I. Cơ sở lý luận về phương tiện dạy học theo quan điểm dạy học tích hợp
Phương tiện dạy học đóng vai trò quan trọng trong quá trình giáo dục, đặc biệt là trong dạy học tích hợp. Phương tiện dạy học không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn là cầu nối giữa lý thuyết và thực hành. Theo quan điểm dạy học tích hợp, việc sử dụng phương tiện dạy học cần phải được thiết kế sao cho phù hợp với nội dung môn học, giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và vận dụng kiến thức. Nghiên cứu cho thấy rằng, việc áp dụng công nghệ giáo dục trong dạy học không chỉ nâng cao hiệu quả giảng dạy mà còn kích thích sự sáng tạo của học sinh. Đặc biệt, trong môn vẽ kỹ thuật, việc sử dụng các phương tiện trực quan như mô hình 3D hay phần mềm thiết kế sẽ giúp học sinh hình dung rõ hơn về các khái niệm trừu tượng. Điều này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng thực hành cần thiết cho nghề nghiệp tương lai.
1.1. Đặc điểm của phương tiện dạy học tích hợp
Phương tiện dạy học tích hợp cần có những đặc điểm nổi bật để đáp ứng yêu cầu của quá trình dạy học hiện đại. Đầu tiên, phương tiện dạy học phải đa dạng và phong phú, bao gồm cả phương tiện truyền thống và hiện đại. Thứ hai, phương pháp giảng dạy cần linh hoạt, cho phép giáo viên điều chỉnh theo nhu cầu và khả năng của học sinh. Cuối cùng, phương tiện dạy học cần phải gắn liền với thực tiễn, giúp học sinh áp dụng kiến thức vào các tình huống thực tế. Việc xây dựng phương tiện dạy học tích hợp không chỉ giúp nâng cao chất lượng dạy học mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện của học sinh.
II. Thực trạng sử dụng phương tiện dạy học môn vẽ kỹ thuật tại HCMUTE
Tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (HCMUTE), việc sử dụng phương tiện dạy học trong môn vẽ kỹ thuật vẫn còn nhiều hạn chế. Nghiên cứu cho thấy rằng, giáo viên chưa khai thác triệt để các công nghệ giáo dục hiện đại trong giảng dạy. Hầu hết các phương tiện dạy học hiện tại chủ yếu là tài liệu in ấn và bảng vẽ truyền thống. Điều này dẫn đến việc học sinh khó khăn trong việc hình dung và áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Một số học sinh cho rằng, việc thiếu phương tiện dạy học trực quan đã ảnh hưởng đến sự hứng thú và khả năng tiếp thu kiến thức của họ. Do đó, cần có những giải pháp cải thiện, bao gồm việc đầu tư vào công nghệ giáo dục và đào tạo giáo viên về cách sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại.
2.1. Đánh giá thái độ của học sinh đối với môn học
Thái độ của học sinh đối với môn vẽ kỹ thuật có ảnh hưởng lớn đến kết quả học tập. Nghiên cứu cho thấy rằng, nhiều học sinh cảm thấy môn học này khô khan và thiếu tính thực tiễn. Họ mong muốn có nhiều hoạt động thực hành hơn, cũng như việc sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại để hỗ trợ quá trình học tập. Việc áp dụng phương pháp giảng dạy tích hợp có thể giúp cải thiện thái độ của học sinh, từ đó nâng cao hiệu quả học tập. Học sinh cần được khuyến khích tham gia vào các hoạt động nhóm, thảo luận và thực hành để phát triển kỹ năng và sự tự tin trong việc áp dụng kiến thức vào thực tế.
III. Xây dựng phương tiện dạy học môn vẽ kỹ thuật theo quan điểm dạy học tích hợp
Việc xây dựng phương tiện dạy học cho môn vẽ kỹ thuật theo quan điểm dạy học tích hợp là một nhiệm vụ quan trọng. Nghiên cứu đã đề xuất một quy trình cụ thể để phát triển các phương tiện dạy học tích hợp, bao gồm việc xác định nội dung cần thiết, lựa chọn công nghệ phù hợp và thiết kế các hoạt động học tập. Sử dụng phần mềm như PowerPoint để tạo ra các mô hình 3D và video hướng dẫn là một trong những giải pháp hiệu quả. Điều này không chỉ giúp học sinh dễ dàng tiếp cận kiến thức mà còn tạo ra môi trường học tập năng động và sáng tạo. Đánh giá hiệu quả của các phương tiện dạy học này thông qua thực nghiệm sư phạm sẽ cung cấp những thông tin quý giá để cải thiện hơn nữa quá trình dạy học.
3.1. Quy trình xây dựng phương tiện dạy học tích hợp
Quy trình xây dựng phương tiện dạy học tích hợp bao gồm nhiều bước quan trọng. Đầu tiên, cần xác định rõ mục tiêu dạy học và nội dung cần thiết cho môn vẽ kỹ thuật. Tiếp theo, lựa chọn các công nghệ và phương tiện phù hợp để hỗ trợ việc giảng dạy. Sau đó, thiết kế các hoạt động học tập tích cực, khuyến khích học sinh tham gia và thực hành. Cuối cùng, thực hiện đánh giá và điều chỉnh các phương tiện dạy học dựa trên phản hồi từ học sinh và giáo viên. Quy trình này không chỉ giúp nâng cao chất lượng dạy học mà còn tạo ra sự kết nối giữa lý thuyết và thực hành, giúp học sinh phát triển toàn diện hơn.
