Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam Nghiên Cứu Thành Phần Nhện Bắt Mồi Ăn Nhện Đỏ Hại Đậu Tại Hà Nội

• Tác giả: Triệu Đức Thuận
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Đức Tùng
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật
• Đề tài: Điều Tra Thành Phần Nhện Bắt Mồi Ăn Nhện Đỏ Hại Đậu Tại Hà Nội
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỤC LỤC
• 1.1. Lời cam đoan
• 1.2. Mục lục
• 1.3. Danh mục chữ viết tắt
• 1.4. Danh mục bảng
• 1.5. Danh mục hình
• 1.6. Trích yếu luận văn
• 1.7. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.8. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.9. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.9.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.9.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.10. Những đóng góp mới, ý nghĩa của đề tài
• 1.10.1. Những đóng góp mới của đề tài
• 1.10.2. Ý nghĩa khoa học
• 1.10.3. Ý nghĩa thực tiễn
• 1.11. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước và ngoài nước
• 1.11.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước
• 1.11.1.1. Những nghiên cứu thành phần nhện nhỏ hại cây trồng trên thế giới
• 1.11.1.2. Những nghiên cứu thành phần nhện bắt mồi trên thế giới
• 1.11.1.3. Những nghiên cứu về nhện đỏ hai chấm Tetranychus urticae Koch
• 1.11.1.4. Những nghiên cứu về nhện bắt mồi thuộc họ Phytoseiidae
• 1.11.1.4.1. Nhện bắt mồi Neoseiulus longispinosus Evans
• 1.11.1.4.2. Những nghiên cứu về loài Neoseiulus californicus
• 1.11.1.4.3. Những nghiên cứu về loài Amblyseius largoensis
• 1.11.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.11.2.1. Những nghiên cứu về thành phần nhện hại trong nước
• 1.11.2.2. Những nghiên cứu về thành phần nhện bắt mồi
• 1.11.2.3. Những nghiên cứu về nhện hại cây trồng và nhện đỏ hai chấm Tetranychus urticae Koch
• 1.11.2.4. Những nghiên cứu về loài Neoseiulus longispinosus, Neoseiulus californicus và Amblyseius largoensis
• 1.12. Nội dung và phương pháp nghiên cứu
• 1.12.1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu
• 1.12.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 1.12.3. Nội dung nghiên cứu
• 1.12.4. Phương pháp nghiên cứu
• 1.12.4.1. Phương pháp điều tra thành phần và diễn biến mật độ nhện nhỏ hại trên đậu cove
• 1.12.4.2. Phương pháp nuôi nguồn nhện vật mồi
• 1.12.4.3. Phương pháp nuôi nguồn nhện bắt mồi
• 1.12.4.4. Phương pháp nghiên cứu đặc điểm sinh học NBM
• 1.12.4.5. Phương pháp đo kích thước nhện bắt mồi
• 1.12.4.6. Phương pháp đánh giá sức ăn của NBM
• 1.12.4.7. Phương pháp xử lí và tính toán số liệu
• 1.13. Xử lý số liệu
• 1.14. Kết quả và thảo luận
• 1.14.1. Điều tra thành phần, diễn biến nhện hại và nhện bắt mồi trên đậu rau tại Văn Đức - Gia Lâm và Văn Giang- Hưng Yên
• 1.14.2. Điều tra thành phần nhện hại và nhện bắt mồi trên đậu cove và đậu đũa tại Văn Đức - Gia Lâm
• 1.14.3. Điều tra thành phần nhện hại và nhện bắt mồi trên đậu cove được canh tác bằng hai phương pháp khác nhau tại xã Thắng Lợi, huyện Văn Giang, Tỉnh Hưng Yên
• 1.14.4. Đặc điểm sinh học của nhện bắt mồi khi nuôi trên vật mồi là nhện đỏ 2 chấm T
• 1.14.5. Hình thái và kích thước các pha phát dục NBM ở thế hệ thứ 2 khi nuôi trên nhện đỏ hai chấm T
• 1.14.6. Thời gian phát dục nhện bắt mồi nuôi trên nhện đỏ 2 chấm T
• 1.14.7. Đánh giá sức ăn của nhện bắt mồi trên vật mồi nhện đỏ 2 chấm T
• 1.15. Kết luận và đề nghị
• Tài liệu tham khảo

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Nhện Bắt Mồi Ăn Nhện Đỏ Tại Hà Nội

