Phát Triển Cho Vay Khách Hàng Doanh Nghiệp Vừa và Nhỏ Tại Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi Nhánh Bắc Thanh Hóa

• Tác giả: Bùi Đình Hợp
• Người hướng dẫn: TS. Khúc Thế Anh
• Trường học: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• Loại tài liệu: Đề án tốt nghiệp thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH
• TÓM TẮT
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Phương pháp nghiên cứu
• 0.5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu
• 0.5.2. Phương pháp phân tích
• 0.6. Kết cấu của đề án
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT CHUNG VỀ PHÁT TRIỂN CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.1. Tổng quan về cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng thương mại
• 1.1.1. Doanh nghiệp vừa và nhỏ
• 1.1.2. Khái niệm cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
• 1.1.3. Đặc điểm cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ
• 1.2. Phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng thương mại
• 1.2.1. Khái niệm phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng thương mại
• 1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng thương mại
• 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng thương mại
• 1.2.3.1. Nhân tố chủ quan
• 1.2.3.2. Nhân tố khách quan
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG CHO VAY KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC THANH HÓA
• 2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của VietinBank Bắc Thanh Hóa
• 2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa trong giai đoạn 2021 – 2023
• 2.2. Thực trạng phát triển hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 2.2.1. Tính pháp lý của hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 2.2.2. Thực trạng phát triển hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 2.2.3. Đánh giá thực trạng phát triển hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 2.2.3.1. Kết quả đạt được
• 2.2.3.2. Những hạn chế
• 2.2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHO VAY CHO KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH BẮC THANH HÓA
• 3.1. Định hướng phát triển cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 3.1.1. Định hướng mục tiêu phát triển kinh tế xã hội địa bàn hoạt động của Chi nhánh
• 3.1.2. Mục tiêu chung của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 3.1.3. Định hướng phát triển cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 3.2. Giải pháp phát triển cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa
• 3.2.1. Giải pháp về thị trường
• 3.2.2. Giải pháp về quy trình cho vay
• 3.2.3. Đào tạo và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ
• 3.2.4. Giải pháp về cơ sở vật chất chi nhánh
• 3.3. Một số kiến nghị
• 3.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước
• 3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Cho Vay Doanh Nghiệp Nhỏ tại VietinBank 55

Doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế. Nguồn vốn là yếu tố sống còn, đến từ vốn chủ sở hữu và vốn vay. Các tổ chức tín dụng thường là nguồn vay chính. Đề án này phân tích thực trạng phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ của VietinBank Bắc Thanh Hóa giai đoạn 2021-2023, từ đó đề xuất giải pháp phát triển đến năm 2030. Đề án sử dụng phương pháp phân tích, so sánh và tổng hợp. Nghiên cứu cho thấy VietinBank Bắc Thanh Hóa còn hạn chế trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ: dư nợ thấp, chưa tương xứng với uy tín. Tỷ lệ nợ xấu tăng cao (2021-2023), ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng và kết quả kinh doanh. Đề án phân tích nguyên nhân chủ quan (trình độ cán bộ tín dụng) và khách quan (khó khăn tiếp cận vốn, tài sản đảm bảo sau COVID-19). Các giải pháp được đề xuất bao gồm hoàn thiện quy trình và nâng cao năng lực cán bộ.

1.1. Khái niệm Doanh nghiệp Vừa và Nhỏ theo quy định hiện hành

Theo Nghị định 80/2021/NĐ-CP, doanh nghiệp nhỏ có tối đa 50 lao động và doanh thu hàng năm từ 3 tỷ đến 50 tỷ đồng. Doanh nghiệp vừa có từ 50 đến 100 lao động và doanh thu từ 50 tỷ đến 200 tỷ đồng. Doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNNVV) chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam. DNNVV đóng góp đáng kể vào GDP, tạo việc làm và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Những doanh nghiệp này cung cấp dịch vụ và sản phẩm đa dạng, góp phần vào sự phát triển của các ngành nghề và địa phương. DNNVV năng động, dễ thay đổi ngành nghề kinh doanh theo thị trường. Sự hỗ trợ của Đảng và Nhà nước, các chính sách từ Bộ Công Thương đã tạo điều kiện cho DNNVV phát triển.

