Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và đại dịch Covid-19, việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên (GV) trở thành nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục Việt Nam. Theo báo cáo của ngành, đội ngũ GV tại các trường phổ thông dân tộc nội trú trung học cơ sở (THCS) tỉnh An Giang đang đối mặt với nhiều thách thức về năng lực chuyên môn và quản lý hoạt động bồi dưỡng theo chuẩn nghề nghiệp. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS tỉnh An Giang trong giai đoạn 2019-2021, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ này. Nghiên cứu tập trung khảo sát tại hai trường phổ thông dân tộc nội trú THCS Tri Tôn và Tịnh Biên, với sự tham gia của 30 cán bộ quản lý (CBQL) và 60 giáo viên. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc góp phần nâng cao năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức và kỹ năng sư phạm của GV, đồng thời cải thiện hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng, góp phần phát triển giáo dục vùng dân tộc thiểu số, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và phát triển nguồn nhân lực, trong đó nổi bật là mô hình chức năng quản lý của Fayol với bốn chức năng cơ bản: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá. Lý thuyết này được áp dụng để phân tích quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV theo chuẩn nghề nghiệp. Ngoài ra, khung lý thuyết còn bao gồm các khái niệm về chuẩn nghề nghiệp giáo viên theo Thông tư 20/2018/TT-BGDĐT, tập trung vào năm tiêu chuẩn chính: phẩm chất nhà giáo, phát triển chuyên môn nghiệp vụ, xây dựng môi trường giáo dục, phát triển mối quan hệ nhà trường-gia đình-xã hội, và sử dụng ngoại ngữ, công nghệ thông tin trong dạy học. Các khái niệm về bồi dưỡng và hoạt động bồi dưỡng cũng được làm rõ, nhấn mạnh quá trình cập nhật, nâng cao kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cho GV nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phối hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm khảo sát định lượng qua phiếu hỏi với 90 đối tượng (30 CBQL và 60 GV) tại hai trường phổ thông dân tộc nội trú THCS tỉnh An Giang, cùng với phỏng vấn sâu các CBQL và GV để thu thập dữ liệu định tính. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho nhóm đối tượng nghiên cứu. Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS với các kỹ thuật thống kê mô tả (tần số, điểm trung bình, độ lệch chuẩn) và thống kê suy luận (kiểm định tương quan Pearson, so sánh giá trị trung bình). Thời gian nghiên cứu thực trạng kéo dài từ 2019 đến 2021, đảm bảo thu thập dữ liệu phản ánh chính xác tình hình quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV theo chuẩn nghề nghiệp tại địa phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về tầm quan trọng của quản lý hoạt động bồi dưỡng: Khoảng 85% CBQL và 78% GV nhận thức rõ vai trò quan trọng của quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV theo chuẩn nghề nghiệp trong việc nâng cao chất lượng giáo dục tại trường phổ thông dân tộc nội trú THCS tỉnh An Giang.

  2. Thực trạng lập kế hoạch bồi dưỡng: Chỉ có khoảng 65% kế hoạch bồi dưỡng được xây dựng đầy đủ, chi tiết và phù hợp với chuẩn nghề nghiệp, trong khi 35% còn lại thiếu tính hệ thống và chưa đáp ứng nhu cầu thực tế của GV.

  3. Tổ chức và chỉ đạo thực hiện: Khoảng 70% GV đánh giá việc tổ chức các hoạt động bồi dưỡng có hệ thống nhưng còn hạn chế về đa dạng hình thức và phương pháp bồi dưỡng, dẫn đến hiệu quả chưa cao. Chỉ đạo thực hiện từ phía CBQL được đánh giá ở mức trung bình với 68% sự hài lòng.

  4. Kiểm tra và đánh giá hiệu quả: Việc kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng được thực hiện chưa thường xuyên và thiếu hệ thống, chỉ khoảng 55% GV và CBQL cho rằng công tác này được thực hiện hiệu quả, ảnh hưởng đến việc điều chỉnh kế hoạch bồi dưỡng kịp thời.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường phổ thông dân tộc nội trú THCS tỉnh An Giang đã đạt được những kết quả nhất định, đặc biệt là nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động này được nâng cao. Tuy nhiên, các khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh giá còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả bồi dưỡng. Nguyên nhân chủ yếu do thiếu nguồn lực vật chất, hạn chế về đội ngũ báo cáo viên có trình độ chuyên môn cao, cũng như chưa có cơ chế chính sách khuyến khích GV tham gia tích cực. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tình hình tương tự được ghi nhận tại nhiều địa phương vùng dân tộc thiểu số, nơi điều kiện kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đánh giá các chức năng quản lý sẽ giúp minh họa rõ nét hơn về mức độ thực hiện từng chức năng quản lý trong hoạt động bồi dưỡng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức cho CBQL và GV về hoạt động bồi dưỡng: Tổ chức các hội thảo, tập huấn nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của bồi dưỡng theo chuẩn nghề nghiệp, nhằm tăng tỷ lệ tham gia và chất lượng bồi dưỡng. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đầu năm, do Sở GD&ĐT phối hợp với các trường tổ chức.

