Nghiên Cứu Về Đái Tháo Đường Tại Đại Học Thái Nguyên

Đái tháo đường đã được biết đến từ xa xưa. Các tài liệu cổ của Ai Cập đã mô tả các triệu chứng liên quan đến bệnh. Đến thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên, Aretaeus đã dùng từ 'Diabetes' để mô tả những người mắc bệnh đi tiểu nhiều. Năm 1675, Thomas Willis dùng thuật ngữ 'Mellitus' để chỉ bệnh đái tháo đường, xuất phát từ tiếng Latin có nghĩa là 'ngọt'. Năm 1921, Best và Banting đã có công trình nghiên cứu phân lập insulin từ tụy, mở ra kỷ nguyên mới cho điều trị bệnh. Các nghiên cứu về kiến thức về đái tháo đường ngày càng được làm sáng tỏ, yếu tố gen, các kháng thể kháng tiểu đảo gần đây nhất người ta đã chứng minh được mối liên quan giữa đái tháo đường với HLA- DR3 và HLA-DR4, với các kháng thể kháng tiểu đảo.

Theo tiêu chuẩn của WHO năm 1998, người được chẩn đoán đái tháo đường khi có ít nhất một trong ba tiêu chuẩn sau: Glucose máu lúc đói ≥ 7 mmol/l, Glucose máu bất kỳ ≥ 11,1 mmol/l, Glucose sau nghiệm pháp tăng đường máu 2 giờ ≥ 11,1 mmol/l. Tiêu chuẩn chẩn đoán tiền đái tháo đường bao gồm: Rối loạn đường huyết lúc đói khi glucose > 5,6 mmol/l và < 7 mmol/l, Rối loạn dung nạp đường khi glucose máu sau 2 giờ làm nghiệm pháp tăng đường huyết > 7,8 mmol/l và < 11,1 mmol/l. WHO thống nhất phân loại đái tháo đường thành type 1 (thường ở người trẻ, do tổn thương tế bào beta) và type 2 (thường ở người lớn tuổi, do kháng insulin). Ngoài ra, còn có đái tháo đường thai nghén và các type khác.

Đái tháo đường nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ tiến triển nhanh chóng và xuất hiện các biến chứng cấp và mãn tính. Biến chứng hôn mê nhiễm toan ceton là biểu hiện nặng của rối loạn chuyển hóa glucid do thiếu insulin gây tăng đường máu, tăng phân hủy lipid, tăng sinh thể ceton gây toan hóa tổ chức và hậu quả là mất nước và điện giải trong và ngoài tế bào kèm theo một loạt các rối loạn khác như tăng tiết GH. Mặc dù ngành y học hiện đại đã có nhiều tiến bộ về trang thiết bị, điều trị và chăm sóc tỷ lệ tử vong vẫn cao 5-10%.

Đái tháo đường thai kỳ làm tăng tỷ lệ bệnh tật và tử vong chu sinh. Những tiến bộ gần đây trong chăm sóc bà mẹ và thai nhi đã làm giảm tỷ lệ tử vong chu sinh ở các nước phương Tây, tuy nhiên nó vẫn đang là vấn đề cần phải được đặc biệt quan tâm ở các nước đang phát triển. Những đứa trẻ được sinh ra bởi những bà mẹ không được chẩn đoán hoặc những bà mẹ đái tháo đường thai kỳ không được quản lý tốt có nguy cơ thai to và phải can thiệp khi sinh. Nguy cơ hạ đường huyết sơ sinh, vàng da, hạ cali máu… đã làm tăng nhu cầu sử dụng các phương tiện chăm sóc đặc biệt.

Đối tượng nghiên cứu là những người có yếu tố nguy cơ mắc đái tháo đường như tiền sử gia đình có người mắc bệnh, thừa cân béo phì, ít vận động, phụ nữ có tiền sử đái tháo đường thai kỳ, người có tăng huyết áp, rối loạn lipid máu. Địa điểm nghiên cứu được thực hiện tại các trạm y tế xã, phường và các trung tâm y tế dự phòng trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng X năm N đến tháng Y năm Z.

Các chỉ số nghiên cứu bao gồm: Tỷ lệ tăng đường huyết lúc đói, tỷ lệ rối loạn dung nạp glucose, tỷ lệ đái tháo đường chưa được chẩn đoán, các yếu tố liên quan đến tăng đường huyết. Vật liệu nghiên cứu bao gồm: Bộ câu hỏi phỏng vấn, máy đo đường huyết, que thử đường huyết, ống nghiệm, hóa chất xét nghiệm, phần mềm thống kê. Các vật liệu này được đảm bảo chất lượng và tuân thủ theo các quy trình chuẩn.

Phân bố tuổi của đối tượng nghiên cứu cho thấy phần lớn nằm trong độ tuổi từ 40 đến 60. Phân bố giới tính tương đối đồng đều giữa nam và nữ. Về trình độ học vấn, phần lớn đối tượng có trình độ trung học phổ thông. Đặc điểm về thể lực cho thấy nhiều người có tình trạng thừa cân, béo phì. Các yếu tố nguy cơ thường gặp bao gồm tiền sử gia đình mắc đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu.

Tỷ lệ tăng đường huyết ở đối tượng nữ có tiền sử sản khoa sinh con ≥4kg là A%. Tỷ lệ tăng đường huyết ở các đối tượng có tuổi ≥45 là B%. Tỷ lệ tăng đường huyết ở các đối tượng có BMI ≥23 là C%. Tỷ lệ tăng đường huyết ở các đối tượng có tăng huyết áp là D%. Tỷ lệ tăng đường huyết ở các đối tượng có tiền sử gia đình mắc đái tháo đường là E%.

Thay đổi lối sống là biện pháp quan trọng để phòng ngừa và kiểm soát bệnh đái tháo đường. Các biện pháp bao gồm: Tăng cường hoạt động thể lực (ít nhất 30 phút mỗi ngày), cải thiện chế độ ăn uống (ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế đồ ngọt, chất béo), kiểm soát cân nặng (duy trì BMI ở mức bình thường), bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia. Các biện pháp này giúp cải thiện độ nhạy insulin, giảm đường huyết, và giảm nguy cơ biến chứng.

Các phương pháp điều trị đái tháo đường hiện đại bao gồm: Sử dụng thuốc uống hạ đường huyết (metformin, sulfonylurea, thiazolidinedione, DPP-4 inhibitors, SGLT2 inhibitors), tiêm insulin (insulin tác dụng nhanh, insulin tác dụng chậm, insulin hỗn hợp), và phẫu thuật (phẫu thuật giảm cân cho người béo phì). Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào type đái tháo đường, mức độ kiểm soát đường huyết, và các bệnh lý đi kèm.

Nghiên cứu đái tháo đường có tầm quan trọng đặc biệt trong bối cảnh bệnh đang gia tăng nhanh chóng trên toàn thế giới. Nghiên cứu giúp hiểu rõ hơn về cơ chế bệnh sinh, các yếu tố nguy cơ, và các biện pháp phòng ngừa và điều trị bệnh. Kết quả nghiên cứu là cơ sở để xây dựng các chính sách y tế, các chương trình can thiệp, và các hướng dẫn lâm sàng.

Hợp tác nghiên cứu về bệnh đái tháo đường là cần thiết để chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, và nguồn lực. Hợp tác có thể được thực hiện giữa các nhà khoa học, các cơ sở y tế, các tổ chức xã hội, và các quốc gia. Hợp tác giúp đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu, nâng cao chất lượng nghiên cứu, và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn.