Phân tích chi tiết thủ pháp hòa âm trong các tác phẩm giao hưởng Việt Nam sau năm 1975

• Tác giả: Vũ Tú Cầu
• Người hướng dẫn: PGS.TS Bùi Huyền Nga
• Trường học: Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam
• Chuyên ngành: Âm nhạc học
• Đề tài: Thủ pháp hòa âm trong tác phẩm giao hưởng Việt Nam sau 1975
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU HÒA ÂM VÀ KHÁI QUÁT VỀ TÁC PHẨM GIAO HƯỞNG VIỆT NAM SAU 1975
• 1.1. Một số khái niệm về thuật ngữ chuyên ngành dùng trong luận án
• 1.2. Thang âm - Điệu thức
• 1.3. Hệ thống tài liệu nghiên cứu
• 1.4. Đánh giá tình hình nghiên cứu
• 1.5. Khái quát về tác phẩm giao hưởng Việt Nam sáng tác sau 1975
• 1.5.1. Sơ lược lịch sử phát triển của thể loại giao hưởng
• 1.5.2. Nội dung - đề tài
• 1.6. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: VẬN DỤNG THỦ PHÁP HÒA ÂM PHƯƠNG TÂY
• 2.1. Hòa âm cổ điển (L'harmonie classique)
• 2.2. Hòa âm hiện đại (L'harmonie moderne)
• 2.3. Vận dụng thủ pháp hòa âm cổ điển
• 2.4. Các vòng hòa âm kết (cadence)
• 2.5. Thủ pháp ly điệu và chuyển điệu
• 2.6. Bè trì tục
• 2.7. Vận dụng thủ pháp hòa âm hiện đại
• 2.8. Các dạng hợp âm - chồng âm
• 2.9. Một số thủ pháp hòa âm
• 3. CHƯƠNG 3: BIẾN ĐỔI THỦ PHÁP HÒA ÂM NHẰM PHÙ HỢP VỚI NGÔN NGỮ ÂM NHẠC VIỆT NAM
• 3.1. Vận dụng điệu thức năm âm
• 3.2. Xây dựng chủ đề ở điệu thức năm âm
• 3.3. Những biến đổi của một số thủ pháp hòa âm
• 3.3.1. Thủ pháp tăng quãng và chồng quãng 4, quãng 5
• 3.3.2. Các dạng hợp âm - chồng âm kết
• 3.3.3. Bè trì tục
• 3.3.4. Hòa âm được hình thành từ các tuyến giai điệu theo kiểu phức điệu
• Tài liệu tham khảo

I. Thủ pháp hòa âm trong giao hưởng Việt Nam sau 1975

Luận án tiến sĩ của Vũ Tú Cầu tập trung phân tích thủ pháp hòa âm trong các tác phẩm giao hưởng Việt Nam sáng tác sau năm 1975. Nghiên cứu này nhằm khám phá cách các nhạc sĩ Việt Nam kế thừa và biến đổi các kỹ thuật hòa âm phương Tây để phù hợp với ngôn ngữ âm nhạc dân tộc. Thủ pháp hòa âm được xem là yếu tố quan trọng trong việc tạo nên bản sắc riêng cho âm nhạc giao hưởng Việt Nam.

1.1. Khái niệm và tầm quan trọng của hòa âm

Hòa âm là phương tiện biểu hiện quan trọng trong âm nhạc, giúp diễn tả nội dung tác phẩm. Nó bao gồm các hợp âm, điệu tính, và mối liên hệ giữa chúng. Trong giao hưởng Việt Nam, hòa âm không chỉ kế thừa từ phương Tây mà còn được biến đổi để phù hợp với âm hưởng dân tộc. Điều này thể hiện rõ trong các tác phẩm sau 1975, khi các nhạc sĩ tìm cách kết hợp kỹ thuật hòa âm hiện đại với truyền thống âm nhạc Việt.

