Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, năng lực sử dụng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, trở thành yếu tố thiết yếu đối với mọi người. Tiếng Anh hiện là ngôn ngữ chính thức của khoảng 30 quốc gia và là ngôn ngữ chung trong nhiều lĩnh vực như khoa học, kỹ thuật, kinh doanh và truyền thông. Tại Việt Nam, việc dạy và học tiếng Anh đã có nhiều tiến bộ nhưng vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn, đặc biệt với sinh viên không chuyên ngoại ngữ. Một trong những vấn đề nổi bật là lỗi sử dụng giới từ tiếng Anh, một loại lỗi phổ biến và gây khó khăn cho người học do sự khác biệt về cấu trúc ngữ pháp, ngữ nghĩa giữa tiếng Việt và tiếng Anh.

Luận văn tập trung khảo sát lỗi sử dụng giới từ tiếng Anh của sinh viên năm thứ nhất không chuyên ngoại ngữ tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc, với cỡ mẫu 300 sinh viên thuộc sáu khoa khác nhau. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định, thống kê và phân tích các dạng lỗi phổ biến, từ đó đề xuất các giải pháp khắc phục nhằm nâng cao hiệu quả dạy và học tiếng Anh. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các lỗi giới từ cơ bản ở mức độ sơ cấp, qua hai dạng bài tập: chọn đáp án đúng và dịch câu từ tiếng Việt sang tiếng Anh.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng giảng dạy ngoại ngữ, giúp sinh viên rút ngắn thời gian học tập và nâng cao khả năng sử dụng tiếng Anh chính xác, đặc biệt trong môi trường học thuật và nghề nghiệp. Kết quả khảo sát và phân tích lỗi cũng góp phần làm rõ ảnh hưởng của đặc điểm ngôn ngữ Việt Nam đến việc học tiếng Anh, từ đó hỗ trợ xây dựng phương pháp giảng dạy phù hợp hơn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết ngôn ngữ học về giới từ và phân tích lỗi trong học ngoại ngữ. Giới từ được định nghĩa là từ loại biểu thị mối quan hệ chính-phụ giữa các thành phần trong câu, không mang ý nghĩa từ vựng chân thực mà chủ yếu mang ý nghĩa ngữ pháp. Trong tiếng Anh, giới từ thường đứng trước danh từ hoặc đại từ làm bổ ngữ, biểu thị các quan hệ về thời gian, địa điểm, nguyên nhân, mục đích, cách thức. Trong tiếng Việt, giới từ cũng được coi là hư từ biểu thị quan hệ cú pháp giữa thành phần chính và phụ, nhưng có sự khác biệt về vị trí và cách sử dụng so với tiếng Anh.

Lý thuyết phân tích lỗi của Pit Corder được áp dụng để nhận diện, miêu tả và giải thích các lỗi ngôn ngữ. Lỗi được xem là kết quả tất yếu của quá trình học tập tích cực, phản ánh trình độ và chiến lược học tập của người học. Hai nguồn gốc chính của lỗi là lỗi giao thoa (do ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ) và lỗi tự ngữ đích (do đặc điểm nội bộ của ngôn ngữ đích). Ngoài ra, các chiến lược học như chuyển di (transfer) và vượt tuyến (overgeneralization), cùng với chiến lược giao tiếp, cũng được xem xét để giải thích nguyên nhân tạo lỗi.

Các khái niệm chính bao gồm: giới từ (preposition), lỗi (error), lỗi giao thoa (interlingual transfer), lỗi tự ngữ đích (intralingual error), chiến lược học (learning strategies), chiến lược giao tiếp (communication strategies).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát kết hợp với phân tích định lượng và định tính. Đối tượng khảo sát là 300 sinh viên năm thứ nhất không chuyên ngoại ngữ tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Phúc Yên, thuộc sáu khoa: Công nghệ thông tin, Điện tử - Viễn thông, Tài nguyên - Môi trường, Điện - Tự động hóa, Cơ khí, Động lực.

Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện theo nhóm khoa, đảm bảo đại diện cho sinh viên không chuyên ngoại ngữ ở trình độ sơ cấp. Dữ liệu thu thập qua hai dạng bài tập: (1) chọn đáp án đúng cho chỗ trống giới từ trong câu, nhằm phát hiện lỗi cấu trúc; (2) dịch câu tiếng Việt sang tiếng Anh có sử dụng giới từ, nhằm phát hiện lỗi về ngữ nghĩa và cấu trúc.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê để xác định tỷ lệ mắc lỗi từng loại giới từ, đồng thời áp dụng phương pháp so sánh đối chiếu giữa tiếng Việt và tiếng Anh để giải thích nguyên nhân lỗi. Timeline nghiên cứu kéo dài trong một học kỳ, từ khảo sát, thu thập dữ liệu đến phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Lỗi sử dụng sai giới từ chỉ thời gian: Giới từ on bị sai trong 41% số câu (123/300), sinh viên thường dùng in thay vì on với các ngày trong tuần (ví dụ: sai "in Monday morning" thay vì đúng "on Monday morning"). Giới từ at sai trong 57% số câu (171/300), sinh viên không phân biệt được at Christmas (dịp lễ) và on Christmas (ngày lễ).

  2. Lỗi sử dụng sai giới từ chỉ địa điểm: Giới từ on sai trong 58% số câu (174/300), ví dụ dùng on the top thay vì at the top. Giới từ in bị dùng thừa trong 57% số câu (171/300), ví dụ in here thay vì here. Lỗi nhầm lẫn giữa các giới từ on, in, at chiếm tỷ lệ cao: on và at sai 74% (221/300), in và on sai 71% (215/300).

  3. Lỗi nhầm lẫn giữa các cặp giới từ phổ biến:

    • because và because of sai 75% (226/300).
    • to và with sai 64% (192/300).
    • between và among sai 60% (180/300).
    • on và under sai 63% (189/300).
    • for và since sai 56% (170/300).

  4. Lỗi thừa và thiếu giới từ: Lỗi thừa giới từ with chiếm 98% (294/300), ví dụ thêm with trong câu He promised with me thay vì He promised me. Lỗi thiếu giới từ to chiếm 54% (163/300), ví dụ I would like visit thay vì I would like to visit.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các lỗi trên xuất phát từ sự khác biệt về cấu trúc và ngữ nghĩa giữa tiếng Việt và tiếng Anh. Người học thường áp dụng chiến lược chuyển di tiêu cực, mang thói quen tiếng mẹ đẻ sang tiếng Anh, dẫn đến việc dùng sai hoặc thừa giới từ. Ví dụ, trong tiếng Việt, giới từ có thể được lược bỏ hoặc thay thế bằng các từ khác, trong khi tiếng Anh yêu cầu giới từ cụ thể và chính xác trong từng cấu trúc.

Lỗi nhầm lẫn giữa các cặp giới từ như because và because of, to và with phản ánh sự thiếu hiểu biết về chức năng ngữ pháp của từng giới từ, cũng như sự khác biệt trong cách sử dụng liên từ và giới từ trong tiếng Anh. Tỷ lệ lỗi cao ở các giới từ chỉ thời gian và địa điểm cho thấy sinh viên chưa nắm vững các quy tắc ngữ pháp cơ bản, đặc biệt là các giới từ có nhiều nghĩa và cách dùng phức tạp như in, on, at.

So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả khảo sát phù hợp với xu hướng chung về lỗi giới từ của người Việt học tiếng Anh, đồng thời cung cấp số liệu cụ thể và chi tiết hơn về từng loại lỗi. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ lỗi từng giới từ sẽ giúp minh họa rõ ràng hơn mức độ phổ biến của các lỗi.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là cơ sở để xây dựng các giải pháp giảng dạy tập trung vào những lỗi phổ biến, đồng thời giúp người học nhận thức rõ hơn về sự khác biệt ngôn ngữ và cách sử dụng giới từ chính xác trong tiếng Anh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường giảng dạy phân biệt chức năng và cách dùng giới từ
    Giáo viên cần thiết kế bài giảng tập trung vào các cặp giới từ dễ nhầm lẫn như on/at/in, because/because of, to/with, sử dụng ví dụ minh họa cụ thể và bài tập thực hành có phản hồi ngay. Mục tiêu giảm tỷ lệ lỗi xuống dưới 30% trong vòng một học kỳ.

  2. Phát triển tài liệu học tập có hệ thống về giới từ
    Xây dựng bộ tài liệu tham khảo và bài tập đa dạng, bao gồm cả bài tập chọn đáp án và dịch câu, giúp sinh viên luyện tập kỹ năng nhận diện và sử dụng giới từ đúng. Chủ thể thực hiện là khoa Ngoại ngữ phối hợp với giảng viên bộ môn, hoàn thành trong 6 tháng.

