Nghiên cứu văn hóa doanh nhân Hàn Quốc và bài học cho Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu tổng quát

2.2. Mục tiêu cụ thể

3. Câu hỏi nghiên cứu

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

4.2. Phạm vi nghiên cứu

5. Phương pháp nghiên cứu và xử lý số liệu

6. Tính mới và những đóng góp của Luận án

7. Bố cục của luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƢỚC VỀ DOANH NHÂN VÀ VĂN HÓA DOANH NHÂN HÀN QUỐC

1.1. Về khái niệm “Doanh nhân”

1.2. Về khái niệm “Văn hóa doanh nhân”

1.3. Về vấn đề Văn hóa doanh nhân Hàn Quốc

1.4. Về khái niệm “Doanh nhân”

1.5. Về khái niệm “Văn hóa doanh nhân”

1.6. Về vấn đề Văn hóa doanh nhân Hàn Quốc

1.7. ĐÁNH GIÁ VỀ KHOẢNG TRỐNG NGHIÊN CỨU Ở VIỆT NAM

1.8. QUAN ĐIỂM VÀ HƢỚNG GIẢI QUYẾT CỦA TÁC GIẢ LUẬN ÁN

1.8.1. Một số vấn đề đặt ra trong những công trình nghiên cứu hiện nay và khoảng trống nghiên cứu ở Việt Nam

1.8.2. Quan điểm và hướng giải quyết của tác giả Luận án

1.8.3. Đề xuất mô hình nghiên cứu

1.9. KẾT LUẬN CHƢƠNG 1

2. CHƢƠNG 2: HỆ GIÁ TRỊ VĂN HOÁ DOANH NHÂN HÀN QUỐC VÀ NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG

2.1. HỆ GIÁ TRỊ VĂN HOÁ DOANH NHÂN HÀN QUỐC

2.1.1. Các yếu tố thuộc hệ giá trị văn hoá doanh nhân Hàn Quốc

2.1.2. Mối quan hệ giữa các yếu tố trong mô hình văn hóa doanh nhân Hàn Quốc

2.2. NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN HỆ GIÁ TRỊ VĂN HÓA DOANH NHÂN HÀN QUỐC

2.2.1. Điều kiện tự nhiên và phương thức sản xuất

2.2.1.1. Điều kiện tự nhiên

2.2.1.2. Nguồn gốc dân tộc

2.2.1.3. Phương thức sản xuất

2.2.2. Truyền thống kinh doanh Hàn Quốc

2.2.3. Các đẳng cấp xã hội

2.2.4. Môi trường thể chế

2.2.4.1. Thể chế chính trị

2.2.4.2. Chính sách Nhà nước

2.2.5. Tòan cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế

2.3. KẾT LUẬN CHƢƠNG 2

3. CHƢƠNG 3: VĂN HOÁ GIA TỘC DOANH NHÂN HÀN QUỐC

3.1. ẢNH HƢỞNG CỦA MỘT SỐ GIA TỘC DOANH NHÂN ĐỐI VỚI XÃ HỘI HÀN QUỐC

3.1.1. Những ảnh hưởng tích cực

3.1.2. Những ảnh hưởng tiêu cực

3.2. PHÂN TÍCH MỘT VÀI TẤM GƢƠNG DOANH NHÂN HÀN QUỐC TIÊU BIỂU THEO MÔ HÌNH ĐỨC – TRÍ – THỂ - LỢI – DŨNG

3.2.1. Thế hệ doanh nhân đầu tiên

3.2.1.1. Doanh nhân Lee Byung Chul – 이병철 (Samsung) (12/2/1910 – 19/11/1987)

3.2.1.2. Doanh nhân Chung Ju Yung – 정주영 (Hyundai) (25/1/1915 – 21/3/2001)

3.2.1.3. Doanh nhân Koo In Hwoi – 구인회 (LG) (27/8/1907 - 31/12/1969)

3.2.2. Thế hệ doanh nhân thứ hai

3.2.2.1. Doanh nhân Lee Kun Hee – 이건희 (Samsung) (9/1/1942)

3.2.2.2. Doanh nhân Chung Mong Koo – 정몽구 (Hyundai) (19/3/1938)

3.2.2.3. Doanh nhân Koo Ja Kyung – 구자경 (LG) (24/4/1925)

3.2.3. Thế hệ doanh nhân thứ ba

3.2.3.1. Doanh nhân Lee Jae Yong – 이재용 (Samsung) (23/6/1968)

3.2.3.2. Doanh nhân Chung Eui Sun – 정의선 (Hyundai) (18/10/1970)

3.2.3.3. Doanh nhân Koo Bon Moo – 구본무 (LG) (10/2/1945)

3.3. KẾT LUẬN CHƢƠNG 3

4. CHƢƠNG 4: KHẢO SÁT KIỂM ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG, XU HƢỚNG BIẾN ĐỔI CỦA VĂN HÓA DOANH NHÂN HÀN QUỐC