1.2. Vai trò của Cho vay Doanh nghiệp nhỏ đối với VietinBank

Phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại VietinBank Bắc Thanh Hóa là rất cần thiết trong bối cảnh cạnh tranh gia tăng. Nhu cầu vốn của DNNVV ngày càng lớn. Việc phát triển cho vay đối với DNNVV không chỉ giúp chi nhánh nâng cao năng lực cạnh tranh. Nó còn tạo động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân. Góp phần giải quyết các vấn đề về việc làm, tăng trưởng kinh tế và hội nhập quốc tế. Theo số liệu nội bộ của VietinBank, dư nợ cho vay DNNVV đóng góp đáng kể vào tổng dư nợ của chi nhánh. Tăng trưởng trong lĩnh vực này mang lại nguồn thu ổn định và đa dạng hóa danh mục cho vay.

II. Thách Thức Rủi Ro Tín Dụng DN Nhỏ Phân Tích VietinBank 58

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, VietinBank Bắc Thanh Hóa vẫn đối mặt với những hạn chế đáng kể trong phát triển cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cụ thể, quy mô dư nợ tín dụng dành cho SMEs tại chi nhánh có sự gia tăng nhưng chưa tương xứng với tiềm năng. Đến năm 2023, dư nợ tín dụng SMEs chỉ đạt khoảng 3.697 tỷ đồng, chiếm khoảng 49% tổng dư nợ tín dụng, với tỷ lệ tăng trưởng chỉ 13% so với năm trước. Trong khi đó, khối bán lẻ có mức tăng trưởng cao hơn nhiều, lên đến 41%. Điều này cho thấy chi nhánh vẫn chưa tập trung đủ nguồn lực và chiến lược cho phân khúc khách hàng SMEs. Bên cạnh đó, tỷ lệ nợ xấu trong cho vay SMEs vẫn ở mức cao và có xu hướng gia tăng, từ 0.30% năm 2023, phản ánh rủi ro tín dụng đang tiềm ẩn và chưa được kiểm soát tốt.

2.1. Khó khăn trong Thẩm định Khách hàng và Quản lý Tài chính

Việc thẩm định khách hàng, đặc biệt là các SMEs, còn gặp nhiều khó khăn. Do thiếu thông tin minh bạch và hệ thống quản lý tài chính không chuyên nghiệp của doanh nghiệp. Ngoài ra, quy trình xét duyệt và giải ngân vẫn còn phức tạp, kéo dài, gây khó khăn cho các doanh nghiệp khi cần nguồn vốn kịp thời. Các sản phẩm cho vay còn thiếu sự linh hoạt, chưa phù hợp với nhu cầu đa dạng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, dẫn đến khả năng tiếp cận vốn của họ bị hạn chế. Các chính sách cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ cần được điều chỉnh linh hoạt hơn để đáp ứng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.

2.2. Hạn chế về Sản Phẩm Cho Vay và Tính Linh Hoạt của VietinBank

Các sản phẩm cho vay của VietinBank hiện tại chưa đủ đa dạng và linh hoạt để đáp ứng nhu cầu đặc thù của từng ngành nghề và quy mô doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cần có sự nghiên cứu và phát triển các gói cho vay chuyên biệt, phù hợp với từng lĩnh vực kinh doanh. Ví dụ, các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp cần các gói cho vay với thời gian trả nợ dài hơn và lãi suất ưu đãi hơn. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cần các gói cho vay để đầu tư vào nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới.

