Nghiên cứu về việc dạy và học phát âm tại các trường trung học phổ thông ở thành phố Huế

Phát âm đóng vai trò then chốt trong giao tiếp tiếng Anh. Theo Morley (1999), kỹ năng phát âm hạn chế có thể làm giảm sự tự tin của người học, hạn chế tương tác xã hội và ảnh hưởng tiêu cực đến đánh giá về khả năng của người nói. Fraser (2000) còn khẳng định, với phát âm tốt, người nói có thể được hiểu dù mắc lỗi khác; với phát âm kém, người nói rất khó được hiểu dù diễn đạt chính xác. Vì vậy, phát âm chuẩn tiếng Anh là yếu tố then chốt để giao tiếp thành công.

Nghiên cứu nhằm mục đích khám phá thực trạng dạy và học phát âm tại các trường THPT ở Huế. Cụ thể, nghiên cứu tập trung vào nhận thức của giáo viên và học sinh về việc dạy và học phát âm tiếng Anh THPT, những khó khăn mà họ gặp phải trong quá trình này, các phương pháp giảng dạy mà giáo viên sử dụng và các giải pháp được đề xuất để cải thiện tình hình. Nghiên cứu không đi sâu vào tất cả các khía cạnh của dạy phát âm, mà tập trung vào những yếu tố chính ảnh hưởng đến hiệu quả.

Học sinh THPT Huế thường mắc các lỗi phát âm liên quan đến nguyên âm và phụ âm, đặc biệt là việc phân biệt các nguyên âm dài và ngắn, cũng như các phụ âm hữu thanh và vô thanh. Nhiều em gặp khó khăn trong việc phát âm các cụm phụ âm cuối từ. Vấn đề trọng âm, ngữ điệu và nhịp điệu cũng là một thách thức lớn đối với học sinh. Những lỗi này ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và sự tự tin khi nói tiếng Anh.

Ảnh hưởng của phát âm tiếng Anh giọng Huế là một yếu tố đáng chú ý. Sự khác biệt về âm vị giữa tiếng Huế và tiếng Anh có thể dẫn đến những sai sót trong phát âm. Ví dụ, cách phát âm một số nguyên âm và thanh điệu trong tiếng Huế có thể không tương ứng với tiếng Anh, gây khó khăn cho học sinh trong việc phát âm chuẩn quốc tế. Cần có phương pháp dạy phù hợp để giúp học sinh vượt qua ảnh hưởng này.

Nhiều học sinh cảm thấy e ngại và thiếu tự tin khi thực hành phát âm tiếng Anh. Nỗi sợ mắc lỗi, bị chê cười hoặc không thể phát âm chuẩn là những rào cản tâm lý lớn. Giáo viên cần tạo môi trường học tập thoải mái, khuyến khích học sinh mạnh dạn thực hành và chấp nhận sai sót như một phần của quá trình học tập. Việc sử dụng các hoạt động vui nhộn và tương tác có thể giúp học sinh vượt qua những rào cản này.

Việc sử dụng các công cụ nghe nhìn như video, audio và phần mềm tương tác có thể giúp học sinh tiếp cận với phát âm chuẩn một cách trực quan và sinh động. Học sinh có thể luyện tập phát âm theo các mẫu, ghi âm giọng nói của mình và so sánh với phát âm chuẩn. Các công cụ này cũng có thể giúp giáo viên tạo ra các bài tập và hoạt động đa dạng, phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh.

Các hoạt động tương tác như trò chơi, đóng vai và thảo luận nhóm có thể giúp học sinh luyện tập phát âm một cách tự nhiên và thú vị. Giáo viên có thể tạo ra các tình huống giao tiếp thực tế để học sinh vận dụng các kiến thức đã học và cải thiện kỹ năng phát âm. Việc sửa lỗi cho nhau trong quá trình tương tác cũng giúp học sinh nâng cao ý thức về phát âm chuẩn.

Phương pháp này khuyến khích học sinh tập trung vào cảm giác cơ thể khi phát âm các âm khác nhau. Giáo viên hướng dẫn học sinh nhận biết vị trí lưỡi, môi và cách luồng hơi thoát ra khi phát âm một âm cụ thể. Bằng cách phát âm chậm và cẩn thận, học sinh có thể dần dần làm quen với cách phát âm chuẩn và cải thiện khả năng kiểm soát các cơ quan phát âm.

Các tiêu chí đánh giá phát âm tiếng Anh nên bao gồm độ chính xác của phát âm các âm đơn, trọng âm, ngữ điệu, nhịp điệu và khả năng truyền đạt thông tin một cách rõ ràng. Cần có bảng điểm chi tiết để đánh giá khách quan và công bằng khả năng phát âm của học sinh. Việc đánh giá nên tập trung vào khả năng giao tiếp hiệu quả hơn là chỉ đánh giá phát âm hoàn hảo.

Sử dụng rubric (bảng tiêu chí) đánh giá giúp cho việc đánh giá trở nên minh bạch và khách quan hơn. Rubric nên mô tả chi tiết các mức độ thành thạo khác nhau của từng kỹ năng phát âm, từ đó giúp giáo viên đưa ra những nhận xét chính xác và hữu ích cho học sinh. Rubric cũng giúp học sinh hiểu rõ những gì mình cần cải thiện để đạt được tiêu chuẩn phát âm tiếng Anh THPT mong muốn.

Việc thu thập phản hồi từ học sinh về phương pháp giảng dạy là rất quan trọng. Học sinh có thể chia sẻ những gì họ thích và không thích về các hoạt động và bài tập phát âm. Giáo viên có thể sử dụng thông tin này để điều chỉnh phương pháp giảng dạy của mình và tạo ra môi trường học tập phù hợp với nhu cầu của học sinh.

Để cải thiện kỹ năng phát âm tiếng Anh THPT, cần tăng cường thời lượng luyện tập phát âm, cung cấp cho học sinh các tài liệu và công cụ hỗ trợ phù hợp, khuyến khích học sinh tự học và tạo môi trường giao tiếp tiếng Anh thường xuyên. Việc tổ chức các câu lạc bộ tiếng Anh và các hoạt động ngoại khóa có thể giúp học sinh có thêm cơ hội luyện tập phát âm và nâng cao sự tự tin.

Các giáo trình dạy phát âm tiếng Anh THPT cần được thiết kế khoa học và hấp dẫn, phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh. Giáo trình nên tập trung vào các âm khó và các lỗi thường gặp của học sinh Việt Nam. Việc sử dụng các ví dụ thực tế và các bài tập tương tác có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng và hiệu quả.

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các phương pháp dạy phát âm khác nhau, tìm hiểu ảnh hưởng của công nghệ đến việc học phát âm và phát triển các công cụ hỗ trợ học phát âm trực tuyến. Nghiên cứu cũng có thể khám phá các yếu tố tâm lý ảnh hưởng đến việc học phát âm và tìm ra các biện pháp để giúp học sinh vượt qua những rào cản này.