  3. Áp dụng phương pháp dạy học tương tác và phản hồi kịp thời
    Khuyến khích sử dụng các hoạt động nhóm, thảo luận, trò chơi ngôn ngữ để sinh viên tự phát hiện lỗi và sửa lỗi. Giáo viên cần cung cấp phản hồi chi tiết, giúp sinh viên hiểu nguyên nhân lỗi và cách khắc phục. Thời gian áp dụng liên tục trong năm học.

  4. Tổ chức các buổi workshop và tư vấn học tập cá nhân
    Tổ chức các buổi hướng dẫn chuyên sâu về giới từ cho sinh viên có nhu cầu, đặc biệt là sinh viên có kết quả học tập thấp. Đồng thời, tư vấn chiến lược học tập cá nhân giúp sinh viên phát triển kỹ năng tự học và tự sửa lỗi. Thực hiện định kỳ mỗi học kỳ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường đại học, cao đẳng
    Giúp hiểu rõ các lỗi phổ biến của sinh viên không chuyên ngoại ngữ, từ đó điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp, nâng cao hiệu quả truyền đạt kiến thức về giới từ.

  2. Sinh viên và người học tiếng Anh không chuyên
    Nhận diện các lỗi thường gặp trong sử dụng giới từ, từ đó chủ động cải thiện kỹ năng ngôn ngữ, rút ngắn thời gian học tập và nâng cao khả năng giao tiếp chính xác.

  3. Nhà nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng và giáo dục ngoại ngữ
    Cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích sâu sắc về lỗi giới từ, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về ngôn ngữ học so sánh và phương pháp giảng dạy ngoại ngữ.

  4. Các tổ chức đào tạo và biên soạn giáo trình tiếng Anh
    Tham khảo để phát triển tài liệu giảng dạy phù hợp với đặc điểm người học Việt Nam, đặc biệt chú trọng vào các lỗi giới từ và cách khắc phục hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao người Việt thường nhầm lẫn giới từ on, in, at?
    Do sự khác biệt về cách phân loại và sử dụng giới từ trong tiếng Việt và tiếng Anh. Ví dụ, tiếng Việt dùng từ "trên" cho nhiều trường hợp khác nhau, trong khi tiếng Anh phân biệt rõ ràng vị trí và bối cảnh sử dụng từng giới từ.

  2. Làm thế nào để phân biệt because và because of?
    Because là liên từ, theo sau là mệnh đề (ví dụ: because he was late), còn because of là giới từ, theo sau là danh từ hoặc cụm danh từ (ví dụ: because of the rain). Việc hiểu chức năng ngữ pháp giúp sử dụng chính xác.

  3. Tại sao sinh viên hay thừa giới từ with trong câu?
    Ảnh hưởng từ tiếng Việt, nơi có từ "với" thường đi kèm, khiến sinh viên thêm with không cần thiết trong tiếng Anh, ví dụ: He promised with me thay vì He promised me.

  4. Có cách nào giúp nhớ các giới từ đi kèm động từ không?
    Nên học theo cụm từ cố định (collocations) và luyện tập thường xuyên qua bài tập, ví dụ: look at, listen to, married to. Việc này giúp tránh nhầm lẫn và sử dụng chính xác.

  5. Làm sao để khắc phục lỗi thiếu giới từ trong câu?
    Cần chú ý đến các cấu trúc bắt buộc có giới từ như would like to, interested in, đồng thời luyện tập dịch và viết câu để hình thành thói quen sử dụng đúng giới từ.

Kết luận

  • Luận văn đã khảo sát và phân tích chi tiết các lỗi sử dụng giới từ tiếng Anh phổ biến của sinh viên không chuyên ngoại ngữ tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Phúc Yên với cỡ mẫu 300 sinh viên.
  • Kết quả cho thấy tỷ lệ lỗi cao ở các giới từ chỉ thời gian, địa điểm và các cặp giới từ dễ nhầm lẫn như because/because of, to/with, on/at/in.
  • Nguyên nhân chính là do sự khác biệt về cấu trúc ngôn ngữ và ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ trong quá trình học tiếng Anh.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập, bao gồm tăng cường giảng dạy phân biệt giới từ, phát triển tài liệu học tập, áp dụng phương pháp tương tác và tổ chức workshop.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả qua các kỳ học tiếp theo và mở rộng nghiên cứu sang các đối tượng học viên khác.

Quý độc giả và các nhà nghiên cứu được khuyến khích tham khảo và ứng dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh tại Việt Nam.