2.3. Tỷ lệ Nợ Xấu và Quản Lý Rủi Ro Tín Dụng tại VietinBank

Tỷ lệ nợ xấu trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại VietinBank Bắc Thanh Hóa vẫn ở mức cao và có xu hướng gia tăng. Điều này cho thấy công tác quản lý rủi ro tín dụng cần được tăng cường và cải thiện. Cần có các biện pháp phòng ngừa và xử lý nợ xấu hiệu quả hơn. Các biện pháp này bao gồm việc thẩm định kỹ lưỡng hơn trước khi cho vay, giám sát chặt chẽ quá trình sử dụng vốn của doanh nghiệp và có các biện pháp thu hồi nợ kịp thời khi có dấu hiệu nợ xấu.

III. Giải Pháp Phát Triển Tín Dụng DN Nhỏ Tại VietinBank 59

Nghiên cứu nhằm tìm ra giải pháp phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại VietinBank Bắc Thanh Hóa là rất cần thiết. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gia tăng giữa các ngân hàng thương mại và nhu cầu vốn của SMEs ngày càng lớn. Việc phát triển cho vay đối với SMEs tại VietinBank Bắc Thanh Hóa không chỉ giúp chi nhánh nâng cao năng lực cạnh tranh. Nó còn tạo động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần giải quyết các vấn đề về việc làm, tăng trưởng kinh tế và hội nhập quốc tế.

3.1. Hoàn Thiện Quy Trình Thẩm Định và Cấp Tín Dụng

Cần xây dựng một quy trình thẩm định và cấp tín dụng khoa học, minh bạch và hiệu quả. Quy trình này cần đảm bảo đánh giá chính xác khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Đồng thời, phải rút ngắn thời gian xét duyệt và giải ngân, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận vốn kịp thời. Việc áp dụng công nghệ thông tin vào quy trình thẩm định và cấp tín dụng sẽ giúp nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro.

3.2. Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ Tín Dụng của VietinBank

Cán bộ tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cần nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng giao tiếp và tư vấn của cán bộ tín dụng. Các khóa đào tạo chuyên sâu về cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ là rất cần thiết. Đồng thời, cần có chính sách đãi ngộ hợp lý để thu hút và giữ chân cán bộ giỏi.

3.3. Đa Dạng Hóa Sản Phẩm Cho Vay và Dịch Vụ Hỗ Trợ

Cần phát triển các sản phẩm cho vay đa dạng, phù hợp với nhu cầu của từng loại doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các sản phẩm cho vay cần có tính linh hoạt cao, đáp ứng được các yêu cầu về thời gian trả nợ, lãi suất và tài sản đảm bảo. Bên cạnh đó, cần cung cấp các dịch vụ hỗ trợ như tư vấn tài chính, kế toán và quản trị doanh nghiệp để giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động.

IV. VietinBank Bắc Thanh Hóa Kinh Nghiệm Kết Quả Thực Tế 57

VietinBank Bắc Thanh Hóa là chi nhánh cấp I trực thuộc Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam, được thành lập từ năm 1988. Sau hơn 36 năm xây dựng và phát triển, VietinBank Bắc Thanh Hóa đã khẳng định được vị thế của mình tại thị trường tài chính địa phương, trở thành một trong những chi nhánh chủ lực của hệ thống VietinBank. Đến cuối tháng 6 năm 2024, chi nhánh có tổng tài sản gần 13.500 tỷ đồng, trong đó dư nợ tín dụng đạt hơn 7.500 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng hoạt động kinh doanh của chi nhánh. Với mạng lưới gồm 1 trụ sở chính và 8 phòng giao dịch, VietinBank Bắc Thanh Hóa phục vụ đa dạng nhu cầu của khách hàng, từ các doanh nghiệp lớn đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cá nhân.

4.1. Tổng Quan Về Hoạt Động Kinh Doanh của VietinBank Bắc Thanh Hóa

VietinBank Bắc Thanh Hóa là một trong những chi nhánh lớn và uy tín của hệ thống VietinBank. Chi nhánh có mạng lưới rộng khắp và đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp. Hoạt động kinh doanh của chi nhánh đa dạng và hiệu quả. Trong những năm gần đây, chi nhánh đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ.