1.2. Sự phát triển của giao hưởng Việt Nam sau 1975

Sau năm 1975, giao hưởng Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới với sự xuất hiện của nhiều dàn nhạc giao hưởng như Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam và Nhà hát Hợp xướng Nhạc Vũ kịch Việt Nam. Các tác phẩm giao hưởng giai đoạn này vừa tiếp nối truyền thống, vừa thể hiện sự sáng tạo trong việc sử dụng thủ pháp hòa âm. Điều này góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú trong âm nhạc hiện đại Việt Nam.

II. Vận dụng thủ pháp hòa âm phương Tây

Luận án phân tích cách các nhạc sĩ Việt Nam vận dụng thủ pháp hòa âm từ truyền thống phương Tây, bao gồm cả hòa âm cổ điển và hòa âm hiện đại. Các kỹ thuật như vòng hòa âm kết, ly điệu, và chuyển điệu được sử dụng linh hoạt trong các tác phẩm giao hưởng. Điều này không chỉ thể hiện sự am hiểu sâu sắc về kỹ thuật hòa âm mà còn cho thấy khả năng sáng tạo của các nhạc sĩ trong việc kết hợp với âm nhạc dân tộc.

2.1. Hòa âm cổ điển trong giao hưởng Việt Nam

Các nhạc sĩ Việt Nam đã vận dụng hòa âm cổ điển phương Tây, đặc biệt là các vòng hòa âm kết và bè trì tục, để tạo nên cấu trúc hòa âm vững chắc cho tác phẩm. Tuy nhiên, họ cũng biến đổi các kỹ thuật này để phù hợp với điệu thức năm âm truyền thống của Việt Nam. Điều này tạo nên sự hài hòa giữa truyền thống và hiện đại trong giao hưởng Việt Nam.

2.2. Hòa âm hiện đại và sự sáng tạo

Hòa âm hiện đại được các nhạc sĩ Việt Nam sử dụng với nhiều biến thể, bao gồm các dạng hợp âm chồng và thủ pháp tăng quãng. Những kỹ thuật này không chỉ mang tính chất hiện đại mà còn được điều chỉnh để phù hợp với ngôn ngữ âm nhạc Việt Nam. Điều này thể hiện rõ trong các tác phẩm của các nhạc sĩ như Nguyễn Văn Thương và Đàm Linh.

III. Biến đổi thủ pháp hòa âm phù hợp với âm nhạc Việt Nam

Một trong những đóng góp quan trọng của luận án là việc phân tích cách các nhạc sĩ Việt Nam biến đổi thủ pháp hòa âm để phù hợp với âm nhạc dân tộc. Các kỹ thuật như tăng quãng, chồng quãng 4 và quãng 5 được sử dụng để tạo nên bản sắc riêng cho giao hưởng Việt Nam. Điều này không chỉ làm phong phú ngôn ngữ âm nhạc mà còn góp phần vào sự phát triển của âm nhạc hiện đại Việt Nam.

3.1. Điệu thức năm âm và hòa âm

Các nhạc sĩ Việt Nam đã vận dụng điệu thức năm âm truyền thống để xây dựng chủ đề và cấu trúc hòa âm. Điều này tạo nên sự khác biệt so với hòa âm phương Tây, đồng thời thể hiện rõ bản sắc dân tộc trong các tác phẩm giao hưởng. Các biến đổi trong thủ pháp hòa âm như tăng quãng và chồng quãng 4, quãng 5 được sử dụng linh hoạt để phù hợp với âm nhạc Việt Nam.

3.2. Phức điệu và hòa âm

Phức điệu là một trong những yếu tố quan trọng trong việc hình thành hòa âm trong giao hưởng Việt Nam. Các nhạc sĩ đã sử dụng các tuyến giai điệu phức điệu để tạo nên cấu trúc hòa âm độc đáo. Điều này không chỉ làm phong phú ngôn ngữ âm nhạc mà còn góp phần vào sự phát triển của nghệ thuật giao hưởng Việt Nam.