I. Tổng Quan Pháp Luật Tài Chính Cho Doanh Nghiệp Vừa và Nhỏ
Doanh nghiệp, theo Luật Doanh nghiệp 2015, là tổ chức có tên riêng, tài sản, trụ sở và được đăng ký thành lập hợp pháp. Tài chính doanh nghiệp bao gồm các nguồn lực tài chính và quỹ tiền tệ, thể hiện mối quan hệ giữa các chủ thể trong xã hội. Các mối quan hệ tài chính phát sinh trong quá trình hoạt động được pháp luật điều chỉnh, ví dụ như việc doanh nghiệp nộp thuế cho nhà nước hoặc người dân mua cổ phiếu. Trong bối cảnh kinh doanh hiện nay, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) phải tự chủ về nguồn lực tài chính và sử dụng hiệu quả các nguồn lực này. Tài chính DNNVV là công cụ khai thác và thu hút nguồn tài chính, đảm bảo nhu cầu đầu tư và phát triển. Vốn kinh doanh là yếu tố quan trọng hàng đầu đối với doanh nghiệp. Việc thu hút và đảm bảo vốn cho kinh doanh trở thành động lực thúc đẩy sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường.
1.1. Định Nghĩa và Chức Năng của Tài Chính DNNVV
Tài chính DNNVV đóng vai trò đòn bẩy kích thích và điều tiết sản xuất kinh doanh, tạo ra sức mua hợp lý để thu hút vốn. Việc xác định giá bán hợp lý khi phát hành cổ phiếu hoặc bán hàng hóa, dịch vụ có tác động tích cực đến sản xuất kinh doanh, giúp vốn quay vòng nhanh và tăng khả năng sinh lời. Tài chính DNNVV cũng có vai trò quan trọng trong việc sử dụng vốn tiết kiệm và hiệu quả, điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp cần sản xuất và bán những sản phẩm mà thị trường cần, đòi hỏi người quản lý phải sử dụng vốn một cách tiết kiệm và hiệu quả.
1.2. Vai Trò Kiểm Tra và Đánh Giá Hoạt Động Sản Xuất Kinh Doanh
Tài chính DNNVV là công cụ hiệu quả để kiểm tra các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, được phản ánh thông qua tình hình tài chính, các chỉ tiêu như hệ số nợ, hiệu suất và hiệu quả sử dụng vốn, cơ cấu thành phần vốn. Để phát huy hiệu quả công cụ kiểm tra tài chính, các doanh nghiệp cần tổ chức tốt công tác kế toán, xây dựng chỉ tiêu thích hợp và duy trì chế độ phân tích tài chính. Do đó, vai trò của tài chính DNNVV vô cùng quan trọng, đòi hỏi doanh nghiệp phải quản lý tài chính một cách rõ ràng và minh bạch, tuân thủ theo quy định của Nhà nước.
II. Thách Thức Pháp Lý Tài Chính Cho Doanh Nghiệp Tại TP
Trong nền kinh tế Việt Nam, doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (DNNVV) có quy mô nhỏ về vốn, lao động và lợi nhuận. Theo Nghị định số 39/2018/NĐ-CP, tiêu chí xác định DNNVV dựa trên số lượng lao động, doanh thu hoặc vốn điều lệ. Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành Kế hoạch phát triển công nghiệp hỗ trợ gắn với DNNVV giai đoạn 2015 – 2020, nhằm khuyến khích đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ. Kế hoạch này tập trung vào cải cách hành chính, tạo môi trường thuận lợi cho khởi nghiệp, bảo đảm quyền kinh doanh và giảm chi phí kinh doanh cho DNNVV.
2.1. Khó Khăn Tiếp Cận Nguồn Vốn và Ưu Đãi Thuế
Mặc dù có nhiều chính sách hỗ trợ, DNNVV tại TP.HCM vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi và các chính sách ưu đãi thuế. Thủ tục hành chính phức tạp, yêu cầu về tài sản thế chấp và khả năng chứng minh hiệu quả kinh doanh là những rào cản lớn. Điều này ảnh hưởng đến khả năng mở rộng sản xuất, đầu tư công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
2.2. Rủi Ro Tài Chính và Khả Năng Phá Sản
DNNVV thường đối mặt với nhiều rủi ro tài chính, bao gồm biến động thị trường, cạnh tranh gay gắt và khả năng quản lý tài chính còn hạn chế. Khi gặp khó khăn trong kinh doanh, nhiều doanh nghiệp không đủ khả năng trả nợ và đối diện với nguy cơ phá sản. Thủ tục phá sản phức tạp và kéo dài cũng là một thách thức lớn đối với DNNVV.
2.3. Thiếu Thông Tin và Tư Vấn Pháp Lý
Nhiều DNNVV thiếu thông tin và tư vấn pháp lý về các quy định tài chính, dẫn đến việc không tuân thủ đúng pháp luật và gặp phải các vấn đề pháp lý. Việc tìm kiếm và tiếp cận các dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp cũng là một khó khăn đối với các doanh nghiệp có nguồn lực hạn chế.
III. Giải Pháp Hoàn Thiện Pháp Luật Tài Chính Cho DNNVV TP
Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, TP.HCM có số lượng doanh nghiệp đang hoạt động lớn nhất cả nước. Tuy nhiên, phần lớn là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, hiệu quả lợi nhuận còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp kinh doanh hòa vốn hoặc thua lỗ. Do đó, việc hoàn thiện pháp luật tài chính và nâng cao hiệu quả thực thi là rất quan trọng. Nghiên cứu này nhằm làm sáng tỏ các vấn đề lý luận pháp luật về tài chính doanh nghiệp, giúp DNNVV tại TP.HCM hiểu rõ hơn về tác động của pháp luật tài chính đến hoạt động kinh doanh, từ đó có những chính sách và chiến lược phù hợp để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển.