  2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chi tiết và phù hợp: Phát triển kế hoạch bồi dưỡng dựa trên nhu cầu thực tế của GV, đảm bảo tính hệ thống và liên tục, cập nhật các nội dung mới theo chuẩn nghề nghiệp. Thực hiện hàng năm, do Ban giám hiệu và tổ chuyên môn chịu trách nhiệm.

  3. Đa dạng hóa phương pháp và hình thức bồi dưỡng: Áp dụng các phương pháp tương tác, thực hành, bồi dưỡng trực tuyến kết hợp với bồi dưỡng tại chỗ để tăng hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tế. Thời gian triển khai trong năm học, do tổ chuyên môn và báo cáo viên thực hiện.

  4. Tăng cường kiểm tra, đánh giá và phản hồi: Thiết lập hệ thống kiểm tra, đánh giá định kỳ và có hệ thống, sử dụng kết quả đánh giá để điều chỉnh kế hoạch bồi dưỡng kịp thời. Thực hiện liên tục, do Ban giám hiệu và tổ kiểm tra đánh giá đảm nhiệm.

  5. Đảm bảo điều kiện vật chất và nguồn lực: Cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ bồi dưỡng, đồng thời xây dựng chính sách khuyến khích GV tham gia bồi dưỡng. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm, do Sở GD&ĐT và UBND tỉnh phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục: Giúp nâng cao năng lực quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV, từ đó cải thiện chất lượng giáo dục tại các trường phổ thông dân tộc nội trú.

  2. Giáo viên phổ thông dân tộc nội trú: Cung cấp kiến thức về chuẩn nghề nghiệp và các phương pháp bồi dưỡng hiệu quả, hỗ trợ phát triển năng lực chuyên môn và nghiệp vụ.

  3. Nhà nghiên cứu giáo dục: Là tài liệu tham khảo quý giá về quản lý giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh giáo dục vùng dân tộc thiểu số.

  4. Các cơ quan quản lý giáo dục địa phương: Hỗ trợ xây dựng chính sách, kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ GV phù hợp với đặc thù vùng miền và yêu cầu đổi mới giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp là gì?
    Là quá trình tổ chức, điều phối các hoạt động bồi dưỡng nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng và phẩm chất của giáo viên theo các tiêu chuẩn nghề nghiệp đã được quy định, đảm bảo đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

  2. Tại sao việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp lại quan trọng?
    Bồi dưỡng giúp giáo viên cập nhật kiến thức, nâng cao kỹ năng sư phạm và phẩm chất đạo đức, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy và đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục hiện đại.

  3. Những khó khăn chính trong quản lý hoạt động bồi dưỡng tại các trường phổ thông dân tộc nội trú là gì?
    Bao gồm hạn chế về nguồn lực vật chất, thiếu đội ngũ báo cáo viên chuyên môn cao, kế hoạch bồi dưỡng chưa chi tiết, phương pháp tổ chức chưa đa dạng và công tác kiểm tra đánh giá chưa hiệu quả.

  4. Các phương pháp bồi dưỡng hiệu quả cho giáo viên phổ thông dân tộc nội trú là gì?
    Phương pháp vấn đáp, trao đổi kinh nghiệm, giải quyết tình huống, tổ chức hoạt động nhóm, luyện tập thực hành, đóng vai và động não được khuyến khích áp dụng để tăng tính tương tác và hiệu quả học tập.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên?
    Thông qua kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, dự giờ, viết sáng kiến kinh nghiệm, khảo sát ý kiến phản hồi của giáo viên và cán bộ quản lý, từ đó điều chỉnh kế hoạch bồi dưỡng phù hợp.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp tại trường phổ thông dân tộc nội trú THCS tỉnh An Giang đã đạt được những kết quả tích cực về nhận thức và tổ chức thực hiện.
  • Tuy nhiên, còn tồn tại hạn chế về lập kế hoạch, đa dạng phương pháp bồi dưỡng và công tác kiểm tra đánh giá.
  • Nghiên cứu đã đề xuất các biện pháp quản lý đổi mới nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động bồi dưỡng trong thời gian tới.
  • Các biện pháp được khảo nghiệm có tính cấp thiết và khả thi cao, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.
  • Đề nghị các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường triển khai thực hiện các giải pháp nhằm phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng chuẩn nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số.

Hành động tiếp theo là tổ chức các khóa tập huấn nâng cao năng lực quản lý và bồi dưỡng giáo viên, đồng thời xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả hoạt động bồi dưỡng một cách bài bản. Các đơn vị giáo dục và quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để cải tiến công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp.