Nghiên Cứu Stress, Lo Âu, Trầm Cảm Ở Nhân Viên Cảng Hàng Không Quốc Tế Cam Ranh

• Tác giả: Nguyễn Hữu Văn
• Người hướng dẫn: TS. Lê Hữu Thọ
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Stress, Lo Âu, Trầm Cảm Và Một Số Yếu Tố Liên Quan Ở Nhân Viên Cảng Hàng Không Quốc Tế Cam Ranh
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 3. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 3.1. Một số khái niệm
• 3.1.1. Định nghĩa
• 3.1.2. Triệu chứng
• 3.2. Hậu quả của stress, lo âu, trầm cảm
• 3.3. Bộ công cụ đo lường stress, lo âu, trầm cảm
• 3.4. Tình trạng stress, lo âu, trầm cảm ở trên thế giới và tại Việt Nam
• 3.4.1. Trên thế giới
• 3.4.2. Tại Việt Nam
• 3.5. Yếu tố liên quan đến stress, lo âu, trầm cảm
• 3.5.1. Yếu tố nhân khẩu học
• 3.5.2. Yếu tố gia đình
• 3.5.3. Yếu tố công việc
• 3.6. Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu
• 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 4.3. Thiết kế nghiên cứu
• 4.3.1. Nghiên cứu định lượng
• 4.3.2. Nghiên cứu định tính
• 4.4. Phương pháp chọn mẫu
• 4.5. Phương pháp thu thập số liệu
• 4.5.1. Nghiên cứu định lượng
• 4.5.2. Nghiên cứu định tính
• 4.6. Biến số nghiên cứu
• 4.6.1. Biến số định lượng
• 4.6.2. Chủ đề nghiên cứu định tính
• 4.7. Các khái niệm, thước đo, tiêu chuẩn đánh giá
• 4.8. Phương pháp phân tích số liệu
• 4.8.1. Nghiên cứu định lượng
• 4.8.2. Nghiên cứu định tính
• 4.9. Đạo đức của nghiên cứu
• 5. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5.1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu
• 5.2. Tình trạng stress, lo âu, trầm cảm ở nhân viên
• 5.2.1. Tình trạng stress, lo âu, trầm cảm ở nhân viên sân bay Cam Ranh
• 5.2.2. Một số yếu tố liên quan đến stress, lo âu, trầm cảm ở nhân viên cảng hàng không quốc tế Cam Ranh
• 5.2.2.1. Yếu tố nhân khẩu học
• 5.2.2.2. Yếu tố gia đình
• 5.2.2.3. Yếu tố công việc
• 5.3. Hạn chế của nghiên cứu
• 5.4. Tình trạng stress, lo âu, trầm cảm ở nhân viên cảng hàng không quốc tế Cam Ranh
• 5.5. Yếu tố liên quan đến stress, lo âu, trầm cảm ở nhân viên cảng hàng không quốc tế Cam Ranh
• 5.5.1. Đối với nhân viên
• 5.5.2. Đối với lãnh đạo của cảng hàng không quốc tế Cam Ranh
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• Phụ lục 1. Phiếu điều tra
• Phụ lục 2. Nội dung phỏng vấn sâu đối với lãnh đạo
• Phụ lục 3. Nội dung thảo luận nhóm đối với nhân viên của các phòng ban
• Phụ lục 4. Biến số nghiên cứu
• Phụ lục 5. Mối liên quan của đặc điểm nhân khẩu học tới stress
• Phụ lục 6. Mối liên quan của đặc điểm gia đình tới stress
• Phụ lục 7. Mối liên quan của yếu tố công việc tới tình trạng stress
• Phụ lục 8. Mối liên quan của đặc điểm nhân khẩu học với lo âu (n=422)
• Phụ lục 9. Mối liên quan của đặc điểm gia đình với lo âu (n=422)
• Phụ lục 10. Mối liên quan của yếu tố công việc với tình trạng lo âu (n = 422)
• Phụ lục 11. Mối liên quan của đặc điểm nhân khẩu học với trầm cảm (n = 422)
• Phụ lục 12. Mối liên quan của đặc điểm gia đình với trầm cảm (n = 422)
• Phụ lục 13. Mối liên quan của yếu tố công việc với trầm cảm (n =422)
• Phụ lục 14. Danh sách cán bộ tham gia nghiên cứu

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Stress Lo Âu Trầm Cảm ở NV Cam Ranh

Các vấn đề về sức khỏe tâm thần (SKTT) ngày càng trở nên phổ biến, ảnh hưởng đến mọi người. Stress kéo dài có thể phá vỡ cân bằng cuộc sống, gây ra các vấn đề như stress, lo âu, trầm cảm và các bệnh lý khác. Kinh tế và xã hội phát triển, áp lực cuộc sống tăng lên, dẫn đến các vấn đề SKTT ngày càng nhiều. Theo WHO, có 20% dân số bị rối loạn lo âu (RLLA) và khoảng 5% mắc trầm cảm. Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) ước tính khoảng 20% dân số thế giới bị stress nghề nghiệp, và con số này tiếp tục tăng. Nghiên cứu cho thấy gánh nặng bệnh tật do SKTT chiếm 32,4% số năm sống mất đi do bệnh tật (YLD) và 13% số năm sống điều chỉnh theo khuyết tật (DALYs).

