Nghiên Cứu Về Chiến Lược Lịch Sự Trong Giao Tiếp Xuyên Văn Hóa

CCP là một lĩnh vực nghiên cứu đặc biệt, thuộc nhánh pragmatics đối chiếu, tập trung vào việc so sánh các khía cạnh pragmatics giữa các cộng đồng văn hóa khác nhau. Sự xuất hiện và phát triển của lĩnh vực này xuất phát từ thực tế là cách mọi người giao tiếp khác nhau trong các xã hội và cộng đồng văn hóa khác nhau. Theo Wierzbicka (1991), những khác biệt này phản ánh các giá trị văn hóa, cách nói và phong cách giao tiếp khác nhau. Interlanguage pragmatics (ILP) nghiên cứu cách người học ngôn ngữ thứ hai thực hiện các hành động ngôn ngữ so với người bản xứ.

Nghiên cứu Giao tiếp Xuyên Văn Hóa hướng đến việc so sánh và đối chiếu sự tương đồng và khác biệt giữa một ngôn ngữ và tiếng Anh trong các hành động ngôn ngữ cụ thể. Nghiên cứu này cũng hướng đến việc tìm ra các đặc điểm tiềm năng của pragmatic transfer (PT) từ một ngôn ngữ sang tiếng Anh. Mục đích tổng thể của các nghiên cứu pragmatics xuyên văn hóa là giúp người học và người không phải là người bản ngữ tiếng Anh nhận thức được những điểm tương đồng và khác biệt tiềm năng giữa ngôn ngữ và văn hóa của họ với ngôn ngữ và văn hóa tiếng Anh, cũng như PT tiềm năng.

Rào cản văn hóa trong giao tiếp phát sinh từ sự khác biệt về giá trị, niềm tin, phong tục và ngôn ngữ. Các yếu tố như khoảng cách quyền lực, chủ nghĩa cá nhân so với chủ nghĩa tập thể, và phong cách giao tiếp trực tiếp so với gián tiếp có thể ảnh hưởng đáng kể đến cách mọi người tương tác. Hiểu rõ những yếu tố này là rất quan trọng để vượt qua những thách thức giao tiếp trong môi trường đa văn hóa.

Lịch sự ngôn ngữ là một khái niệm phức tạp, thay đổi theo văn hóa. Những gì được coi là lịch sự ở một nền văn hóa có thể bị coi là thô lỗ hoặc không phù hợp ở một nền văn hóa khác. Nghiên cứu này sẽ khám phá các phạm trù lịch sự khác nhau và cách chúng được thể hiện trong các ngôn ngữ và văn hóa giao tiếp khác nhau, bao gồm cả việc sử dụng lịch sự dương tính và lịch sự âm tính.

Face-saving là nỗ lực để duy trì hoặc phục hồi face của một người trong một tương tác xã hội. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng các chiến lược lịch sự để tránh làm tổn thương cảm xúc của người khác hoặc để bảo vệ danh tiếng của bản thân. Ngược lại, Face-threatening acts (FTAs) là những hành động có thể làm tổn hại đến face của một người.

Brown và Levinson xác định một loạt các chiến lược lịch sự, bao gồm: positive politeness (nhấn mạnh sự tương đồng và đồng ý), negative politeness (tôn trọng quyền tự chủ và tránh áp đặt), bald on record (nói trực tiếp mà không có bất kỳ nỗ lực nào để giảm thiểu FTA), và off record (nói gián tiếp, để lại cho người nghe suy luận ý định của người nói). Việc lựa chọn chiến lược lịch sự nào phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ thân thiết, khoảng cách quyền lực và mức độ nghiêm trọng của FTA.

Meta-pragmatic assessment questionnaires (MAQ) là một công cụ được sử dụng để đánh giá nhận thức của người tham gia về các quy tắc và chuẩn mực pragmatics trong một ngôn ngữ hoặc nền văn hóa cụ thể. Trong nghiên cứu này, MAQ được sử dụng để khám phá cách người học tiếng Anh người Việt Nam nhận thức về lịch sự ngôn ngữ và các chiến lược lịch sự khác nhau.

Discourse completion task (DCT) là một công cụ thu thập dữ liệu, trong đó người tham gia được trình bày với một loạt các tình huống giả định và được yêu cầu viết ra cách họ sẽ phản ứng trong những tình huống đó. DCT được sử dụng để thu thập dữ liệu về hành vi giao tiếp thực tế và khám phá cách mọi người sử dụng chiến lược lịch sự trong các bối cảnh khác nhau.

Nghiên cứu đã thực hiện so sánh văn hóa giao tiếp giữa người Việt Nam và người nói tiếng Anh bản ngữ trong việc sử dụng các chiến lược lịch sự. Kết quả cho thấy có sự khác biệt đáng kể trong cách hai nhóm này thể hiện sự lịch sự trong giao tiếp và ứng phó với các tình huống giao tiếp khác nhau. Các phân tích chỉ ra rằng người Việt Nam có xu hướng sử dụng các chiến lược gián tiếp hơn, trong khi người bản ngữ Anh có thể trực tiếp hơn trong việc bày tỏ quan điểm.

Nghiên cứu đã xem xét pragmatic transfer từ tiếng Việt sang tiếng Anh và ảnh hưởng của nó đến chiến lược lịch sự của người học. Các phân tích chỉ ra rằng các quy tắc giao tiếp và chuẩn mực lịch sự của tiếng Việt có thể ảnh hưởng đến cách người học tiếng Anh người Việt Nam sử dụng chiến lược lịch sự trong tiếng Anh, dẫn đến những khác biệt và thậm chí là những lỗi trong giao tiếp tiếng Anh.

Nghiên cứu này có thể được ứng dụng trong các chương trình đào tạo giao tiếp đa văn hóa nhằm nâng cao nhận thức về văn hóa giao tiếp và trang bị cho người học những kỹ năng cần thiết để ứng xử trong giao tiếp đa văn hóa một cách hiệu quả. Việc hiểu rõ các chiến lược lịch sự và cách chúng thay đổi theo văn hóa có thể giúp người học tránh được những hiểu lầm và xây dựng mối quan hệ tốt hơn.

Nghiên cứu này có thể được mở rộng để khám phá các yếu tố khác ảnh hưởng đến chiến lược lịch sự, chẳng hạn như giới tính, tuổi tác và bối cảnh xã hội. Ngoài ra, các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc so sánh chiến lược lịch sự trong các nền văn hóa khác nhau và khám phá các tác động của toàn cầu hóa đến văn hóa giao tiếp.