Nghiên Cứu Phân Bố Gen CYP1A1 và CYP2D6 ở Bệnh Nhân Ung Thư Phổi

• Trường học: Trường Đại Học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Y Học
• Đề tài: Phân Tích Gen CYP1A1 và CYP2D6 ở Bệnh Nhân Ung Thư Phổi
• Loại tài liệu: Luận Văn
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Định nghĩa ung thư phổi
• 1.2. Dịch tễ học ung thư phổi
• 1.2.1. Tình hình ung thư phổi trên thế giới
• 1.2.2. Tình hình ung thư phổi tại Việt Nam
• 1.3. Các yếu tố nguy cơ liên quan đến ung thư phổi
• 1.3.1. Các yếu tố nguy cơ khác
• 1.4. Chẩn đoán và phân loại ung thư phổi
• 1.5. Chiến lược mới trong điều trị ung thư phổi
• 1.5.1. Điều trị bằng thuốc ức chế Tyrosin kinase trong ung thư phổi
• 1.5.2. Điều trị ung thư phổi bằng thuốc chống sinh mạch
• 1.5.3. Liệu pháp điều trị gen
• 1.5.4. Điều trị miễn dịch trong ung thư phổi
• 1.6. Sinh học phân tử ung thư phổi
• 1.6.1. Những gen liên quan đến ung thư phổi
• 1.6.2. Gen áp chế khối u
• 1.6.3. Dấu ấn sinh học phân tử các gen CYP1A1, CYP2D6 trong chu trình chuyển hóa Cytochrome P450 và ung thư phổi
• 1.6.3.1. Tổng quan về gen CYP1A1
• 1.6.3.2. Tổng quan về CYP2D6
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.1. Bệnh nhân ung thư phổi
• 2.1.2. Nhóm đối chứng
• 2.2. Chọn cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3.3. Quy trình lấy mẫu
• 2.3.4. Quy trình tách chiết, kiểm tra nồng độ và độ tinh sạch DNA từ máu ngoại vi
• 2.3.5. Kỹ thuật PCR khuếch đại DNA
• 2.3.6. Kỹ thuật PCR-RFLP xác định tính đa hình của gen CYP1A1 và gen CYP2D6
• 2.3.7. Xác định các SNPs bằng phương pháp giải trình tự trực tiếp
• 2.4. Đạo đức trong nghiên cứu
• 2.5. Xử lý số liệu và sơ đồ nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ
• 3.1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu
• 3.1.1. Đặc điểm về giới nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.1.2. Đặc điểm về tuổi nhóm bệnh nhân ung thư phổi
• 3.1.3. Một số đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.2. Xác định sự phân bố kiểu gen các đa hình gen CYP1A1 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.2.1. Xác định sự phân bố kiểu gen của đa hình T6235C trên gen CYP1A1 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.2.2. Phân bố kiểu gen của đa hình T6235C (m1) trên gen CYP1A1 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi so với nhóm đối chứng
• 3.2.3. Xác định sự phân bố kiểu gen của đa hình A4889G (m2) trên gen CYP1A1 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.2.4. Xác định sự phân bố kiểu gen của đa hình T5639C (m3) trên gen CYP1A1 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.2.5. Xác định sự phân bố kiểu gen của đa hình C4887A (m4) trên gen CYP1A1 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.3. Xác định sự phân bố kiểu gen các đa hình gen CYP2D6 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.3.1. Xác định sự phân bố kiểu gen của đa hình G4268C trên gen CYP2D6 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.3.2. Xác định sự phân bố kiểu gen của đa hình C188T trên gen CYP2D6 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.3.3. Xác định sự phân bố kiểu gen của đa hình G1846T/A trên gen CYP2D6 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 3.3.4. Xác định sự phân bố kiểu gen của đa hình G1934A trên gen CYP2D6 ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi và nhóm đối chứng
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu
• 4.2. Phân bố bệnh theo tuổi
• 4.3. Phân bố bệnh theo giới
• 4.4. Phân bố bệnh theo nguy cơ hút thuốc lá
• 4.5. Phân bố theo giải phẫu bệnh
• 4.6. Mối liên quan giữa CYP P450 và ung thư phổi
• 4.7. Tính đa hình thái và sự phân bố kiểu gen CYP1A1 với ung thư phổi
• 4.8. Tính đa hình thái và sự phân bố kiểu gen CYP2D6 với ung thư phổi
• 4.9. Sự tác động của các yếu tố nguy cơ lên ung thư phổi
• 4.9.1. Yếu tố về tuổi
• 4.9.2. Yếu tố về giới
• 4.9.3. Thói quen hút thuốc lá với sự phân bố kiểu gen CYP1A1, CYP2D6 và ung thư phổi
• 4.10. Phân bố kiểu gen các đa hình gen CYP1A1, CYP2D6 theo phân loại giải phẫu bệnh
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• 1. DANH MỤC BẢNG
• 2. DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• 3. DANH MỤC HÌNH

I. Giới thiệu về ung thư phổi

Ung thư phổi là một trong những loại ung thư phổ biến nhất và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư trên toàn thế giới. Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 1,8 triệu ca mắc mới và 1,59 triệu ca tử vong do ung thư phổi. Tại Việt Nam, ung thư phổi cũng đứng đầu trong các loại ung thư ở nam giới với khoảng 6.905 ca mới mắc mỗi năm. Các yếu tố nguy cơ chính bao gồm hút thuốc lá, tiếp xúc với hóa chất độc hại và di truyền. Đặc biệt, gen CYP1A1 và CYP2D6 đã được xác định có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa các chất gây ung thư từ khói thuốc, làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Việc hiểu rõ về mối liên quan giữa các gen này và ung thư phổi là rất cần thiết để phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả hơn.

II. Phân tích gen CYP1A1 và CYP2D6

Gen CYP1A1 và CYP2D6 thuộc họ gen cytochrome P450, có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa thuốc và các chất độc hại. CYP1A1 tham gia vào việc chuyển hóa các hydrocacbon thơm đa vòng, trong khi CYP2D6 có vai trò trong chuyển hóa nhiều loại thuốc. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự biến đổi di truyền trong các gen này có thể ảnh hưởng đến khả năng chuyển hóa và thải trừ các chất gây ung thư, từ đó làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi. Đặc biệt, các đa hình gen (SNPs) như T6235C và A4889G trên CYP1A1 và G4268C, C188T trên CYP2D6 đã được xác định có liên quan đến sự phát triển của ung thư phổi. Việc phân tích các SNP này có thể giúp xác định nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao hơn và từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

III. Mối liên hệ giữa gen và yếu tố nguy cơ

Nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ giữa các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá và sự phân bố kiểu gen của CYP1A1 và CYP2D6. Những người có kiểu gen dễ bị tổn thương hơn thường có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển ung thư phổi khi tiếp xúc với các chất gây ung thư từ khói thuốc. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người mang kiểu gen T6235C trên CYP1A1 có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn so với những người không mang kiểu gen này. Điều này cho thấy rằng việc xác định kiểu gen có thể đóng vai trò như một biomarker ung thư, giúp dự đoán nguy cơ mắc bệnh và hướng dẫn điều trị cá nhân hóa.

IV. Ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu về CYP1A1 và CYP2D6 không chỉ giúp hiểu rõ hơn về cơ chế phát triển ung thư phổi mà còn mở ra hướng đi mới trong việc phát triển các phương pháp điều trị và phòng ngừa. Việc xác định các SNP có thể giúp các bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp hơn cho từng bệnh nhân, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị. Hơn nữa, việc phát triển các xét nghiệm gen có thể giúp sàng lọc những người có nguy cơ cao, từ đó có biện pháp can thiệp sớm. Điều này không chỉ giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh mà còn giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.