I. Khái quát về dạy học theo hợp đồng
Dạy học theo hợp đồng (dạy học theo hợp đồng) là một phương pháp giáo dục hiện đại, trong đó học sinh (HS) được giao một hợp đồng học tập bao gồm các nhiệm vụ và bài tập khác nhau. Phương pháp này cho phép HS tự quyết định thời gian và thứ tự thực hiện các nhiệm vụ, từ đó phát huy tính chủ động và độc lập trong học tập. Giáo viên (GV) đóng vai trò là người thiết kế và hướng dẫn, giúp HS lựa chọn nhiệm vụ phù hợp với năng lực của mình. Hợp đồng học tập không chỉ là một cam kết mà còn là một công cụ để quản lý và khảo sát hoạt động học tập của từng HS. Điều này tạo ra một môi trường học tập linh hoạt, nơi mà HS có thể phát huy tối đa khả năng của bản thân. Theo nghiên cứu, phương pháp này giúp tăng cường trách nhiệm học tập và sự hợp tác giữa HS và GV, đồng thời tạo điều kiện cho HS phát triển kỹ năng làm việc độc lập.
1.1. Ưu điểm và hạn chế của dạy học theo hợp đồng
Phương pháp dạy học theo hợp đồng có nhiều ưu điểm nổi bật. Đầu tiên, nó cho phép phân hóa trình độ của HS, giúp mỗi cá nhân tự quyết định nhiệm vụ và thời gian thực hiện. Thứ hai, phương pháp này rèn luyện khả năng làm việc độc lập cho HS, đồng thời tạo điều kiện cho sự hỗ trợ cá nhân từ GV. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có một số hạn chế. HS cần thời gian để làm quen với cách học mới, và không phải mọi nội dung đều có thể tổ chức học theo hợp đồng. Việc thiết kế hợp đồng học tập cũng đòi hỏi nhiều thời gian và công sức từ GV, đặc biệt là những người mới bắt đầu làm quen với phương pháp này.
II. Đặc điểm cấu trúc nội dung chương trình và sách giáo khoa địa lí lớp 11
Chương trình địa lí lớp 11 có cấu trúc rõ ràng, bao gồm hai phần chính: phần khái quát về nền kinh tế - xã hội thế giới và phần địa lí khu vực và các quốc gia. Mục tiêu của chương trình không chỉ cung cấp kiến thức về các đặc điểm nổi bật của nền kinh tế thế giới mà còn giúp HS phát triển kỹ năng phân tích, tổng hợp và trình bày thông tin địa lí. Nội dung chương trình được thiết kế để phù hợp với khả năng tiếp thu của HS lớp 11, từ đó giúp các em có cái nhìn tổng quan về các vấn đề kinh tế - xã hội toàn cầu. Việc áp dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng trong giảng dạy địa lí lớp 11 sẽ giúp HS có cơ hội thực hành và áp dụng kiến thức vào thực tiễn, từ đó nâng cao hiệu quả học tập.
2.1. Mục tiêu chương trình địa lí lớp 11
Mục tiêu của chương trình địa lí lớp 11 bao gồm việc trang bị cho HS những kiến thức cơ bản về nền kinh tế thế giới, sự tương phản về trình độ phát triển kinh tế - xã hội của các nhóm nước, và các vấn đề toàn cầu. HS sẽ được rèn luyện kỹ năng nhận xét, phân tích và tổng hợp thông tin địa lí, từ đó có thể vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng địa lí đang diễn ra. Chương trình cũng hướng tới việc hình thành thái độ tích cực trong HS, khuyến khích các em tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và tôn trọng các giá trị văn hóa của các quốc gia khác.
III. Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng môn địa lí lớp 11
Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học theo hợp đồng trong môn địa lí lớp 11 tại các trường THPT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng cho thấy nhiều giáo viên vẫn còn e ngại khi áp dụng phương pháp này. Một số GV chưa quen với việc thiết kế hợp đồng học tập và chưa hiểu rõ cách thức tổ chức lớp học theo phương pháp này. Tuy nhiên, những GV đã áp dụng phương pháp này cho biết rằng nó đã giúp HS trở nên chủ động hơn trong việc học tập. Kết quả điều tra cho thấy, HS tham gia vào các hoạt động học tập theo hợp đồng có sự tiến bộ rõ rệt trong việc tiếp thu kiến thức và phát triển kỹ năng. Việc áp dụng phương pháp này cần được khuyến khích và hỗ trợ hơn nữa để nâng cao chất lượng dạy học môn địa lí.
3.1. Kết quả điều tra
Kết quả điều tra cho thấy rằng có khoảng 60% giáo viên địa lí tại các trường THPT đã từng nghe về phương pháp dạy học theo hợp đồng, nhưng chỉ có 30% trong số đó thực sự áp dụng vào giảng dạy. Những giáo viên áp dụng phương pháp này cho biết rằng HS đã trở nên tích cực hơn trong việc học tập và có khả năng tự quản lý thời gian học của mình. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức trong việc triển khai phương pháp này, bao gồm việc thiếu tài liệu hỗ trợ và sự chưa đồng bộ trong nhận thức của giáo viên về phương pháp dạy học hiện đại.
