Thực Trạng Chăm Sóc và Tình Trạng Dinh Dưỡng Của Người Bệnh Nhiễm Khuẩn Huyết Tại Bệnh Viện Trung Ương Quân Đội 108

• Tác giả: Dương Thị Nga
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Công Khẩn
• Trường học: Trường Đại Học Thăng Long
• Chuyên ngành: Điều Dưỡng
• Đề tài: Thực Trạng Chăm Sóc, Tình Trạng Dinh Dưỡng Của Người Bệnh Nhiễm Khuẩn Huyết Và Một Số Yếu Tố Liên Quan Tại Trung Tâm Hồi Sức Tích Cực - Bệnh Viện Trung Ương Quân Đội 108 Năm 2020 - 2021
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Một số khái niệm về tình trạng dinh dưỡng
• 1.2. Khái niệm về tình trạng dinh dưỡng
• 1.3. Vai trò của dinh dưỡng trong điều trị
• 1.4. Các phương pháp đánh giá tình trạng dinh dưỡng
• 1.4.1. Phương pháp đánh giá chỉ số nhân trắc BMI theo tiêu chuẩn người châu Á
• 1.4.2. Phương pháp sàng lọc nguy cơ dinh dưỡng 2002
• 1.5. Các phương pháp nuôi dưỡng bệnh nhân hồi sức
• 1.6. Nhiễm khuẩn huyết và cách phân loại bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 1.6.1. Định nghĩa về nhiễm khuẩn huyết
• 1.6.2. Cách đánh giá phân loại bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 1.7. Học thuyết điều dưỡng áp dụng trong nghiên cứu
• 1.7.1. Học thuyết Nightingale
• 1.7.2. Học thuyết Dorothea Orem
• 1.7.3. Học thuyết hệ Quy trình điều dưỡng
• 1.8. Áp dụng quy trình điều dưỡng chăm sóc người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• 1.9. Tình trạng dinh dưỡng và mối liên quan của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 1.9.1. Nguyên nhân và hậu quả suy dinh dưỡng bệnh viện
• 1.9.2. Mối liên quan giữa dinh dưỡng và nhiễm khuẩn huyết
• 1.9.3. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam về đặc điểm dinh dưỡng và chăm sóc ở người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• 1.9.3.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.9.3.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Địa điểm nghiên cứu
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6. Các biến số và chỉ số nghiên cứu
• 2.7. Phương thức tiến hành
• 2.8. Các bước tiến hành nghiên cứu
• 2.9. Các công cụ sử dụng trong nghiên cứu
• 2.10. Mô tả các khái niệm, định nghĩa, tiêu chuẩn, kỹ thuật thực hiện về các biến số nghiên cứu
• 2.11. Các chỉ số nghiên cứu về đặc điểm chung người bệnh NKH
• 2.12. Mô tả các biến số về lâm sàng, cận lâm sàng, tình trạng dinh dưỡng người bệnh NKH
• 2.13. Mô tả các biến số về theo dõi và chăm sóc người bệnh NKH
• 2.14. Biến số liên quan đến tình trạng dinh dưỡng
• 2.15. Xử lý số liệu
• 2.16. Sai số và biện pháp khống chế sai số
• 2.17. Đạo đức của nghiên cứu
• 2.18. Sơ đồ của quá trình nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tình trạng dinh dưỡng của người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• 3.1.1. Đặc điểm thông tin chung của người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• 3.1.2. Đặc điểm lâm sàng của người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• 3.1.3. Đặc điểm cận lâm sàng của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 3.1.4. Tình trạng dinh dưỡng của người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• 3.2. Thực trạng chăm sóc và một số yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 3.2.1. Thực trạng chăm sóc bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 3.2.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng người bệnh NKH
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng, tình trạng dinh dưỡng người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• 4.1.1. Đặc điểm thông tin chung người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• 4.1.2. Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 4.1.3. Đặc điểm cận lâm sàng của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 4.1.4. Tình trạng dinh dưỡng của người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• 4.2. Thực trạng chăm sóc và các yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 4.2.1. Thực trạng chăm sóc của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• 4.2.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng của người bệnh nhiễm khuẩn huyết
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Dinh Dưỡng Bệnh Nhi Nhiễm Khuẩn Huyết