4.2. Tình Hình Cho Vay Doanh Nghiệp Nhỏ Giai Đoạn 2021 2023

Giai đoạn 2021-2023, VietinBank Bắc Thanh Hóa đã có nhiều nỗ lực trong phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục. Quy mô dư nợ tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ còn thấp. Tỷ lệ nợ xấu còn cao. Cần có các giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ.

4.3. Bài Học Kinh Nghiệm từ VietinBank Bắc Thanh Hóa

Từ thực tiễn hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại VietinBank Bắc Thanh Hóa, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm quan trọng. Cần có sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của lãnh đạo chi nhánh. Cần xây dựng một chiến lược phát triển cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ rõ ràng và hiệu quả. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban trong chi nhánh.

V. Định Hướng Phát Triển Tín Dụng DN tại VietinBank đến 2030 58

Đề án đặt ra các câu hỏi nghiên cứu như sau: Cơ sở lí luận về phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ là như thế nào Thực trạng phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hoá trong giai đoạn 2021 -2023 như thế nào Trong giai đoạn 2021 -2023 công tác phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Nam – Chi nhánh Bắc Hoá đạt được những kết quả gì, còn có những tồn tại gì và nguyên nhân của những tồn tại đó xuất phát từ đâu, do đâu Giải pháp nào để phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hoá trong thời gian tới

5.1. Tầm quan trọng của Phát Triển Cho Vay Khách Hàng Doanh nghiệp Vừa và Nhỏ

Doanh nghiệp vừa và nhỏ có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của khu vực Bắc Thanh Hóa nói riêng và Việt Nam nói chung. Việc hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận vốn là một trong những ưu tiên hàng đầu của VietinBank.

5.2. Mục Tiêu Đến 2030

Đến năm 2030, VietinBank đặt mục tiêu trở thành ngân hàng hàng đầu trong lĩnh vực cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ. Để đạt được mục tiêu này, VietinBank sẽ tập trung vào việc nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng mạng lưới.

VI. Kiến Nghị Chính Sách để Hỗ Trợ DN Nhỏ Vay Vốn 55

Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là vấn đề phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về không gian: Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hoá (VietinBank – Chi nhánh Bắc Thanh Hoá) Phạm vi thời gian: Nghiên cứu thực trạng trong giai đoạn 2021 -2023 và đề xuất các giải pháp định hướng tới 2030 Phạm vi nội dung: Nghiên cứu tập trung vào các chỉ tiêu đánh giá phát triển cho vay thông qua các chỉ tiêu đánh giá.

6.1. Phương Pháp Thu Thập và Phân Tích Dữ Liệu

Đề án sử dụng dữ liệu thứ cấp để phân tích. Trong đó đề án thu thập, tổng hợp lý thuyết về phát triển hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ thông qua các giáo trình, công trình nghiên cứu. Bên cạnh đó, dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính, báo cáo kết quả kinh doanh, các quy trình, quy định nội bộ của VietinBank, và các tài liệu pháp lý liên quan đến hoạt động cho vay. Ngoài ra, dữ liệu từ các nghiên cứu, báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, và các tổ chức nghiên cứu uy tín cũng được sử dụng để phân tích bối cảnh và so sánh với các ngân hàng khác.

6.2. Kiến Nghị với Ngân Hàng Nhà Nước

Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đồng thời, cần có các chính sách hỗ trợ lãi suất và bảo lãnh tín dụng để giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận vốn dễ dàng hơn.

6.3. Kiến Nghị với Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam

Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam cần tăng cường đầu tư vào công nghệ và đào tạo cán bộ để nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đồng thời, cần có các chính sách ưu đãi đặc biệt dành cho các chi nhánh có thành tích tốt trong cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Tổng quan nghiên cứu

Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) đóng vai trò thiết yếu trong nền kinh tế Việt Nam, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số doanh nghiệp và góp phần quan trọng vào GDP, tạo việc làm và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Nguồn vốn là yếu tố sống còn để các doanh nghiệp này duy trì và phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong đó, hoạt động cho vay từ các ngân hàng thương mại là kênh tài chính chủ yếu giúp SMEs tiếp cận vốn. Tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Bắc Thanh Hóa (VietinBank Bắc Thanh Hóa), dư nợ tín dụng dành cho SMEs đến năm 2023 đạt khoảng 3.697 tỷ đồng, chiếm 49% tổng dư nợ tín dụng, với tốc độ tăng trưởng 13% so với năm trước, thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng 41% của khối bán lẻ. Đồng thời, tỷ lệ nợ xấu trong cho vay SMEs có xu hướng gia tăng, từ 0,30% năm 2023, gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tín dụng và kết quả kinh doanh của chi nhánh.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại VietinBank Bắc Thanh Hóa trong giai đoạn 2021-2023, chỉ ra những kết quả đạt được, tồn tại và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển cho vay hiệu quả, định hướng đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại chi nhánh Bắc Thanh Hóa, sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, quy trình nội bộ và các văn bản pháp luật liên quan. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về phát triển cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ và lý thuyết quản trị rủi ro tín dụng trong ngân hàng thương mại.

1. Lý thuyết phát triển cho vay SMEs nhấn mạnh việc mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng các khoản vay, bao gồm các chỉ tiêu như tốc độ tăng trưởng dư nợ, tỷ lệ nợ xấu, tỷ trọng dư nợ có tài sản đảm bảo. Khung lý thuyết này cũng đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động cho vay như năng lực cán bộ, chính sách tín dụng, quy trình cho vay và môi trường kinh tế vĩ mô.

2. Lý thuyết quản trị rủi ro tín dụng tập trung vào các biện pháp nhận diện, đánh giá và kiểm soát rủi ro trong quá trình cho vay, nhằm đảm bảo an toàn tín dụng và hiệu quả kinh doanh. Các khái niệm chính bao gồm nợ quá hạn, nợ xấu, dự phòng rủi ro và chỉ số NIM (Net Interest Margin).

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng gồm: dư nợ tín dụng, nợ quá hạn, nợ xấu, tài sản đảm bảo, dự phòng cho vay, chỉ số NIM, quy trình cho vay, chính sách tín dụng, và phân khúc khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp, bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo kết quả kinh doanh, quy trình nội bộ của VietinBank Bắc Thanh Hóa, các văn bản pháp luật và các tài liệu nghiên cứu liên quan từ Ngân hàng Nhà nước và Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định lượng và định tính. Phân tích định lượng tập trung vào các chỉ tiêu như tốc độ tăng trưởng dư nợ, tỷ lệ nợ xấu, tỷ trọng dư nợ có tài sản đảm bảo, doanh số cho vay và doanh thu từ hoạt động cho vay. Phân tích định tính xem xét các yếu tố phi tài chính như quy trình thẩm định, quản trị rủi ro, chất lượng dịch vụ và mối quan hệ với khách hàng thông qua khảo sát và phỏng vấn cán bộ ngân hàng.

Phương pháp so sánh được áp dụng để đối chiếu hoạt động cho vay của VietinBank Bắc Thanh Hóa với các chi nhánh khác trong hệ thống và các ngân hàng thương mại trên địa bàn, nhằm xác định điểm mạnh, điểm yếu và các thực tiễn tốt. Phương pháp tổng hợp kết nối các kết quả phân tích để đưa ra các kết luận và đề xuất giải pháp khả thi.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ dữ liệu tín dụng và hoạt động kinh doanh của VietinBank Bắc Thanh Hóa trong giai đoạn 2021-2023, với sự tham gia của 129 cán bộ nhân viên tại chi nhánh. Phương pháp chọn mẫu dựa trên tính đại diện và tính khả thi trong thu thập dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng dư nợ tín dụng SMEs còn hạn chế: Dư nợ cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại VietinBank Bắc Thanh Hóa năm 2023 đạt khoảng 3.697 tỷ đồng, chiếm 49% tổng dư nợ tín dụng, với tốc độ tăng trưởng 13% so với năm 2022. Trong khi đó, khối bán lẻ tăng trưởng 41%, cho thấy phân khúc SMEs chưa được tập trung phát triển tương xứng.

