Nghiên Cứu Sự Nghiệp Trước Tác Của Ngô Thì Hương

• Tác giả: Nguyễn Thị Nhung
• Người hướng dẫn: PTS. Phạm Văn Ánh
• Trường học: Học Viện Khoa Học Xã Hội
• Chuyên ngành: Văn Học Việt Nam
• Đề tài: Nghiên Cứu Sự Nghiệp Ngô Thì Hương: Tác Động và Đặc Điểm Nghệ Thuật
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: MỘT SỐ NÉT VỀ GIA THẾ, TIỂU SỬ VÀ TÌNH HÌNH VĂN BẢN TÁC PHẨM CỦA NGÔ THÌ HƯƠNG
• 1.1. Dòng họ Ngô Thì ở Tả Thanh Oai – một dòng họ văn hiến truyền gia
• 1.2. Tình hình văn bản tác phẩm của Ngô Thì Hương
• 2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG TRƯỚC TÁC CỦA NGÔ THÌ HƯƠNG
• 2.1. Trách nhiệm của sứ thần
• 2.2. Cuộc du hành qua các nẻo đường đi ứ và những điều trông thấy
• 2.3. Nỗi nhớ quê hương. Nỗi niềm hoài cổ và cảm hứng lịch sử
• 2.4. Phát huy tinh quan điểm trị hóa của triều đình và chỉ chấp những sự kiện chính trị xã hội quan trọng đương thời
• 3. CHƯƠNG 3: HÌNH THỨC NGHỆ THUẬT TRONG TRƯỚC TÁC CỦA NGÔ THÌ HƯƠNG
• 3.1. Sự đa dạng về thể loại
• 3.2. Cách đặt nhan đề cụ thể, xác thực
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Sự Nghiệp Ngô Thì Hương Khám Phá Đặc Điểm Nghệ Thuật

Ngô Thì Hương, một trong những tác giả nổi bật của dòng họ Ngô Thì, đã để lại dấu ấn sâu sắc trong nền văn học Việt Nam. Ông không chỉ là một nhà thơ mà còn là một nhà văn hóa, một trí thức có tầm ảnh hưởng lớn. Sự nghiệp của ông gắn liền với những tác phẩm phản ánh sâu sắc tâm tư, tình cảm và những biến động của xã hội thời bấy giờ. Việc nghiên cứu sự nghiệp của Ngô Thì Hương không chỉ giúp hiểu rõ hơn về ông mà còn về bối cảnh văn hóa, xã hội của thời kỳ lịch sử mà ông sống.

1.1. Ngô Thì Hương Tiểu Sử và Gia Thế Đặc Biệt

Ngô Thì Hương sinh ra trong một gia đình có truyền thống văn hóa lâu đời. Dòng họ Ngô Thì ở Tả Thanh Oai nổi tiếng với nhiều nhân vật lịch sử và văn hóa. Ông là con của Ngô Thì Sĩ, một trí thức có tầm ảnh hưởng lớn trong xã hội. Gia đình đã tạo điều kiện cho ông phát triển tài năng văn học từ nhỏ.

1.2. Tác Phẩm Nổi Bật Của Ngô Thì Hương

Ngô Thì Hương để lại nhiều tác phẩm có giá trị, trong đó nổi bật là các bài thơ và văn xuôi phản ánh tâm tư của con người và xã hội. Những tác phẩm này không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn chứa đựng những thông điệp sâu sắc về cuộc sống và con người.

II. Những Thách Thức Trong Sự Nghiệp Ngô Thì Hương Khó Khăn và Cơ Hội

Trong sự nghiệp của mình, Ngô Thì Hương đã phải đối mặt với nhiều thách thức. Thời kỳ ông sống là thời kỳ biến động, với nhiều cuộc chiến tranh và thay đổi chính trị. Những khó khăn này đã ảnh hưởng đến quá trình sáng tác và phát triển sự nghiệp của ông. Tuy nhiên, chính những thách thức này cũng là động lực để ông sáng tạo và cống hiến cho nền văn học.

2.1. Tác Động Của Thời Đại Đến Sự Nghiệp Ngô Thì Hương

Thời kỳ Ngô Thì Hương sống chứng kiến nhiều biến động lớn trong lịch sử Việt Nam. Những thay đổi này không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân của ông mà còn tác động đến nội dung và hình thức sáng tác của ông. Ông đã phản ánh những biến động này qua các tác phẩm của mình.

