I. Tổng Quan Về Nhận Thức Giới Của Học Sinh THCS Long Khánh
Vấn đề giới ngày càng được xã hội quan tâm, đặc biệt là nhận thức về vai trò giới ở lứa tuổi học sinh. Theo Nguyễn Thị Hòa, nhận thức về giới liên quan mật thiết đến bình đẳng giới. Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng giải phóng phụ nữ, quyền bình đẳng nam nữ được hiến định từ năm 1946. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của tư tưởng gia trưởng và kinh tế - văn hóa còn kém phát triển, phụ nữ vẫn chịu nhiều thiệt thòi. Vì vậy, nhấn mạnh đến quan điểm về giới và sự phát triển là rất cần thiết. Nghiên cứu này tập trung vào nhận thức giới tính học sinh THCS Long Khánh, nơi các em có thể ít tiếp xúc với quan niệm hiện đại và còn chịu ảnh hưởng từ định kiến cũ. Việc hiểu rõ nhận thức về giới của các em là quan trọng để đưa ra giải pháp giúp các em tiếp cận quan điểm hiện đại hơn.
1.1. Tầm Quan Trọng Của Bình Đẳng Giới Trong Giáo Dục
Luật Bình đẳng giới được thông qua năm 2016, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn do hạn chế trong nhận thức về vai trò giới. Điều này dẫn đến bất bình đẳng và định kiến, gây cản trở sự tiến bộ của cả nam và nữ. Lứa tuổi học sinh THCS là giai đoạn phát triển đầy biến động, các em quan tâm đến việc tìm hiểu vai trò và chuẩn mực về giới. Nhận thức về vai trò giới ở độ tuổi này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển sau này. Cần định hướng cho các em nhận thức về vai trò giới theo quan điểm hiện đại, không bị ảnh hưởng bởi định kiến xã hội cũ.
1.2. Ảnh Hưởng Của Định Kiến Giới Học Sinh Đến Sự Phát Triển
Sự nhận thức và thể hiện bản sắc giới tính chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố: sinh học, cha mẹ, thầy cô, truyền thông, bạn bè và sự tích cực của bản thân. Do đó, việc nghiên cứu nhận thức về giới của học sinh THCS là vô cùng quan trọng. Nghiên cứu này tập trung vào học sinh THCS tại thị xã Long Khánh, tỉnh Đồng Nai, nhằm tìm hiểu về những suy nghĩ, nhận thức về giới của các em. Mục đích là để xác định và đưa ra giải pháp giúp các em tiếp cận với những quan điểm hiện đại hơn, đặc biệt là ở những khu vực chưa có đầy đủ điều kiện để tiếp thu.
II. Thực Trạng Nhận Thức Về Giới Của Học Sinh THCS Ở Đồng Nai
Nghiên cứu này khảo sát nhận thức về vai trò giới của học sinh THCS tại thị xã Long Khánh, tỉnh Đồng Nai. Giả thuyết đặt ra là nhận thức về vai trò giới của các em còn chịu ảnh hưởng bởi một số định kiến. Đồng thời, có sự khác biệt trong nhận thức về vai trò giới giữa học sinh nam và nữ, cũng như giữa học sinh có trình độ học vấn của cha mẹ khác nhau. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm hệ thống hóa cơ sở lý luận về các khái niệm liên quan đến giới, vai trò giới, nhận thức, và đặc điểm tâm lý của học sinh THCS. Bên cạnh đó, nghiên cứu còn khảo sát, tìm hiểu nhận thức về vai trò giới của học sinh THCS tại địa phương.
2.1. Phương Pháp Nghiên Cứu Nhận Thức Giới Tính Học Sinh THCS Long Khánh
Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu lý luận để phân tích, tổng hợp và đánh giá các công trình nghiên cứu về giới, định kiến giới, và quan điểm về vai trò giới. Các khái niệm công cụ như giới, vai trò giới, nhận thức về giới, lứa tuổi học sinh THCS, và nhận thức về vai trò giới của học sinh THCS được xác định rõ ràng. Dựa trên kết quả tổng hợp các nghiên cứu trong và ngoài nước, các yếu tố khảo sát được lựa chọn, bao gồm nhận thức của học sinh THCS về vai trò giới trong xã hội và trong gia đình.
2.2. Sử Dụng Bảng Hỏi Để Đánh Giá Nhận Thức Về Giới
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi được sử dụng để thu thập dữ liệu. Bảng khảo sát được thiết kế dựa trên cơ sở lý luận về nhận thức về giới của học sinh THCS. Sau khi lấy ý kiến và chỉnh sửa từ giảng viên hướng dẫn, bảng khảo sát được thử nghiệm trên một nhóm học sinh để đảm bảo tính phù hợp. Bảng khảo sát chính thức được phát và thu thập số liệu. Phần mềm SPSS phiên bản 16.0 được sử dụng để xử lý các số liệu thu được và phân tích theo các nhiệm vụ nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu được trình bày dưới dạng bảng biểu.
2.3. Giới Hạn Của Nghiên Cứu Về Nhận Thức Giới
Nghiên cứu tập trung vào nhận thức của học sinh THCS và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao nhận thức phù hợp với xã hội hiện nay. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2017 đến tháng 4/2018. Địa điểm nghiên cứu được tiến hành ở học sinh của 3 trường THCS tại trung tâm thị xã Long Khánh, tỉnh Đồng Nai.
III. Lịch Sử Nghiên Cứu Về Vai Trò Giới Trong Học Đường Tại Việt Nam
Từ đầu những năm 90 của thế kỷ XX, các lý thuyết nữ quyền bắt đầu du nhập vào Việt Nam. Quá trình nghiên cứu về giới ở Việt Nam có thể chia thành ba giai đoạn. Giai đoạn đầu tập trung vào tuyên truyền và phổ biến quan điểm giới, cả lý thuyết và thực hành, với sự tham gia của các tổ chức và chuyên gia nước ngoài. Giai đoạn thứ hai thực hiện Cương lĩnh hành động Bắc Kinh và các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, chú trọng đào tạo nhân lực và nghiên cứu lý thuyết về giới. Giai đoạn thứ ba tiếp tục những thành tựu của hai giai đoạn trước, quan điểm giới đã thực sự làm thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi của nhiều người Việt Nam đối với các vấn đề phụ nữ, bình đẳng, hội nhập và phát triển.
3.1. Ảnh Hưởng Của Lý Thuyết Nữ Quyền Đến Nhận Thức Giới
Trong giai đoạn đầu, việc nghiên cứu và truyền bá về giới diễn ra sôi nổi, phong phú và rộng khắp. Mặc dù lý thuyết được du nhập từ phương Tây, nhưng không gặp bất cứ sự kỳ thị, phê phán và cản trở nào đáng kể. Nhiều hội thảo, lớp tập huấn, dịch thuật tài liệu và dự án nghiên cứu về giới được triển khai với sự tài trợ của các chính phủ và tổ chức phi chính phủ nước ngoài. Các đối tượng được hướng tới là nhà nghiên cứu, cán bộ hội phụ nữ, cán bộ lãnh đạo chính quyền và đoàn thể, cán bộ dự án, nhà báo, giảng viên đại học.
3.2. Đào Tạo Và Phổ Biến Quan Điểm Giới Ở Việt Nam
Công tác học tập, đào tạo, phổ biến quan điểm giới được diễn ra theo ba hướng: các chuyên gia nước ngoài vào Việt Nam tổ chức hội thảo, tập huấn tại chỗ; các chuyên gia Việt Nam được tài trợ tham gia các hội thảo, lớp tập huấn, học tập và nghiên cứu ở nước ngoài; và biên soạn, dịch thuật, xuất bản tài liệu, sách báo về giới và lý thuyết nữ quyền. Cùng với công tác học tập, đào tạo và truyền bá quan điểm giới, các đề tài, dự án nghiên cứu về phụ nữ, gia đình, dân số, kinh tế hộ, sở hữu đất đai, đời sống của các nhóm phụ nữ cũng được tiến hành nghiên cứu theo quan điểm giới.
3.3. Hạn Chế Trong Nghiên Cứu Giới Giai Đoạn Đầu
Những nghiên cứu đầu tiên theo quan điểm giới thực chất chỉ là những nghiên cứu mang nặng tính chất thực hành lý thuyết, chứng minh sự đúng đắn của lý thuyết giới và phát giác sự “mù giới” của các nền văn hóa. Việc nghiên cứu giới ở những năm đầu cơ bản vẫn hướng về mục tiêu học tập, phổ biến và truyền bá quan điểm giới là chính. Với cách làm mang tính tự phát và chưa có kế hoạch, lộ trình chưa được kiểm soát chặt chẽ, hầu như mọi lý thuyết nữ quyền đều được truyền bá vào Việt Nam.
IV. Ảnh Hưởng Của Văn Hóa Đến Nhận Thức Giới Của Học Sinh
Vấn đề giới là một phạm trù xã hội, chịu ảnh hưởng của những hoàn cảnh xã hội khác nhau nên có tính lịch sử cụ thể, thay đổi theo không gian và thời gian. Những đặc trưng về giới như cách ứng xử giữa giới nam và giới nữ, sự phân công lao động, lối sống, nếp sống, cách ăn mặc, trang điểm,… đều chịu ảnh hưởng của những nét đặc trưng văn hóa riêng biệt. Những đặc trưng về giới đã thay đổi nhiều, ngày xưa khác này nay, ở nước này khác nước kia, không phải bẩm sinh và cố định. Chúng chịu ảnh hưởng của những nền văn hóa khác nhau, văn hóa phương Đông khác văn hóa phương Tây, tín ngưỡng, phong tục, tập quán ở Việt Nam khác với các nước láng giềng Đông Nam Á.