2. Tỷ lệ nợ xấu gia tăng: Tỷ lệ nợ xấu trong cho vay SMEs tăng từ mức thấp dưới 0,3% năm 2021 lên 0,30% năm 2023, phản ánh rủi ro tín dụng tiềm ẩn và ảnh hưởng đến chất lượng danh mục cho vay.

3. Chất lượng tài sản đảm bảo chưa cao: Tỷ lệ dư nợ có tài sản đảm bảo chiếm tỷ trọng chưa tối ưu, làm tăng rủi ro tín dụng và ảnh hưởng đến khả năng thu hồi vốn của ngân hàng.

4. Hiệu quả kinh doanh từ hoạt động cho vay: Doanh thu từ hoạt động cho vay khách hàng SMEs tăng trưởng ổn định, đóng góp quan trọng vào lợi nhuận sau thuế của chi nhánh, với lợi nhuận năm 2023 đạt 203,7 tỷ đồng, tăng 9,48% so với năm 2022.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc tăng trưởng dư nợ tín dụng SMEs còn hạn chế xuất phát từ năng lực cán bộ tín dụng chưa đồng đều, quy trình cho vay còn phức tạp và chưa thực sự linh hoạt, cũng như các sản phẩm cho vay chưa đa dạng, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu vốn đa dạng của SMEs. Tỷ lệ nợ xấu gia tăng phản ánh khó khăn trong việc thẩm định và quản lý rủi ro tín dụng, đặc biệt trong bối cảnh hậu đại dịch Covid-19, khi nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính và tài sản đảm bảo.

So sánh với các chi nhánh khác trong hệ thống VietinBank và các ngân hàng thương mại trên địa bàn, VietinBank Bắc Thanh Hóa có lợi thế về mạng lưới và uy tín nhưng cần cải thiện về chất lượng dịch vụ và quy trình cho vay để nâng cao khả năng cạnh tranh. Việc tăng cường đào tạo cán bộ, hoàn thiện quy trình và đa dạng hóa sản phẩm cho vay sẽ giúp chi nhánh khai thác tốt hơn tiềm năng thị trường SMEs.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ tín dụng, tỷ lệ nợ xấu theo năm, và bảng so sánh các chỉ tiêu tín dụng giữa các chi nhánh để minh họa rõ nét hơn về thực trạng và xu hướng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện quy trình cho vay: Rút ngắn thời gian thẩm định và giải ngân bằng cách áp dụng công nghệ số, đơn giản hóa thủ tục, đồng thời đảm bảo kiểm soát rủi ro hiệu quả. Mục tiêu giảm thời gian xử lý hồ sơ xuống dưới 15 ngày trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý chi nhánh phối hợp với phòng công nghệ thông tin.

2. Nâng cao năng lực cán bộ tín dụng: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ cho vay SMEs, kỹ năng đánh giá rủi ro và tư vấn tài chính. Mục tiêu 100% cán bộ tín dụng được đào tạo bài bản trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và đào tạo.

3. Đa dạng hóa sản phẩm cho vay: Phát triển các gói vay linh hoạt, phù hợp với đặc thù ngành nghề và quy mô doanh nghiệp vừa và nhỏ, bao gồm vay vốn lưu động, đầu tư tài sản cố định, và vay theo chuỗi giá trị. Mục tiêu tăng doanh số cho vay SMEs lên 20% trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng khách hàng doanh nghiệp và phòng sản phẩm.

4. Tăng cường quản lý rủi ro tín dụng: Áp dụng hệ thống đánh giá tín dụng hiện đại, nâng cao tỷ lệ dư nợ có tài sản đảm bảo và dự phòng rủi ro phù hợp. Mục tiêu giảm tỷ lệ nợ xấu dưới 0,25% trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng hỗ trợ tín dụng và phòng quản lý rủi ro.

