Phát Triển Doanh Nghiệp Thương Mại Nhỏ và Vừa Tại Thành Phố Hạ Long, Tỉnh Quảng Ninh

• Tác giả: Trần Tuấn Anh
• Người hướng dẫn: TS. Lê Ngọc Nương
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Phát Triển Doanh Nghiệp Thương Mại Nhỏ và Vừa Tại Hạ Long, Quảng Ninh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI NHỎ VÀ VỪA
• 1.1. Khái quát chung về doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa (DNTMNVV)
• 1.2. Khái niệm và đặc điểm DNNVV
• 1.3. Đặc điểm của DNNVV
• 1.4. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của DNTMNVV
• 1.5. Vai trò của DNTMNVV trong nền kinh tế
• 1.6. Phát triển doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa
• 1.6.1. Khái niệm phát triển doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa
• 1.6.2. Nội dung phát triển doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa
• 1.6.3. Những yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến phát triển DNTMNVV
• 1.6.3.1. Yếu tố chính sách của Nhà nước
• 1.6.3.2. Yếu tố năng lực tài chính của DNTMNVV
• 1.6.3.3. Yếu tố thị trường
• 1.6.3.4. Yếu tố năng lực của bộ máy quản lý doanh nghiệp
• 1.6.3.5. Yếu tố nguồn nhân lực
• 1.6.4. Kinh nghiệm phát triển DNTMNVV ở một số địa phương trong nước và bài học rút ra
• 1.6.4.1. Kinh nghiệm phát triển DNTMNVV ở Bắc Ninh
• 1.6.4.2. Kinh nghiệm phát triển DNTMNVV ở Vĩnh Phúc
• 1.6.4.3. Bài học kinh nghiệm cho sự phát triển DNTMNVV trên địa bàn Thành phố Hạ Long
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp thu thập thông tin
• 2.4. Phương pháp xử lý và phân tích thông tin
• 2.5. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của DNTMNVV
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI NHỎ VÀ VỪA TẠI THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH
• 3.1. Khái quát chung về thành phố Hạ Long
• 3.1.1. Giới thiệu chung về thành phố Hạ Long
• 3.1.2. Điều kiện tự nhiên
• 3.1.3. Đặc điểm kinh tế - xã hội
• 3.2. Thực trạng phát triển các doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hạ Long
• 3.2.1. Số lượng các DNTMNVV
• 3.2.2. Quy mô vốn và lao động của DNTMNVV
• 3.2.3. Cơ cấu DNTMNVV phân theo ngành kinh tế và hình thức sở hữu
• 3.2.4. Về hiệu quả hoạt động của DNTMNVV
• 3.2.4.1. Thu nhập bình quân của lao động trong DNTMNVV
• 3.2.5. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển các DNTMNVV tại thành phố Hạ Long
• 3.2.5.1. Yếu tố chính sách của Nhà nước
• 3.2.5.2. Yếu tố năng lực tài chính của DNTMNVV
• 3.2.5.3. Yếu tố thị trường
• 3.2.5.4. Yếu tố năng lực của bộ máy quản lý doanh nghiệp
• 3.2.5.5. Yếu tố nguồn nhân lực
• 3.2.5.6. Yếu tố sự phát triển của DNTMNVV
• 3.2.6. Đánh giá chung thực trạng phát triển của các DNTMNVV thành phố Hạ Long
• 3.2.6.1. Những mặt đạt được
• 3.2.6.2. Những mặt hạn chế
• 3.2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế
• 4. CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÁC DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI NHỎ VÀ VỪA THÀNH PHỐ HẠ LONG ĐẾN NĂM 2025, TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2030
• 4.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước ảnh hưởng đến sự phát triển của NTMNVV
• 4.1.1. Bối cảnh quốc tế
• 4.1.2. Bối cảnh trong nước
• 4.2. Định hướng về phát triển các doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa ở Quảng Ninh
• 4.3. Giải pháp phát triển các doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa thành phố Hạ Long
• 4.3.1. Tiếp tục thực hiện cải cách hành chính tạo điều kiện thuận lợi cho DNTMNVV hoạt động có hiệu quả
• 4.3.2. Tạo dựng môi trường kinh doanh, sân chơi bình đẳng, thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của các DNTMNVV
• 4.3.3. Hoàn thiện các chính sách về lao động trong các DNTMNVV
• 4.3.4. Hoàn thiện chính sách tài chính nhằm hỗ trợ DNTMNVV
• 4.3.5. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ về đất đai và mặt bằng KD đối với NTMNVV
• 4.3.6. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ xúc tiến thương mại
• 4.3.7. Nâng cao trình độ, chuyên môn của đội ngũ cán bộ QLNN
• 4.3.8. Nâng cao năng lực quản trị cho lãnh đạo DN
• 4.3.9. Nâng cao chất lượng nhân lực trong doanh nghiệp
• 4.3.10. Ứng dụng khoa học - công nghệ nhằm phát triển thương mại điện tử trong doanh nghiệp
• 4.3.11. Tăng cường mở rộng hợp tác liên doanh, liên kết, tham gia các hiệp hội thương mại và đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu
• 4.3.12. Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của DNTMNVV
• 4.4. Kiến nghị đối với việc phát triển doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa thành phố Hạ Long
• 4.4.1. Kiến nghị nhằm hoàn thiện chính sách hỗ trợ từ Chính phủ
• 4.4.2. Kiến nghị hoàn thiện chính sách của địa phương trong phát triển DNTMNVV thành phố Hạ Long
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Phát Triển Doanh Nghiệp Thương Mại Nhỏ Tại Hạ Long

Doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa (DNTMNVV) đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế toàn cầu và Việt Nam. Chính phủ các nước và chính quyền địa phương đều ban hành nhiều chính sách hỗ trợ DNNVV phát triển. Tại Việt Nam, DNNVV hoạt động đa dạng trong nhiều lĩnh vực như sản xuất, công nghiệp, xây dựng, nông, lâm, thủy sản và thương mại. Chúng tạo thêm việc làm, tăng thu nhập, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ Hạ Long chiếm khoảng 97% tổng số doanh nghiệp đăng ký, đóng góp trên 40% tổng thu nhập quốc nội, tạo ra trên nửa triệu việc làm, trong đó DNTMNVV chiếm tỷ trọng lớn. Điều này cho thấy Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, tạo thuận lợi cho các địa phương thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Nhiều địa phương đã thành công như Bình Dương, Đồng Nai, TP.HCM, Đà Nẵng. DNNVV thường có công nghệ lạc hậu, không có lợi thế quy mô. Cần có các giải pháp chính sách dài hạn để hỗ trợ, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

1.1. Khái niệm và đặc điểm của DNNVV Quảng Ninh

DNNVV là bộ phận doanh nghiệp có quy mô tương đối nhỏ, tồn tại và phát triển khách quan theo quy luật kinh tế. Để phát huy vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa Hạ Long, cần xác định rõ những doanh nghiệp nào thuộc nhóm DNNVV để xây dựng chính sách phù hợp. Các tiêu chí xác định DNNVV bao gồm định tính (mức độ chuyên môn hóa, cơ cấu tổ chức) và định lượng (quy mô lao động, vốn đầu tư, doanh thu). Ngân hàng Thế giới (Word Bank) phân loại DNNVV theo số lượng lao động, tài sản và doanh thu. Tiêu chí phân loại cũng khác nhau tùy thuộc vào quốc gia và khu vực.

1.2. Vai trò của DNTMNVV trong phát triển kinh tế Hạ Long

Các DNTMNVV có vai trò kết nối giữa sản xuất và tiêu dùng, tạo nhiều việc làm, tạo giá trị gia tăng cho hàng hóa và dịch vụ, thúc đẩy phát triển kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế và xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ. DNTMNVV phát triển năng động và phù hợp với điều kiện phát triển của Việt Nam. Loại hình DNTMNVV đóng vai trò quan trọng trong bối cảnh tự do hoá thương mại và ứng dụng mạnh mẽ của cuộc cách mạng 4.0.

