Nghiên Cứu Mối Quan Hệ Giữa Cơ Hội Tăng Trưởng Và Đòn Bẩy Tài Chính Tại Việt Nam

Việc hiểu rõ tác động cơ hội tăng trưởng đến đòn bẩy tài chính giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định tài chính tối ưu. Cơ hội tăng trưởng ảnh hưởng đến cấu trúc vốn, từ đó tác động đến hiệu quả hoạt động, rủi ro tài chính và giá trị doanh nghiệp. Nghiên cứu này sẽ làm rõ mối quan hệ này trong bối cảnh kinh tế Việt Nam. Theo Donaldson (1961) nền tảng của lý thuyết trật tự phân hạng là những nghiên cứu chỉ ra rằng có một trật tự ưu tiên trong việc sử dụng các nguồn tài trợ nội bộ và nguồn tài trợ bên ngoài, giữa phát hành nợ mới và phát hành cổ phần, bắt nguồn từ bất cân xứng thông tin.

Đòn bẩy tài chính có thể khuếch đại lợi nhuận nhưng cũng tăng rủi ro tài chính. Việc sử dụng nợ một cách khôn ngoan có thể thúc đẩy tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận. Ngược lại, lạm dụng đòn bẩy có thể dẫn đến khó khăn trong việc trả nợ và thậm chí phá sản. Nghiên cứu này sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam hiểu rõ hơn về việc sử dụng đòn bẩy hiệu quả trong các giai đoạn tăng trưởng khác nhau.

Việc thu thập dữ liệu đầy đủ và chính xác từ các doanh nghiệp niêm yết có thể tốn thời gian và công sức. Báo cáo tài chính có thể không nhất quán hoặc thiếu thông tin quan trọng. Cần có quy trình kiểm tra dữ liệu nghiêm ngặt để đảm bảo tính tin cậy của dữ liệu sử dụng trong nghiên cứu. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính (gồm: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ), báo cáo thường niên và các thông tin công bố của doanh nghiệp được đăng tải trên các website www.vn và website của các doanh nghiệp.

Môi trường kinh doanh tại Việt Nam có những đặc thù riêng so với các nước phát triển. Chính sách tài chính, quy định pháp luật, và hành vi của nhà đầu tư có thể khác biệt. Cần xem xét các yếu tố này khi phân tích tác động cơ hội tăng trưởng đến đòn bẩy tài chính.

Mô hình hồi quy đa biến được sử dụng để kiểm tra mối quan hệ giữa cơ hội tăng trưởng (biến độc lập) và đòn bẩy tài chính (biến phụ thuộc). Các biến kiểm soát khác, chẳng hạn như quy mô doanh nghiệp, khả năng sinh lời, và tỷ lệ tài sản cố định, cũng được đưa vào mô hình. Nghiên cứu dựa trên phương pháp ước lượng Pooled OLS, mô hình tác động cố định FEM (Fixed Effect Model), mô hình tác động ngẫu nhiên REM (Random Effect Model) để phân tích mô hình tĩnh của cấu trúc vốn và phương pháp ước lượng GMM (Generalized method of moments) trên dữ liệu bảng (Panel data) để phân tích mô hình động của cấu trúc vốn nhằm ước lượng mối quan hệ tuyến tính và phi tuyến giữa cơ hội tăng trưởng và đòn bẩy tài chính.

Để đảm bảo tính tin cậy của kết quả, các phương pháp kiểm định độ bền vững khác nhau được sử dụng. Điều này bao gồm việc sử dụng các biến đo lường khác nhau cho cơ hội tăng trưởng và đòn bẩy tài chính, cũng như kiểm tra mô hình trên các mẫu con khác nhau. Chẳng hạn như: các công ty niêm yết trên Sở Giao Dịch Chứng Khoán Thành Phố Hồ Chí Minh (HOSE) và Sở Giao Dịch Chứng Khoán Hà Nội (HNX) thuộc các ngành khác nhau về mối quan hệ giữa cơ hội tăng trưởng và đòn bẩy tài chính thông qua các phương pháp khác nhau.

Mối quan hệ nghịch biến cho thấy rằng khi cơ hội tăng trưởng tăng, các doanh nghiệp có xu hướng giảm sử dụng đòn bẩy tài chính. Tính lồi của mối quan hệ cho thấy rằng tác động này mạnh hơn ở các mức độ cơ hội tăng trưởng cao hơn. Vì, đây là quan điểm của thuyết đánh đổi cấu trúc vốn tĩnh (static trade-off theory). Trường phái khác của lý thuyết đánh đổi cấu trúc vốn cho rằng doanh nghiệp có cấu trúc vốn tối ưu nhưng cấu trúc vốn tối ưu này thay đổi theo từng thời kỳ do tác động của sự kỳ vọng (về lãi suất, lạm phát trong tương lai) hoặc do tác động của chi phí điều chỉnh (như thuế, nhu cầu vốn của doanh nghiệp).

Cấu trúc sở hữu và hạn chế tài chính có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa cơ hội tăng trưởng và đòn bẩy tài chính. Các doanh nghiệp có mức độ tập trung sở hữu thấp có thể linh hoạt hơn trong việc điều chỉnh cấu trúc vốn của họ để tận dụng cơ hội tăng trưởng. Doanh nghiệp đối diện với hạn chế tài chính có thể khó tiếp cận vốn vay và do đó phải dựa nhiều hơn vào nguồn vốn nội bộ.

Các doanh nghiệp có cơ hội tăng trưởng lớn nên cân nhắc sử dụng nợ một cách thận trọng. Quá nhiều nợ có thể hạn chế khả năng đầu tư vào các dự án mới và làm giảm giá trị doanh nghiệp. Mặt khác, quá ít nợ có thể làm mất đi các lợi ích về thuế và chi phí vốn thấp.

Quản lý rủi ro tài chính là rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp nên sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro, chẳng hạn như hợp đồng phái sinh, để giảm thiểu rủi ro từ biến động lãi suất và tỷ giá hối đoái. Việc đa dạng hóa nguồn vốn cũng giúp giảm sự phụ thuộc vào một nguồn vốn duy nhất.

Môi trường kinh tế vĩ mô, chẳng hạn như tăng trưởng GDP, lạm phát, và lãi suất, có thể ảnh hưởng đến tác động cơ hội tăng trưởng đến đòn bẩy tài chính. Nghiên cứu tiếp theo có thể kiểm tra mối quan hệ này trong các giai đoạn kinh tế khác nhau.

Các ngành khác nhau có thể có các đặc điểm khác nhau ảnh hưởng đến cấu trúc vốn. Nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào một ngành cụ thể hoặc so sánh các loại doanh nghiệp khác nhau, chẳng hạn như doanh nghiệp lớn và nhỏ, doanh nghiệp nhà nước và tư nhân.