Luận Văn Thạc Sĩ: Phát Triển Tư Duy Sáng Tạo Thông Qua Dạy Học Giải Toán Hình Học Cho Học Sinh Lớp 5

• Tác giả: Đặng Thị Liên
• Người hướng dẫn: TS. Đoàn Quang Mạnh
• Trường học: Đại học Hải Phòng
• Chuyên ngành: Giáo dục Tiểu học
• Đề tài: Phát triển tư duy sáng tạo thông qua hoạt động dạy học giải toán hình học cho học sinh lớp 5
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hải Phòng

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
• 1.1. Một số vấn đề cơ bản về tư duy
• 1.2. Tư duy sáng tạo
• 1.3. Tư duy và tư duy sáng tạo ở HS tiểu học
• 1.4. Cơ sở thực tiễn
• 1.5. Nội dung chương trình môn toán ở Tiểu học
• 1.6. Một số biểu hiện của khả năng TDST ở học sinh lớp 5 khi giải toán hình học
• 1.7. Thực trạng việc dạy và học các bài tập hình học đối với yêu cầu phát triển tư duy sáng tạo của học sinh
• 1.8. Tiểu kết Chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN TƯ DUY SÁNG TẠO CHO HỌC SINH LỚP 5 THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC GIẢI TOÁN HÌNH HỌC
• 2.1. Biện pháp 1: Rèn luyện thao tác phân tích - tổng hợp thông qua hoạt động dạy học giải toán hình học ở lớp 5
• 2.2. Biện pháp 2: Rèn luyện thao tác so sánh – tương tự thông qua hoạt động dạy học giải toán hình học ở lớp 5
• 2.3. Biện pháp 3: Rèn luyện thao tác trừu tượng hóa - khái quát hóa thông qua hoạt động dạy học giải toán hình học ở lớp 5
• 2.4. Biện pháp 4: Phát triển một số yếu tố đặc trưng của tư duy sáng tạo cho học sinh thông qua hoạt động dạy học giải toán hình học ở lớp 5
• 2.5. Tiểu kết Chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Khảo sát thực tế
• 3.2. Mục đích của việc khảo sát
• 3.3. Cách thức thực hiện. Kết quả thu được
• 3.4. Thực nghiệm sư phạm
• 3.5. Mục đích thực nghiệm
• 3.6. Nội dung thực nghiệm
• 3.7. Đối tượng thực nghiệm
• 3.8. Kế hoạch thực nghiệm
• 3.9. Kết quả thực nghiệm
• 3.10. Tiểu kết chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Phát triển tư duy sáng tạo

Phát triển tư duy sáng tạo là một trong những mục tiêu quan trọng của giáo dục hiện đại, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất người học. Tư duy sáng tạo không chỉ giúp học sinh giải quyết vấn đề một cách linh hoạt mà còn thúc đẩy khả năng tìm tòi, khám phá và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn. Trong môn Toán, đặc biệt là giải toán hình học, việc rèn luyện tư duy sáng tạo giúp học sinh phát triển khả năng phân tích, tổng hợp và tư duy phản biện.

1.1. Tư duy sáng tạo trong giáo dục

Tư duy sáng tạo trong giáo dục được xem là yếu tố then chốt để hình thành năng lực tự học và khả năng thích ứng với những thay đổi của xã hội. Theo nghiên cứu của Torrance (1963), sáng tạo là quá trình xác định giả thuyết, nghiên cứu và tìm ra kết quả. Trong giáo dục tiểu học, việc phát triển tư duy sáng tạo thông qua các hoạt động học tập, đặc biệt là giải toán hình học, giúp học sinh rèn luyện khả năng tư duy logic và sáng tạo.

1.2. Phương pháp dạy học sáng tạo

Phương pháp dạy học sáng tạo là yếu tố quan trọng để thúc đẩy tư duy sáng tạo của học sinh. Các phương pháp như phân tích, tổng hợp, so sánh và khái quát hóa được áp dụng trong dạy học giải toán hình học giúp học sinh phát triển khả năng tư duy độc lập và sáng tạo. Việc tích hợp các hoạt động thực hành và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn cũng góp phần nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học.

II. Học sinh lớp 5 và giải toán hình học

Học sinh lớp 5 là đối tượng trọng tâm của nghiên cứu này, bởi đây là giai đoạn quan trọng trong việc hình thành và phát triển tư duy sáng tạo. Giải toán hình học là một trong những nội dung khó trong chương trình Toán tiểu học, đòi hỏi học sinh phải có khả năng tư duy trừu tượng và sáng tạo. Việc rèn luyện kỹ năng giải toán hình học không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn phát triển khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề.

2.1. Kỹ năng tư duy cho trẻ em

Kỹ năng tư duy cho trẻ em là yếu tố cần được chú trọng trong giáo dục tiểu học. Thông qua các hoạt động giải toán hình học, học sinh được rèn luyện các kỹ năng như phân tích, tổng hợp, so sánh và khái quát hóa. Những kỹ năng này không chỉ giúp học sinh giải quyết các bài toán hình học mà còn hỗ trợ trong việc học tập các môn học khác.

2.2. Học toán qua thực hành

Học toán qua thực hành là phương pháp hiệu quả để phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh. Việc áp dụng kiến thức vào thực tiễn thông qua các bài tập và hoạt động thực hành giúp học sinh hiểu sâu hơn về các khái niệm toán học. Đồng thời, phương pháp này cũng khuyến khích học sinh tìm tòi, khám phá và sáng tạo trong quá trình học tập.

III. Phương pháp giáo dục hiện đại

Phương pháp giáo dục hiện đại đặt trọng tâm vào việc phát triển năng lực và phẩm chất của người học. Trong đó, việc tích hợp các phương pháp dạy học sáng tạo và khuyến khích học sinh chủ động trong học tập là yếu tố quan trọng. Tích hợp nghệ thuật vào toán học là một trong những phương pháp hiệu quả để kích thích tư duy sáng tạo của học sinh, giúp các em tiếp cận kiến thức một cách sinh động và hứng thú.

3.1. Khuyến khích sáng tạo trong học tập

Khuyến khích sáng tạo trong học tập là mục tiêu của giáo dục hiện đại. Việc tạo môi trường học tập mở, khuyến khích học sinh đưa ra ý tưởng mới và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo giúp phát triển tư duy sáng tạo. Trong môn Toán, đặc biệt là giải toán hình học, việc khuyến khích học sinh tìm nhiều cách giải khác nhau và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn là phương pháp hiệu quả.

3.2. Phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề

Phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề là một trong những mục tiêu quan trọng của giáo dục tiểu học. Thông qua các hoạt động giải toán hình học, học sinh được rèn luyện khả năng phân tích, đánh giá và đưa ra giải pháp cho các vấn đề phức tạp. Kỹ năng này không chỉ giúp học sinh thành công trong học tập mà còn trong cuộc sống hàng ngày.