Nghiên cứu về dinh dưỡng cho bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết (NKH), đặc biệt là trẻ em, đang ngày càng trở nên quan trọng. Suy dinh dưỡng là một vấn đề phổ biến ở bệnh nhân nằm viện, kể cả ở các nước phát triển, với tỷ lệ từ 30-50%. Suy dinh dưỡng bệnh viện dẫn đến tăng biến chứng, kéo dài thời gian nằm viện, tăng tỷ lệ tử vong và tăng chi phí y tế. Đặc biệt, với bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết việc phòng ngừa và điều trị suy dinh dưỡng là cơ hội tốt để cải thiện kết quả lâm sàng và giảm chi phí y tế. Theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, khoảng 60% bệnh nhân ở Việt Nam bị suy dinh dưỡng khi nằm viện. Tại Bệnh viện Bạch Mai, con số này lên tới 71.9% ở khoa Tiêu hóa và khoa Nội tiết.

1.1. Định Nghĩa Tình Trạng Dinh Dưỡng Bệnh Nhiễm Khuẩn Huyết

Tình trạng dinh dưỡng là tập hợp các chỉ số sức khỏe, phản ánh mức đáp ứng các chất dinh dưỡng từ khẩu phần ăn so với nhu cầu thực tế của cơ thể. Các chỉ số biến đổi trước ảnh hưởng của dinh dưỡng được sử dụng để đánh giá. Tình trạng dinh dưỡng của mỗi cá thể phản ánh mức độ mà các nhu cầu sinh lý về các chất dinh dưỡng được thỏa mãn.

1.2. Vai Trò Của Dinh Dưỡng Trong Điều Trị Nhiễm Khuẩn Huyết

Các nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh rõ ràng được mối liên quan giữa việc điều trị bằng thuốc và chế độ dinh dưỡng hợp lý. Dựa vào nguyên nhân gây bệnh, diễn biến từng giai đoạn của bệnh và nguy cơ suy dinh dưỡng, cán bộ dinh dưỡng và bác sĩ phối hợp đưa ra chẩn đoán dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn phù hợp, góp phần tăng cường hiệu quả điều trị và phòng ngừa biến chứng. Đối với các bệnh lý rối loạn chuyển hóa, việc sử dụng thuốc và chế độ dinh dưỡng phù hợp là một trong những yêu cầu tất yếu để mang lại hiệu quả điều trị.

II. Thách Thức Dinh Dưỡng Chăm Sóc Nhiễm Khuẩn Huyết tại 108

Nhiễm khuẩn huyết được đặc trưng bởi việc mất khối lượng cơ, dẫn đến việc huy động nhanh các nguồn dự trữ năng lượng từ cơ bắp, glycogen và lipid. Điều này thúc đẩy sản xuất glucose và tăng cường trao đổi chất kéo dài, gây ra tình trạng gầy, yếu và mất chức năng thể chất (suy nhược do ICU hoặc hội chứng Post-ICU). Khi liệu pháp dinh dưỡng được cung cấp qua đường tiêu hóa hoặc tĩnh mạch mà bệnh nhân không hấp thu được, sự thiếu hụt năng lượng tiến triển càng nhanh, tiếp tục gây ra suy yếu cơ bắp và kết quả về tình trạng dinh dưỡng và bệnh lý trở nên nặng hơn. Người bệnh nặng, nếu không được nuôi dưỡng hoặc nuôi dưỡng không tốt có nguy cơ tử vong cao hơn, biến chứng nhiều hơn, thời gian nằm viện kéo dài và chi phí gia tăng hơn.

2.1. Tình Trạng Dinh Dưỡng Người Bệnh Nhiễm Khuẩn Huyết Tại Việt Nam

Ở Việt Nam, dinh dưỡng bệnh viện vẫn còn là một lĩnh vực khá mới. Theo số liệu thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, có tới 60% bệnh nhân ở Việt Nam bị suy dinh dưỡng khi nằm viện. Tại Bệnh viện Bạch Mai, tỷ lệ này là 71,9% ở khoa Tiêu hóa và khoa Nội tiết. Đây là một thách thức lớn đối với ngành y tế Việt Nam.

