## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục phổ thông tại Việt Nam, việc nâng cao năng lực chuyên môn (NLCM) cho giáo viên trung học cơ sở (THCS) trở thành nhiệm vụ cấp thiết. Thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai, với 19 trường THCS và hơn 7.500 học sinh, đang đối mặt với thách thức về chất lượng đội ngũ giáo viên khi chỉ có khoảng 2,6% giáo viên đạt trình độ thạc sĩ và 10,6% chưa đạt chuẩn đại học theo quy định mới. Công tác quản lý bồi dưỡng NLCM cho giáo viên THCS theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới là trọng tâm nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình, nâng cao chất lượng giáo dục.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào khảo sát thực trạng quản lý bồi dưỡng NLCM cho giáo viên THCS tại thành phố Lào Cai trong giai đoạn 2016-2019, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông mới. Nghiên cứu có phạm vi tại 19 trường THCS công lập trên địa bàn thành phố, với đối tượng là cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên THCS.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cấp quản lý giáo dục trong việc xây dựng kế hoạch, tổ chức và kiểm tra hoạt động bồi dưỡng NLCM, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục THCS, đồng thời hỗ trợ giáo viên phát triển năng lực chuyên môn, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông mới.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và phát triển năng lực chuyên môn giáo viên, bao gồm:

- **Lý thuyết quản lý giáo dục**: Quản lý giáo dục là quá trình tác động có hệ thống, có kế hoạch và mục đích của chủ thể quản lý đến các mắt xích của hệ thống giáo dục nhằm đảm bảo mục tiêu giáo dục được thực hiện hiệu quả.

- **Lý thuyết năng lực chuyên môn giáo viên**: Năng lực chuyên môn là khả năng thực hiện thành công các hoạt động giảng dạy và giáo dục, bao gồm kiến thức, kỹ năng, thái độ và phẩm chất nghề nghiệp, được phát triển liên tục qua bồi dưỡng và tự học.

- **Mô hình bồi dưỡng giáo viên theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới**: Tập trung vào phát triển năng lực dạy học phân hóa cá nhân, sử dụng công nghệ thông tin, kỹ năng hợp tác và giao tiếp, đáp ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên.

Các khái niệm chính gồm: quản lý bồi dưỡng, năng lực chuyên môn, chuẩn nghề nghiệp giáo viên, bồi dưỡng thường xuyên, và đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn:

- **Nguồn dữ liệu**: Thu thập từ các văn bản pháp luật (Luật Giáo dục 2019, Thông tư 20/2018/TT-BGDĐT), tài liệu nghiên cứu trong và ngoài nước, kết quả khảo sát thực trạng tại 19 trường THCS thành phố Lào Cai.

- **Phương pháp khảo sát**: Điều tra bằng phiếu hỏi với 200 đối tượng gồm 50 cán bộ quản lý, 60 tổ trưởng chuyên môn và 90 giáo viên THCS; phỏng vấn sâu cán bộ quản lý và giáo viên cốt cán; xin ý kiến chuyên gia về tính hợp lý và khả thi của các biện pháp đề xuất.

- **Phân tích dữ liệu**: Sử dụng thống kê mô tả (điểm trung bình, tần suất phần trăm), kiểm định giả thuyết và phân tích tương quan Spearman để đánh giá mối quan hệ giữa nhận thức và thực hiện các biện pháp quản lý.

- **Timeline nghiên cứu**: Tập trung khảo sát và phân tích dữ liệu từ năm học 2016-2017 đến 2018-2019.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Trình độ đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý**: 100% cán bộ quản lý và giáo viên THCS đạt chuẩn đào tạo theo quy định hiện hành; tuy nhiên, 10,6% giáo viên chưa đạt chuẩn đại học theo quy định mới, chỉ 2,6% có trình độ thạc sĩ.

2. **Thực trạng công tác bồi dưỡng NLCM**: Nội dung bồi dưỡng chưa bám sát định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới, kế hoạch bồi dưỡng chưa có tính dài hạn và đồng bộ; hình thức bồi dưỡng còn đơn điệu, chưa tạo động lực tự giác cho giáo viên.

3. **Quản lý bồi dưỡng NLCM**: Công tác xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng còn nhiều hạn chế; sự phối hợp giữa các cấp quản lý và nhà trường chưa hiệu quả; nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất chưa đáp ứng đầy đủ.

4. **Yếu tố ảnh hưởng**: Vai trò của hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn rất quan trọng trong quản lý bồi dưỡng; giáo viên cốt cán đóng vai trò trung tâm trong việc truyền đạt và hỗ trợ bồi dưỡng; môi trường kinh tế - xã hội và cơ sở vật chất ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả bồi dưỡng.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu kế hoạch bồi dưỡng dài hạn, nội dung chưa phù hợp với nhu cầu thực tế và chuẩn nghề nghiệp mới, cũng như hạn chế về nguồn lực và sự phối hợp quản lý. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy, việc đổi mới nội dung và phương pháp bồi dưỡng, tăng cường vai trò tự chủ của nhà trường và giáo viên là xu hướng tất yếu để nâng cao hiệu quả bồi dưỡng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố trình độ giáo viên, bảng đánh giá mức độ thực hiện các biện pháp quản lý, và biểu đồ tương quan giữa nhận thức và thực hiện các biện pháp quản lý bồi dưỡng.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên** về tầm quan trọng của bồi dưỡng NLCM theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới, thông qua các hội thảo, tập huấn định kỳ trong vòng 1 năm, do Sở GD&ĐT và Phòng GD&ĐT chủ trì.

2. **Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng dài hạn, đồng bộ** cho giáo viên THCS, bám sát chuẩn nghề nghiệp và nhu cầu thực tế, cập nhật hàng năm, do Phòng GD&ĐT phối hợp với các trường thực hiện.

3. **Đổi mới tổ chức quản lý và nâng cao vai trò trách nhiệm** của hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn trong công tác bồi dưỡng, tăng cường kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả bồi dưỡng, áp dụng trong 2 năm tới.

4. **Đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng**: kết hợp bồi dưỡng tập trung, tại chỗ, tự học trực tuyến và sinh hoạt chuyên môn, nhằm tạo động lực và phù hợp với điều kiện thực tế của giáo viên.

5. **Tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra** công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả, do Sở GD&ĐT và Phòng GD&ĐT thực hiện định kỳ.

6. **Huy động các nguồn lực trong và ngoài nhà trường** để đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đại, hỗ trợ tài chính cho giáo viên tham gia bồi dưỡng, trong vòng 3 năm tới.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Cán bộ quản lý giáo dục các cấp**: Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT, hiệu trưởng các trường THCS có thể sử dụng luận văn để xây dựng và điều chỉnh kế hoạch bồi dưỡng, nâng cao hiệu quả quản lý.

2. **Giáo viên THCS**: Đặc biệt là giáo viên cốt cán và tổ trưởng chuyên môn, để hiểu rõ yêu cầu năng lực mới, từ đó chủ động tham gia bồi dưỡng và phát triển chuyên môn.

3. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục, khoa học giáo dục**: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

4. **Các cơ quan hoạch định chính sách giáo dục**: Để tham khảo các đề xuất, biện pháp quản lý bồi dưỡng phù hợp với thực tiễn địa phương, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao cần bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên THCS?**  
Bồi dưỡng giúp giáo viên cập nhật kiến thức, kỹ năng mới, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông mới, nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục học sinh.

2. **Các hình thức bồi dưỡng phổ biến hiện nay là gì?**  
Bao gồm bồi dưỡng tập trung, bồi dưỡng tại chỗ, tự học trực tuyến, sinh hoạt chuyên môn, hội thảo và các cuộc thi chuyên môn.

3. **Ai chịu trách nhiệm quản lý công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn?**  
Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm chính, phối hợp với tổ trưởng chuyên môn, cán bộ quản lý cấp trên và giáo viên cốt cán để tổ chức và giám sát.

4. **Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả công tác bồi dưỡng?**  
Bao gồm nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên, nội dung và phương pháp bồi dưỡng, nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, và sự phối hợp quản lý.

5. **Làm thế nào để đánh giá hiệu quả bồi dưỡng năng lực chuyên môn?**  
Thông qua kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, áp dụng kiến thức vào thực tiễn giảng dạy, phản hồi từ học sinh và đồng nghiệp, cũng như đánh giá theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên.

## Kết luận

- Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên THCS tại thành phố Lào Cai còn nhiều hạn chế về kế hoạch, nội dung, phương pháp và nguồn lực.  
- Đội ngũ giáo viên phần lớn đạt chuẩn đào tạo hiện hành nhưng chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu chuẩn mới và năng lực chuyên môn theo chương trình giáo dục phổ thông mới.  
- Vai trò của hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên cốt cán là then chốt trong quản lý và thực hiện bồi dưỡng.  
- Cần đổi mới toàn diện công tác quản lý bồi dưỡng, đa dạng hóa hình thức và nâng cao nhận thức của các bên liên quan.  
- Các biện pháp đề xuất có tính khả thi cao, hướng tới nâng cao chất lượng giáo dục THCS tại địa phương trong giai đoạn 2020-2025.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan quản lý giáo dục cần triển khai ngay các biện pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp. Giáo viên và cán bộ quản lý cần chủ động tham gia bồi dưỡng và nâng cao năng lực chuyên môn để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

**Kêu gọi hành động:** Hãy cùng chung tay xây dựng đội ngũ giáo viên THCS vững mạnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông mới, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện tại thành phố Lào Cai và các địa phương khác.