4.1. MỤC TIÊU, PHƢƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC QUÁ TRÌNH ĐIỀU TRA, KHẢO SÁT

4.1.1. Mục tiêu của điều tra khảo sát

4.1.2. Phương pháp điều tra khảo sát

4.1.3. Tổ chức quá trình điều tra khảo sát

4.2. KẾT QUẢ ĐIỀU TRA, KHẢO SÁT

4.2.1. Vài nét về khách thể điều tra khảo sát

4.2.2. Kết quả điều tra khảo sát thực trạng văn hóa doanh nhân Hàn Quốc theo các yếu tố hê ̣ giá tri

4.2.3. Thực trạng từng yếu tố trong cấu trúc văn hóa doanh nhân Hàn Quốc

4.2.4. Xu hướng biến đổi văn hóa doanh nhân Hàn Quốc trong tương lai

4.2.5. Vai trò của văn hóa doanh nhân với người Hàn Quốc

4.2.6. Nguyên nhân cản trở sự phát triển nhân cách doanh nhân Hàn Quốc

4.2.7. Vị trí của nghề làm kinh doanh ở Hàn Quốc

4.2.8. Mong muốn người thân làm kinh doanh của người Hàn Quốc

4.3. KẾT LUẬN CHƢƠNG 4

5. CHƢƠNG 5: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN VĂN HOÁ DOANH NHÂN VIỆT NAM DỰA TRÊN BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ HÀN QUỐC

5.1. BÀI HỌC KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN VĂN HOÁ DOANH NHÂN TỪ HÀN QUỐC

5.1.1. Bài học về giáo dục nhận thức của xã hội về vai trò của doanh nhân

5.1.2. Bài học về khởi nghiệp và xây dựng các mô hình đào tạo doanh nhân

5.1.3. Bài học về xây dựng môi trường kinh doanh và môi trường pháp lý

5.1.4. Bài học về quản lý doanh nghiệp theo mô hình gia tộc doanh nhân

5.1.5. Bài học về tu dưỡng phẩm chất doanh nhân với các tiêu chí: Đức – Trí – Thể - Lợi – Dũng

5.1.6. Bài học về sự trân trọng văn hoá dân tộc

5.1.7. Bài học cho Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam trong hợp tác kinh tế với Hàn Quốc

5.2. THỰC TRẠNG VĂN HOÁ DOANH NHÂN VIỆT NAM HIỆN NAY

5.2.1. Đặc điểm văn hoá doanh nhân Việt Nam thời kỳ đổi mới

5.2.2. Một số chính sách phát triển văn hoá doanh nhân ở Việt Nam

5.3. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NHÂN VIỆT NAM TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI , HỘI NHẬP QUỐC TẾ

