## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục phổ thông tại Việt Nam, việc nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên Trung học cơ sở (THCS) trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông mới. Thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, với quy mô 16 trường THCS và đội ngũ giáo viên khoảng 700 người, đang trong quá trình chuyển đổi mạnh mẽ để thích ứng với chương trình này. Tuy nhiên, thực trạng năng lực dạy học của giáo viên tại đây còn nhiều hạn chế, chưa hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tại các trường THCS thành phố Móng Cái trong giai đoạn 2019-2020, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và chất lượng giáo dục THCS. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các nhà quản lý giáo dục và các trường THCS trong việc tổ chức bồi dưỡng, nâng cao năng lực dạy học, góp phần thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông mới, đồng thời thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và phát triển nguồn nhân lực, trong đó có mô hình quản lý nguồn nhân lực của Leonard Nadle nhấn mạnh vai trò của bồi dưỡng trong phát triển năng lực con người. Lý thuyết quản lý giáo dục của Harold Koontz và các đồng tác giả về các chức năng quản lý (lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra) được vận dụng để phân tích công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học. Về năng lực dạy học, nghiên cứu áp dụng mô hình cấu trúc năng lực của Bernd Meier, bao gồm năng lực chuyên môn, năng lực phương pháp, năng lực xã hội và năng lực cá thể. Các khái niệm trọng tâm gồm: năng lực dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; bồi dưỡng năng lực dạy học; quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học; và các nguyên tắc bồi dưỡng hiệu quả.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Dữ liệu thu thập từ khảo sát 130 người gồm 30 cán bộ quản lý, 30 tổ trưởng chuyên môn và 70 giáo viên tại 16 trường THCS trên địa bàn thành phố Móng Cái trong năm học 2019-2020. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có phân tầng nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả và phân tích so sánh tỷ lệ phần trăm để đánh giá thực trạng và mức độ ảnh hưởng của các yếu tố. Ngoài ra, phương pháp chuyên gia được áp dụng để khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. Quá trình nghiên cứu diễn ra trong khoảng thời gian từ năm 2019 đến 2020.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Thực trạng năng lực dạy học của giáo viên:** Khoảng 65% giáo viên THCS tại Móng Cái chưa hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu năng lực dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới, đặc biệt về năng lực dạy học phân hóa và tích hợp.

- **Thực trạng công tác bồi dưỡng:** Chỉ có khoảng 58% giáo viên tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng năng lực dạy học, trong đó hình thức bồi dưỡng tập trung chiếm 70%, bồi dưỡng trực tuyến mới chiếm khoảng 15%.

- **Quản lý bồi dưỡng:** 75% cán bộ quản lý đánh giá công tác lập kế hoạch và tổ chức bồi dưỡng còn thiếu tính hệ thống và chưa phù hợp với nhu cầu thực tế của giáo viên.

- **Điều kiện bồi dưỡng:** Cơ sở vật chất và tài liệu phục vụ bồi dưỡng còn hạn chế, chỉ khoảng 60% trường THCS có đủ trang thiết bị hỗ trợ bồi dưỡng theo yêu cầu.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của thực trạng trên là do sự chuyển đổi nhanh chóng của chương trình giáo dục phổ thông mới trong khi công tác bồi dưỡng và quản lý chưa kịp thích ứng. So với các nghiên cứu trong nước, kết quả tương đồng với báo cáo của ngành giáo dục Quảng Ninh về việc thiếu đồng bộ trong quản lý bồi dưỡng giáo viên. Việc áp dụng các hình thức bồi dưỡng trực tuyến còn hạn chế do thiếu hạ tầng công nghệ và kỹ năng CNTT của giáo viên. Kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp quản lý như xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dựa trên nhu cầu thực tế, tăng cường bồi dưỡng trực tuyến và xây dựng đội ngũ báo cáo viên cốt cán được đánh giá cao về tính cấp thiết và khả thi. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố mức độ năng lực giáo viên và bảng thống kê tỷ lệ tham gia các hình thức bồi dưỡng.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dựa trên nhu cầu thực tế:** Tổ chức khảo sát nhu cầu bồi dưỡng hàng năm để xây dựng kế hoạch phù hợp, nâng tỷ lệ giáo viên tham gia bồi dưỡng lên trên 85% trong vòng 2 năm, do Ban giám hiệu các trường THCS chủ trì.