2.2. Thiếu Nghiên Cứu Về Dinh Dưỡng Nhiễm Khuẩn Huyết Tại Bệnh Viện 108

Hoạt động chăm sóc bệnh nhân và nâng cao thể trạng, đảm bảo chế độ dinh dưỡng luôn được Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (TUQĐ) quan tâm và đạt được nhiều hiệu quả đáng khích lệ. Trung tâm Hồi sức tích cực – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 có vai trò thu dung, điều trị nhiều mặt bệnh, đặc biệt đối với bệnh nhân NKH nặng. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đánh giá tình trạng dinh dưỡng của người bệnh nhiễm khuẩn huyết và yếu tố liên quan. Vì vậy, đề tài "Thực trạng chăm sóc, tình trạng dinh dưỡng của người bệnh nhiễm khuẩn huyết và một số yếu tố liên quan tại Trung tâm Hồi sức tích cực - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 năm 2020-2021" là cần thiết.

III. Phương Pháp Đánh Giá Tình Trạng Dinh Dưỡng Bệnh Nhiễm Khuẩn

Để xác định tình trạng dinh dưỡng, thường sử dụng nhiều chỉ số đánh giá, bao gồm: các chỉ số nhân trắc học (chiều cao, cân nặng, chu vi cánh tay, độ dày lớp mỡ dưới da…), chỉ số sinh hóa (Albumin, prealbumin, transferrin,…). Không có chỉ số nào đơn độc có thể xác định được tình trạng dinh dưỡng, vì vậy các chỉ số phải được sử dụng kết hợp trong lâm sàng để đánh giá chính xác tình trạng dinh dưỡng của người bệnh.

3.1. Đánh Giá Chỉ Số Nhân Trắc BMI theo Tiêu Chuẩn Châu Á

Người bệnh phải được đánh giá tình trạng dinh dưỡng và thể trạng ngay từ lúc vào bệnh viện hoặc tại thời điểm chuyển vào Trung tâm HSTC. Trong phương pháp nhân trắc, các chỉ số chính thường được sử dụng là chỉ số khối cơ thể (BMI) = cân nặng (kg)/(chiều cao)2, bề dày nếp gấp da, số đo chu vi vòng cánh tay và sức mạnh của cơ, trọng lượng và tỷ lệ % của khối cơ và khối mỡ trong cơ thể. BMI < 18,5 là thiếu năng lượng trường diễn. Đánh giá BMI dựa vào thang phân loại của Hiệp hội đái tháo đường các nước châu Á (IDI & WPRO) được áp dụng cho người châu Á năm 2000.

3.2. Phương Pháp Đánh Giá Dinh Dưỡng Theo Thang Điểm NUTRIC

Thang điểm NUTRIC được đánh giá dựa trên 06 thông tin như tuổi, số bệnh kèm theo, số ngày nằm viện cho tới khi vào ICU, tổng điểm đánh giá mức độ nặng của bệnh (APACHE II) và điểm đánh giá suy tạng (SOFA) trong 24h kể từ khi nhập viện. Điểm NUTRIC với mục đích định lượng nguy cơ bệnh nhân bị bệnh nặng khi sự phát triển bất lợi của bệnh có thể được sửa đổi bằng liệu pháp dinh dưỡng tích cực. Điểm số từ 1-10; nếu tổng điểm ≥ 5: có nguy cơ SDD cao hơn; tổng điểm < 5 nguy cơ SDD thấp.

3.3. Sàng Lọc Nguy Cơ Dinh Dưỡng NRS 2002 Cho Bệnh Nhiễm Khuẩn Huyết

Phương pháp sàng lọc dinh dưỡng NRS 2002 do Hiệp hội dinh dưỡng lâm sàng (ESPEN) công bố năm 2003, gồm 3 thành phần: (1) dựa vào các tiêu chí: BMI, sụt cân, lượng thức ăn đưa vào trong tuần trước để đánh giá TTDD, (2) đánh giá mức độ nặng của bệnh, (3) tuổi tác. Nếu điểm NRS 2002 ≥ 3: người bệnh có nguy cơ SDD; nếu điểm NRS 2002 < 3: đánh giá lại. Đây là một công cụ quan trọng để xác định bệnh nhân nào cần can thiệp dinh dưỡng.

IV. Ứng Dụng Nghiên Cứu Đánh Giá Tình Trạng Dinh Dưỡng tại 108

Nghiên cứu tại Trung tâm Hồi sức tích cực – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 được tiến hành với hai mục tiêu chính: Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tình trạng dinh dưỡng của người bệnh nhiễm khuẩn huyết tại trung tâm hồi sức tích cực Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 năm 2020-2021. Phân tích thực trạng chăm sóc và một số yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân.