3.1. Đơn Giản Hóa Thủ Tục Hành Chính và Giảm Chi Phí Tuân Thủ
Cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, giảm bớt các quy trình phức tạp và rườm rà trong lĩnh vực tài chính. Điều này giúp DNNVV tiết kiệm thời gian và chi phí tuân thủ pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động kinh doanh. Cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giải quyết thủ tục hành chính.
3.2. Tăng Cường Hỗ Trợ Tiếp Cận Vốn và Ưu Đãi Thuế
Cần mở rộng các chương trình hỗ trợ tiếp cận vốn cho DNNVV, bao gồm cả vốn vay ưu đãi và bảo lãnh tín dụng. Đồng thời, cần rà soát và điều chỉnh các chính sách ưu đãi thuế để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả, tạo động lực cho doanh nghiệp phát triển. Cần tăng cường thông tin và tư vấn cho doanh nghiệp về các chương trình hỗ trợ.
3.3. Nâng Cao Năng Lực Quản Lý Tài Chính và Giảm Thiểu Rủi Ro
Cần tăng cường đào tạo và tư vấn cho DNNVV về quản lý tài chính, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý, kiểm soát chi phí và giảm thiểu rủi ro. Cần khuyến khích doanh nghiệp áp dụng các chuẩn mực kế toán và kiểm toán quốc tế, tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình.
IV. Ứng Dụng Pháp Luật Tài Chính Nghiên Cứu Tại TP
Đề tài nghiên cứu pháp luật về tài chính doanh nghiệp từ thực tiễn các DNNVV tại TP.HCM là một đề tài mới tại Việt Nam. Các nghiên cứu trước đây đã tập trung vào phát triển DNNVV trong quá trình hội nhập quốc tế, các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển doanh nghiệp công nghiệp nhỏ và vừa, và phát triển nguồn tài chính cho DNNVV tại Hà Nội. Những nghiên cứu này cung cấp kiến thức quý báu để tác giả tham khảo và kế thừa trong quá trình thực hiện đề tài luận văn.
4.1. Phân Tích Thực Trạng Pháp Luật và Thực Thi Tại TP.HCM
Luận văn tập trung phân tích thực trạng pháp luật về tài chính DNNVV tại TP.HCM, bao gồm các quy định về hình thành vốn, huy động vốn, quản lý và sử dụng vốn, chuyển nhượng vốn, doanh thu, chi phí, nộp thuế, phân phối lợi nhuận và tiếp cận các quỹ hỗ trợ. Đồng thời, luận văn đánh giá thực tiễn thực hiện pháp luật của các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố.
4.2. Đánh Giá Tác Động của Pháp Luật Đến Hoạt Động Kinh Doanh
Luận văn đánh giá tác động của pháp luật tài chính đến hoạt động kinh doanh của DNNVV tại TP.HCM, bao gồm cả những tác động tích cực và tiêu cực. Nghiên cứu tập trung vào các vấn đề như khả năng tiếp cận vốn, chi phí tuân thủ pháp luật, rủi ro tài chính và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
V. Định Hướng Hoàn Thiện Pháp Luật Tài Chính Cho DNNVV
Mục đích nghiên cứu của đề tài là nhận diện thực trạng pháp luật về tài chính DNNVV, những khó khăn và vướng mắc trong thực tiễn thực hiện của các doanh nghiệp tại TP.HCM. Từ đó, đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện. Nhiệm vụ nghiên cứu tập trung vào cơ sở lý thuyết về pháp luật tài chính doanh nghiệp, thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện, và định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật.
5.1. Mục Tiêu và Nhiệm Vụ Nghiên Cứu
Mục tiêu nghiên cứu là làm rõ thực trạng pháp luật về tài chính DNNVV, xác định các khó khăn và vướng mắc trong quá trình thực hiện, và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm nghiên cứu cơ sở lý thuyết, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp.
5.2. Đối Tượng và Phạm Vi Nghiên Cứu
Đối tượng nghiên cứu là pháp luật về tài chính DNNVV từ thực tiễn thực hiện của các doanh nghiệp tại TP.HCM. Khách thể nghiên cứu là tài chính của các DNNVV. Phạm vi nghiên cứu là từ khi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa có hiệu lực (01/01/2018).
VI. Tương Lai Pháp Luật Tài Chính Hỗ Trợ Doanh Nghiệp TP
Luận văn dựa trên quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về nhà nước và pháp luật, về tài chính doanh nghiệp để nghiên cứu, luận giải, giải thích, đánh giá thực trạng pháp luật và đề xuất giải pháp hoàn thiện và thực hiện pháp luật về tài chính DNNVV. Tác giả luận văn hy vọng, kết quả nghiên cứu có thể là tài liệu tham khảo có giá trị.
6.1. Phương Pháp Luận và Phương Pháp Nghiên Cứu
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu phân tích, phương pháp hệ thống hóa, tổng hợp ở chương 1 để tìm hiểu một số vấn đề lý luận về tài chính doanh nghiệp và pháp luật tài chính doanh nghiệp. Tác giả luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu phân tích, so sánh, ở chương 2 để tìm hiểu thực trạng pháp luật tài chính doanh nghiệp tại Việt Nam nói chung và thành phố Hồ Chí Minh nói riêng.
6.2. Ý Nghĩa Lý Luận và Thực Tiễn
Phương pháp tổng hợp, quy nạp, diễn dịch được tác giả luận văn sử dụng ở chương 3 để đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật tài chính DNNVV. Tác giả luận văn hy vọng, kết quả nghiên cứu có thể là tài liệu tham khảo có giá trị.
