Nghiên Cứu Về Hiệp Định Nông Nghiệp Trong WTO

WTO ra đời dựa trên sự kế thừa GATT và tiếp tục phát triển ở mức cao hơn với hàng loạt các quy định mới và tiên tiến hơn. 23 nước ký GATT sau này đã trở thành những thành viên sáng lập của WTO, vì GATT không phải là một tổ chức mà chỉ là một Hiệp định, nên các nước lúc đó tham gia GATT được gọi là các bên ký kết. Tuy nhiên, ITO cuối cùng được thông qua tại Hội nghị Liên hợp quốc về thương mại và làm việc tại Havana tháng 3/1948, Quốc hội một số nước, đặc biệt là Quốc hội Mỹ đã không thông qua Hiến chương này, và vì vậy, tổ chức ITO đã không tồn tại.

Các vòng đàm phán của GATT có thể tóm tắt như sau: Tại 2 vòng đàm phán sau này do sự hình thành của các nước đang phát triển và cũng với mong muốn phát triển thương mại quốc tế, nhiều nước đang phát triển đã gia nhập GATT, nâng số lượng GATT lên 102 (năm 1979) và 123 nước (1994), các nước đang phát triển với tư cách là các nước tham gia GATT, cũng đã cam kết đưa hạng mục hàng hóa cam kết giảm thuế từ 21 - 73%. Tại Vòng đàm phán Tokyo, (1973 - 1979), do tình hình thương mại thế giới có nhiều thay đổi, nên một số lĩnh vực mới được bổ sung và đưa vào chương trình nghị sự của các cuộc đàm phán.

Việc giảm thuế quan là một trong những mục tiêu quan trọng nhất của Hiệp định Nông nghiệp WTO. Các nước thành viên phải cam kết giảm thuế đối với nông sản nhập khẩu theo một lộ trình nhất định. Điều này giúp tăng cường cạnh tranh và tạo cơ hội cho các nhà xuất khẩu nông sản từ các nước đang phát triển tiếp cận thị trường. Tuy nhiên, quá trình giảm thuế quan thường gặp phải sự phản đối từ các nhóm lợi ích trong nước, đặc biệt là nông dân ở các nước phát triển.

Các biện pháp trợ cấp nội địa cho nông nghiệp có thể gây ra sự méo mó thị trường và ảnh hưởng đến thương mại quốc tế. Hiệp định Nông nghiệp WTO phân loại các biện pháp trợ cấp vào các hộp xanh, hộp vàng và hộp xanh dương, tùy thuộc vào mức độ gây méo mó thị trường. Các nước thành viên phải cam kết giảm các biện pháp trợ cấp thuộc hộp vàng, là những biện pháp gây méo mó thị trường nhiều nhất.

Trợ cấp xuất khẩu là một hình thức trợ cấp mà các chính phủ cung cấp cho các nhà xuất khẩu nông sản để giúp họ cạnh tranh trên thị trường thế giới. Tuy nhiên, trợ cấp xuất khẩu có thể gây ra sự dư thừa cung và làm giảm giá nông sản, gây thiệt hại cho nông dân ở các nước không có khả năng trợ cấp. Hiệp định Nông nghiệp WTO yêu cầu các nước thành viên loại bỏ trợ cấp xuất khẩu.

Việc gia nhập WTO mở ra cơ hội lớn cho xuất khẩu nông sản Việt Nam. Các sản phẩm như gạo, cà phê, thủy sản và rau quả có thể tiếp cận thị trường thế giới với thuế quan ưu đãi hơn. Điều này giúp tăng doanh thu xuất khẩu và tạo việc làm cho người nông dân. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, nông sản Việt Nam cần đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.

Việc gia nhập WTO cũng đặt ra nhiều thách thức cho nông nghiệp Việt Nam. Các sản phẩm nông sản phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các nước khác, đặc biệt là các nước có nền nông nghiệp phát triển. Để đối phó với thách thức này, nông nghiệp Việt Nam cần cải cách mạnh mẽ, nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh. Đồng thời, cần tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, áp dụng công nghệ tiên tiến và xây dựng thương hiệu cho nông sản.

Các quốc gia thành viên WTO phải điều chỉnh chính sách trợ cấp nông nghiệp để giảm thiểu sự méo mó thị trường. Điều này có thể bao gồm việc chuyển từ trợ cấp trực tiếp sang các hình thức trợ cấp ít gây méo mó hơn, chẳng hạn như trợ cấp cho nghiên cứu và phát triển, đào tạo và cơ sở hạ tầng. Ngoài ra, các quốc gia cũng có thể sử dụng các biện pháp như hỗ trợ thu nhập trực tiếp cho nông dân.

Hiệp định Nông nghiệp WTO cho phép các quốc gia thành viên áp dụng các biện pháp tự vệ đặc biệt (SSG) để bảo vệ ngành nông nghiệp trong nước khỏi sự gia tăng đột biến của nhập khẩu. Tuy nhiên, việc áp dụng SSG phải tuân thủ các quy định chặt chẽ và chỉ được áp dụng trong một thời gian giới hạn. Điều 5 Tự vệ đặc biệt đã quy định như sau: Hiệp định nông nghiệp cho phép các nước thành viên áp dụng biện pháp đặc biệt mà không cần bất kỳ biểu hiện nào của việc gây ra (hoặc đe dọa gây ra) ảnh hưởng đối với sản xuất trong nước, miễn là nông sản đó đã được thuế hóa và trong biểu cam kết của thành viên có ký hiệu SSG ở bên cạnh sản phẩm đó.

Giai đoạn tham vấn và hòa giải là giai đoạn đầu tiên trong quá trình giải quyết tranh chấp của WTO. Trong giai đoạn này, các bên tranh chấp sẽ gặp gỡ và trao đổi thông tin để tìm kiếm một giải pháp hòa bình. Nếu các bên có thể đạt được một thỏa thuận, tranh chấp sẽ được giải quyết. Nếu không, tranh chấp sẽ được chuyển sang giai đoạn xét xử.

Nếu không thể giải quyết tranh chấp thông qua tham vấn và hòa giải, một ban hội thẩm sẽ được thành lập để xem xét vụ việc và đưa ra phán quyết. Ban hội thẩm sẽ bao gồm các chuyên gia về thương mại quốc tế và sẽ xem xét các bằng chứng và lập luận của cả hai bên. Phán quyết của ban hội thẩm là ràng buộc và các bên phải tuân thủ.

Vòng đàm phán Doha, bắt đầu từ năm 2001, nhằm mục đích cải thiện hệ thống thương mại đa phương và thúc đẩy sự phát triển kinh tế của các nước đang phát triển. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đã gặp nhiều khó khăn và chưa đạt được kết quả cuối cùng. Các vấn đề chính được thảo luận bao gồm việc tiếp tục giảm thuế quan và trợ cấp nông nghiệp, cải thiện tiếp cận thị trường cho các nước đang phát triển, và giải quyết các vấn đề liên quan đến an ninh lương thực và phát triển nông thôn.

Hiệp định Nông nghiệp WTO cần được cải cách và thích ứng với bối cảnh mới của thương mại thế giới. Điều này bao gồm việc giải quyết các vấn đề liên quan đến biến đổi khí hậu, phát triển bền vững và an ninh lương thực. Ngoài ra, cần tăng cường sự hợp tác quốc tế để giải quyết các vấn đề chung và xây dựng một hệ thống thương mại công bằng và bền vững hơn.