Nghiên cứu về nhện bắt mồi và vai trò của chúng trong việc kiểm soát nhện đỏ hại đậu tại Hà Nội là một lĩnh vực quan trọng trong nông nghiệp bền vững. Nhện đỏ hại đậu gây thiệt hại đáng kể cho năng suất và chất lượng cây trồng. Việc tìm hiểu về thành phần nhện có khả năng ăn nhện đỏ một cách tự nhiên là một hướng đi đầy hứa hẹn. Nghiên cứu này tập trung vào việc điều tra thành phần loài nhện có ích, đặc biệt là các loài nhện bắt mồi tự nhiên có khả năng kiểm soát quần thể nhện đỏ trên cây đậu tương và đậu nành tại khu vực Hà Nội. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc phát triển các biện pháp phòng trừ nhện đỏ hiệu quả và thân thiện với môi trường, giảm sự phụ thuộc vào thuốc trừ sâu hóa học. Nghiên cứu này cũng góp phần vào việc bảo tồn đa dạng sinh học nhện trong hệ sinh thái nông nghiệp.

1.1. Tầm quan trọng của nhện bắt mồi trong nông nghiệp

Nhện bắt mồi đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các loài gây hại trong nông nghiệp, đặc biệt là nhện đỏ hại đậu. Chúng là thiên địch của nhện đỏ, giúp duy trì sự cân bằng sinh thái trong ruộng đậu. Việc sử dụng nhện bắt mồi tự nhiên là một biện pháp phòng trừ nhện đỏ sinh học hiệu quả, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người. Nghiên cứu về sinh thái học nhện giúp hiểu rõ hơn về vai trò của chúng trong hệ sinh thái nông nghiệp.

1.2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu về nhện bắt mồi

Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định thành phần nhện bắt mồi có khả năng ăn nhện đỏ trên cây đậu tại Hà Nội. Phạm vi nghiên cứu bao gồm việc điều tra các ruộng đậu tương và đậu nành khác nhau, thu thập và phân loại thành phần loài nhện. Nghiên cứu cũng đánh giá hiệu quả của nhện bắt mồi trong việc kiểm soát quần thể nhện đỏ và ảnh hưởng của các yếu tố môi trường đến sự phát triển của chúng. Mục tiêu cuối cùng là tìm ra các loài nhện bắt mồi tiềm năng để ứng dụng trong các chương trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM).

II. Thách Thức Từ Nhện Đỏ Hại Đậu và Giải Pháp Sinh Học

Nhện đỏ hại đậu là một trong những loài gây hại quan trọng trên cây đậu, gây ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Việc sử dụng thuốc trừ sâu hóa học để phòng trừ nhện đỏ có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người, cũng như dẫn đến tình trạng kháng thuốc của nhện đỏ. Do đó, việc tìm kiếm các giải pháp sinh học, đặc biệt là sử dụng nhện bắt mồi, là một hướng đi bền vững và hiệu quả. Nghiên cứu này nhằm đánh giá tiềm năng của các loài nhện bắt mồi tự nhiên trong việc kiểm soát nhện đỏ trên cây đậu tại Hà Nội, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý dịch hại thân thiện với môi trường.

2.1. Tác hại của nhện đỏ đến năng suất và chất lượng đậu

Nhện đỏ gây hại bằng cách chích hút dịch cây, làm giảm khả năng quang hợp và sinh trưởng của cây đậu. Lá bị hại có thể bị vàng úa, rụng sớm, ảnh hưởng đến quá trình ra hoa và đậu quả. Mật độ nhện đỏ cao có thể gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng đậu, làm giảm giá trị kinh tế của sản phẩm. Việc phòng trừ nhện đỏ kịp thời và hiệu quả là rất quan trọng để bảo vệ mùa màng.

2.2. Hạn chế của thuốc trừ sâu hóa học và sự cần thiết của giải pháp sinh học

Việc sử dụng thuốc trừ sâu hóa học để phòng trừ nhện đỏ có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực, bao gồm ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và gây ra tình trạng kháng thuốc của nhện đỏ. Các giải pháp sinh học, như sử dụng nhện bắt mồi, là một lựa chọn thay thế an toàn và bền vững hơn. Nhện bắt mồi là thiên địch của nhện đỏ, giúp kiểm soát quần thể nhện đỏ một cách tự nhiên, giảm sự phụ thuộc vào thuốc trừ sâu hóa học.

2.3. Vai trò của biện pháp sinh học trong phòng trừ nhện đỏ

Biện pháp sinh học, đặc biệt là sử dụng nhện bắt mồi, đóng vai trò quan trọng trong việc phòng trừ nhện đỏ một cách bền vững. Nhện bắt mồi có khả năng tìm kiếm và tiêu diệt nhện đỏ một cách hiệu quả, giúp duy trì sự cân bằng sinh thái trong ruộng đậu. Việc nghiên cứu và ứng dụng các loài nhện bắt mồi tự nhiên là một hướng đi đầy tiềm năng trong việc quản lý dịch hại trên cây đậu.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Thành Phần Nhện Bắt Mồi Tại Hà Nội

Nghiên cứu này sử dụng các phương pháp điều tra và phân tích thành phần nhện hiện đại để xác định các loài nhện bắt mồi có mặt trên cây đậu tại Hà Nội. Các phương pháp bao gồm thu thập mẫu nhện, phân loại và định danh loài, đánh giá mật độ và phân bố của nhện bắt mồi và nhện đỏ, cũng như nghiên cứu đặc điểm sinh học và sinh thái của các loài nhện bắt mồi quan trọng. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin chi tiết về đa dạng sinh học nhện và vai trò của chúng trong việc kiểm soát nhện đỏ trên cây đậu.

3.1. Quy trình thu thập và phân loại mẫu nhện trên cây đậu

Mẫu nhện được thu thập từ các ruộng đậu tương và đậu nành khác nhau tại Hà Nội bằng các phương pháp như rung cây, sử dụng bàn chải và hút chân không. Mẫu nhện được bảo quản trong cồn 70% và sau đó được phân loại và định danh loài dưới kính hiển vi. Các tiêu bản nhện được lưu giữ để tham khảo và so sánh.

3.2. Đánh giá mật độ và phân bố của nhện bắt mồi và nhện đỏ

Mật độ và phân bố của nhện bắt mồi và nhện đỏ được đánh giá bằng cách đếm số lượng nhện trên một số lượng lá nhất định. Các chỉ số thống kê được sử dụng để phân tích sự phân bố của nhện và mối tương quan giữa mật độ nhện bắt mồi và nhện đỏ. Bản đồ phân bố nhện được xây dựng để thể hiện sự phân bố không gian của các loài nhện khác nhau.

3.3. Nghiên cứu đặc điểm sinh học và sinh thái của nhện bắt mồi

Đặc điểm sinh học và sinh thái của các loài nhện bắt mồi quan trọng được nghiên cứu trong điều kiện phòng thí nghiệm. Các chỉ tiêu như thời gian phát triển, tỷ lệ sống sót, khả năng sinh sản và sức ăn mồi được đánh giá. Các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng cũng được kiểm soát để đánh giá ảnh hưởng của chúng đến sự phát triển của nhện bắt mồi.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thành Phần Nhện Bắt Mồi Tại Hà Nội

Kết quả nghiên cứu cho thấy sự đa dạng về thành phần nhện bắt mồi trên cây đậu tại Hà Nội. Các loài nhện bắt mồi phổ biến bao gồm Neoseiulus longispinosus, Amblyseius largoensis và Neoseiulus californicus. Mật độ của các loài nhện bắt mồi này có sự biến động theo thời gian và địa điểm, phụ thuộc vào mật độ nhện đỏ và các yếu tố môi trường. Nghiên cứu cũng đánh giá hiệu quả của nhện bắt mồi trong việc kiểm soát nhện đỏ và tiềm năng ứng dụng của chúng trong các chương trình quản lý dịch hại tổng hợp (IPM).

4.1. Xác định các loài nhện bắt mồi phổ biến trên cây đậu

Nghiên cứu đã xác định được một số loài nhện bắt mồi phổ biến trên cây đậu tại Hà Nội, bao gồm Neoseiulus longispinosus, Amblyseius largoensis và Neoseiulus californicus. Các loài này được tìm thấy trên nhiều ruộng đậu khác nhau và có khả năng ăn nhện đỏ một cách hiệu quả.

4.2. Đánh giá sự biến động mật độ nhện bắt mồi theo thời gian và địa điểm

Mật độ của các loài nhện bắt mồi có sự biến động theo thời gian và địa điểm, phụ thuộc vào mật độ nhện đỏ và các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng. Mật độ nhện bắt mồi thường tăng lên khi mật độ nhện đỏ tăng, cho thấy khả năng phản ứng của nhện bắt mồi đối với sự gia tăng của con mồi.

4.3. Hiệu quả của nhện bắt mồi trong kiểm soát nhện đỏ hại đậu

Nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả của nhện bắt mồi trong việc kiểm soát nhện đỏ trên cây đậu. Kết quả cho thấy rằng sự hiện diện của nhện bắt mồi có thể làm giảm đáng kể mật độ nhện đỏ và giảm thiệt hại do nhện đỏ gây ra. Nhện bắt mồi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng sinh thái trong ruộng đậu.