II. Thách Thức Khó Khăn của Doanh Nghiệp Nhỏ tại Hạ Long

Hạ Long đã có bước phát triển toàn diện, kinh tế liên tục tăng trưởng, cơ cấu chuyển dịch đúng hướng, thu hút đầu tư cao. Các dự án lớn của các Tập đoàn quốc tế và trong nước, các công trình dự án trọng điểm quy mô quốc gia đang được đẩy nhanh tiến độ, mở ra cơ hội cho cộng đồng doanh nghiệp. DNTMNVV của thành phố đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận như gia tăng về số lượng, quy mô trung bình, đa dạng hình thức sở hữu, tạo việc làm và đóng góp vào GRDP của tỉnh. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế: nguồn lực tài chính yếu, khoa học công nghệ thấp, quy mô doanh nghiệp nhỏ, chất lượng nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu, nội tại doanh nghiệp phát triển chưa vững chắc, thiếu chiến lược kinh doanh dài hạn và chưa phát huy hết tiềm năng sẵn có tại địa phương.

2.1. Thực trạng nguồn lực tài chính yếu của DNTMNVV Quảng Ninh

Phần lớn DNTMNVV có nguồn lực tài chính hạn chế, gây khó khăn cho việc đầu tư vào công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất, và tiếp cận các cơ hội kinh doanh mới. Khả năng tiếp cận vốn vay từ các tổ chức tín dụng còn hạn chế do yêu cầu về tài sản thế chấp và thủ tục phức tạp. Điều này ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững của các doanh nghiệp vừa và nhỏ Hạ Long.

2.2. Hạn chế về công nghệ và chất lượng nguồn nhân lực tại Hạ Long

Công nghệ lạc hậu và quy mô nhỏ khiến các DNTMNVV khó cạnh tranh. Chất lượng nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường, thiếu kỹ năng quản lý, kiến thức chuyên môn và khả năng ứng dụng công nghệ mới. Việc đào tạo và nâng cao trình độ cho người lao động gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực và chính sách hỗ trợ hiệu quả. Đào tạo doanh nghiệp Quảng Ninh cần được chú trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh.

2.3. Thiếu chiến lược kinh doanh dài hạn và khả năng thích ứng thị trường

Nhiều DNTMNVV thiếu chiến lược kinh doanh dài hạn, dẫn đến việc hoạt động mang tính ngắn hạn, thiếu tính bền vững. Khả năng thích ứng với sự thay đổi của thị trường và môi trường kinh doanh còn hạn chế, gây khó khăn trong việc duy trì và phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh. Cần có sự hỗ trợ tư vấn doanh nghiệp Hạ Long để xây dựng chiến lược phù hợp.

III. Giải Pháp Hướng Dẫn Phát Triển Kinh Doanh Tại Hạ Long Hiệu Quả

Để giải quyết những thách thức trên, cần có các giải pháp đồng bộ và hiệu quả để phát triển hệ thống DNTMNVV tại Hạ Long. Các giải pháp này cần tập trung vào việc cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, hỗ trợ tài chính, đào tạo nguồn nhân lực, và thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ. Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp, và cộng đồng doanh nghiệp để tạo ra một hệ sinh thái hỗ trợ khởi nghiệp Hạ Long và phát triển DNNVV bền vững.

3.1. Tạo dựng môi trường kinh doanh thuận lợi và bình đẳng ở Hạ Long

Tiếp tục cải cách hành chính, giảm thiểu các thủ tục rườm rà, tạo điều kiện thuận lợi cho DNTMNVV hoạt động hiệu quả. Xây dựng môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch, tạo cơ hội cho tất cả các doanh nghiệp phát triển. Tăng cường đối thoại giữa chính quyền và doanh nghiệp để kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình hoạt động.

3.2. Hoàn thiện chính sách tài chính hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp Hạ Long

Xây dựng các chính sách hỗ trợ tài chính đa dạng và linh hoạt, phù hợp với nhu cầu của từng loại hình DNTMNVV. Tăng cường tiếp cận vốn vay từ các tổ chức tín dụng, giảm thiểu các rào cản về tài sản thế chấp và thủ tục vay vốn. Phát triển các quỹ bảo lãnh tín dụng để giảm thiểu rủi ro cho các tổ chức tín dụng khi cho DNNVV vay vốn.