4.1. Đối Tượng và Phương Pháp Nghiên Cứu Tình Trạng Dinh Dưỡng

Nghiên cứu được thực hiện tại Trung tâm Hồi sức tích cực – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trong năm 2020-2021. Đối tượng nghiên cứu là người bệnh nhiễm khuẩn huyết điều trị tại trung tâm. Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang, thu thập dữ liệu về lâm sàng, cận lâm sàng, tình trạng dinh dưỡng và thực trạng chăm sóc bệnh nhân.

4.2. Các Biến Số Nghiên Cứu Về Dinh Dưỡng và Chăm Sóc Bệnh Nhiễm Khuẩn

Các biến số nghiên cứu bao gồm: đặc điểm chung của người bệnh NKH, đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, tình trạng dinh dưỡng (đánh giá theo BMI và thang điểm NUTRIC), thực trạng chăm sóc bệnh nhân (bao gồm chế độ dinh dưỡng, theo dõi tình trạng nuôi dưỡng, chăm sóc ống nội khí quản/mở khí quản, chăm sóc catheter/dẫn lưu, chăm sóc vết trợt loét da, tư vấn cho bệnh nhân và người nhà). Các biến số liên quan đến tình trạng dinh dưỡng cũng được thu thập để phân tích.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Thực Trạng Dinh Dưỡng Chăm Sóc NKH tại 108

Nghiên cứu thu thập và phân tích dữ liệu về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết, cũng như thực trạng chăm sóc tại Bệnh viện 108. Các kết quả này cho thấy bức tranh toàn cảnh về các vấn đề dinh dưỡng thường gặp ở bệnh nhân NKH và hiệu quả của các biện pháp can thiệp hiện tại.

5.1. Đánh Giá Đặc Điểm Lâm Sàng Cận Lâm Sàng Dinh Dưỡng Bệnh NKH

Kết quả nghiên cứu sẽ trình bày chi tiết về đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết (dấu hiệu sinh tồn, biểu hiện lâm sàng về tình trạng dinh dưỡng), đặc điểm cận lâm sàng (kết quả xét nghiệm sinh hóa máu, điện giải đồ, công thức máu) và tình trạng dinh dưỡng (theo BMI và thang điểm NUTRIC).

5.2. Phân Tích Thực Trạng Chăm Sóc Dinh Dưỡng Các Yếu Tố Liên Quan

Nghiên cứu cũng phân tích thực trạng chăm sóc bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết, bao gồm chế độ dinh dưỡng, theo dõi tình trạng nuôi dưỡng, chăm sóc ống nội khí quản/mở khí quản, chăm sóc catheter/dẫn lưu, chăm sóc vết trợt loét da và tư vấn cho bệnh nhân và người nhà. Các yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng cũng được phân tích để đưa ra các khuyến nghị cải thiện.

VI. Kết Luận Hướng Đi Mới Cho Nghiên Cứu Dinh Dưỡng Nhiễm Khuẩn

Nghiên cứu này đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết tại Bệnh viện 108, cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng và cải thiện các phác đồ điều trị và chăm sóc dinh dưỡng. Kết quả nghiên cứu cũng mở ra các hướng đi mới cho các nghiên cứu tiếp theo về lĩnh vực này.

6.1. Khuyến Nghị Cải Thiện Chăm Sóc Dinh Dưỡng Bệnh Nhiễm Khuẩn Huyết

Dựa trên kết quả nghiên cứu, có thể đưa ra các khuyến nghị cụ thể để cải thiện chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết, như tăng cường đánh giá tình trạng dinh dưỡng, cá nhân hóa chế độ dinh dưỡng, theo dõi sát sao tình trạng nuôi dưỡng và tăng cường tư vấn cho bệnh nhân và người nhà.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Ảnh Hưởng Dinh Dưỡng Nhiễm Khuẩn Huyết

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp dinh dưỡng khác nhau, xác định các yếu tố nguy cơ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết và phát triển các công cụ đánh giá tình trạng dinh dưỡng đơn giản và hiệu quả hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Suy dinh dưỡng là một vấn đề phổ biến ở bệnh nhân nằm viện, với tỷ lệ dao động từ 30% đến 50% tại các nước phát triển như Anh và Mỹ. Tại Việt Nam, theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, có khoảng 60% bệnh nhân nhập viện bị suy dinh dưỡng, trong đó tại Bệnh viện Bạch Mai, tỷ lệ này lên đến 71,9% ở các khoa Tiêu hóa và Nội tiết. Nhiễm khuẩn huyết (NKH) là một bệnh lý nghiêm trọng, gây mất khối lượng cơ và suy giảm chức năng thể chất, làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng và biến chứng. Tình trạng suy dinh dưỡng ở bệnh nhân NKH không chỉ làm tăng tỷ lệ tử vong mà còn kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị.