5. Tăng cường hoạt động marketing và chăm sóc khách hàng: Xây dựng chiến lược truyền thông, tổ chức hội thảo, tư vấn tài chính cho SMEs để nâng cao nhận thức và khả năng tiếp cận vốn. Mục tiêu tăng số lượng khách hàng SMEs mới lên 15% mỗi năm. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và phòng khách hàng doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý ngân hàng và nhân viên tín dụng: Nghiên cứu giúp nâng cao hiểu biết về đặc thù cho vay SMEs, cải thiện quy trình và kỹ năng thẩm định, quản lý rủi ro.

2. Các nhà hoạch định chính sách tài chính và ngân hàng: Cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích thực trạng để xây dựng chính sách hỗ trợ SMEs hiệu quả hơn.

3. Doanh nghiệp vừa và nhỏ: Hiểu rõ các yêu cầu, quy trình vay vốn tại ngân hàng, từ đó chuẩn bị hồ sơ và kế hoạch kinh doanh phù hợp để tiếp cận vốn thuận lợi.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành tài chính – ngân hàng: Tài liệu tham khảo quý giá về mô hình phát triển cho vay SMEs, phương pháp nghiên cứu và phân tích dữ liệu thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao dư nợ cho vay SMEs tại VietinBank Bắc Thanh Hóa tăng trưởng thấp hơn khối bán lẻ?
   Do quy trình cho vay còn phức tạp, sản phẩm chưa đa dạng và năng lực cán bộ tín dụng chưa đồng đều, dẫn đến khả năng tiếp cận vốn của SMEs bị hạn chế.

2. Tỷ lệ nợ xấu tăng có ảnh hưởng thế nào đến ngân hàng?
   Tỷ lệ nợ xấu cao làm giảm chất lượng danh mục cho vay, tăng rủi ro tài chính và ảnh hưởng đến lợi nhuận cũng như uy tín của ngân hàng.

3. Các giải pháp nào giúp giảm tỷ lệ nợ xấu trong cho vay SMEs?
   Nâng cao năng lực thẩm định, áp dụng hệ thống quản lý rủi ro hiện đại, tăng tỷ lệ dư nợ có tài sản đảm bảo và đào tạo cán bộ tín dụng chuyên sâu.

4. Làm thế nào để SMEs tiếp cận vốn vay dễ dàng hơn?
   Doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ minh bạch, kế hoạch kinh doanh khả thi, hiểu rõ quy trình vay và lựa chọn sản phẩm vay phù hợp với nhu cầu.

5. Vai trò của dự phòng cho vay trong quản lý rủi ro tín dụng là gì?
   Dự phòng cho vay giúp ngân hàng dự trữ nguồn lực tài chính để bù đắp tổn thất từ các khoản vay không thu hồi được, đảm bảo an toàn tài chính và tuân thủ quy định pháp luật.

Kết luận

• Doanh nghiệp vừa và nhỏ là phân khúc khách hàng chiến lược, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế địa phương và quốc gia.
• VietinBank Bắc Thanh Hóa đã đạt được tăng trưởng dư nợ và doanh thu từ cho vay SMEs nhưng còn nhiều hạn chế về quy mô và chất lượng tín dụng.
• Tỷ lệ nợ xấu gia tăng và tỷ trọng dư nợ có tài sản đảm bảo chưa tối ưu là những thách thức cần giải quyết.
• Các giải pháp hoàn thiện quy trình, nâng cao năng lực cán bộ, đa dạng hóa sản phẩm và quản lý rủi ro được đề xuất nhằm phát triển hoạt động cho vay SMEs bền vững.
• Nghiên cứu định hướng phát triển cho vay SMEs tại VietinBank Bắc Thanh Hóa đến năm 2030, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Để tiếp tục phát triển, VietinBank Bắc Thanh Hóa cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả định kỳ. Các nhà quản lý và cán bộ ngân hàng nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng dịch vụ và hiệu quả kinh doanh. Độc giả quan tâm có thể liên hệ chi nhánh để trao đổi và ứng dụng các kiến thức trong thực tiễn.