3.3. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp thương mại Hạ Long

Nâng cao chất lượng đào tạo nghề, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động và yêu cầu của doanh nghiệp. Tăng cường liên kết giữa các trường đại học, cao đẳng, trung tâm đào tạo nghề với các doanh nghiệp để đào tạo theo địa chỉ, gắn lý thuyết với thực tiễn. Xây dựng các chương trình đào tạo ngắn hạn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý cho chủ doanh nghiệp và cán bộ quản lý.

IV. Giải Pháp Số Chuyển Đổi Số Doanh Nghiệp Nhỏ Tại Hạ Long

Ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ số, để nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của DNTMNVV. Khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào các sàn giao dịch thương mại điện tử, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Xây dựng hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu về thị trường, khách hàng, đối tác, giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh chính xác.

4.1. Hỗ trợ ứng dụng thương mại điện tử cho doanh nghiệp nhỏ Quảng Ninh

Khuyến khích DNTMNVV xây dựng website, tham gia các sàn giao dịch thương mại điện tử, quảng bá sản phẩm trên mạng xã hội. Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các giải pháp thanh toán điện tử, vận chuyển, logistics. Tổ chức các khóa đào tạo về thương mại điện tử, giúp doanh nghiệp nắm bắt kiến thức và kỹ năng cần thiết.

4.2. Nâng cao năng lực quản trị và ứng dụng công nghệ thông tin

Hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng các phần mềm quản lý doanh nghiệp (ERP), quản lý khách hàng (CRM), quản lý nhân sự. Tổ chức các khóa đào tạo về quản trị doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động. Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới.

4.3. Phát triển chuỗi cung ứng và liên kết doanh nghiệp tại Hạ Long

Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng chuỗi cung ứng hiệu quả, giảm thiểu chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Khuyến khích liên kết giữa các DNTMNVV với nhau, tạo thành các cụm liên kết ngành, tăng cường sức mạnh cạnh tranh. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia vào các hội chợ, triển lãm, diễn đàn kinh tế để mở rộng mạng lưới đối tác.

V. Nghiên Cứu Đánh Giá Thực Trạng Phát Triển DNNVV ở Hạ Long

Luận văn sẽ phân tích thực trạng phát triển DNTMNVV trên địa bàn thành phố Hạ Long giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2020; từ đó đánh giá những thành công, chỉ ra những hạn chế tồn tại và nguyên nhân thực trạng để đề xuất hệ thống giải pháp khả thi nhằm phát triển loại hình DN này trong giai đoạn tới. Nghiên cứu sẽ dựa trên các số liệu thống kê chính thức, khảo sát doanh nghiệp, phỏng vấn chuyên gia, và phân tích các chính sách liên quan.

5.1. Phân tích số liệu thống kê về số lượng quy mô DNNVV Hạ Long

Nghiên cứu sẽ phân tích số lượng doanh nghiệp, quy mô vốn, số lượng lao động, cơ cấu ngành nghề của DNTMNVV trên địa bàn thành phố Hạ Long trong giai đoạn 2018-2020. So sánh với các địa phương khác trong tỉnh Quảng Ninh và cả nước để đánh giá vị thế của DNTMNVV Hạ Long.

5.2. Đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của DNNVV

Phân tích doanh thu, lợi nhuận, năng suất lao động, khả năng sinh lời của DNTMNVV trên địa bàn thành phố. Đánh giá tác động của các yếu tố bên ngoài (chính sách, thị trường, cạnh tranh) và yếu tố bên trong (quản lý, nhân lực, công nghệ) đến hiệu quả hoạt động.

5.3. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp

Sử dụng các phương pháp phân tích định tính và định lượng để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của DNTMNVV trên địa bàn thành phố. Đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố và đề xuất các giải pháp để khắc phục những hạn chế.

VI. Tương Lai Định Hướng Phát Triển Doanh Nghiệp Tại Hạ Long 2030

Định hướng phát triển DNTMNVV trên địa bàn thành phố Hạ Long đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 cần phù hợp với bối cảnh quốc tế và trong nước, cũng như các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hạ Long. Các định hướng này cần tập trung vào việc nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững, và hội nhập quốc tế.