2.2. Những Khó Khăn Trong Việc Bảo Tồn Tác Phẩm

Việc bảo tồn và phát huy giá trị các tác phẩm của Ngô Thì Hương gặp nhiều khó khăn do thiếu tài liệu và sự quan tâm từ các nhà nghiên cứu. Điều này đã làm giảm đi sự hiểu biết về ông và những đóng góp của ông cho nền văn học Việt Nam.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Sự Nghiệp Ngô Thì Hương Cách Tiếp Cận Hiệu Quả

Để nghiên cứu sự nghiệp của Ngô Thì Hương một cách hiệu quả, cần áp dụng nhiều phương pháp khác nhau. Việc phân tích văn bản, so sánh với các tác giả cùng thời và nghiên cứu bối cảnh lịch sử là những phương pháp quan trọng. Những phương pháp này giúp làm rõ hơn về giá trị nghệ thuật và tư tưởng trong các tác phẩm của ông.

3.1. Phân Tích Văn Bản Khám Phá Nghệ Thuật Ngô Thì Hương

Phân tích văn bản là phương pháp chủ yếu để hiểu rõ hơn về nghệ thuật của Ngô Thì Hương. Qua việc phân tích ngôn ngữ, hình ảnh và cấu trúc tác phẩm, có thể nhận diện được phong cách sáng tác độc đáo của ông.

3.2. So Sánh Với Các Tác Giả Cùng Thời Tìm Kiếm Điểm Khác Biệt

So sánh tác phẩm của Ngô Thì Hương với các tác giả khác trong cùng thời kỳ giúp làm nổi bật những đặc điểm riêng biệt trong phong cách và tư tưởng của ông. Điều này cũng giúp hiểu rõ hơn về vị trí của ông trong nền văn học Việt Nam.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Từ Nghiên Cứu Ngô Thì Hương Giá Trị Văn Hóa và Xã Hội

Nghiên cứu sự nghiệp của Ngô Thì Hương không chỉ có giá trị về mặt học thuật mà còn có ý nghĩa thực tiễn trong việc giáo dục và phát triển văn hóa. Những tác phẩm của ông có thể được sử dụng trong giảng dạy văn học, giúp học sinh hiểu rõ hơn về văn hóa và lịch sử dân tộc.

4.1. Giá Trị Giáo Dục Từ Tác Phẩm Ngô Thì Hương

Tác phẩm của Ngô Thì Hương chứa đựng nhiều bài học quý giá về đạo đức, nhân văn và tình yêu quê hương. Những giá trị này có thể được áp dụng trong giáo dục, giúp thế hệ trẻ hiểu và trân trọng văn hóa dân tộc.

4.2. Tác Động Đến Văn Hóa Đương Đại Ngô Thì Hương Trong Thời Đại Mới

Sự nghiệp của Ngô Thì Hương vẫn còn ảnh hưởng đến văn hóa đương đại. Các tác phẩm của ông được nghiên cứu và giảng dạy trong các trường học, góp phần làm phong phú thêm cho nền văn học Việt Nam hiện đại.

V. Kết Luận Tương Lai Của Nghiên Cứu Ngô Thì Hương

Nghiên cứu về Ngô Thì Hương là một lĩnh vực còn nhiều tiềm năng. Việc tiếp tục khai thác và nghiên cứu các tác phẩm của ông sẽ giúp làm sáng tỏ hơn về vai trò của ông trong nền văn học Việt Nam. Tương lai của nghiên cứu này không chỉ dừng lại ở việc hiểu biết về tác giả mà còn mở ra nhiều hướng đi mới cho nghiên cứu văn học.

5.1. Hướng Nghiên Cứu Mới Về Ngô Thì Hương

Các nhà nghiên cứu có thể tiếp tục khai thác các khía cạnh chưa được khám phá trong sự nghiệp của Ngô Thì Hương, từ đó làm phong phú thêm cho nền văn học Việt Nam.

5.2. Tầm Quan Trọng Của Ngô Thì Hương Trong Văn Học Việt Nam

Ngô Thì Hương không chỉ là một tác giả mà còn là một biểu tượng của văn hóa và lịch sử Việt Nam. Việc nghiên cứu ông sẽ giúp hiểu rõ hơn về di sản văn hóa của dân tộc.

Tổng quan nghiên cứu

Trong lịch sử văn học Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XIX, dòng họ Ngô Thì ở Tả Thanh Oai nổi bật là một gia tộc văn hiến với nhiều nhà khoa bảng, nhà văn hóa có đóng góp quan trọng cho nền văn học dân tộc. Trong đó, Ngô Thì Hương (1774–1821) là một tác giả tiêu biểu, tuy chưa được nghiên cứu chuyên sâu mà chủ yếu được nhắc đến trong phạm vi giới thiệu chung. Luận văn tập trung nghiên cứu sự nghiệp trước tác của Ngô Thì Hương nhằm làm rõ vai trò, vị trí của ông trong dòng họ Ngô Thì cũng như đóng góp của ông cho văn học Việt Nam thời kỳ chuyển giao giữa các triều đại Lê, Tây Sơn và Nguyễn.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các tác phẩm còn lưu giữ, đặc biệt là hai tập Mai dịch thú dư và Lại bộ Tham tri Lễ Khê hầu Thành Phủ công di thảo, với tổng số 282 tác phẩm thuộc nhiều thể loại khác nhau, sáng tác chủ yếu trong giai đoạn 1809–1820. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc bổ sung, hoàn thiện chân dung nhà văn Ngô Thì Hương, đồng thời góp phần làm sáng tỏ diện mạo văn học trung đại Việt Nam, đặc biệt là văn học địa phương xứ Đoài. Qua đó, luận văn cũng cung cấp tư liệu phục vụ cho công tác giảng dạy và nghiên cứu văn học cổ điển.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu sau:

• Lý thuyết văn bản học Hán Nôm: Giúp phân tích, khảo sát các bản thảo chữ Hán, chữ Nôm, xác định tính xác thực, nguồn gốc và sự biến đổi của văn bản.
• Lý thuyết nghiên cứu văn học sử: Tập trung vào mối quan hệ giữa tác giả, tác phẩm và bối cảnh lịch sử – xã hội, làm rõ vai trò của tác giả trong dòng chảy văn học dân tộc.
• Thi pháp học và loại hình học: Phân tích các thể loại văn học đa dạng trong trước tác của Ngô Thì Hương như thơ Đường luật, văn tế, phú, ký sự, bi ký, câu đối, nhằm nhận diện đặc điểm nghệ thuật và phong cách sáng tác.
• Khái niệm văn phái: Áp dụng để đánh giá vị trí của Ngô Thì Hương trong Ngô gia văn phái – một dòng văn học gia tộc có truyền thống lâu đời và đặc trưng riêng biệt.
• Khái niệm sứ thần và văn hóa ngoại giao: Giúp hiểu tâm thế, trách nhiệm và vai trò của Ngô Thì Hương trong các chuyến đi sứ sang nhà Thanh, qua đó phân tích nội dung và giá trị các tác phẩm sứ trình.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Luận văn sử dụng các tư liệu chính gồm ba bản Mai dịch thú dư (ký hiệu A.1280, A.1417, A.117a/16) và bản Lại bộ Tham tri Lễ Khê hầu Thành Phủ công di thảo (A.1171), lưu trữ tại Thư viện Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Ngoài ra, các tài liệu tham khảo về lịch sử, văn học, và các công trình nghiên cứu về dòng họ Ngô Thì cũng được khai thác.
• Phương pháp phân tích: Kết hợp phương pháp văn bản học để khảo sát, phân loại và đối chiếu các bản thảo; phương pháp phân tích nội dung và thi pháp học để làm rõ đặc điểm nghệ thuật; phương pháp so sánh để đối chiếu với các tác giả cùng dòng họ và các nhà văn đương thời.
• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Tập trung nghiên cứu toàn bộ các tác phẩm còn lưu giữ của Ngô Thì Hương với tổng số 282 tác phẩm, ưu tiên phân tích sâu Mai dịch thú dư – tác phẩm quan trọng nhất. Việc lựa chọn dựa trên tính đầy đủ, giá trị nội dung và tính đại diện của các bản thảo.
• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn sáng tác của Ngô Thì Hương từ năm 1809 đến 1820, gắn liền với các sự kiện lịch sử và hoạt động ngoại giao của triều Nguyễn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Sự nghiệp sáng tác phong phú và đa dạng thể loại
   Ngô Thì Hương để lại khoảng 282 tác phẩm thuộc nhiều thể loại như thơ Đường luật, văn tế, phú, ký, bi, câu đối, văn chức năng. Trong đó, Mai dịch thú dư gồm 68 đề mục với 182 tác phẩm là tập thi văn tập trung nhất, thể hiện sự đa dạng và phong phú về thể loại. So với các tác giả cùng dòng họ, số lượng tác phẩm của ông tuy không nhiều bằng Ngô Thì Sĩ hay Ngô Thì Nhậm nhưng vẫn chiếm vị trí quan trọng trong Ngô gia văn phái.

2. Nội dung sáng tác phản ánh trách nhiệm sứ thần và tâm trạng cá nhân
   Các tác phẩm sứ trình ghi lại chi tiết hành trình đi sứ sang nhà Thanh, mô tả cảnh sắc thiên nhiên, phong tục tập quán, đời sống nhân dân Trung Quốc với thái độ vừa khách quan vừa có phần phê phán. Đồng thời, các bài thơ, văn cũng thể hiện nỗi nhớ quê hương sâu sắc, tình cảm gia đình, bạn bè và tâm trạng trăn trở trước biến động chính trị xã hội.

3. Tâm thế và trách nhiệm của sứ thần được thể hiện rõ nét
   Ngô Thì Hương thể hiện sự khiêm nhường, tự hào và ý thức trách nhiệm cao trong vai trò sứ thần. Ông vừa là người thực thi nhiệm vụ ngoại giao, vừa là nhà văn hóa ghi lại hành trình văn hóa, lịch sử, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn học sứ trình Việt Nam.

4. Giá trị nghệ thuật và cảm hứng lịch sử – hoài cổ
   Tác phẩm của Ngô Thì Hương mang đậm chất cận đại với bút pháp chân thực, sinh động, giàu cảm xúc. Cảm hứng lịch sử, hoài cổ và niềm tự hào dân tộc được thể hiện qua các bài thơ về Lạng Sơn, Quỷ Môn Quan, các chiến công chống ngoại xâm, tạo nên chiều sâu tư tưởng và giá trị nhân văn.

Thảo luận kết quả

Ngô Thì Hương là một trong những tác giả tiêu biểu của Ngô gia văn phái, góp phần làm phong phú thêm di sản văn học trung đại Việt Nam. Sự nghiệp sáng tác của ông phản ánh rõ nét mối quan hệ giữa văn học và lịch sử, văn học và chính trị trong bối cảnh chuyển giao triều đại. Các tác phẩm sứ trình không chỉ có giá trị tư liệu mà còn có giá trị nghệ thuật cao, thể hiện sự kết hợp giữa truyền thống và đổi mới trong thi pháp.

So với các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào các tác giả lớn như Ngô Thì Sĩ, Ngô Thì Nhậm, luận văn đã làm rõ vai trò và đóng góp của Ngô Thì Hương, bổ sung vào bức tranh toàn cảnh về dòng họ Ngô Thì và văn học xứ Đoài. Việc phân tích chi tiết các bản thảo và so sánh các thể loại giúp nhận diện được đặc điểm nghệ thuật và nội dung sáng tác đặc trưng của ông.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố thể loại tác phẩm, bảng so sánh số lượng tác phẩm giữa các tác giả trong Ngô gia văn phái, và sơ đồ hành trình đi sứ với các địa danh được ghi chép trong tác phẩm. Điều này giúp minh họa rõ ràng hơn về phạm vi sáng tác và bối cảnh lịch sử – văn hóa của Ngô Thì Hương.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường nghiên cứu chuyên sâu về các tác phẩm chưa được khảo sát kỹ
   Cần tổ chức các đề tài nghiên cứu tập trung vào các tác phẩm ít được biết đến của Ngô Thì Hương, đặc biệt là các bài văn chức năng và ký sự, nhằm làm rõ hơn giá trị nội dung và nghệ thuật.

2. Số hóa và bảo tồn các bản thảo Hán Nôm liên quan
   Đề xuất các cơ quan nghiên cứu phối hợp với thư viện Hán Nôm tiến hành số hóa toàn bộ các bản thảo Mai dịch thú dư và Lại bộ Tham tri Lễ Khê hầu Thành Phủ công di thảo để bảo tồn và tạo điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu, giảng dạy.

3. Phát triển chương trình giảng dạy về Ngô gia văn phái trong các trường đại học
   Khuyến khích đưa nội dung về Ngô Thì Hương và dòng họ Ngô Thì vào chương trình giảng dạy văn học trung đại, giúp sinh viên hiểu sâu sắc hơn về văn học địa phương và lịch sử văn hóa Việt Nam.

4. Tổ chức hội thảo khoa học quốc gia và quốc tế về văn học sứ trình và văn học gia tộc
   Tạo diễn đàn trao đổi học thuật để kết nối các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, thúc đẩy nghiên cứu liên ngành về văn học, lịch sử và văn hóa ngoại giao.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên và sinh viên ngành Văn học Việt Nam
   Luận văn cung cấp tư liệu quý giá về một tác giả trung đại, giúp phục vụ giảng dạy, học tập và nghiên cứu chuyên sâu về văn học cổ điển và văn học địa phương.

2. Nhà nghiên cứu văn học và lịch sử văn hóa
   Các nhà nghiên cứu có thể khai thác luận văn để hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa văn học và lịch sử, đặc biệt là vai trò của văn học trong hoạt động ngoại giao và chính trị thời Nguyễn.

3. Chuyên gia bảo tồn và số hóa tư liệu Hán Nôm
   Luận văn cung cấp cơ sở khoa học để ưu tiên bảo tồn, số hóa và phát huy giá trị các bản thảo Hán Nôm liên quan đến Ngô Thì Hương và Ngô gia văn phái.

4. Nhà quản lý văn hóa và giáo dục
   Tài liệu giúp hoạch định chính sách phát triển giáo dục văn học truyền thống, bảo tồn di sản văn hóa và tổ chức các hoạt động nghiên cứu, truyền thông về văn học trung đại.

Câu hỏi thường gặp

1. Ngô Thì Hương là ai và tại sao ông quan trọng trong văn học Việt Nam?
   Ngô Thì Hương (1774–1821) là nhà nho, nhà văn, sứ thần triều Nguyễn, thuộc dòng họ Ngô Thì nổi tiếng. Ông có sự nghiệp sáng tác phong phú với khoảng 282 tác phẩm, góp phần làm giàu kho tàng văn học trung đại và phản ánh sinh động lịch sử, văn hóa thời kỳ chuyển giao triều đại.

2. Các tác phẩm của Ngô Thì Hương chủ yếu thuộc thể loại nào?
   Tác phẩm của ông đa dạng, gồm thơ Đường luật, văn tế, phú, ký sự, bi ký, câu đối và văn chức năng. Tập Mai dịch thú dư là bộ sưu tập quan trọng nhất, ghi lại hành trình đi sứ và tâm trạng cá nhân.

3. Nội dung chính của các tác phẩm sứ trình là gì?
   Các tác phẩm ghi lại hành trình đi sứ sang nhà Thanh, mô tả cảnh sắc thiên nhiên, phong tục tập quán, đời sống nhân dân Trung Quốc, đồng thời thể hiện trách nhiệm sứ thần và nỗi nhớ quê hương sâu sắc.

4. Ngô Thì Hương có ảnh hưởng như thế nào đến dòng họ Ngô Thì và văn học xứ Đoài?
   Ông là một trong những tác giả có số lượng tác phẩm phong phú, góp phần làm phong phú di sản văn học gia tộc Ngô Thì và văn học địa phương xứ Đoài, đồng thời thể hiện tinh thần tự hào dân tộc và trách nhiệm xã hội của nhà nho.

5. Làm thế nào để tiếp cận và nghiên cứu các tác phẩm của Ngô Thì Hương?
   Các tác phẩm được lưu giữ tại Thư viện Viện Nghiên cứu Hán Nôm dưới dạng bản thảo chữ Hán Nôm. Việc số hóa và dịch thuật đang được tiến hành, giúp các nhà nghiên cứu và độc giả tiếp cận dễ dàng hơn. Nghiên cứu kết hợp phương pháp văn bản học, phân tích nội dung và thi pháp học là cần thiết.

Kết luận

• Ngô Thì Hương là nhà văn, nhà nho, sứ thần có sự nghiệp sáng tác đa dạng với khoảng 282 tác phẩm, góp phần quan trọng vào di sản văn học trung đại Việt Nam.
• Tác phẩm của ông phản ánh trách nhiệm sứ thần, tâm trạng cá nhân và tình yêu quê hương sâu sắc, đồng thời có giá trị nghệ thuật và tư tưởng đặc sắc.
• Luận văn làm rõ vị trí của Ngô Thì Hương trong dòng họ Ngô Thì và văn học xứ Đoài, bổ sung vào nghiên cứu văn học trung đại.
• Đề xuất bảo tồn, số hóa tư liệu, phát triển nghiên cứu chuyên sâu và đưa nội dung vào giảng dạy để phát huy giá trị di sản.
• Khuyến khích các nhà nghiên cứu, giảng viên, sinh viên và quản lý văn hóa tiếp cận, khai thác và phát huy các giá trị của tác giả và dòng họ Ngô Thì.

Hành động tiếp theo: Đọc kỹ luận văn để hiểu sâu hơn về các tác phẩm và bối cảnh lịch sử, đồng thời tham gia các hội thảo, dự án số hóa để góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn học trung đại Việt Nam.