- **Đẩy mạnh bồi dưỡng trực tuyến:** Phát triển hệ thống bài giảng trực tuyến, đào tạo kỹ năng CNTT cho giáo viên, nhằm tăng tỷ lệ bồi dưỡng trực tuyến lên 40% trong 3 năm tới, phối hợp với Sở GD&ĐT và các trung tâm CNTT.

- **Xây dựng đội ngũ báo cáo viên cốt cán:** Lựa chọn và đào tạo đội ngũ báo cáo viên có năng lực chuyên môn và kỹ năng bồi dưỡng, đảm bảo mỗi trường có ít nhất 2 báo cáo viên trong 1 năm, do Phòng GD&ĐT quản lý.

- **Cải thiện cơ sở vật chất và tài liệu:** Đầu tư trang thiết bị, xây dựng kho tài liệu bồi dưỡng thống nhất, đảm bảo 100% trường THCS có đủ điều kiện bồi dưỡng trong 2 năm, do UBND thành phố và Sở GD&ĐT phối hợp thực hiện.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Hiệu trưởng và cán bộ quản lý trường THCS:** Nhận diện thực trạng và áp dụng các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học hiệu quả, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.

- **Giáo viên THCS:** Hiểu rõ yêu cầu năng lực dạy học theo chương trình mới, tham khảo các hình thức và nội dung bồi dưỡng để tự nâng cao năng lực chuyên môn.

- **Phòng Giáo dục và Đào tạo:** Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với đặc điểm địa phương, nâng cao hiệu quả công tác quản lý giáo dục.

- **Các nhà nghiên cứu giáo dục:** Tham khảo khung lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả khảo nghiệm để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về quản lý bồi dưỡng giáo viên.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THCS lại quan trọng?**  
Bồi dưỡng giúp giáo viên cập nhật kiến thức, kỹ năng mới, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình, nâng cao chất lượng dạy học và phát triển năng lực học sinh.

2. **Các hình thức bồi dưỡng phổ biến hiện nay là gì?**  
Bao gồm bồi dưỡng tập trung, bồi dưỡng tại chỗ, bồi dưỡng trực tuyến và tự bồi dưỡng kết hợp sinh hoạt chuyên môn.

3. **Làm thế nào để quản lý hiệu quả công tác bồi dưỡng giáo viên?**  
Cần lập kế hoạch dựa trên nhu cầu thực tế, tổ chức đa dạng hình thức bồi dưỡng, kiểm tra đánh giá thường xuyên và tạo điều kiện về cơ sở vật chất, tài liệu.

4. **Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả bồi dưỡng?**  
Năng lực quản lý của hiệu trưởng, sự tham gia tích cực của giáo viên và điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ.

5. **Làm sao để giáo viên tự bồi dưỡng hiệu quả?**  
Giáo viên cần xây dựng kế hoạch tự học, sử dụng tài liệu, công nghệ thông tin, tham gia các nhóm chuyên môn và áp dụng kiến thức vào thực tiễn giảng dạy.

## Kết luận

- Năng lực dạy học của giáo viên THCS tại Móng Cái còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới.  
- Công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học chưa thực sự hiệu quả, cần đổi mới về kế hoạch, hình thức và điều kiện tổ chức.  
- Các biện pháp quản lý bồi dưỡng được đề xuất có tính cấp thiết và khả thi, tập trung vào nhu cầu thực tế, bồi dưỡng trực tuyến và xây dựng đội ngũ báo cáo viên.  
- Việc nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên góp phần quan trọng vào thành công của đổi mới giáo dục và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.  
- Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong vòng 2-3 năm tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá để điều chỉnh phù hợp.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý giáo dục và hiệu trưởng các trường THCS cần nhanh chóng áp dụng các biện pháp đề xuất, đồng thời tăng cường giám sát, đánh giá để nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên.