Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế số, thanh toán điện tử đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động thương mại và đời sống xã hội. Tại Việt Nam, ngày 16/06/2019 được Chính phủ chọn là “Ngày không dùng tiền mặt” nhằm thúc đẩy chuyển đổi số và phổ cập tài chính toàn diện. Trên địa bàn Thành phố Thanh Hóa, dịch vụ Viettel Pay (VTpay) đã nhanh chóng phát triển, phục vụ nhu cầu thanh toán đa dạng của người dân với gần 200.000 điểm giao dịch và liên kết với 34 ngân hàng nội địa. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng dịch vụ và đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng, việc nghiên cứu sự hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ VTpay là rất cần thiết.
Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng sử dụng dịch vụ VTpay tại Thành phố Thanh Hóa, đồng thời phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu sơ cấp thu thập từ 150 khách hàng sử dụng dịch vụ VTpay tại các điểm giao dịch trên địa bàn Thành phố Thanh Hóa trong giai đoạn từ tháng 9 đến tháng 12 năm 2021, cùng với số liệu thứ cấp từ năm 2020 đến tháng 12/2021. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học để Viettel Thanh Hóa cải thiện chất lượng dịch vụ, tăng cường trải nghiệm khách hàng và nâng cao hiệu quả kinh doanh trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về thương mại điện tử, thanh toán điện tử và sự hài lòng của khách hàng. Theo Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), thương mại điện tử là hoạt động sản xuất, phân phối, marketing và bán hàng hóa, dịch vụ qua phương tiện điện tử. Thanh toán điện tử được định nghĩa là hình thức thanh toán qua Internet, sử dụng tài khoản trực tuyến hoặc cổng thanh toán online, giúp giao dịch nhanh chóng, tiện lợi và an toàn.
Khung lý thuyết về sự hài lòng của khách hàng được xây dựng dựa trên quan điểm của Zeithaml và Bitner (2000), trong đó sự hài lòng là sự đánh giá của khách hàng về mức độ đáp ứng mong đợi thông qua sản phẩm hoặc dịch vụ. Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm 5 nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng đối với dịch vụ VTpay: chất lượng dịch vụ, giá dịch vụ, tính bảo mật, sự thuận tiện và dịch vụ chăm sóc khách hàng. Các thang đo được kế thừa và điều chỉnh từ các nghiên cứu trước đây của Thái Thanh Hà (2011), Phạm Đức Kỳ & Bùi Nguyên Hùng (2007), Wolfinbarger & Gilly (2003) và Guo et al. (2012).
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính được thực hiện thông qua thảo luận nhóm với 10 chuyên viên tại Trung tâm Viettel Thanh Hóa nhằm điều chỉnh thang đo và mô hình nghiên cứu. Giai đoạn định lượng thu thập dữ liệu sơ cấp từ 160 khách hàng sử dụng dịch vụ VTpay tại các điểm giao dịch trên địa bàn Thành phố Thanh Hóa, trong đó 150 phiếu hợp lệ được sử dụng để phân tích.
Phương pháp chọn mẫu là phi xác suất, lấy mẫu thuận tiện, đảm bảo kích thước mẫu tối thiểu theo yêu cầu phân tích nhân tố khám phá (EFA) và hồi quy bội (N ≥ 150). Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 22 với các kỹ thuật: thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan, hồi quy bội, kiểm định ANOVA và T-Test. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 9 đến tháng 12 năm 2021, với số liệu thứ cấp bổ sung từ năm 2020 đến tháng 12/2021.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Mức độ hài lòng chung của khách hàng với dịch vụ VTpay: Kết quả khảo sát cho thấy mức độ hài lòng trung bình đạt 4,1 trên thang điểm 5, trong đó 85% khách hàng đánh giá hài lòng hoặc rất hài lòng với dịch vụ. Tỷ lệ khách hàng có ý định tiếp tục sử dụng dịch vụ đạt 88%, và 80% sẵn sàng giới thiệu dịch vụ cho người khác.
Ảnh hưởng của chất lượng dịch vụ: Chất lượng dịch vụ được đánh giá là nhân tố có tác động mạnh nhất đến sự hài lòng khách hàng với hệ số hồi quy β = 0,42 (p < 0,01). Các yếu tố như tốc độ xử lý giao dịch nhanh chóng, giao diện thân thiện và thủ tục đăng ký đơn giản được khách hàng đánh giá cao.
Tác động của giá dịch vụ: Giá dịch vụ có ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng với hệ số β = 0,25 (p < 0,05). Khách hàng đánh giá mức phí giao dịch và phí duy trì dịch vụ là hợp lý, phù hợp với thu nhập và nhu cầu sử dụng.
Vai trò của tính bảo mật và sự thuận tiện: Tính bảo mật thông tin và giao dịch được khách hàng đánh giá cao với mức trung bình 4,0, ảnh hưởng đến sự hài lòng với hệ số β = 0,18 (p < 0,05). Sự thuận tiện trong việc tiếp cận và sử dụng dịch vụ cũng đóng vai trò quan trọng với hệ số β = 0,15 (p < 0,05).
Dịch vụ chăm sóc khách hàng: Dịch vụ chăm sóc khách hàng có tác động tích cực nhưng mức độ ảnh hưởng thấp hơn (β = 0,12, p < 0,1), phản ánh nhu cầu cải thiện hơn nữa về thái độ và khả năng giải quyết khiếu nại.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế về sự hài lòng khách hàng trong lĩnh vực thanh toán điện tử và dịch vụ viễn thông. Chất lượng dịch vụ và giá cả là hai nhân tố chủ đạo ảnh hưởng đến sự hài lòng, tương tự như nghiên cứu của Thái Thanh Hà (2011) và Guo et al. (2012). Tính bảo mật và sự thuận tiện cũng được khách hàng coi trọng, nhất là trong bối cảnh rủi ro an ninh mạng ngày càng gia tăng.
Biểu đồ hồi quy đa biến và bảng phân tích Cronbach’s Alpha minh chứng cho độ tin cậy và tính phù hợp của mô hình nghiên cứu. So sánh với các dịch vụ ví điện tử khác, VTpay có lợi thế về mạng lưới điểm giao dịch rộng và liên kết ngân hàng đa dạng, góp phần nâng cao sự hài lòng khách hàng tại Thanh Hóa. Tuy nhiên, dịch vụ chăm sóc khách hàng cần được cải thiện để tăng cường sự tin tưởng và giữ chân khách hàng lâu dài.
Đề xuất và khuyến nghị
Nâng cao chất lượng dịch vụ: Tập trung cải tiến tốc độ xử lý giao dịch, giao diện ứng dụng thân thiện và đơn giản hóa thủ tục đăng ký. Mục tiêu đạt mức độ hài lòng trên 4,5 trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý Trung tâm Viettel Thanh Hóa phối hợp với bộ phận phát triển sản phẩm.
Điều chỉnh chính sách giá dịch vụ: Đánh giá và điều chỉnh mức phí phù hợp với khả năng chi trả của khách hàng, đồng thời tăng cường các chương trình ưu đãi, khuyến mãi định kỳ. Mục tiêu giảm tỷ lệ khách hàng phàn nàn về giá xuống dưới 5% trong năm 2023. Chủ thể thực hiện: Phòng kinh doanh và marketing Viettel Thanh Hóa.
Tăng cường bảo mật và an toàn thông tin: Đầu tư nâng cấp hệ thống bảo mật, áp dụng các công nghệ mã hóa tiên tiến và thường xuyên đào tạo nhân viên về an ninh mạng. Mục tiêu giảm thiểu sự cố bảo mật xuống gần bằng 0 trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Bộ phận công nghệ thông tin và an ninh mạng Viettel.
Cải thiện dịch vụ chăm sóc khách hàng: Đào tạo nâng cao kỹ năng giao tiếp, xử lý khiếu nại và hỗ trợ khách hàng nhanh chóng, chuyên nghiệp. Thiết lập kênh phản hồi đa dạng và hiệu quả. Mục tiêu tăng điểm hài lòng về dịch vụ chăm sóc lên 4,3 trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Trung tâm chăm sóc khách hàng Viettel Thanh Hóa.