5.3.1. Nhận thức đúng đắn về doanh nhân và văn hóa kinh doanh

5.3.2. Củng cố hệ thống pháp luật

5.3.3. Xây dựng Cộng đồng khởi nghiệp (Start-up Community)

5.3.4. Hỗ trợ phát triển doanh nhân và kinh doanh

5.3.5. Tăng cường giáo dục về nhân cách doanh nhân và văn hóa kinh doanh theo thang bảng giá trị

5.3.6. Chính sách riêng đối doanh nhân và các gia tộc doanh nhân

5.3.7. Xây dựng VHDN Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

1. Bài đăng tạp chí

2. Bài đăng Kỷ yếu hội thảo khoa học

Tài liệu tham khảo

1. Tài liệu tiếng Việt

2. Tài liệu tiếng Hàn

3. Tài liệu tiếng Anh

Phụ lục

1. Phụ lục 1: Phiếu điều tra khảo sát tiếng Việt

2. Phụ lục 2: Phiếu điều tra khảo sát tiếng Hàn Quốc

3. Phụ lục 3: Bảng phỏng vấn sâu các doanh nhân và nhà quản lý Hàn Quốc

4. Phụ lục 4: Gia tộc doanh nhân dòng họ Lee, Chung, Koo ở Hàn Quốc

5. Phụ lục 5: Bảng số lƣợng doanh nghiệp tại Hàn Quốc tính đến năm 2013 (phân theo vùng miền)

6. Phụ lục 6: Danh sách các Tổng thống và quyền Tổng thống Hàn Quốc (tính đến năm 2015)

7. Phụ lục 7: Các Chính đảng ở Hàn Quốc (tính đến ngày 25/9/2014)

8. Phụ lục 8: Thành tựu toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế của Hàn Quốc

9. Phụ lục 9: Các mốc phát triển của kinh tế Hàn Quốc từ năm 1961 đến năm 2016

10. Phụ lục 10: Bảng xếp hạng tỷ phú Hàn Quốc của Forbes (Tính đến ngày 18 tháng 5 năm 2016)

11. Phụ lục 11: Tiêu chí phân loại doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ, vừa ở Việt Nam

12. Phụ lục 12: Tiêu chí đánh giá doanh nhân để xét tặng danh hiệu “Doanh nhân Việt Nam tiêu biểu”

I. Giới thiệu về văn hóa doanh nhân Hàn Quốc

Văn hóa doanh nhân Hàn Quốc là một yếu tố quan trọng trong sự phát triển kinh tế của quốc gia này. Văn hóa doanh nhân không chỉ định hình cách thức hoạt động của các doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa doanh nhân và xã hội. Hàn Quốc, với các doanh nhân Hàn Quốc nổi bật như Lee Byung Chul (Samsung) và Chung Ju Yung (Hyundai), đã xây dựng một hệ thống văn hóa kinh doanh mạnh mẽ, nơi mà các giá trị như sự chăm chỉ, lòng trung thành và tinh thần khởi nghiệp được đề cao. Những giá trị này không chỉ giúp các doanh nghiệp phát triển mà còn tạo ra một môi trường kinh doanh bền vững. Theo nghiên cứu, tác động văn hóa đến kinh doanh là rất lớn, khi mà các doanh nhân Hàn Quốc thường xuyên áp dụng các nguyên tắc văn hóa vào chiến lược kinh doanh của họ.

1.1. Đặc điểm văn hóa doanh nhân Hàn Quốc

Đặc điểm nổi bật của văn hóa doanh nhân Hàn Quốc là sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Các doanh nhân Hàn Quốc thường có xu hướng duy trì các giá trị văn hóa truyền thống trong khi vẫn áp dụng các phương pháp kinh doanh hiện đại. Điều này tạo ra một mô hình quản trị doanh nghiệp độc đáo, nơi mà các yếu tố như đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội được coi trọng. Hơn nữa, sự phát triển của các Chaebol - các tập đoàn lớn của Hàn Quốc - đã chứng minh rằng việc kết hợp giữa văn hóa và kinh doanh có thể tạo ra những thành công lớn. Các chiến lược kinh doanh của họ thường dựa trên việc xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng và đối tác, điều này giúp họ duy trì vị thế cạnh tranh trong thị trường toàn cầu.

II. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

Việt Nam có thể học hỏi nhiều từ văn hóa doanh nhân Hàn Quốc để phát triển nền kinh tế của mình. Một trong những bài học quan trọng là việc xây dựng một môi trường kinh doanh thuận lợi, nơi mà các doanh nhân có thể phát triển và đổi mới. Đào tạo doanh nhân là một yếu tố then chốt, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Hàn Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo doanh nhân, từ đó tạo ra một thế hệ doanh nhân có khả năng thích ứng với thị trường toàn cầu. Việt Nam cũng cần chú trọng đến việc phát triển tinh thần khởi nghiệp, khuyến khích các ý tưởng sáng tạo và đổi mới trong kinh doanh.

2.1. Xây dựng môi trường kinh doanh

Để phát triển văn hóa doanh nhân tại Việt Nam, cần thiết phải xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch và công bằng. Điều này bao gồm việc cải cách hệ thống pháp lý, giảm thiểu thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp. Hàn Quốc đã thành công trong việc tạo ra một môi trường kinh doanh hấp dẫn thông qua các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, từ đó thu hút đầu tư nước ngoài. Việt Nam cũng cần học hỏi từ kinh nghiệm này để thu hút các nhà đầu tư và phát triển các doanh nghiệp Việt Nam mạnh mẽ hơn.

III. Thách thức trong việc áp dụng văn hóa doanh nhân Hàn Quốc tại Việt Nam

Mặc dù có nhiều bài học quý giá từ văn hóa doanh nhân Hàn Quốc, Việt Nam cũng phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc áp dụng những kinh nghiệm này. Một trong những thách thức lớn nhất là sự khác biệt về văn hóa làm việc giữa hai quốc gia. Doanh nhân Hàn Quốc thường có phong cách làm việc nghiêm túc và kỷ luật, trong khi đó, phong cách làm việc tại Việt Nam có thể linh hoạt hơn. Điều này có thể dẫn đến những hiểu lầm và mâu thuẫn trong môi trường làm việc. Hơn nữa, việc áp dụng các chiến lược kinh doanh của Hàn Quốc cần phải được điều chỉnh cho phù hợp với bối cảnh văn hóa và kinh tế của Việt Nam.

3.1. Sự khác biệt văn hóa

Sự khác biệt trong văn hóa doanh nhân giữa Hàn Quốc và Việt Nam có thể tạo ra những rào cản trong việc hợp tác kinh doanh. Doanh nhân Việt Nam cần nhận thức rõ về những khác biệt này để có thể điều chỉnh phong cách làm việc của mình. Việc hiểu rõ về đặc điểm văn hóa của đối tác Hàn Quốc sẽ giúp doanh nhân Việt Nam xây dựng mối quan hệ hợp tác hiệu quả hơn. Hơn nữa, việc tổ chức các chương trình giao lưu văn hóa và đào tạo về văn hóa kinh doanh sẽ giúp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai bên.

Luận án tiến sĩ về văn hóa doanh nhân Hàn Quốc và những kinh nghiệm áp dụng cho Việt Nam