6.1. Bối cảnh quốc tế và trong nước tác động đến DNNVV Quảng Ninh

Phân tích các xu hướng toàn cầu như cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, hội nhập kinh tế quốc tế, biến đổi khí hậu, và các chính sách của Chính phủ Việt Nam đối với DNNVV. Đánh giá tác động của các yếu tố này đến cơ hội và thách thức cho DNTMNVV trên địa bàn thành phố.

6.2. Mục tiêu và định hướng phát triển kinh tế của Hạ Long đến 2030

Phân tích các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hạ Long đến năm 2030. Xác định vai trò của DNTMNVV trong việc thực hiện các mục tiêu này. Đề xuất các định hướng phát triển cụ thể cho DNTMNVV trên địa bàn thành phố.

6.3. Các giải pháp để doanh nghiệp nhỏ phát triển bền vững tại Hạ Long

Đề xuất các giải pháp đồng bộ và khả thi để phát triển DNTMNVV trên địa bàn thành phố Hạ Long đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Các giải pháp này cần tập trung vào việc cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, hỗ trợ tài chính, đào tạo nguồn nhân lực, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ, và tăng cường liên kết doanh nghiệp.

Tổng quan nghiên cứu

Doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa (DNTMNVV) đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam, chiếm khoảng 70% trong tổng số doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) cả nước, góp trên 40% tổng thu nhập quốc nội và tạo việc làm cho hơn nửa triệu lao động, chiếm 51% tổng số lao động. Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, với vị trí chiến lược và tốc độ phát triển kinh tế đạt 11,6% năm 2019, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa và thương mại của tỉnh, có điều kiện thuận lợi để phát triển các DNTMNVV. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này còn gặp nhiều khó khăn như hạn chế về vốn, công nghệ, nhân lực và chiến lược kinh doanh chưa bền vững.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng phát triển DNTMNVV tại Hạ Long giai đoạn 2018-2020, nhận diện các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phát triển bền vững đến năm 2025, tầm nhìn 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố, sử dụng số liệu thu thập từ các cơ quan quản lý địa phương và khảo sát 223 doanh nghiệp theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ chính quyền địa phương xây dựng chính sách phát triển kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy tăng trưởng bền vững cho DNTMNVV tại Hạ Long.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý kinh tế về phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, tập trung vào các khái niệm chính như:

• Khái niệm DNTMNVV: Doanh nghiệp có quy mô lao động không quá 200 người, tổng doanh thu không quá 300 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 100 tỷ đồng, trong đó doanh thu từ hoạt động thương mại chiếm trên 50%.

• Phát triển DNTMNVV: Quá trình gia tăng số lượng, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo cơ cấu hợp lý phù hợp với cơ cấu kinh tế địa phương.

• Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển DNTMNVV: Bao gồm chính sách nhà nước, năng lực tài chính, thị trường, năng lực quản lý doanh nghiệp và nguồn nhân lực.

• Mô hình đánh giá sự phát triển DNTMNVV: Sử dụng các chỉ tiêu về số lượng doanh nghiệp mới, doanh nghiệp giải thể, quy mô vốn, lợi nhuận, năng suất lao động và tỷ lệ nộp ngân sách nhà nước.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập thông tin thứ cấp và sơ cấp. Thông tin thứ cấp được lấy từ các báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thống kê tỉnh Quảng Ninh và Sở Công thương. Thông tin sơ cấp được thu thập qua khảo sát 223 doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa tại thành phố Hạ Long, sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng theo công thức Slovin với sai số 5%.

Phiếu khảo sát được thiết kế gồm hai phần: thông tin chung về doanh nghiệp và đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến sự phát triển DNTMNVV theo thang đo Likert 5 điểm. Đối tượng khảo sát là các cán bộ quản lý cấp phó trưởng phòng trở lên, có hiểu biết sâu sắc về hoạt động doanh nghiệp.

Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 20.0, bao gồm đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s alpha, phân tích nhân tố và hồi quy đa biến để xác định các yếu tố ảnh hưởng chính. Phương pháp thống kê mô tả và so sánh cũng được sử dụng để phân tích thực trạng và xu hướng phát triển DNTMNVV tại địa phương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng số lượng DNTMNVV: Đến cuối năm 2019, thành phố Hạ Long có khoảng 504 doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa. Tỷ lệ doanh nghiệp mới đăng ký chiếm khoảng 15% tổng số doanh nghiệp, trong khi tỷ lệ doanh nghiệp giải thể và ngừng hoạt động lần lượt là 5% và 7%, cho thấy sự phát triển ổn định nhưng vẫn tồn tại rủi ro kinh doanh.

2. Quy mô vốn và lao động: Quy mô vốn bình quân của một doanh nghiệp đạt khoảng 12 tỷ đồng, với số lao động bình quân dưới 100 người, phù hợp với tiêu chí DNTMNVV. Tuy nhiên, hơn 60% doanh nghiệp có nguồn vốn hạn chế dưới 10 tỷ đồng, ảnh hưởng đến khả năng mở rộng và đổi mới công nghệ.

3. Hiệu quả hoạt động: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn kinh doanh trung bình đạt 8%, tỷ suất doanh thu trên vốn kinh doanh khoảng 1,5 lần, và năng suất lao động tính theo lợi nhuận bình quân đạt 120 triệu đồng/người/năm. Thu nhập bình quân của lao động trong DNTMNVV khoảng 6 triệu đồng/tháng, thấp hơn mức trung bình của các doanh nghiệp lớn trong khu vực.

4. Yếu tố ảnh hưởng đến phát triển: Kết quả phân tích hồi quy đa biến cho thấy các yếu tố chính sách nhà nước (hệ số ảnh hưởng 0,42), năng lực tài chính (0,38), năng lực quản lý doanh nghiệp (0,35), nguồn nhân lực (0,33) và thị trường (0,30) đều có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến sự phát triển của DNTMNVV tại Hạ Long.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng về số lượng và quy mô vốn của DNTMNVV tại Hạ Long phản ánh hiệu quả của các chính sách hỗ trợ và môi trường kinh doanh thuận lợi. Tuy nhiên, tỷ lệ doanh nghiệp giải thể và ngừng hoạt động vẫn còn ở mức đáng chú ý, cho thấy các doanh nghiệp còn yếu về năng lực quản lý và khả năng thích ứng với biến động thị trường.

So với các địa phương như Bắc Ninh và Vĩnh Phúc, Hạ Long còn hạn chế về nguồn vốn và trình độ công nghệ, do đó cần tập trung nâng cao năng lực tài chính và ứng dụng khoa học công nghệ. Việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và năng lực quản lý cũng là yếu tố then chốt để cải thiện hiệu quả hoạt động và tăng sức cạnh tranh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng doanh nghiệp, bảng so sánh quy mô vốn và năng suất lao động giữa các địa phương, cũng như biểu đồ phân tích mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến phát triển DNTMNVV, giúp minh họa rõ nét các kết quả nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Cải cách thủ tục hành chính và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi: Đẩy mạnh cải cách hành chính, giảm thiểu thủ tục rườm rà, tạo sân chơi bình đẳng cho DNTMNVV. Mục tiêu nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh địa phương (PCI) trong vòng 2 năm tới, do UBND thành phố phối hợp với các sở ngành thực hiện.

2. Hoàn thiện chính sách tài chính hỗ trợ DNTMNVV: Xây dựng các chương trình tín dụng ưu đãi, quỹ bảo lãnh tín dụng dành riêng cho DNTMNVV, giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng hơn. Mục tiêu tăng tỷ lệ doanh nghiệp tiếp cận vốn lên 50% trong 3 năm tới, do Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tín dụng địa phương phối hợp triển khai.

3. Nâng cao năng lực quản trị và chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng quản lý, kỹ thuật kinh doanh và ứng dụng công nghệ cho chủ doanh nghiệp và cán bộ quản lý. Mục tiêu đào tạo ít nhất 70% doanh nghiệp trong vòng 2 năm, do Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với các trung tâm đào tạo thực hiện.

4. Ứng dụng khoa học công nghệ và phát triển thương mại điện tử: Hỗ trợ DNTMNVV tiếp cận và ứng dụng công nghệ số, phát triển kênh bán hàng trực tuyến để mở rộng thị trường. Mục tiêu tăng tỷ lệ doanh nghiệp thương mại điện tử lên 40% đến năm 2025, do Sở Công thương và các đơn vị liên quan triển khai.

5. Tăng cường liên kết, hợp tác và xúc tiến thương mại: Khuyến khích DNTMNVV tham gia các hiệp hội, liên kết chuỗi cung ứng, mở rộng hợp tác trong và ngoài tỉnh, đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu. Mục tiêu tăng số lượng doanh nghiệp tham gia hiệp hội lên 60% trong 5 năm tới, do UBND thành phố và các tổ chức doanh nghiệp phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý nhà nước địa phương: Giúp xây dựng và hoàn thiện chính sách hỗ trợ phát triển DNTMNVV, cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao hiệu quả quản lý.

2. Chủ doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa: Cung cấp thông tin về thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp phát triển, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng quy mô.

3. Các tổ chức tài chính và ngân hàng: Tham khảo để thiết kế các sản phẩm tín dụng phù hợp, hỗ trợ tài chính hiệu quả cho DNTMNVV, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

4. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành quản lý kinh tế, kinh doanh: Là tài liệu tham khảo khoa học, cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển DNTMNVV, phục vụ cho các nghiên cứu tiếp theo và ứng dụng thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

1. DNTMNVV là gì và tiêu chí xác định như thế nào?
   DNTMNVV là doanh nghiệp có quy mô lao động không quá 200 người, tổng doanh thu không quá 300 tỷ đồng hoặc tổng nguồn vốn không quá 100 tỷ đồng, trong đó doanh thu từ hoạt động thương mại chiếm trên 50%. Tiêu chí này dựa trên Nghị định số 80/2021/NĐ-CP.

2. Tại sao DNTMNVV lại quan trọng đối với kinh tế địa phương?
   DNTMNVV tạo ra nhiều việc làm, thúc đẩy lưu thông hàng hóa, góp phần tăng trưởng ngành thương mại và phát triển kinh tế bền vững, đồng thời là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng.

3. Những khó khăn chính mà DNTMNVV tại Hạ Long đang gặp phải là gì?
   Các doanh nghiệp còn hạn chế về vốn, công nghệ, chất lượng nguồn nhân lực và năng lực quản lý, dẫn đến hiệu quả hoạt động chưa cao và tỷ lệ doanh nghiệp giải thể còn đáng kể.

4. Chính sách nào hỗ trợ hiệu quả nhất cho DNTMNVV?
   Chính sách hỗ trợ tài chính, cải cách thủ tục hành chính, đào tạo nâng cao năng lực quản lý và ứng dụng công nghệ được đánh giá là những chính sách then chốt giúp DNTMNVV phát triển.

5. Làm thế nào để DNTMNVV nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập?
   Doanh nghiệp cần tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển thương mại điện tử, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp với thị trường.

Kết luận

• Luận văn đã hệ thống hóa các khái niệm, tiêu chí và nội dung phát triển DNTMNVV, đồng thời nhận diện các yếu tố ảnh hưởng chính đến sự phát triển của loại hình doanh nghiệp này tại thành phố Hạ Long.
• Thực trạng phát triển DNTMNVV giai đoạn 2018-2020 cho thấy sự tăng trưởng ổn định về số lượng và quy mô, nhưng còn tồn tại hạn chế về vốn, công nghệ và năng lực quản lý.
• Các yếu tố chính sách nhà nước, năng lực tài chính, năng lực quản lý và nguồn nhân lực được xác định là những nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của DNTMNVV.
• Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ tài chính, nâng cao năng lực quản trị và ứng dụng công nghệ, góp phần phát triển bền vững DNTMNVV đến năm 2025 và tầm nhìn 2030.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chính sách phù hợp, đồng thời khuyến khích nghiên cứu sâu hơn về các lĩnh vực liên quan để hỗ trợ phát triển doanh nghiệp địa phương.

Hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp thương mại nhỏ và vừa năng động, bền vững tại thành phố Hạ Long!