Tăng cường sự thuận tiện trong sử dụng dịch vụ: Mở rộng các điểm giao dịch, phát triển các kênh thanh toán mới như QR Code, Mobile Money, và nâng cao tính năng ứng dụng di động. Mục tiêu tăng tần suất sử dụng dịch vụ trung bình của khách hàng lên 20% trong năm 2023. Chủ thể thực hiện: Ban phát triển sản phẩm và bộ phận vận hành.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý Viettel Thanh Hóa: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng khách hàng để xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ phù hợp, nâng cao hiệu quả kinh doanh và giữ chân khách hàng.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh, Marketing, Công nghệ Thông tin: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích dữ liệu và kết quả thực nghiệm trong lĩnh vực thanh toán điện tử và dịch vụ khách hàng.
Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử và ví điện tử khác: Học hỏi kinh nghiệm về các nhân tố tác động đến sự hài lòng khách hàng, từ đó cải tiến sản phẩm và dịch vụ để cạnh tranh hiệu quả trên thị trường.
Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tài chính: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy định nhằm thúc đẩy phát triển thanh toán điện tử an toàn, tiện lợi và phù hợp với nhu cầu người dân.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao sự hài lòng của khách hàng lại quan trọng đối với dịch vụ Viettel Pay?
Sự hài lòng phản ánh mức độ đáp ứng mong đợi của khách hàng, ảnh hưởng trực tiếp đến việc khách hàng tiếp tục sử dụng và giới thiệu dịch vụ. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy 88% khách hàng có ý định tiếp tục sử dụng VTpay khi hài lòng.Những yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của khách hàng?
Chất lượng dịch vụ và giá dịch vụ là hai yếu tố có tác động lớn nhất, với hệ số hồi quy lần lượt là 0,42 và 0,25, cho thấy khách hàng rất quan tâm đến tốc độ xử lý và mức phí hợp lý.Làm thế nào để nâng cao tính bảo mật trong thanh toán điện tử?
Đầu tư công nghệ mã hóa, cập nhật phần mềm thường xuyên và đào tạo nhân viên về an ninh mạng là các biện pháp hiệu quả. Ngoài ra, khách hàng cũng cần cảnh giác khi sử dụng dịch vụ để tránh rủi ro.Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá sự hài lòng khách hàng?
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính (thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát, phân tích thống kê với SPSS), đảm bảo kết quả chính xác và phù hợp với thực tế.Dịch vụ chăm sóc khách hàng có vai trò như thế nào trong sự hài lòng?
Dịch vụ chăm sóc khách hàng tạo sự tin tưởng và an tâm cho khách hàng. Mặc dù ảnh hưởng thấp hơn các yếu tố khác, nhưng cải thiện dịch vụ này sẽ giúp tăng sự trung thành và giảm tỷ lệ khách hàng rời bỏ.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định rõ 5 nhân tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ Viettel Pay tại Thành phố Thanh Hóa: chất lượng dịch vụ, giá dịch vụ, tính bảo mật, sự thuận tiện và dịch vụ chăm sóc khách hàng.
- Mức độ hài lòng chung của khách hàng đạt trung bình 4,1/5, với tỷ lệ khách hàng hài lòng và tiếp tục sử dụng dịch vụ cao.
- Chất lượng dịch vụ và giá cả là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, trong khi tính bảo mật và sự thuận tiện cũng đóng vai trò quan trọng.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, điều chỉnh giá, tăng cường bảo mật và cải thiện dịch vụ chăm sóc khách hàng trong giai đoạn 2022-2023.
- Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá định kỳ và mở rộng nghiên cứu sang các khu vực khác để nâng cao hiệu quả dịch vụ Viettel Pay trên toàn quốc.
Luận văn mong muốn đóng góp thiết thực cho sự phát triển bền vững của dịch vụ thanh toán điện tử tại Việt Nam, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý và doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Để biết thêm chi tiết và ứng dụng kết quả nghiên cứu, độc giả có thể liên hệ trực tiếp với Trung tâm Viettel Thanh Hóa hoặc tác giả nghiên cứu.