V. Ứng Dụng Nhện Bắt Mồi Trong Phòng Trừ Nhện Đỏ Hiệu Quả

Dựa trên kết quả nghiên cứu, việc ứng dụng nhện bắt mồi trong phòng trừ nhện đỏ trên cây đậu là một giải pháp đầy tiềm năng. Các biện pháp như bảo tồn và khuyến khích sự phát triển của nhện bắt mồi tự nhiên, cũng như thả thêm nhện bắt mồi vào ruộng đậu, có thể giúp kiểm soát quần thể nhện đỏ một cách hiệu quả và bền vững. Việc kết hợp sử dụng nhện bắt mồi với các biện pháp quản lý dịch hại khác, như sử dụng thuốc trừ sâu sinh học, có thể mang lại hiệu quả cao hơn.

5.1. Biện pháp bảo tồn và khuyến khích nhện bắt mồi tự nhiên

Các biện pháp bảo tồn và khuyến khích sự phát triển của nhện bắt mồi tự nhiên bao gồm tạo môi trường sống thuận lợi cho nhện bắt mồi, như trồng các loại cây có hoa để cung cấp nguồn thức ăn và nơi trú ẩn cho chúng. Hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu hóa học để tránh gây hại cho nhện bắt mồi. Sử dụng các biện pháp canh tác bền vững để duy trì sự đa dạng sinh học trong ruộng đậu.

5.2. Thả thêm nhện bắt mồi vào ruộng đậu để kiểm soát nhện đỏ

Việc thả thêm nhện bắt mồi vào ruộng đậu là một biện pháp hiệu quả để kiểm soát quần thể nhện đỏ. Các loài nhện bắt mồi như Neoseiulus longispinosus và Amblyseius largoensis có thể được nhân nuôi và thả vào ruộng đậu để tăng cường khả năng kiểm soát nhện đỏ.

5.3. Kết hợp nhện bắt mồi với các biện pháp quản lý dịch hại khác

Việc kết hợp sử dụng nhện bắt mồi với các biện pháp quản lý dịch hại khác, như sử dụng thuốc trừ sâu sinh học và các biện pháp canh tác bền vững, có thể mang lại hiệu quả cao hơn trong việc kiểm soát nhện đỏ trên cây đậu. Quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) là một phương pháp tiếp cận toàn diện, kết hợp nhiều biện pháp khác nhau để kiểm soát dịch hại một cách hiệu quả và bền vững.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Về Nhện Bắt Mồi Tương Lai

Nghiên cứu này đã cung cấp những thông tin quan trọng về thành phần nhện bắt mồi và vai trò của chúng trong việc kiểm soát nhện đỏ trên cây đậu tại Hà Nội. Kết quả nghiên cứu cho thấy tiềm năng lớn của việc ứng dụng nhện bắt mồi trong phòng trừ nhện đỏ một cách bền vững. Các hướng nghiên cứu trong tương lai bao gồm đánh giá hiệu quả của nhện bắt mồi trong điều kiện thực tế, nghiên cứu đặc điểm sinh học và sinh thái của các loài nhện bắt mồi khác, và phát triển các biện pháp nhân nuôi và thả nhện bắt mồi hiệu quả.

6.1. Tóm tắt kết quả nghiên cứu về thành phần nhện bắt mồi

Nghiên cứu đã xác định được một số loài nhện bắt mồi phổ biến trên cây đậu tại Hà Nội, bao gồm Neoseiulus longispinosus, Amblyseius largoensis và Neoseiulus californicus. Các loài này có khả năng ăn nhện đỏ một cách hiệu quả và đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát quần thể nhện đỏ.

6.2. Đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo về nhện bắt mồi

Các hướng nghiên cứu tiếp theo bao gồm đánh giá hiệu quả của nhện bắt mồi trong điều kiện thực tế, nghiên cứu đặc điểm sinh học và sinh thái của các loài nhện bắt mồi khác, và phát triển các biện pháp nhân nuôi và thả nhện bắt mồi hiệu quả. Nghiên cứu cũng cần tập trung vào việc đánh giá tác động của các yếu tố môi trường đến sự phát triển của nhện bắt mồi.

6.3. Tiềm năng ứng dụng nhện bắt mồi trong nông nghiệp bền vững

Việc ứng dụng nhện bắt mồi trong phòng trừ nhện đỏ là một giải pháp đầy tiềm năng trong nông nghiệp bền vững. Nhện bắt mồi giúp kiểm soát quần thể nhện đỏ một cách tự nhiên, giảm sự phụ thuộc vào thuốc trừ sâu hóa học và bảo vệ môi trường. Việc nghiên cứu và ứng dụng nhện bắt mồi cần được đẩy mạnh để góp phần vào sự phát triển của nông nghiệp bền vững.