Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của kinh tế thế giới, nhu cầu giao tiếp bằng tiếng Anh ngày càng tăng cao. Tại Việt Nam, đặc biệt là ở các vùng nông thôn như trường Trung học phổ thông Yên Thành 2, Nghệ An, việc học tiếng Anh chủ yếu tập trung vào kỹ năng đọc và viết để phục vụ cho các kỳ thi, trong khi kỹ năng phát âm và giao tiếp còn bị xem nhẹ. Theo khảo sát thực tế, khả năng phát âm của học sinh tại trường còn rất hạn chế, phần lớn học sinh chỉ học phát âm để làm bài kiểm tra mà không thực sự chú trọng đến việc giao tiếp hiệu quả. Mục tiêu nghiên cứu nhằm điều tra việc sử dụng trò chơi trong dạy phát âm tiếng Anh tại trường Yên Thành 2, với sự tham gia của 152 học sinh lớp 11 trong 4 lớp học, trong khoảng thời gian ba tháng. Nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá nhận thức của giáo viên và học sinh về việc sử dụng trò chơi, hiệu quả của phương pháp này trong việc cải thiện phát âm, cũng như đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học phát âm. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về hiệu quả của trò chơi trong dạy phát âm, góp phần làm phong phú phương pháp giảng dạy và nâng cao động lực học tập của học sinh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về phát âm và phương pháp dạy học tiếng Anh, trong đó phát âm được hiểu là sự sản xuất và nhận thức các âm thanh có ý nghĩa trong ngôn ngữ, bao gồm các thành phần phân đoạn (âm vị) và siêu phân đoạn (trọng âm, ngữ điệu, nhịp điệu). Lý thuyết về trò chơi trong giáo dục nhấn mạnh ba đặc điểm chính: sự cạnh tranh, quy tắc và tính giải trí, giúp tạo môi trường học tập hấp dẫn và hiệu quả. Mô hình dạy học phát âm qua trò chơi của Mark Hancock được áp dụng làm cơ sở thiết kế các hoạt động giảng dạy, với các trò chơi phù hợp nhằm nâng cao nhận thức về âm tiết, âm vị và các hiện tượng nối âm. Các khái niệm chính bao gồm: phát âm (pronunciation), trò chơi giáo dục (educational games), phát âm phân đoạn và siêu phân đoạn, động lực học tập (learning motivation), và phương pháp dạy học giao tiếp (communicative approach).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa định tính và định lượng. Dữ liệu được thu thập từ 9 giáo viên và 190 học sinh tại trường Yên Thành 2 thông qua bảng hỏi, phỏng vấn, quan sát lớp học, cùng với thiết kế thí nghiệm có kiểm soát. Thí nghiệm được tiến hành trên 4 lớp 11 với 152 học sinh, trong đó 2 lớp được dạy phát âm có sử dụng trò chơi, 2 lớp còn lại dạy theo phương pháp truyền thống. Các trò chơi được lựa chọn và điều chỉnh từ sách "Pronunciation Games" của Mark Hancock, phù hợp với trình độ và nội dung sách giáo khoa tiếng Anh lớp 11. Thời gian nghiên cứu kéo dài 3 tháng, với 12 tiết học tích hợp trò chơi trong phần phát âm của 6 đơn vị bài học. Khả năng phát âm của học sinh được đánh giá qua bài kiểm tra trước (pretest) và sau (posttest) thí nghiệm. Dữ liệu định lượng được xử lý bằng thống kê tần suất, phần trăm và so sánh kết quả giữa các nhóm; dữ liệu định tính từ phỏng vấn và quan sát được phân tích mô tả nhằm làm rõ nhận thức và thực tiễn áp dụng trò chơi trong dạy phát âm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về vai trò của phát âm: 100% giáo viên tham gia khảo sát đánh giá phát âm là phần quan trọng trong dạy tiếng Anh, trong đó 77,8% cho rằng rất quan trọng. Học sinh cũng có nhận thức tích cực với 83,2% cho rằng phát âm rất quan trọng và 14,2% cho là quan trọng.

  2. Khả năng phát âm của học sinh: 72,1% học sinh tự đánh giá khả năng phát âm ở mức trung bình, 24,7% ở mức yếu, chỉ 2,1% ở mức tốt và rất tốt. Giáo viên đánh giá phần lớn học sinh có khả năng phát âm yếu hoặc trung bình, phản ánh thực trạng hạn chế trong kỹ năng phát âm.

  3. Thực trạng dạy phát âm: Phần lớn giáo viên (77,8%) thường sử dụng phương pháp truyền thống như đọc to, nghe băng và lặp lại, ít sử dụng trò chơi. Học sinh mong muốn được học qua trò chơi với 68% chọn phương pháp này là hấp dẫn nhất.

  4. Hiệu quả của trò chơi trong dạy phát âm: Sau 3 tháng áp dụng trò chơi, nhóm học sinh được dạy bằng phương pháp này có sự tiến bộ rõ rệt trong bài posttest so với nhóm đối chứng. 76,8% học sinh cho biết trò chơi giúp họ hứng thú và học dễ dàng hơn, 12,6% cảm thấy hăng hái hơn, 10,6% học tốt hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc sử dụng trò chơi trong dạy phát âm không chỉ nâng cao động lực học tập mà còn cải thiện đáng kể khả năng phát âm của học sinh. Sự tiến bộ được minh chứng qua điểm số pretest và posttest, với nhóm sử dụng trò chơi có mức tăng trung bình cao hơn nhóm không sử dụng. Nguyên nhân có thể do trò chơi tạo ra môi trường học tập tích cực, giảm áp lực, tăng sự tương tác và thực hành phát âm trong bối cảnh vui nhộn. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả này phù hợp với quan điểm của Mark Hancock và các nhà nghiên cứu khác về lợi ích của trò chơi trong giảng dạy phát âm. Tuy nhiên, khó khăn trong việc thiết kế trò chơi phù hợp và thời gian hạn chế trong tiết học là những thách thức cần được giải quyết. Biểu đồ so sánh điểm số pretest và posttest giữa hai nhóm học sinh có thể minh họa rõ nét sự khác biệt về hiệu quả học tập.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo giáo viên về thiết kế và sử dụng trò chơi: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về phương pháp dạy phát âm qua trò chơi, giúp giáo viên nâng cao kỹ năng thiết kế trò chơi phù hợp với nội dung bài học và trình độ học sinh. Thời gian thực hiện: 6 tháng; chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo, trường THPT Yên Thành 2.

