Luận Văn Thạc Sĩ Về Đầu Tư Trực Tiếp Ra Nước Ngoài Của Việt Nam: Nhân Tố Tác Động Và Hàm Ý Chính Sách

• Tác giả: Nguyễn Thị Ngọc Mai
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Kim Anh
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Kinh tế Quốc tế
• Đề tài: Nhân Tố Tác Động Đến Đầu Tư Trực Tiếp Ra Nước Ngoài Của Việt Nam: Hàm Ý Chính Sách
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỤC LỤC
• 1.1. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• 1.2. DANH MỤC BẢNG BIỂU
• 1.3. DANH MỤC HÌNH VẼ
• 1.4. PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.4.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.4.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.4.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4.4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
• 1.4.5. Kết cấu và khung phân tích của luận án
• 1.5. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP RA NƢỚC NGOÀI VÀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG TỚI ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP RA NƢỚC NGOÀI
• 1.5.1. Công trình lý thuyết về đầu tƣ trực tiếp ra nƣớc ngoài
• 1.5.2. Các công trình nghiên cứu thực nghiệm về nhân tố tác động đến đầu tƣ trực tiếp ra nƣớc ngoài
• 1.5.3. Các công trình nghiên cứu về các nhân tố tác động đến đầu tư trực tiếp ra nước ngoài trên thế giới
• 1.5.4. Công trình nghiên cứu về các nhân tố tác động đến đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Việt Nam
• 1.5.5. Sự kế thừa và khoảng trống nghiên cứu của luận án
• 1.5.5.1. Sự kế thừa các công trình nghiên cứu trước của luận án
• 1.5.5.2. Khoảng trống nghiên cứu của luận án
• 1.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP RA NƢỚC NGOÀI
• 2.1. Cơ sở lý luận về đầu tƣ trực tiếp ra nƣớc ngoài
• 2.2. Khái niệm, đặc điểm, hình thức và tác động của đầu tư trực tiếp ra nước ngoài đối với nước đi đầu tư
• 2.3. Cơ sở thực tiễn về các nhân tố tác động đến đầu tƣ trực tiếp ra nƣớc ngoài ở một số nƣớc
• 2.3.1. Các nhân tố tác động đến đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Trung Quốc
• 2.3.2. Các nhân tố tác động đến đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Hàn Quốc
• 2.3.3. Các nhân tố tác động đến đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Malaysia
• 2.3.4. Các nhân tố tác động đến đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Nhật Bản
• 2.3.5. Nhận xét chung về các nhóm nhân tố tác động đến đến OFDI của Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia
• 2.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Cách tiếp cận
• 3.1.1. Cách tiếp cận hệ thống
• 3.1.2. Cách tiếp cận vĩ mô
• 3.1.3. Các tiếp cận lịch sử
• 3.2. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu
• 3.3. Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể
• 3.3.1. Phương pháp phân tích định tính
• 3.3.2. Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình
• 3.4. Phương pháp phân tích định lượng
• 3.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP RA NƢỚC NGOÀI CỦA VIỆT NAM VÀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG
• 4.1. Tổng quan đầu tƣ trực tiếp ra nƣớc ngoài của Việt Nam giai đoạn 1989-2014
• 4.1.1. Khái quát chung
• 4.1.2. Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Việt Nam theo hình thức đầu tư
• 4.1.3. Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Việt Nam theo lĩnh vực
• 4.1.4. Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Việt Nam theo địa điểm đầu tư
• 4.1.5. Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Việt Nam theo chủ thể đầu tư
• 4.2. Phân tích định tính các nhân tố tác động đến đầu tƣ trực tiếp ra nƣớc ngoài của Việt Nam
• 4.2.1. Nhóm nhân tố điều kiện thị trường và thương mại
• 4.2.2. Nhóm nhân tố chính sách của Chính phủ
• 4.2.3. Nhóm nhân tố chi phí sản xuất
• 4.2.4. Nhóm nhân tố điều kiện kinh doanh
• 4.2.5. Nghiên cứu trƣờng hợp điển hình
• 4.2.5.1. Trường hợp Tập đoàn Viễn thông quân đội (Viettel)
• 4.2.5.2. Trường hợp Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam
• 4.2.5.3. Trường hợp Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai
• 4.3. Phân tích định lượng các nhân tố tác động đến OFDI của Việt Nam
• 4.4. Đánh giá chung
• 4.4.1. Nhóm nhân tố tác động thúc đẩy OFDI của Việt Nam
• 4.4.2. Nhóm nhân tố cản trở hoạt động OFDI của Việt Nam
• 4.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• 5. HÀM Ý CHÍNH SÁCH VỀ ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP RA NƢỚC NGOÀI CỦA VIỆT NAM
• 5.1. Quan điểm định hƣớng của Việt Nam trong thời gian tới về đầu tƣ trực tiếp ra nƣớc ngoài
• 5.2. Bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước ảnh hưởng tới đầu tư trực tiếp ra nước ngoài
• 5.3. Định hướng của Việt Nam trong thời gian tới về đầu tư trực tiếp ra nước ngoài
• 5.4. Hàm ý chính sách về đầu tƣ trực tiếp ra nước ngoài
• 5.4.1. Thúc đẩy doanh nghiệp mở rộng thị trường hàng hóa ra nước ngoài
• 5.4.2. Đổi mới quản lý nhà nước đối với hoạt động OFDI
• 5.4.3. Ban hành các chính sách ưu đãi thúc đẩy đầu tư trực tiếp ra nước ngoài
• 5.4.4. Thực hiện các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài
• 5.4.5. Nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp thông qua việc thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp vào trong nước theo hướng gia tăng sử dụng công nghệ hiện đại
• 5.5. Tóm tắt kết quả nghiên cứu
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục

I. Xu hướng đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Việt Nam

Phần này tập trung phân tích xu hướng đầu tư trực tiếp ra nước ngoài (OFDI) của Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu. Dữ liệu về số lượng dự án, tổng vốn đầu tư, phân bổ theo khu vực và lĩnh vực sẽ được trình bày. Sự biến động của dòng vốn OFDI qua các năm, nguyên nhân tăng trưởng hay suy giảm sẽ được làm rõ. Thực trạng đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Việt Nam được đánh giá dựa trên các số liệu thống kê chính thức. Việc so sánh OFDI của Việt Nam với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới cũng sẽ được thực hiện để xác định vị thế và tiềm năng của Việt Nam. Các báo cáo về đầu tư FDI Việt Nam, thống kê đầu tư nước ngoài Việt Nam và báo cáo đầu tư nước ngoài Việt Nam sẽ là nguồn dữ liệu quan trọng.

1.1. Tổng quan về OFDI Việt Nam

Phần này trình bày tổng quan về đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu (1989-2014). Số liệu thống kê về tổng vốn đầu tư, số lượng dự án, sự phân bổ theo khu vực địa lý và lĩnh vực kinh tế sẽ được trình bày chi tiết. Đặc điểm của các dự án đầu tư, quy mô vốn đầu tư, và sự tham gia của các chủ thể đầu tư (doanh nghiệp nhà nước, tư nhân) sẽ được phân tích. Xu hướng đầu tư trực tiếp ra nước ngoài Việt Nam sẽ được làm rõ qua việc phân tích sự tăng trưởng hay suy giảm của dòng vốn OFDI theo từng năm. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự biến động này sẽ được đề cập đến. Thực trạng đầu tư nước ngoài của Việt Nam trong giai đoạn này sẽ được đánh giá tổng quan. Nguồn vốn đầu tư trực tiếp ra nước ngoài Việt Nam cũng là một nội dung quan trọng được làm rõ.

1.2. Phân tích xu hướng OFDI theo lĩnh vực và khu vực

Nhằm làm rõ xu hướng FDI Việt Nam, phần này tập trung phân tích OFDI của Việt Nam theo từng lĩnh vực kinh tế (công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ) và khu vực địa lý. Việc phân tích này giúp xác định những lĩnh vực và khu vực có sức hấp dẫn đầu tư cao, cũng như những khó khăn và thách thức đối với hoạt động OFDI ở các lĩnh vực và khu vực khác. Ngành nghề thu hút đầu tư nước ngoài sẽ được phân tích để xác định xu hướng đầu tư của Việt Nam. So sánh đầu tư nước ngoài của Việt Nam với các nước sẽ giúp đánh giá được hiệu quả của hoạt động OFDI. Đầu tư FDI Việt Nam vào các nước cụ thể sẽ được phân tích để hiểu rõ hơn về chiến lược đầu tư của Việt Nam.

II. Nhân tố tác động đến OFDI của Việt Nam

Phần này tập trung vào việc xác định và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến đầu tư nước ngoài của Việt Nam. Các nhân tố tác động đến đầu tư trực tiếp ra nước ngoài được chia thành các nhóm chính như: nhân tố chính sách, nhân tố kinh tế vĩ mô, nhân tố thị trường, nhân tố doanh nghiệp, và rủi ro đầu tư nước ngoài. Mỗi nhóm nhân tố sẽ được phân tích chi tiết, với việc sử dụng cả phương pháp định tính và định lượng. Chính sách đầu tư nước ngoài đóng vai trò quan trọng, được phân tích kỹ lưỡng. Thách thức đầu tư nước ngoài cũng được đề cập đến. Cơ hội đầu tư nước ngoài sẽ được xem xét song hành với thách thức.

2.1. Nhân tố chính sách

Phần này tập trung phân tích tác động chính sách đầu tư nước ngoài đến OFDI của Việt Nam. Các chính sách khuyến khích, hỗ trợ, và điều chỉnh của Chính phủ được đánh giá. Chính sách khuyến khích đầu tư nước ngoài được xem xét hiệu quả thực tiễn. Quy định đầu tư nước ngoài và pháp luật đầu tư nước ngoài có tác động quan trọng, sẽ được phân tích chi tiết. Cải cách đầu tư nước ngoài được đánh giá dựa trên tác động đến dòng vốn OFDI. Chính sách đầu tư trực tiếp ra nước ngoài ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp. Môi trường đầu tư nước ngoài cần được cải thiện để thu hút đầu tư.

2.2. Nhân tố kinh tế vĩ mô và thị trường

Phần này phân tích tác động của các nhân tố kinh tế vĩ mô như tăng trưởng kinh tế, lạm phát, tỷ giá hối đoái, và cán cân thương mại đến OFDI của Việt Nam. Điều kiện thị trường trong nước và quốc tế cũng được xem xét. Cơ hội đầu tư nước ngoài được đánh giá dựa trên sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam. Rủi ro đầu tư nước ngoài liên quan đến các yếu tố vĩ mô được xem xét. Vị thế đầu tư Việt Nam toàn cầu được đánh giá. Tăng trưởng đầu tư nước ngoài chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của yếu tố này. Thị trường mục tiêu của các doanh nghiệp Việt Nam được phân tích.

III. Hàm ý chính sách

Dựa trên kết quả phân tích, phần này đề xuất các hàm ý chính sách nhằm thúc đẩy OFDI của Việt Nam. Các đề xuất cụ thể bao gồm: hoàn thiện khung pháp lý, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, và tăng cường hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài. Chính sách khuyến khích đầu tư ra nước ngoài cần được xem xét lại. Chiến lược đầu tư nước ngoài cần được xây dựng bài bản. Khó khăn trong đầu tư nước ngoài cần được giải quyết kịp thời. Tương lai đầu tư nước ngoài của Việt Nam phụ thuộc vào sự điều chỉnh chính sách hiệu quả.

3.1. Hoàn thiện khung pháp lý và chính sách

Đề xuất cụ thể về việc hoàn thiện pháp luật đầu tư nước ngoài, tạo môi trường pháp lý thuận lợi, minh bạch và ổn định cho hoạt động OFDI. Chính sách khuyến khích đầu tư nước ngoài cần được đơn giản hóa và minh bạch hơn. Cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài cần được cải thiện. Rủi ro đầu tư nước ngoài có thể giảm thiểu bằng cách hoàn thiện khung pháp lý. Quy định đầu tư nước ngoài phải đơn giản, rõ ràng, dễ hiểu. Cải cách đầu tư nước ngoài cần hướng tới môi trường thông thoáng, minh bạch.

3.2. Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp

Đề xuất các biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế. Hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài thông qua đào tạo, chuyển giao công nghệ, và tiếp cận thông tin thị trường. Khó khăn trong đầu tư nước ngoài liên quan đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cần được khắc phục. Thúc đẩy doanh nghiệp mở rộng thị trường hàng hóa ra nước ngoài là một mục tiêu quan trọng. Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là yếu tố then chốt để thành công trong đầu tư ra nước ngoài. Đầu tư FDI vào Việt Nam cần hướng đến việc nâng cao năng lực công nghệ cho doanh nghiệp trong nước.