Nghiên cứu văn hóa tư tưởng Phật giáo qua văn bia Lý Trần

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.2.1. Đối tượng và phạm vi vấn đề nghiên cứu

1.2.2. Đối tượng và phạm vi tư liệu nghiên cứu

1.3. Phương pháp nghiên cứu

1.3.1. Phương pháp văn bản học

1.3.2. Phương pháp định lượng

1.3.3. Phương pháp liên ngành

1.4. Đóng góp mới của luận án

1.5. Bố cục luận án

2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VĂN HÓA TƢ TƢỞNG PHẬT GIÁO QUA TƢ LIỆU VĂN BIA LÝ – TRẦN

2.1. Tình hình nghiên cứu văn hóa tư tưởng Phật giáo qua tư liệu văn bia Lý – Trần

2.2. Tình hình sử dụng nội dung văn bia Lý – Trần vào các chuyên đề nghiên cứu

2.3. Tình hình gợi nhắc hoặc giới thiệu sơ lược về văn hóa tư tưởng Phật giáo trong các tác phẩm chuyên nghiên cứu về Văn bia Lý – Trần

2.4. Nhận định về những công trình nghiên cứu và hướng nghiên cứu của luận án

2.4.1. Nhận định về những công trình nghiên cứu

2.4.2. Hướng nghiên cứu của luận án

3. VĂN HÓA PHẬT GIÁO QUA TƢ LIỆU VĂN BIA LÝ – TRẦN: CHÙA – THÁP- LỄ HỘI

3.1. Văn hóa vật thể Phật giáo qua tư liệu văn bia Lý – Trần: Chùa - Tháp

3.1.1. Tên gọi của chùa – tháp

3.1.2. Không gian tồn tại của chùa - tháp

3.1.2.1. Không gian của chùa

3.1.2.2. Không gian của tháp

3.1.3. Kiến trúc chùa - tháp

3.1.3.1. Kiến trúc chùa

3.1.3.2. Kiến trúc tháp

3.2. Văn hóa phi vật thể Phật giáo qua tư liệu văn bia Lý – Trần: Lễ hội

3.2.1. Loại hình lễ hội

3.2.2. Bố cục lễ hội

4. TƢ TƢỞNG PHẬT GIÁO QUA TƢ LIỆU VĂN BIA LÝ – TRẦN: KINH PHÁP HOA – KINH HOA NGHIÊM

4.1. Kinh Pháp Hoa trong văn bia Lý – Trần

4.1.1. Tư tưởng cơ bản của kinh Pháp Hoa

4.1.2. Thí dụ điển hình của kinh Pháp Hoa

4.1.3. Nhân vật tiêu biểu của kinh Pháp Hoa

4.2. Kinh Hoa Nghiêm trong văn bia Lý – Trần

4.2.1. Tư tưởng chủ đạo của kinh Hoa Nghiêm

4.2.2. Thí dụ điển hình của kinh Hoa Nghiêm

4.2.3. Việc diễn giải, vận dụng kinh Hoa Nghiêm

5. TƢƠNG QUAN TAM GIÁO QUA TƢ LIỆU VĂN BIA LÝ – TRẦN

5.1. Tương quan Tam giáo từ góc độ văn hóa

5.1.1. Nho gia – Phật gia: Tác giả của những văn bia chùa – tháp

5.1.2. Nho gia – Phật gia: Tác giả của những công trình chùa – tháp

5.2. Tương quan Tam giáo từ góc độ tư tưởng

5.2.1. Nhận thức về đạo vận hành của vũ trụ nhân sinh

5.2.2. Nhận thức về vai trò của Tam giáo

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về văn hóa tư tưởng Phật giáo

Văn hóa tư tưởng Phật giáo Việt Nam là một phần quan trọng trong đời sống tôn giáo và văn hóa dân tộc. Thời kỳ Lý – Trần, văn hóa tư tưởng này đã phát triển mạnh mẽ, thể hiện sự dung hợp giữa Phật giáo Nguyên thủy, Phật giáo Đại thừa và các yếu tố văn hóa bản địa. Nghiên cứu văn bia Lý – Trần giúp làm rõ những giá trị văn hóa tư tưởng này. Văn bia không chỉ ghi nhận các hoạt động tôn giáo mà còn phản ánh những tư tưởng triết lý sâu sắc của Phật giáo. Những văn bản này là di sản văn hóa quý giá, cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự phát triển của Phật giáo trong bối cảnh lịch sử và xã hội Việt Nam.

1.1. Tầm quan trọng của văn bia Lý Trần

Văn bia Lý – Trần là nguồn tư liệu quý giá cho việc nghiên cứu văn hóa tư tưởng Phật giáo. Chúng không chỉ là những văn bản ghi chép mà còn là những tác phẩm nghệ thuật, phản ánh tâm tư, tình cảm và triết lý sống của con người thời kỳ đó. Nội dung của văn bia thường đề cập đến các vấn đề tôn giáo, triết học và xã hội, từ đó giúp người nghiên cứu hiểu rõ hơn về sự phát triển của Phật giáo và mối quan hệ của nó với các yếu tố văn hóa khác. Những văn bia này cũng là minh chứng cho sự tồn tại và phát triển của các ngôi chùa, tháp, và lễ hội, từ đó khẳng định vai trò của Phật giáo trong đời sống tâm linh của người Việt.

II. Nghiên cứu văn hóa tư tưởng Phật giáo qua văn bia

Nghiên cứu văn hóa tư tưởng Phật giáo qua văn bia Lý – Trần không chỉ giúp làm rõ các yếu tố tôn giáo mà còn phản ánh sự tương tác giữa Phật giáo và các hệ tư tưởng khác như Nho giáo và Đạo giáo. Các văn bia này thường chứa đựng những triết lý sâu sắc, thể hiện quan điểm của các thiền sư và học giả về cuộc sống, vũ trụ và nhân sinh. Việc phân tích nội dung văn bia giúp nhận diện những tư tưởng chủ đạo của Phật giáo trong bối cảnh lịch sử cụ thể, từ đó làm nổi bật giá trị văn hóa và tôn giáo của chúng trong xã hội Việt Nam.

2.1. Tư tưởng Phật giáo trong văn bia

Tư tưởng Phật giáo được thể hiện rõ nét qua các văn bia Lý – Trần, với những nội dung liên quan đến giáo lý, thực hành tôn giáo và triết lý sống. Các văn bia thường nhấn mạnh đến giá trị của lòng từ bi, trí tuệ và sự giác ngộ. Những tư tưởng này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống tâm linh của người dân mà còn góp phần định hình văn hóa và xã hội Việt Nam. Việc nghiên cứu các văn bia này giúp làm rõ hơn về sự phát triển của tư tưởng Phật giáo, cũng như vai trò của nó trong việc hình thành bản sắc văn hóa dân tộc.

III. Giá trị và ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu văn hóa tư tưởng Phật giáo qua văn bia Lý – Trần không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn có ứng dụng thực tiễn trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa. Những kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng trong giáo dục, nghiên cứu văn hóa và phát triển du lịch văn hóa. Việc hiểu rõ về văn hóa tư tưởng Phật giáo sẽ giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của di sản văn hóa, từ đó góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị này trong đời sống hiện đại.

3.1. Ứng dụng trong giáo dục và nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu văn hóa tư tưởng Phật giáo qua văn bia có thể được tích hợp vào chương trình giảng dạy tại các trường học, từ đó giúp học sinh, sinh viên hiểu rõ hơn về di sản văn hóa của dân tộc. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng có thể làm cơ sở cho các nghiên cứu khoa học xã hội khác, mở rộng thêm các lĩnh vực nghiên cứu liên quan đến văn hóa, tôn giáo và lịch sử Việt Nam. Việc này không chỉ giúp bảo tồn di sản văn hóa mà còn nâng cao ý thức cộng đồng về giá trị của văn hóa Phật giáo trong xã hội hiện đại.

Luận án tiến sĩ về văn hóa tư tưởng Phật giáo qua tư liệu văn bia Lý Trần