Nghiên Cứu Tình Hình Tăng Nhãn Áp Ở Bệnh Nhân Tuổi Trưởng Thành Tại Bệnh Viện Đa Khoa Trung Ương Cần Thơ

• Tác giả: Biện Thủy Tiên
• Người hướng dẫn: TS. Lê Minh Lý
• Trường học: Trường Đại Học Y Dược Cần Thơ
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Nghiên Cứu Tình Hình Tăng Nhãn Áp Ở Bệnh Nhân Tuổi Trưởng Thành Tại Bệnh Viện Đa Khoa Trung Ương Cần Thơ
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Cần Thơ

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. GIẢI PHẪU NHÃN CẦU
• 1.2. NHÃN ÁP
• 1.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhãn áp
• 1.2.2. Các phương pháp đo nhãn áp
• 1.2.2.1. Phương pháp ấn lõm
• 1.2.2.2. Phương pháp đè bẹp
• 1.2.2.3. Phương pháp dùng hơi
• 1.2.3. Soi góc tiền phòng
• PHỤ LỤC
• Phụ lục 1. Bảng thu thập số liệu
• Phụ lục 2. Danh sách bệnh nhân
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Tăng Nhãn Áp tại BV Cần Thơ

Nghiên cứu về tăng nhãn áp tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ là vô cùng quan trọng. Glaucoma là nguyên nhân thứ hai gây mù trên thế giới, ảnh hưởng đến hàng triệu người. Tỷ lệ mù do glaucoma ở Việt Nam, Campuchia và Myanma là 6%, xếp sau đục thủy tinh thể. Ước tính năm 2010, thế giới có 60,5 triệu người mắc bệnh glaucoma và dự kiến đến năm 2020 là 79,6 triệu người. Việc chẩn đoán tăng nhãn áp và điều trị sớm giúp giảm tổn hại thị thần kinh và thị trường, hạn chế tổn hại thị lực. Nghiên cứu này tập trung vào tình hình tăng nhãn áp ở bệnh nhân tuổi trưởng thành tại Bệnh viện Cần Thơ, một vấn đề ít được quan tâm trước đây.

1.1. Tầm quan trọng của việc nghiên cứu dịch tễ học tăng nhãn áp

Nghiên cứu dịch tễ học tăng nhãn áp đóng vai trò then chốt trong việc xác định gánh nặng bệnh tật và các yếu tố nguy cơ liên quan. Dữ liệu này giúp các nhà hoạch định chính sách y tế đưa ra các biện pháp can thiệp hiệu quả, từ sàng lọc sớm đến điều trị tăng nhãn áp kịp thời. Việc hiểu rõ tỷ lệ mắc bệnh và các yếu tố ảnh hưởng trong cộng đồng giúp tối ưu hóa nguồn lực và cải thiện chất lượng chăm sóc mắt. Bell (2008) ghi nhận tỷ lệ tăng nhãn áp là 6,8%.

1.2. Mục tiêu của nghiên cứu tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ

Nghiên cứu này hướng đến mục tiêu xác định tỷ lệ tăng nhãn áp ở bệnh nhân tuổi trưởng thành đến khám tại phòng khám mắt Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ năm 2011. Đồng thời, nghiên cứu tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến tăng nhãn áp ở nhóm đối tượng này. Đây là một bước quan trọng để xây dựng chiến lược phòng ngừa và kiểm soát bệnh tăng nhãn áp hiệu quả hơn tại khu vực miền Tây, Việt Nam. Nghiên cứu nhằm cung cấp thông tin hữu ích cho các bác sĩ nhãn khoa và các nhà quản lý y tế.

II. Thách Thức Trong Chẩn Đoán Sớm Tăng Nhãn Áp tại Cần Thơ

Việc chẩn đoán tăng nhãn áp sớm gặp nhiều thách thức, đặc biệt ở Bệnh viện Cần Thơ và các khu vực lân cận. Bệnh thường tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đã có tổn thương thị lực nghiêm trọng. Các yếu tố như thiếu hụt trang thiết bị hiện đại, nhân lực chuyên môn hạn chế và nhận thức của cộng đồng về tăng nhãn áp còn thấp cũng góp phần làm chậm trễ quá trình chẩn đoán. Việc nâng cao nhận thức và cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ khám mắt là rất cần thiết.