  2. Tích hợp trò chơi vào chương trình giảng dạy chính thức: Điều chỉnh nội dung sách giáo khoa và kế hoạch giảng dạy để có thời gian hợp lý dành cho các hoạt động trò chơi trong phần phát âm, nhằm tăng tính hấp dẫn và hiệu quả học tập. Thời gian: 1 năm; chủ thể: Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhà xuất bản giáo dục.

  3. Cung cấp tài liệu và thiết bị hỗ trợ: Phát triển và phân phối các tài liệu hướng dẫn sử dụng trò chơi trong dạy phát âm, đồng thời trang bị thiết bị công nghệ như máy chiếu, loa để hỗ trợ việc tổ chức trò chơi hiệu quả. Thời gian: 6 tháng; chủ thể: Ban giám hiệu trường, các tổ chức tài trợ.

  4. Khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh: Tạo môi trường học tập thân thiện, khuyến khích học sinh tham gia các trò chơi phát âm, đồng thời tổ chức các cuộc thi phát âm qua trò chơi để tăng cường sự hứng thú và cạnh tranh lành mạnh. Thời gian: liên tục; chủ thể: giáo viên chủ nhiệm, tổ chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông: Nghiên cứu cung cấp các phương pháp và trò chơi cụ thể giúp cải thiện kỹ năng phát âm, từ đó nâng cao hiệu quả giảng dạy và tạo hứng thú cho học sinh.

  2. Nhà quản lý giáo dục và ban giám hiệu trường học: Tham khảo để xây dựng chính sách đào tạo giáo viên, điều chỉnh chương trình giảng dạy và đầu tư cơ sở vật chất phù hợp với xu hướng dạy học hiện đại.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, cũng như ứng dụng trò chơi trong dạy phát âm.

  4. Các tổ chức phát triển giáo dục và tài trợ: Hiểu rõ hơn về nhu cầu và hiệu quả của việc áp dụng trò chơi trong dạy học tiếng Anh tại các vùng nông thôn, từ đó hỗ trợ các dự án giáo dục phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phát âm lại quan trọng trong học tiếng Anh?
    Phát âm giúp người học giao tiếp hiệu quả, tránh hiểu nhầm và tăng sự tự tin khi nói. Nghiên cứu cho thấy 83,2% học sinh đánh giá phát âm rất quan trọng trong việc học tiếng Anh.

  2. Trò chơi có thực sự giúp cải thiện phát âm không?
    Có. Sau 3 tháng áp dụng trò chơi, nhóm học sinh được dạy bằng phương pháp này có tiến bộ rõ rệt trong bài kiểm tra phát âm so với nhóm không sử dụng trò chơi.

  3. Những khó khăn khi sử dụng trò chơi trong dạy phát âm là gì?
    Giáo viên thường gặp khó khăn trong việc thiết kế trò chơi phù hợp và hạn chế về thời gian trong tiết học. Ngoài ra, thiếu tài liệu hướng dẫn cũng là một trở ngại.

  4. Làm thế nào để chọn trò chơi phù hợp cho từng lớp học?
    Cần căn cứ vào trình độ, nhu cầu và nội dung bài học để lựa chọn hoặc điều chỉnh trò chơi sao cho phù hợp, đảm bảo vừa hấp dẫn vừa đạt mục tiêu phát âm.

  5. Có thể áp dụng phương pháp này ở những trường khác không?
    Hoàn toàn có thể. Phương pháp sử dụng trò chơi trong dạy phát âm đã được chứng minh hiệu quả và có thể điều chỉnh phù hợp với điều kiện và đối tượng học sinh khác nhau.

Kết luận

  • Phát âm là kỹ năng thiết yếu trong việc học tiếng Anh, được cả giáo viên và học sinh đánh giá cao về tầm quan trọng.
  • Trò chơi là công cụ hiệu quả giúp tăng động lực và cải thiện khả năng phát âm của học sinh, đặc biệt trong môi trường học tập nông thôn.
  • Thí nghiệm tại trường Yên Thành 2 cho thấy sự tiến bộ rõ rệt về phát âm của học sinh sau khi áp dụng trò chơi trong giảng dạy.
  • Các khó khăn chính gồm thiếu tài liệu hướng dẫn, thời gian hạn chế và kỹ năng thiết kế trò chơi của giáo viên cần được khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dạy phát âm qua trò chơi, đồng thời khuyến khích áp dụng rộng rãi trong các trường học.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên nên phối hợp triển khai đào tạo, điều chỉnh chương trình và cung cấp tài liệu hỗ trợ để phát huy tối đa hiệu quả của phương pháp này. Để biết thêm chi tiết và tài liệu hỗ trợ, quý độc giả có thể liên hệ trực tiếp với trường Trung học phổ thông Yên Thành 2 hoặc các đơn vị đào tạo sư phạm tiếng Anh.