển chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng giáo dục và cải thiện kỹ năng ngôn ngữ cho học sinh. Để thực hiện điều này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các giáo viên tiếng Anh và các nhà quản lý. Việc xác định rõ các mục tiêu dạy học, nội dung chương trình và phương pháp giảng dạy là rất cần thiết. Theo đó, phương pháp giảng dạy cần được đổi mới để phù hợp với nhu cầu thực tiễn và khả năng tiếp thu của học sinh. Một trong những vấn đề nổi bật là việc áp dụng tiếng Anh giao tiếp vào giảng dạy, giúp học sinh có thể sử dụng ngôn ngữ trong thực tế. Điều này không chỉ giúp nâng cao kỹ năng ngôn ngữ mà còn tạo điều kiện cho học sinh tự tin hơn trong giao tiếp. Từ đó, việc quản lý hoạt động dạy học cần phải chú trọng đến việc phát triển kỹ năng ngôn ngữ cho học sinh, nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.

1.1. Các khái niệm cơ bản

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại, việc hiểu rõ các khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục và dạy học tiếng Anh là rất quan trọng. Dạy học môn tiếng Anh không chỉ là việc truyền đạt kiến thức mà còn là quá trình hình thành và phát triển kỹ năng ngôn ngữ cho học sinh. Giáo viên tiếng Anh đóng vai trò trung tâm trong quá trình này, họ không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người hướng dẫn, hỗ trợ học sinh trong việc phát triển kỹ năng ngôn ngữ. Việc quản lý hoạt động dạy học cần phải đảm bảo rằng các giáo viên được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng để thực hiện nhiệm vụ của mình. Điều này bao gồm việc tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng cho giáo viên tiếng Anh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Hơn nữa, việc xây dựng một môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập cũng là một yếu tố quan trọng trong quản lý giáo dục.

II. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh

Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập ở TP.HCM cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Tỷ lệ học sinh đạt yêu cầu về kỹ năng ngôn ngữ còn thấp, điều này phản ánh sự thiếu hụt trong quản lý giáo dục và phương pháp giảng dạy. Các giáo viên tiếng Anh thường gặp khó khăn trong việc áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại, dẫn đến việc học sinh không thể phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách hiệu quả. Hơn nữa, việc thiếu các tài liệu giảng dạy phù hợp cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này. Để cải thiện tình hình, cần có sự đầu tư vào cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và tài liệu giảng dạy. Đồng thời, việc tổ chức các khóa bồi dưỡng cho giáo viên cũng cần được chú trọng. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng giáo dục mà còn tạo động lực cho học sinh trung cấp trong việc học tập và rèn luyện kỹ năng ngôn ngữ.

2.1. Khái quát các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập

Các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập tại TP.HCM đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội. Tuy nhiên, thực trạng hiện tại cho thấy nhiều trường còn gặp khó khăn trong việc quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh. Giáo viên tiếng Anh tại các trường này thường thiếu kinh nghiệm và chưa được đào tạo bài bản về phương pháp giảng dạy hiện đại. Điều này dẫn đến việc học sinh không đạt được kỹ năng ngôn ngữ cần thiết để phục vụ cho công việc sau này. Hơn nữa, việc thiếu sự hỗ trợ từ phía nhà trường trong việc phát triển chương trình đào tạo cũng là một vấn đề lớn. Để khắc phục tình trạng này, các trường cần phải xây dựng một hệ thống quản lý hiệu quả, đảm bảo rằng mọi hoạt động dạy học đều được giám sát và đánh giá một cách chặt chẽ.

III. Yêu cầu biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh

Để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập, cần thiết phải đề xuất một hệ thống biện pháp quản lý đồng bộ. Trước hết, cần xác định rõ mục tiêu dạy học, từ đó xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế. Giáo viên tiếng Anh cần được đào tạo thường xuyên để cập nhật các phương pháp giảng dạy mới, giúp học sinh phát triển kỹ năng ngôn ngữ một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giao lưu văn hóa cũng là một cách hiệu quả để học sinh có cơ hội thực hành tiếng Anh giao tiếp. Hơn nữa, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và các doanh nghiệp để đảm bảo rằng chương trình đào tạo đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng giáo dục mà còn tạo cơ hội việc làm cho học sinh sau khi tốt nghiệp.

3.1. Yêu cầu xây dựng và thực hiện hệ thống biện pháp quản lý

Hệ thống biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh cần được xây dựng dựa trên các yêu cầu cụ thể. Đầu tiên, cần có sự tham gia của tất cả các bên liên quan, bao gồm giáo viên, học sinh và các nhà quản lý. Việc xây dựng một môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập là rất quan trọng. Thứ hai, cần có các chương trình đào tạo bồi dưỡng cho giáo viên tiếng Anh nhằm nâng cao kỹ năng ngôn ngữ và phương pháp giảng dạy. Cuối cùng, việc đánh giá và giám sát thường xuyên hoạt động dạy học cũng cần được thực hiện để đảm bảo rằng mọi hoạt động đều đạt được mục tiêu đề ra. Từ đó, có thể điều chỉnh kịp thời các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả dạy học môn tiếng Anh tại các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và sự phát triển của nền kinh tế tri thức, việc nâng cao năng lực ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, trở thành yêu cầu cấp thiết đối với nguồn nhân lực Việt Nam. Tại thành phố Hồ Chí Minh, các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo công nhân kỹ thuật và nhân lực có trình độ chuyên môn. Tuy nhiên, thực trạng dạy học môn tiếng Anh tại các trường này còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và khả năng hội nhập của học sinh. Nghiên cứu tập trung vào quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại bốn trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập tại TP.HCM trong giai đoạn 2008-2012, nhằm đánh giá thực trạng, chỉ ra nguyên nhân và đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý. Qua khảo sát với 500 học sinh và 40 giáo viên, nghiên cứu cho thấy chỉ khoảng 40% học sinh có khả năng tiếp thu tiếng Anh hiệu quả, trong khi 95% học sinh mong muốn giao tiếp bằng tiếng Anh nhưng thiếu tự tin. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện chất lượng dạy học tiếng Anh, góp phần nâng cao năng lực ngoại ngữ cho học sinh trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và lý thuyết dạy học ngoại ngữ hiện đại. Trước hết, lý thuyết quản lý giáo dục nhấn mạnh vai trò của quản lý trong việc tổ chức, điều hành và kiểm soát hoạt động dạy học nhằm đạt mục tiêu chất lượng đào tạo. Lý thuyết dạy học ngoại ngữ tập trung vào các phương pháp giảng dạy như phương pháp ngữ pháp - phiên dịch, phương pháp nghe - nói và phương pháp giao tiếp, trong đó phương pháp giao tiếp được đánh giá là hiệu quả nhất trong việc phát triển kỹ năng sử dụng tiếng Anh thực tiễn. Các khái niệm chính bao gồm: quản lý hoạt động dạy học, mục tiêu dạy học tiếng Anh, nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá kết quả học tập. Nghiên cứu cũng vận dụng mô hình tương tác giữa người dạy và người học trong quá trình dạy học, nhấn mạnh vai trò chủ động của học sinh và sự chỉ đạo, điều khiển của giáo viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp thu thập dữ liệu định lượng và định tính. Dữ liệu được thu thập qua phiếu trưng cầu ý kiến với 10 cán bộ quản lý, 40 giáo viên và 500 học sinh tại bốn trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập ở TP.HCM. Mẫu được chọn ngẫu nhiên nhằm đảm bảo tính đại diện. Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả (trung bình, tỉ lệ phần trăm) và phân tích tương quan để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học tiếng Anh. Ngoài ra, nghiên cứu còn sử dụng phương pháp nghiên cứu sản phẩm để đánh giá chất lượng học tập qua điểm số và phân loại học sinh theo các mức giỏi, khá, trung bình, yếu. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2008 đến 2012, tập trung phân tích các khía cạnh quản lý như đội ngũ giáo viên, nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, điều kiện vật chất và kiểm tra đánh giá.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đội ngũ giáo viên và quản lý nhân sự: 100% giáo viên đạt chuẩn đại học, trong đó 89,48% có thâm niên giảng dạy trên 5 năm. Tuy nhiên, 89% giáo viên là thỉnh giảng, không có biên chế cơ hữu, gây khó khăn trong phân công và ổn định lịch giảng dạy. Chỉ có một trường đạt tỷ lệ giáo viên cơ hữu theo quy định (30%), ba trường còn lại chưa đạt.

2. Thực trạng quản lý phương pháp giảng dạy: 60% cán bộ quản lý và 84,21% giáo viên đánh giá công tác quản lý phương pháp giảng dạy ở mức yếu. Việc tiếp cận và áp dụng phương pháp dạy học hiện đại còn hạn chế do thiếu hội thảo, sinh hoạt chuyên môn và trang thiết bị hỗ trợ giảng dạy.

3. Nội dung chương trình và giáo trình: Thời lượng dạy tiếng Anh tổng quát dao động từ 60 đến 90 tiết, tiếng Anh chuyên ngành 60 tiết. Học sinh chỉ đạt trình độ sơ cấp trung bình sau khi hoàn thành chương trình, với kỹ năng nghe hiểu và nói còn yếu. Hơn 60% học sinh cho rằng nội dung chương trình chưa phù hợp, giáo trình chuyên ngành quá nặng về thuật ngữ và thiếu bài tập thực hành.

4. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập: 69% học sinh đã học tiếng Anh 7 năm ở phổ thông nhưng trình độ đầu vào rất khác nhau, với 60,77% học sinh ở mức yếu. Việc kiểm tra chủ yếu là kiểm tra viết và vấn đáp, ít đánh giá kỹ năng nghe và nói. Việc kiểm tra không thường xuyên và chưa đa dạng hình thức, ảnh hưởng đến động lực học tập của học sinh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc quản lý nhân sự chưa hiệu quả, đặc biệt là tỷ lệ giáo viên thỉnh giảng cao dẫn đến khó khăn trong ổn định và phân công giảng dạy. Việc thiếu các hoạt động bồi dưỡng, sinh hoạt chuyên môn và áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại làm giảm chất lượng dạy học. Nội dung chương trình và giáo trình chưa phù hợp với trình độ và nhu cầu thực tế của học sinh, gây khó khăn trong tiếp thu và giảm hứng thú học tập. Kiểm tra đánh giá chưa toàn diện, chủ yếu tập trung vào kiến thức ngữ pháp và kỹ năng viết, chưa phát huy được kỹ năng giao tiếp thực tế. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc quản lý dạy học tiếng Anh tại các trường trung cấp ngoài công lập ở TP.HCM còn nhiều bất cập, cần có sự đổi mới toàn diện. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố trình độ học sinh, bảng tỷ lệ giáo viên cơ hữu và thỉnh giảng, cũng như biểu đồ đánh giá mức độ thực hiện các nội dung quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường biên chế giáo viên cơ hữu: Các trường cần phấn đấu đạt tỷ lệ giáo viên cơ hữu tối thiểu 30% tổng số giáo viên trong vòng 2 năm tới nhằm ổn định đội ngũ, nâng cao trách nhiệm và chất lượng giảng dạy. Ban giám hiệu và phòng nhân sự chịu trách nhiệm triển khai.

2. Đổi mới phương pháp giảng dạy: Tổ chức các hội thảo, tập huấn về phương pháp giảng dạy hiện đại, đặc biệt là phương pháp giao tiếp, kết hợp sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Mục tiêu nâng cao kỹ năng thực hành tiếng Anh cho học sinh trong 1 năm. Tổ trưởng bộ môn và phòng đào tạo phối hợp thực hiện.

3. Cải tiến nội dung chương trình và giáo trình: Rà soát, điều chỉnh nội dung phù hợp với trình độ học sinh, tăng cường bài tập thực hành và tiếng Anh chuyên ngành song song với các môn chuyên ngành khác. Thời gian thực hiện trong 2 năm, phối hợp giữa nhà trường và các chuyên gia giáo dục.

4. Đa dạng hóa hình thức kiểm tra, đánh giá: Áp dụng kiểm tra kỹ năng nghe, nói qua các bài thi thực hành, phỏng vấn, thuyết trình nhằm đánh giá toàn diện năng lực giao tiếp của học sinh. Triển khai trong năm học tiếp theo, do tổ bộ môn và phòng khảo thí đảm nhiệm.

5. Nâng cấp trang thiết bị dạy học: Đầu tư máy chiếu, cassette, máy tính và các thiết bị hỗ trợ giảng dạy hiện đại để tạo môi trường học tập sinh động, hấp dẫn. Kế hoạch đầu tư trong 3 năm, do ban giám hiệu và phòng thiết bị thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập: Giúp hiểu rõ thực trạng quản lý dạy học tiếng Anh, từ đó xây dựng chiến lược phát triển đội ngũ giáo viên và cải tiến chương trình đào tạo phù hợp.

2. Tổ trưởng bộ môn và giáo viên tiếng Anh: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả giảng dạy và quản lý lớp học.

3. Nhà quản lý giáo dục và các cơ quan quản lý cấp trên: Là tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách, quy định và hỗ trợ các trường ngoài công lập trong việc nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ.

4. Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành quản lý giáo dục và sư phạm tiếng Anh: Học hỏi phương pháp nghiên cứu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp quản lý giáo dục trong bối cảnh thực tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao tỷ lệ giáo viên thỉnh giảng lại ảnh hưởng đến chất lượng dạy học?
   Giáo viên thỉnh giảng thường không ổn định về thời gian và trách nhiệm, dẫn đến khó khăn trong phân công, giảng dạy dồn ép và thiếu sự gắn bó lâu dài với trường, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giảng dạy.

2. Phương pháp giảng dạy nào hiệu quả nhất trong dạy tiếng Anh cho trung cấp chuyên nghiệp?
   Phương pháp giao tiếp được đánh giá cao vì giúp học sinh phát triển kỹ năng nghe, nói, đọc, viết đồng thời tạo môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự chủ động và sáng tạo của người học.

3. Làm thế nào để cải thiện sự phù hợp của chương trình tiếng Anh với học sinh?
   Cần điều chỉnh nội dung chương trình dựa trên trình độ đầu vào, tăng cường tiếng Anh chuyên ngành song song với các môn chuyên ngành, đồng thời bổ sung bài tập thực hành và tài liệu phù hợp.

4. Kiểm tra đánh giá nên được thực hiện như thế nào để thúc đẩy học sinh?
   Nên đa dạng hóa hình thức kiểm tra, bao gồm kiểm tra thực hành nghe, nói, thuyết trình và phỏng vấn để đánh giá toàn diện năng lực giao tiếp, từ đó tạo động lực học tập cho học sinh.

5. Vai trò của trang thiết bị dạy học hiện đại trong giảng dạy tiếng Anh là gì?
   Trang thiết bị hiện đại giúp bài giảng sinh động, hấp dẫn hơn, hỗ trợ giáo viên trong việc truyền đạt kiến thức và kỹ năng, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh thực hành và tương tác hiệu quả hơn.

Kết luận

• Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập TP.HCM còn nhiều hạn chế về đội ngũ giáo viên, phương pháp giảng dạy, nội dung chương trình và kiểm tra đánh giá.
• Tỷ lệ giáo viên thỉnh giảng cao, thiếu biên chế cơ hữu gây khó khăn trong ổn định và phân công giảng dạy.
• Nội dung chương trình và giáo trình chưa phù hợp với trình độ và nhu cầu học sinh, ảnh hưởng đến hiệu quả học tập.
• Kiểm tra đánh giá chưa toàn diện, chủ yếu tập trung vào kiến thức ngữ pháp và kỹ năng viết, chưa phát huy kỹ năng giao tiếp thực tế.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng quản lý và dạy học tiếng Anh, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.

Tiếp theo, các trường cần triển khai các biện pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm tới để cải thiện hiệu quả dạy học tiếng Anh. Các nhà quản lý giáo dục và cán bộ chuyên môn được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ. Hãy hành động ngay hôm nay để tạo ra sự thay đổi tích cực cho tương lai giáo dục tiếng Anh tại các trường trung cấp chuyên nghiệp ngoài công lập.