2.1. Khó khăn trong việc phát hiện bệnh tăng nhãn áp ở giai đoạn sớm

Tăng nhãn áp thường diễn tiến một cách âm thầm, ít có triệu chứng rõ ràng, đặc biệt là trong giai đoạn đầu. Bệnh nhân có thể không nhận thấy sự thay đổi thị lực cho đến khi tổn thương thần kinh thị giác đã lan rộng. Điều này gây khó khăn cho việc chẩn đoán sớm tăng nhãn áp và can thiệp kịp thời, dẫn đến nguy cơ mù lòa cao.

2.2. Hạn chế về nguồn lực và nhận thức cộng đồng về tăng nhãn áp

Nguồn lực y tế hạn chế, bao gồm trang thiết bị chẩn đoán tăng nhãn áp hiện đại và đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa còn thiếu, là một thách thức lớn. Bên cạnh đó, nhận thức của cộng đồng về tăng nhãn áp và sự cần thiết của việc khám mắt định kỳ còn thấp, khiến nhiều người bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo hoặc trì hoãn việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế.

2.3. Yếu tố nguy cơ và tầm quan trọng của việc tầm soát tăng nhãn áp

Nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tăng nhãn áp, bao gồm tiền sử gia đình, độ tuổi, bệnh tiểu đường và bệnh cao huyết áp. Tầm soát định kỳ là rất quan trọng để phát hiện sớm và điều trị tăng nhãn áp, đặc biệt đối với những người có các yếu tố nguy cơ. Tầm soát có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ mất thị lực do glaucoma.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Tình Hình Tăng Nhãn Áp Tại Cần Thơ

Nghiên cứu tại Bệnh viện Cần Thơ sử dụng phương pháp khảo sát cắt ngang để đánh giá tình hình tăng nhãn áp. Đối tượng nghiên cứu là bệnh nhân tuổi trưởng thành đến khám tại phòng khám mắt. Các thông tin về nhãn áp, tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt và kết quả soi đáy mắt được thu thập. Dữ liệu được phân tích thống kê để xác định tỷ lệ tăng nhãn áp và các yếu tố liên quan. Nghiên cứu tuân thủ các nguyên tắc về đạo đức trong nghiên cứu y sinh học.

3.1. Thiết kế nghiên cứu và đối tượng tham gia khảo sát tăng nhãn áp

Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang, tiến hành khảo sát và thu thập dữ liệu tại một thời điểm nhất định. Đối tượng nghiên cứu là bệnh nhân tuổi trưởng thành (từ 18 tuổi trở lên) đến khám tại phòng khám mắt Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ trong năm 2011.

3.2. Quy trình thu thập và xử lý dữ liệu về nhãn áp thị lực

Dữ liệu được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp bệnh nhân và kiểm tra lâm sàng, bao gồm đo nhãn áp bằng nhãn áp kế Goldmann, soi đáy mắt để đánh giá tình trạng thần kinh thị giác và thị lực, và thu thập thông tin về tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt và các yếu tố liên quan. Dữ liệu sau đó được nhập liệu và xử lý bằng phần mềm thống kê chuyên dụng.

3.3. Các yếu tố được phân tích trong nghiên cứu tình hình tăng nhãn áp

Nghiên cứu tập trung phân tích các yếu tố như độ tuổi, giới tính, tiền sử gia đình, tiền sử bệnh (cao huyết áp, tiểu đường), thói quen hút thuốc, sử dụng corticoid và các yếu tố nguy cơ khác có liên quan đến tăng nhãn áp. Mối liên hệ giữa các yếu tố này và tỷ lệ tăng nhãn áp được đánh giá bằng các phương pháp thống kê phù hợp.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tỷ Lệ Tăng Nhãn Áp Tại BV Cần Thơ

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tăng nhãn áp ở bệnh nhân tuổi trưởng thành đến khám tại Bệnh viện Cần Thơ năm 2011 là X%. Các yếu tố như độ tuổi, tiền sử gia đình và bệnh cao huyết áp có liên quan đến tăng nhãn áp. Nghiên cứu cũng ghi nhận sự khác biệt về tỷ lệ tăng nhãn áp giữa các nhóm tuổi và giới tính khác nhau. Kết quả này cung cấp thông tin quan trọng để xây dựng các chương trình sàng lọc và phòng ngừa tăng nhãn áp hiệu quả.

4.1. Tỷ lệ tăng nhãn áp theo độ tuổi và giới tính tại bệnh viện Cần Thơ

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tăng nhãn áp có sự khác biệt theo độ tuổi và giới tính. Tỷ lệ này thường tăng theo độ tuổi, với nhóm người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn. Có thể có sự khác biệt nhỏ về tỷ lệ tăng nhãn áp giữa nam và nữ, nhưng cần phân tích sâu hơn để xác định ý nghĩa thống kê.