Nghiên cứu được thực hiện tại Trung tâm Hồi sức tích cực - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trong giai đoạn 2020-2021 nhằm mục tiêu mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tình trạng dinh dưỡng của người bệnh NKH, đồng thời phân tích thực trạng chăm sóc và các yếu tố liên quan đến tình trạng dinh dưỡng. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc, cải thiện kết quả điều trị và giảm thiểu chi phí y tế cho nhóm bệnh nhân nguy cơ cao này. Với cỡ mẫu 126 bệnh nhân, nghiên cứu cung cấp số liệu cụ thể về đặc điểm nhân trắc, các chỉ số sinh hóa, cũng như đánh giá nguy cơ suy dinh dưỡng theo các thang điểm chuẩn như BMI và NUTRIC.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Học thuyết Nightingale: Nhấn mạnh vai trò của môi trường và chăm sóc toàn diện trong phục hồi sức khỏe người bệnh.
• Học thuyết Dorothea Orem: Tập trung vào hỗ trợ và hướng dẫn người bệnh tự chăm sóc dựa trên mức độ phụ thuộc.
• Hệ thống Quy trình điều dưỡng: Bao gồm 5 bước: nhận định, chẩn đoán điều dưỡng, lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá, nhằm cung cấp dịch vụ chăm sóc cá nhân hóa, hiệu quả.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm:

• Tình trạng dinh dưỡng: Đánh giá dựa trên các chỉ số nhân trắc (BMI, MUAC), sinh hóa (Albumin, Protein toàn phần), và thang điểm NUTRIC.
• Nhiễm khuẩn huyết: Được định nghĩa theo tiêu chuẩn SCCM/ESICM 2016, phân loại theo mức độ nặng dựa trên các chỉ số sinh lý và tổn thương cơ quan.
• Chăm sóc dinh dưỡng: Bao gồm nuôi dưỡng qua đường tiêu hóa, tĩnh mạch, và kết hợp, tùy theo tình trạng bệnh nhân.
• Đánh giá nguy cơ suy dinh dưỡng: Sử dụng thang điểm NUTRIC và BMI theo tiêu chuẩn IDI & WPRO.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu mô tả tiến cứu được tiến hành tại Trung tâm Hồi sức tích cực - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 từ tháng 11/2020 đến tháng 9/2021. Cỡ mẫu gồm 126 bệnh nhân NKH được chọn theo phương pháp thuận tiện, đáp ứng các tiêu chuẩn chọn và loại trừ nghiêm ngặt.

Nguồn dữ liệu bao gồm:

• Thông tin lâm sàng, cận lâm sàng thu thập qua hồ sơ bệnh án, xét nghiệm máu, cấy khuẩn.
• Đánh giá tình trạng dinh dưỡng qua BMI, MUAC, chiều dài cẳng chân, thang điểm NUTRIC.
• Theo dõi các hoạt động chăm sóc như chăm sóc thở máy, catheter, sonde dạ dày, vệ sinh răng miệng.
• Phỏng vấn bệnh nhân và người nhà về sự hài lòng và tư vấn dinh dưỡng.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 22.0 với các phương pháp thống kê mô tả, kiểm định t-test, chi bình phương và Fisher-exact, mức ý nghĩa p < 0,05. Thời gian thu thập số liệu được thực hiện tại các thời điểm: ngày nhập viện, ngày thứ 3, ngày thứ 5 và trước khi ra viện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm nhân khẩu học: Nhóm tuổi ≥ 60 chiếm 80,95% với độ tuổi trung bình 58,18 ± 15,22 tuổi; nghề nghiệp đa dạng, trong đó viên chức chiếm 26,98%, hưu trí 29,37%.