4.1. Vai Trò Của Gia Đình Và Nhà Trường Trong Giáo Dục Giới Tính
Gia đình và nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhận thức về giới cho học sinh. Cha mẹ và thầy cô giáo cần trang bị cho các em kiến thức về bình đẳng giới, vai trò giới, và các vấn đề liên quan đến giới tính. Đồng thời, cần tạo môi trường học tập và sinh hoạt thân thiện, tôn trọng sự khác biệt và không phân biệt đối xử theo giới tính.
4.2. Tác Động Của Truyền Thông Đến Định Hình Nhận Thức Giới
Truyền thông có vai trò quan trọng trong việc định hình nhận thức giới của học sinh. Các phương tiện truyền thông cần truyền tải thông điệp tích cực về bình đẳng giới, xóa bỏ định kiến và khuôn mẫu giới truyền thống. Đồng thời, cần phê phán những nội dung mang tính phân biệt đối xử theo giới tính.
4.3. Sự Khác Biệt Về Nhận Thức Giới Giữa Nam Và Nữ Sinh
Nghiên cứu cho thấy có sự khác biệt về nhận thức giới giữa nam và nữ sinh. Nữ sinh thường có nhận thức sâu sắc hơn về các vấn đề bình đẳng giới và vai trò giới. Nam sinh có xu hướng duy trì những quan điểm truyền thống về giới. Cần có những biện pháp giáo dục phù hợp để nâng cao nhận thức cho cả nam và nữ sinh.
V. Giải Pháp Nâng Cao Nhận Thức Về Giới Cho Học Sinh THCS
Để nâng cao nhận thức về giới cho học sinh THCS, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Cần tăng cường giáo dục về giới tính và bình đẳng giới trong chương trình học. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ về giới để tạo sân chơi cho các em trao đổi, học hỏi. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức cho cha mẹ và thầy cô giáo về các vấn đề giới để họ có thể hỗ trợ các em tốt hơn.
5.1. Giáo Dục Giới Tính Toàn Diện Trong Nhà Trường
Giáo dục giới tính toàn diện cần được đưa vào chương trình học một cách bài bản và khoa học. Nội dung giáo dục cần bao gồm kiến thức về cơ thể, sức khỏe sinh sản, bình đẳng giới, phòng chống xâm hại tình dục, và kỹ năng sống. Phương pháp giáo dục cần đa dạng, sinh động, phù hợp với lứa tuổi học sinh.
5.2. Xây Dựng Môi Trường Học Đường Thân Thiện Với Giới
Cần xây dựng môi trường học đường thân thiện với giới, nơi mọi học sinh đều được tôn trọng, yêu thương và được tạo điều kiện phát triển toàn diện. Cần xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử theo giới tính, tạo cơ hội bình đẳng cho cả nam và nữ sinh tham gia các hoạt động học tập và sinh hoạt.
5.3. Tăng Cường Sự Tham Gia Của Gia Đình Vào Giáo Dục Giới Tính
Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục giới tính cho con em. Cha mẹ cần chủ động tìm hiểu kiến thức về giới tính và bình đẳng giới để có thể trò chuyện, chia sẻ với con em một cách cởi mở và chân thành. Đồng thời, cần tạo môi trường gia đình yêu thương, tôn trọng và không phân biệt đối xử theo giới tính.
VI. Kết Luận Về Nhận Thức Giới Và Hướng Nghiên Cứu Tương Lai
Nghiên cứu về nhận thức về vai trò giới của học sinh THCS tại thị xã Long Khánh, tỉnh Đồng Nai đã cung cấp những thông tin hữu ích về thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức của các em. Kết quả nghiên cứu cho thấy cần có những giải pháp đồng bộ để nâng cao nhận thức về giới cho học sinh, góp phần xây dựng một xã hội bình đẳng giới và phát triển bền vững. Trong tương lai, cần có những nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của văn hóa địa phương, truyền thông và gia đình đến nhận thức về giới của học sinh.
6.1. Đề Xuất Các Nghiên Cứu Mở Rộng Về Nhận Thức Giới
Các nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chương trình giáo dục giới tính trong nhà trường. Đồng thời, cần có những nghiên cứu so sánh nhận thức về giới giữa học sinh ở các vùng miền khác nhau để có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề này.
6.2. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Vào Thực Tiễn Giáo Dục Giới Tính
Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các tài liệu giáo dục giới tính phù hợp với lứa tuổi học sinh THCS. Đồng thời, cần có những khóa tập huấn cho giáo viên và cán bộ giáo dục về các vấn đề giới để họ có thể truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả.