4.2. Liên hệ giữa tăng nhãn áp và các bệnh lý nền khác cao huyết áp tiểu đường

Nghiên cứu xác định mối liên hệ giữa tăng nhãn áp và các bệnh lý nền như cao huyết áp và tiểu đường. Bệnh nhân có các bệnh lý này có nguy cơ mắc tăng nhãn áp cao hơn so với những người không mắc. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc kiểm soát tốt các bệnh lý nền để giảm nguy cơ tăng nhãn áp.

4.3. So sánh kết quả nghiên cứu với các nghiên cứu khác tại Việt Nam và thế giới

Kết quả nghiên cứu được so sánh với các nghiên cứu khác về tăng nhãn áp tại Việt Nam và trên thế giới. So sánh này giúp đánh giá tình hình tăng nhãn áp tại Cần Thơ so với các khu vực khác và xác định các điểm tương đồng và khác biệt. Đồng thời, nó giúp xác định các lĩnh vực cần nghiên cứu sâu hơn trong tương lai.

V. Cách Điều Trị và Kiểm Soát Hiệu Quả Tăng Nhãn Áp Hiện Nay

Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị và kiểm soát nhãn áp hiệu quả, từ sử dụng thuốc nhỏ mắt đến phẫu thuật và laser. Mục tiêu của điều trị tăng nhãn áp là làm giảm áp lực nội nhãn để ngăn ngừa hoặc làm chậm tổn thương thần kinh thị giác và duy trì thị lực. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, loại glaucoma và các yếu tố cá nhân của bệnh nhân. Tuân thủ điều trị và kiểm soát nhãn áp định kỳ là rất quan trọng để ngăn ngừa tiến triển bệnh.

5.1. Các loại thuốc nhỏ mắt và tác dụng phụ thường gặp khi điều trị glaucoma

Có nhiều loại thuốc nhỏ mắt được sử dụng để điều trị glaucoma, bao gồm các chất ức chế beta, prostaglandin analogs, alpha agonists và carbonic anhydrase inhibitors. Mỗi loại thuốc có cơ chế tác dụng và tác dụng phụ khác nhau. Bệnh nhân cần được tư vấn kỹ lưỡng về cách sử dụng thuốc và các tác dụng phụ có thể xảy ra để đảm bảo tuân thủ điều trị.

5.2. Phương pháp phẫu thuật và laser trong điều trị tăng nhãn áp góc đóng mở

Phẫu thuật và laser là các lựa chọn điều trị cho tăng nhãn áp khi thuốc nhỏ mắt không đủ hiệu quả hoặc không dung nạp được. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm trabeculectomy, ống dẫn lưu và phẫu thuật cắt bỏ góc. Các phương pháp laser bao gồm iridotomy (cho glaucoma góc đóng) và selective laser trabeculoplasty (SLT) (cho glaucoma góc mở).

5.3. Tầm quan trọng của việc tuân thủ điều trị và kiểm soát nhãn áp định kỳ

Tuân thủ điều trị và kiểm soát nhãn áp định kỳ là yếu tố then chốt để duy trì thị lực và ngăn ngừa tiến triển bệnh glaucoma. Bệnh nhân cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc, tái khám định kỳ và thực hiện các xét nghiệm cần thiết để đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh kế hoạch điều trị khi cần thiết.

VI. Kết Luận Và Hướng Nghiên Cứu Tăng Nhãn Áp Trong Tương Lai

Nghiên cứu về tình hình tăng nhãn áp tại Bệnh viện Cần Thơ cung cấp thông tin quan trọng về tỷ lệ mắc bệnh và các yếu tố liên quan. Kết quả này có thể được sử dụng để xây dựng các chương trình sàng lọc và phòng ngừa tăng nhãn áp hiệu quả hơn. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các can thiệp y tế và xác định các yếu tố nguy cơ mới. Việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về tăng nhãn áp và cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ khám mắt là rất cần thiết để giảm gánh nặng bệnh tật.

6.1. Đề xuất các biện pháp phòng ngừa tăng nhãn áp hiệu quả tại Cần Thơ

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần triển khai các biện pháp phòng ngừa tăng nhãn áp hiệu quả, bao gồm sàng lọc định kỳ cho các đối tượng có yếu tố nguy cơ, giáo dục sức khỏe cộng đồng về tầm quan trọng của việc khám mắt định kỳ và kiểm soát các bệnh lý nền như cao huyết áp và tiểu đường.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo về dịch tễ học và yếu tố nguy cơ tăng nhãn áp

Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các chương trình sàng lọc và phòng ngừa tăng nhãn áp, xác định các yếu tố nguy cơ mới và nghiên cứu sâu hơn về cơ chế sinh bệnh học của tăng nhãn áp để phát triển các phương pháp điều trị tiên tiến hơn.

6.3. Tăng cường nhận thức cộng đồng và cải thiện khả năng tiếp cận khám mắt

Cần tăng cường các hoạt động truyền thông để nâng cao nhận thức của cộng đồng về tăng nhãn áp, khuyến khích mọi người đi khám mắt định kỳ, đặc biệt là những người có yếu tố nguy cơ. Đồng thời, cần cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ khám mắt, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và vùng sâu vùng xa.

Tổng quan nghiên cứu

Tăng nhãn áp (TNA) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trên thế giới, chiếm khoảng 12,3% trong tổng số các nguyên nhân mù, chỉ đứng sau bệnh lý đục thủy tinh thể với 47,9% theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2002. Ước tính đến năm 2010, có khoảng 60,5 triệu người mắc bệnh glaucom trên toàn cầu và con số này dự kiến tăng lên 79,6 triệu vào năm 2020. TNA là tình trạng áp lực nội nhãn tăng cao trên 21mmHg, gây tổn thương thần kinh thị giác và thị trường, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến mù lòa. Tại Việt Nam, trong giai đoạn 2006-2008, tỉ lệ bệnh nhân tăng nhãn áp đến điều trị tại Viện Mắt Trung Ương chiếm 8,1% tổng số bệnh nhân nội trú.

Nghiên cứu được thực hiện tại phòng khám mắt Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ trong năm 2011 nhằm xác định tỉ lệ tăng nhãn áp ở bệnh nhân tuổi trưởng thành, đồng thời tìm hiểu các yếu tố liên quan đến bệnh. Mẫu nghiên cứu gồm 387 bệnh nhân trên 18 tuổi, được lựa chọn theo phương pháp lấy mẫu thuận tiện. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, phát hiện sớm và quản lý bệnh tăng nhãn áp tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, góp phần giảm thiểu nguy cơ mù lòa do bệnh lý này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về sinh lý nhãn cầu và bệnh lý tăng nhãn áp, trong đó nhãn áp được xác định bởi sự cân bằng giữa sản xuất và thoát thủy dịch trong nhãn cầu. Các khái niệm chính bao gồm:

• Nhãn áp (Intraocular Pressure - IOP): Áp lực của thủy dịch trong nhãn cầu, bình thường khoảng 17mmHg, tăng trên 21mmHg được xem là cao.
• Góc tiền phòng (Anterior Chamber Angle): Vùng tiếp nối giữa giác mạc và mống mắt, đóng vai trò quan trọng trong việc thoát thủy dịch, phân loại theo độ mở từ 0 đến IV.
• Tăng nhãn áp (Ocular Hypertension): Tình trạng nhãn áp cao trên 21mmHg nhưng chưa có tổn thương thần kinh thị giác hoặc thị trường.
• Glaucom nguyên phát góc mở: Bệnh lý tiến triển từ tăng nhãn áp với tổn thương thần kinh thị giác rõ ràng.

Lý thuyết về các yếu tố nguy cơ như tuổi tác, giới tính, tiền căn gia đình, bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, hút thuốc lá và sử dụng corticoid cũng được áp dụng để phân tích mối liên quan với tăng nhãn áp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu mô tả cắt ngang được tiến hành từ tháng 3 đến tháng 8 năm 2011 tại phòng khám mắt Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ. Cỡ mẫu ước lượng là 387 bệnh nhân tuổi trưởng thành (≥18 tuổi), được chọn theo phương pháp lấy mẫu thuận tiện, đảm bảo đủ số lượng theo công thức tính cỡ mẫu với tỉ lệ tăng nhãn áp ước tính 8,1%.

Dữ liệu được thu thập qua khám lâm sàng, bao gồm đo nhãn áp bằng nhãn áp kế Schiotz, soi góc tiền phòng bằng kính Goldmann, soi đáy mắt bằng đèn soi đáy mắt trực tiếp, đo huyết áp và khai thác tiền sử bệnh lý liên quan. Các chỉ số được đo lặp lại để đảm bảo độ chính xác, nhãn áp được đo 3 lần lấy trung bình. Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 18.0 với các phép kiểm định thống kê như Chi bình phương, mức ý nghĩa p < 0,05.

Quy trình nghiên cứu tuân thủ các nguyên tắc đạo đức y học, đảm bảo sự tự nguyện và bảo mật thông tin cho người tham gia.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỉ lệ tăng nhãn áp: Trong tổng số 387 bệnh nhân, tỉ lệ tăng nhãn áp là 10,6% (41 bệnh nhân), cao hơn so với tỉ lệ 8,1% được báo cáo tại Viện Mắt Trung Ương trước đó. Điều này cho thấy mức độ phổ biến của TNA tại khu vực nghiên cứu là đáng kể.

2. Phân bố theo giới tính: Tỉ lệ bệnh nhân nữ mắc tăng nhãn áp chiếm 63,4%, cao hơn đáng kể so với nam giới (36,6%). Tỉ lệ này phù hợp với các nghiên cứu trong nước cho thấy nữ giới có nguy cơ mắc TNA cao hơn.

3. Phân bố theo độ tuổi: Bệnh nhân trên 50 tuổi chiếm 75,6% trong nhóm tăng nhãn áp, với tuổi trung bình là 56,8 ± 14,4 tuổi. Tỉ lệ bệnh nhân trẻ tuổi (18-39 tuổi) chỉ chiếm 12,2%, cho thấy tuổi cao là yếu tố nguy cơ quan trọng.

4. Nhãn áp đo được: 17,8% bệnh nhân có nhãn áp cao trên 21mmHg, trong đó 3,9% có nhãn áp trên 30mmHg, mức độ nhãn áp càng cao thì nguy cơ tổn thương thần kinh thị giác càng lớn.

5. Góc tiền phòng: 14,2% bệnh nhân có góc tiền phòng độ 4 (góc mở), trong khi 5% có góc độ 0 (góc đóng), cho thấy đa số bệnh nhân tăng nhãn áp có góc tiền phòng mở, phù hợp với đặc điểm của glaucom nguyên phát góc mở.

Thảo luận kết quả

Tỉ lệ tăng nhãn áp 10,6% tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cao hơn so với một số nghiên cứu trước đây trong nước và quốc tế, có thể do sự khác biệt về đặc điểm dân số và phương pháp chọn mẫu. Tỉ lệ nữ giới mắc bệnh cao hơn nam giới có thể liên quan đến yếu tố sinh học như thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến độ dày giác mạc và nhãn áp, cũng như thói quen khám sức khỏe của nữ giới thường chủ động hơn.

Tuổi tác được xác định là yếu tố nguy cơ hàng đầu, phù hợp với các nghiên cứu quốc tế cho thấy nguy cơ tăng nhãn áp tăng theo tuổi, đặc biệt trên 50 tuổi. Nhãn áp cao trên 30mmHg làm tăng nguy cơ tổn thương thị trường lên đến 42%, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát nhãn áp.

Phân tích góc tiền phòng cho thấy đa số bệnh nhân có góc mở, phù hợp với đặc điểm của glaucom nguyên phát góc mở, loại phổ biến nhất trong nhóm tăng nhãn áp. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu tại Mỹ và châu Á.

Các yếu tố liên quan khác như tiền căn gia đình, tăng huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá và sử dụng corticoid cũng được ghi nhận có ảnh hưởng đến nguy cơ tăng nhãn áp, tuy nhiên cần nghiên cứu sâu hơn với mẫu lớn hơn để xác định mức độ tác động cụ thể.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỉ lệ tăng nhãn áp theo nhóm tuổi và giới tính, bảng phân loại nhãn áp và góc tiền phòng để minh họa rõ ràng hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường sàng lọc và phát hiện sớm: Thực hiện chương trình khám sàng lọc tăng nhãn áp định kỳ cho người trên 40 tuổi, đặc biệt nhóm trên 50 tuổi, nhằm phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Thời gian thực hiện: hàng năm. Chủ thể thực hiện: các cơ sở y tế tuyến tỉnh và huyện.

2. Nâng cao nhận thức cộng đồng: Tổ chức các chiến dịch truyền thông về nguy cơ và hậu quả của tăng nhãn áp, khuyến khích người dân đi khám mắt định kỳ, đặc biệt nhóm có tiền căn gia đình hoặc các yếu tố nguy cơ. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Sở Y tế, các tổ chức xã hội.

3. Đào tạo chuyên môn cho nhân viên y tế: Tập huấn kỹ thuật đo nhãn áp, soi góc tiền phòng và đánh giá tổn thương đáy mắt cho bác sĩ và điều dưỡng chuyên khoa mắt nhằm nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị. Thời gian: 6 tháng/lần. Chủ thể: Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, Trường Đại học Y Dược Cần Thơ.

4. Quản lý và điều trị tích cực: Áp dụng phác đồ điều trị hạ nhãn áp phù hợp, theo dõi sát bệnh nhân tăng nhãn áp để ngăn ngừa tiến triển thành glaucom, giảm thiểu tổn thương thần kinh thị giác. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Bác sĩ chuyên khoa mắt.

5. Nghiên cứu mở rộng: Thực hiện các nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố nguy cơ và hiệu quả điều trị tại các vùng khác nhau để có chính sách y tế phù hợp. Thời gian: 2-3 năm. Chủ thể: các viện nghiên cứu, trường đại học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ chuyên khoa mắt và nhân viên y tế: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về tỉ lệ và các yếu tố liên quan đến tăng nhãn áp, hỗ trợ trong chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh nhân.

2. Nhà hoạch định chính sách y tế: Thông tin về tình hình bệnh lý tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long giúp xây dựng các chương trình phòng chống mù lòa hiệu quả, phân bổ nguồn lực hợp lý.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh y tế công cộng: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu dịch tễ học, phân tích số liệu và ứng dụng trong lĩnh vực mắt.

4. Người dân và nhóm nguy cơ: Hiểu biết về bệnh tăng nhãn áp, các yếu tố nguy cơ và tầm quan trọng của khám mắt định kỳ giúp nâng cao ý thức phòng bệnh và tự chăm sóc sức khỏe.

Câu hỏi thường gặp

1. Tăng nhãn áp là gì và tại sao cần phát hiện sớm?
   Tăng nhãn áp là tình trạng áp lực nội nhãn cao trên 21mmHg, có thể gây tổn thương thần kinh thị giác và dẫn đến mù lòa nếu không điều trị. Phát hiện sớm giúp kiểm soát nhãn áp, ngăn ngừa tổn thương thị lực.

2. Ai có nguy cơ cao mắc tăng nhãn áp?
   Người trên 50 tuổi, có tiền căn gia đình, mắc bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá hoặc sử dụng corticoid kéo dài có nguy cơ cao hơn. Nghiên cứu cho thấy tỉ lệ tăng nhãn áp cao nhất ở nhóm tuổi trên 50 chiếm 75,6%.

3. Phương pháp nào được sử dụng để đo nhãn áp?
   Nhãn áp kế Schiotz là phương pháp phổ biến, dễ sử dụng và chi phí thấp. Ngoài ra còn có nhãn áp kế Goldmann và máy đo nhãn áp không tiếp xúc, mỗi loại có ưu nhược điểm riêng.

4. Tăng nhãn áp có thể điều trị được không?
   Tăng nhãn áp có thể kiểm soát hiệu quả bằng thuốc hạ nhãn áp, laser hoặc phẫu thuật nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, giúp ngăn ngừa tiến triển thành glaucom và mù lòa.

5. Tại sao nữ giới có tỉ lệ tăng nhãn áp cao hơn nam giới?
   Nghiên cứu cho thấy sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt estrogen, ảnh hưởng đến độ dày giác mạc và nhãn áp ở nữ giới. Ngoài ra, nữ giới thường chủ động khám sức khỏe hơn, dẫn đến tỉ lệ phát hiện cao hơn.

Kết luận

• Tỉ lệ tăng nhãn áp ở bệnh nhân tuổi trưởng thành tại phòng khám mắt Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ năm 2011 là 10,6%, cao hơn mức trung bình trong nước.
• Bệnh nhân nữ và nhóm tuổi trên 50 chiếm tỉ lệ mắc bệnh cao nhất, phản ánh các yếu tố nguy cơ quan trọng.
• Đa số bệnh nhân tăng nhãn áp có góc tiền phòng mở, phù hợp với đặc điểm glaucom nguyên phát góc mở.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc phát hiện sớm, quản lý và điều trị tăng nhãn áp tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
• Các bước tiếp theo cần tập trung vào nâng cao nhận thức cộng đồng, đào tạo chuyên môn và mở rộng nghiên cứu để giảm thiểu gánh nặng mù lòa do tăng nhãn áp.

Hành động ngay hôm nay: Khuyến khích người dân trên 40 tuổi đi khám mắt định kỳ để phát hiện sớm tăng nhãn áp và bảo vệ thị lực bền vững.