2. Tình trạng dinh dưỡng theo BMI: Khoảng 40% bệnh nhân có BMI < 18,5 kg/m², biểu hiện suy dinh dưỡng; trong đó suy dinh dưỡng nặng (BMI ≤ 16) chiếm khoảng 10%. Tỷ lệ này cao hơn so với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, phản ánh mức độ nghiêm trọng của suy dinh dưỡng ở bệnh nhân NKH.

3. Nguy cơ suy dinh dưỡng theo thang điểm NUTRIC: 55% bệnh nhân có điểm NUTRIC ≥ 5, cho thấy nguy cơ suy dinh dưỡng cao và cần can thiệp dinh dưỡng tích cực. Điểm NUTRIC trung bình là 6,2 ± 1,8.

4. Thực trạng chăm sóc dinh dưỡng: 70% bệnh nhân được nuôi dưỡng qua đường tiêu hóa, 25% kết hợp nuôi dưỡng tĩnh mạch, 5% nuôi dưỡng hoàn toàn tĩnh mạch. Tần suất chăm sóc răng miệng và vệ sinh cá nhân đạt ≥ 2 lần/ngày ở 85% bệnh nhân. Tư vấn dinh dưỡng được thực hiện đầy đủ cho 60% bệnh nhân và người nhà.

Thảo luận kết quả

Tỷ lệ suy dinh dưỡng cao ở bệnh nhân NKH tại Trung tâm Hồi sức tích cực Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 phản ánh sự ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh lý và quá trình điều trị đến tình trạng dinh dưỡng. So với các nghiên cứu tại các bệnh viện lớn trong nước như Bạch Mai và Đồng Hới, tỷ lệ suy dinh dưỡng tại đây cao hơn, có thể do nhóm bệnh nhân nghiên cứu chủ yếu là người cao tuổi và bệnh nặng.

Điểm NUTRIC được xác nhận là công cụ đánh giá nguy cơ suy dinh dưỡng hiệu quả, giúp phân loại bệnh nhân cần can thiệp dinh dưỡng tích cực. Việc áp dụng thang điểm này phù hợp với khuyến cáo quốc tế và giúp tối ưu hóa kế hoạch chăm sóc.

Thực trạng chăm sóc dinh dưỡng cho thấy sự ưu tiên sử dụng đường tiêu hóa, phù hợp với nguyên tắc nuôi dưỡng sinh lý, giảm nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, tỷ lệ tư vấn dinh dưỡng còn hạn chế, cần tăng cường để nâng cao nhận thức và tuân thủ điều trị của bệnh nhân và người nhà.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố BMI, biểu đồ tần suất các phương pháp nuôi dưỡng, bảng so sánh điểm NUTRIC với kết quả lâm sàng để minh họa mối liên hệ giữa tình trạng dinh dưỡng và kết quả điều trị.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường sàng lọc và đánh giá dinh dưỡng định kỳ: Áp dụng thang điểm NUTRIC và BMI cho tất cả bệnh nhân NKH ngay khi nhập viện và trong quá trình điều trị để phát hiện sớm nguy cơ suy dinh dưỡng. Thời gian thực hiện: ngay khi nhập viện và mỗi 3 ngày. Chủ thể thực hiện: đội ngũ điều dưỡng và bác sĩ dinh dưỡng.

2. Phát triển chương trình đào tạo chuyên sâu về chăm sóc dinh dưỡng cho nhân viên y tế: Nâng cao kỹ năng đánh giá, tư vấn và thực hiện các biện pháp nuôi dưỡng phù hợp. Thời gian: trong 6 tháng đầu năm. Chủ thể: Ban giám đốc bệnh viện phối hợp khoa Dinh dưỡng.

3. Tăng cường tư vấn dinh dưỡng cho bệnh nhân và người nhà: Cung cấp thông tin rõ ràng về vai trò dinh dưỡng trong phục hồi, hướng dẫn chế độ ăn phù hợp và tuân thủ điều trị. Thời gian: liên tục trong quá trình điều trị. Chủ thể: điều dưỡng và chuyên gia dinh dưỡng.

4. Ưu tiên nuôi dưỡng qua đường tiêu hóa kết hợp với hỗ trợ tĩnh mạch khi cần thiết: Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất, giảm thiểu biến chứng do nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn. Thời gian: áp dụng ngay trong quy trình chăm sóc. Chủ thể: bác sĩ điều trị và điều dưỡng.

5. Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá chất lượng chăm sóc dinh dưỡng: Theo dõi các chỉ số dinh dưỡng, biến chứng và kết quả điều trị để điều chỉnh kịp thời. Thời gian: hàng quý. Chủ thể: Ban quản lý bệnh viện và khoa Hồi sức tích cực.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ và điều dưỡng tại các khoa Hồi sức tích cực: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về tình trạng dinh dưỡng và chăm sóc bệnh nhân NKH, giúp cải thiện quy trình chăm sóc và nâng cao hiệu quả điều trị.

2. Chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng: Tham khảo các phương pháp đánh giá dinh dưỡng và ứng dụng thang điểm NUTRIC trong thực hành, từ đó xây dựng kế hoạch dinh dưỡng phù hợp cho bệnh nhân nặng.

3. Nhà quản lý y tế và lãnh đạo bệnh viện: Cơ sở để xây dựng chính sách, chương trình đào tạo và giám sát chất lượng chăm sóc dinh dưỡng, góp phần giảm chi phí và nâng cao chất lượng dịch vụ.

4. Nghiên cứu sinh và học viên cao học ngành Điều dưỡng, Y học: Tài liệu tham khảo phong phú về phương pháp nghiên cứu, đánh giá tình trạng dinh dưỡng và chăm sóc bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết, hỗ trợ phát triển đề tài nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao suy dinh dưỡng lại phổ biến ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết?
   Suy dinh dưỡng ở bệnh nhân NKH do mất khối lượng cơ nhanh, tăng chuyển hóa và giảm hấp thu dinh dưỡng. Nghiên cứu cho thấy khoảng 40% bệnh nhân NKH có BMI < 18,5, phản ánh tình trạng thiếu năng lượng trường diễn.

2. Thang điểm NUTRIC có vai trò gì trong đánh giá dinh dưỡng?
   NUTRIC giúp định lượng nguy cơ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân nặng, từ đó xác định nhóm bệnh nhân cần can thiệp dinh dưỡng tích cực. Khoảng 55% bệnh nhân trong nghiên cứu có điểm NUTRIC ≥ 5, cho thấy nguy cơ cao.

3. Phương pháp nuôi dưỡng nào được ưu tiên cho bệnh nhân NKH?
   Nuôi dưỡng qua đường tiêu hóa được ưu tiên do sinh lý và giảm biến chứng. Khi không đủ, kết hợp nuôi dưỡng tĩnh mạch được áp dụng. Nghiên cứu ghi nhận 70% bệnh nhân được nuôi dưỡng qua đường tiêu hóa.

4. Làm thế nào để cải thiện hiệu quả chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân?
   Tăng cường sàng lọc, đào tạo nhân viên, tư vấn cho bệnh nhân và người nhà, đồng thời xây dựng hệ thống giám sát chất lượng chăm sóc là các giải pháp thiết thực.

5. Tình trạng dinh dưỡng ảnh hưởng thế nào đến kết quả điều trị?
   Suy dinh dưỡng làm tăng biến chứng, kéo dài thời gian nằm viện và tăng tỷ lệ tử vong. Việc cải thiện dinh dưỡng giúp nâng cao sức đề kháng, giảm biến chứng và rút ngắn thời gian điều trị.

Kết luận

• Tỷ lệ suy dinh dưỡng ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết tại Trung tâm Hồi sức tích cực Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 là khoảng 40% theo BMI, với hơn một nửa có nguy cơ cao theo thang điểm NUTRIC.
• Tình trạng dinh dưỡng có mối liên quan chặt chẽ với đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị của bệnh nhân.
• Thực trạng chăm sóc dinh dưỡng đã được cải thiện nhưng vẫn cần tăng cường tư vấn và áp dụng các biện pháp nuôi dưỡng phù hợp.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc dinh dưỡng, bao gồm sàng lọc định kỳ, đào tạo nhân viên, tư vấn bệnh nhân và giám sát chất lượng.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về chăm sóc dinh dưỡng và quản lý bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và giảm chi phí y tế.

Hành động tiếp theo là triển khai các khuyến nghị trong thực tế lâm sàng và tiếp tục nghiên cứu mở rộng để hoàn thiện quy trình chăm sóc dinh dưỡng cho bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết.