## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh giáo dục mầm non tại Việt Nam, đặc biệt là huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, với 24 trường mầm non công lập và tổng số 510 cán bộ quản lý, giáo viên, việc nâng cao năng lực phát triển chương trình nhà trường cho giáo viên mầm non là một yêu cầu cấp thiết. Tỷ lệ giáo viên đạt trình độ trên chuẩn chiếm 92,3%, trong đó 509 người có chứng chỉ tin học và 467 người có chứng chỉ ngoại ngữ, phản ánh sự đầu tư về nguồn nhân lực. Tuy nhiên, thực trạng quản lý và bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình nhà trường cho giáo viên còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục mầm non.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình nhà trường cho giáo viên mầm non tại các trường mầm non huyện Định Hóa trong giai đoạn 2018-2020, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non. Nghiên cứu có phạm vi tập trung tại các trường mầm non trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, với đối tượng là cán bộ quản lý và giáo viên mầm non.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình nhà trường, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo Nghị quyết 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI và các chính sách phát triển giáo dục mầm non hiện nay.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình phát triển chương trình giáo dục nhà trường, trong đó:

- Lý thuyết phát triển chương trình của Ronald C. Doll nhấn mạnh quá trình triển khai nội dung giáo dục nhằm phát triển kỹ năng, thái độ và giá trị của người học.
- Mô hình phát triển chương trình của Raph Tyler với 4 yếu tố cơ bản: mục tiêu đào tạo, nội dung đào tạo, phương pháp đào tạo và đánh giá kết quả.
- Khái niệm năng lực phát triển chương trình nhà trường của giáo viên mầm non, bao gồm kiến thức, kỹ năng phân tích bối cảnh, xây dựng chủ đề tích hợp và tổ chức các hoạt động giáo dục theo hướng trải nghiệm.
- Lý luận quản lý bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình nhà trường, tập trung vào vai trò của Hiệu trưởng trong lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng.

Các khái niệm chuyên ngành như quản lý giáo dục, bồi dưỡng, năng lực, chương trình giáo dục mầm non và phát triển chương trình nhà trường được làm rõ để làm cơ sở cho nghiên cứu.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

- **Nguồn dữ liệu:** Thu thập số liệu từ khảo sát 510 cán bộ quản lý và giáo viên mầm non tại 24 trường mầm non huyện Định Hóa, các tài liệu pháp luật như Thông tư 28/2016/TT-BGDĐT, Thông tư 12/2019/TT-BGDĐT, và các công trình nghiên cứu liên quan.
- **Phương pháp chọn mẫu:** Lấy mẫu toàn bộ cán bộ quản lý và giáo viên tại các trường mầm non trong huyện nhằm đảm bảo tính đại diện và toàn diện.
- **Phương pháp phân tích:** Sử dụng thống kê mô tả để phân tích trình độ đào tạo, nhận thức, năng lực và thực trạng quản lý bồi dưỡng; phân tích định tính qua phỏng vấn sâu với cán bộ quản lý và giáo viên; phương pháp chuyên gia để khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.
- **Timeline nghiên cứu:** Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ năm học 2018-2019 đến năm học 2019-2020.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Trình độ đào tạo và chứng chỉ:** Trong tổng số 510 cán bộ quản lý và giáo viên, 92,3% đạt trình độ trên chuẩn, 509 người có chứng chỉ tin học, 467 người có chứng chỉ ngoại ngữ, phản ánh sự đầu tư về nguồn nhân lực.
- **Nhận thức về vai trò bồi dưỡng:** Khoảng 75% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức đúng về vai trò và mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình nhà trường, tuy nhiên còn khoảng 25% chưa thực sự hiểu rõ hoặc chưa quan tâm đúng mức.
- **Năng lực phát triển chương trình:** Chỉ khoảng 60% giáo viên có năng lực phân tích bối cảnh và xây dựng chương trình phù hợp với điều kiện thực tế; còn lại phần lớn giáo viên còn phụ thuộc vào tài liệu hướng dẫn, thiếu sáng tạo trong thiết kế chương trình.
- **Thực trạng quản lý bồi dưỡng:** Công tác lập kế hoạch bồi dưỡng được thực hiện ở mức trung bình, với khoảng 65% trường có kế hoạch rõ ràng; tổ chức bồi dưỡng chủ yếu theo hình thức tập trung và tại chỗ, chưa đa dạng về phương pháp; công tác kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng còn hạn chế, chỉ khoảng 50% trường thực hiện đầy đủ.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ nhận thức chưa đồng đều của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với thực trạng giáo dục mầm non tại các vùng miền núi, nơi điều kiện cơ sở vật chất và nguồn lực còn hạn chế. Việc thiếu đa dạng hình thức bồi dưỡng và phương pháp giảng dạy cũng làm giảm hiệu quả tiếp thu của giáo viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ giáo viên có năng lực phát triển chương trình theo từng tiêu chí, và bảng tổng hợp đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng tại các trường. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh vai trò then chốt của Hiệu trưởng trong việc nâng cao chất lượng quản lý bồi dưỡng, đồng thời cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý giáo dục và các cơ sở đào tạo.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường nâng cao nhận thức:** Tổ chức các hội thảo, tập huấn nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình nhà trường, nhằm đạt tỷ lệ nhận thức đúng trên 90% trong vòng 1 năm, do Phòng GDĐT chủ trì.
- **Khảo sát nhu cầu bồi dưỡng định kỳ:** Thực hiện khảo sát nhu cầu bồi dưỡng và đánh giá năng lực giáo viên hàng năm để xây dựng chương trình bồi dưỡng sát với thực tế, đảm bảo 100% trường thực hiện khảo sát, do Hiệu trưởng và tổ chuyên môn phối hợp thực hiện.
- **Đa dạng hóa hình thức và phương pháp bồi dưỡng:** Kết hợp bồi dưỡng tập trung, tại chỗ, trực tuyến và tự học, áp dụng phương pháp dạy học nêu vấn đề, thuyết trình kết hợp thực hành nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng trong 2 năm tới, do Phòng GDĐT và các trường mầm non triển khai.
- **Tăng cường kiểm tra, đánh giá:** Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng chặt chẽ, định kỳ và đột xuất, đảm bảo 100% trường thực hiện kiểm tra đánh giá, do Hiệu trưởng và Phòng GDĐT giám sát.
- **Đảm bảo nguồn lực:** Bảo đảm cơ sở vật chất, tài chính và nguồn nhân lực báo cáo viên chất lượng, ưu tiên đầu tư thiết bị công nghệ thông tin phục vụ bồi dưỡng trong 3 năm tới, do các cấp quản lý giáo dục và nhà trường phối hợp thực hiện.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục mầm non:** Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng, áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý.
- **Giáo viên mầm non:** Nắm bắt kiến thức, kỹ năng phát triển chương trình nhà trường, nâng cao năng lực chuyên môn và sáng tạo trong giảng dạy.
- **Nhà nghiên cứu giáo dục:** Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình giáo dục mầm non, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.
- **Cơ quan quản lý giáo dục địa phương:** Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với đặc điểm vùng miền, nâng cao chất lượng giáo dục mầm non.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình nhà trường cho giáo viên mầm non lại quan trọng?**  
Bồi dưỡng giúp giáo viên cập nhật kiến thức, kỹ năng thiết kế và tổ chức chương trình phù hợp với đặc điểm trẻ và địa phương, nâng cao chất lượng giáo dục.

2. **Các hình thức bồi dưỡng nào phù hợp với giáo viên mầm non hiện nay?**  
Kết hợp bồi dưỡng tập trung, tại chỗ, trực tuyến và tự học giúp giáo viên linh hoạt tham gia, phù hợp với đặc thù công việc và điều kiện thực tế.

3. **Vai trò của Hiệu trưởng trong quản lý bồi dưỡng là gì?**  
Hiệu trưởng lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng, tạo điều kiện và động lực cho giáo viên tham gia hiệu quả.

4. **Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý bồi dưỡng?**  
Bao gồm nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên, năng lực tổ chức, cơ sở vật chất, nguồn lực tài chính, chính sách hỗ trợ và môi trường tổ chức.

5. **Làm thế nào để đánh giá hiệu quả bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình?**  
Thông qua kiểm tra định kỳ, đánh giá năng lực thực tế của giáo viên trong việc xây dựng và tổ chức chương trình, phản hồi từ giáo viên và học sinh.

## Kết luận

- Bồi dưỡng năng lực phát triển chương trình nhà trường cho giáo viên mầm non là yếu tố then chốt nâng cao chất lượng giáo dục mầm non tại huyện Định Hóa.  
- Thực trạng quản lý bồi dưỡng còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong công tác lập kế hoạch, đa dạng hình thức bồi dưỡng và kiểm tra đánh giá.  
- Hiệu trưởng đóng vai trò trung tâm trong quản lý và tổ chức bồi dưỡng, cần nâng cao năng lực quản lý và nhận thức.  
- Đề xuất các biện pháp quản lý cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả bồi dưỡng, phù hợp với điều kiện thực tế địa phương.  
- Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và áp dụng các giải pháp đổi mới trong quản lý bồi dưỡng để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non trong tương lai.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường cần triển khai ngay các biện pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, góp phần nâng cao năng lực giáo viên và chất lượng giáo dục mầm non toàn huyện.