1.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu Về Sức Khỏe Tâm Thần

Nghiên cứu về sức khỏe tâm thần là cần thiết để hiểu rõ hơn về các yếu tố nguy cơ, nguyên nhân và tác động của các vấn đề như stress, lo âu và trầm cảm. Việc nghiên cứu giúp xác định các biện pháp can thiệp hiệu quả để cải thiện sức khỏe tâm thần cho các nhóm đối tượng khác nhau, đặc biệt là những người làm việc trong môi trường áp lực cao. Theo Lương Ngọc Khuê và cộng sự, rối loạn tâm thần chiếm 4,93% gánh nặng bệnh tật năm 2018.

1.2. Thực Trạng Stress Lo Âu Trầm Cảm Tại Việt Nam

Tại Việt Nam, các vấn đề về sức khỏe tâm thần chưa được quan tâm đúng mức so với các bệnh lý khác. Tuy nhiên, gánh nặng do các rối loạn tâm thần gây ra là không hề nhỏ. Việc thiếu hụt các nguồn lực và dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cũng là một thách thức lớn. Các nghiên cứu về stress, lo âu và trầm cảm tại Việt Nam còn hạn chế, đặc biệt là trong các ngành nghề đặc thù như hàng không.

II. Thách Thức Stress Lo Âu Trầm Cảm Ở Nhân Viên Sân Bay

Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh là một môi trường làm việc đặc thù, đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao để đảm bảo sự hài lòng của khách hàng. Nhân viên phải làm việc theo ca kíp, tiếp xúc với nhiều yếu tố gây căng thẳng, như nhiệt độ, tiếng ồn, và áp lực từ hành khách. Do đó, nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần là rất cao. Hiện tại, chưa có nghiên cứu cụ thể nào về stress, lo âu, trầm cảm ở nhân viên Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh.

2.1. Áp Lực Công Việc và Môi Trường Làm Việc Đặc Thù

Môi trường làm việc tại sân bay thường xuyên chịu áp lực cao từ nhiều phía. Thời gian làm việc không ổn định (ca kíp), tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như tiếng ồn, nhiệt độ cao, và áp lực từ hành khách. Những yếu tố này có thể dẫn đến stress, lo âu và trầm cảm cho nhân viên. Nghiên cứu của ILO chỉ ra rằng, áp lực công việc là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra stress trên toàn cầu.

2.2. Thiếu Nghiên Cứu Về Sức Khỏe Tâm Thần ở Nhân Viên Hàng Không

Số lượng nghiên cứu về sức khỏe tâm thần của nhân viên hàng không, đặc biệt là tại các sân bay ở Việt Nam, còn rất hạn chế. Việc thiếu thông tin này gây khó khăn cho việc xây dựng các chương trình can thiệp và hỗ trợ sức khỏe tâm thần hiệu quả. Nghiên cứu về tình trạng stress, lo âu và trầm cảm ở nhân viên sân bay là cần thiết để có cái nhìn tổng quan và đưa ra các giải pháp phù hợp.

2.3. Tác động của COVID 19 đến sức khỏe tâm thần nhân viên

Dịch bệnh COVID-19 đã tác động mạnh mẽ đến ngành hàng không nói chung và sức khỏe tâm thần của nhân viên hàng không nói riêng. Sự lo lắng về nguy cơ lây nhiễm, giảm thu nhập do cắt giảm chuyến bay và những thay đổi trong quy trình làm việc đều có thể góp phần làm gia tăng tình trạng stress, lo âu và trầm cảm ở nhân viên. Đây là một yếu tố quan trọng cần được xem xét trong các nghiên cứu về sức khỏe tâm thần của nhân viên hàng không.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Stress Lo Âu Trầm Cảm Tại Cam Ranh

Nghiên cứu được thực hiện để mô tả tình trạng stress, lo âu, trầm cảm của nhân viên Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh và xác định các yếu tố liên quan. Thiết kế nghiên cứu cắt ngang, kết hợp định lượng và định tính, được thực hiện từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2020. Tổng số 422 nhân viên tham gia trả lời bộ câu hỏi định lượng. Thông tin định tính được thu thập từ 05 cuộc PVS và 04 cuộc TLN.

3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu và Đối Tượng Tham Gia

Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang kết hợp định lượng và định tính để thu thập thông tin về tình trạng stress, lo âu và trầm cảm của nhân viên. Nghiên cứu định lượng sử dụng bộ câu hỏi để khảo sát 422 nhân viên. Nghiên cứu định tính thông qua phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm để tìm hiểu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng. Thiết kế này giúp có cái nhìn toàn diện về vấn đề nghiên cứu.

3.2. Công Cụ và Phương Pháp Thu Thập Dữ Liệu

Tình trạng stress, lo âu, trầm cảm được đánh giá bằng thang đo DASS-21. Số liệu định lượng được xử lý và phân tích bằng phần mềm Epidata 3. Dữ liệu định tính được phân tích theo chủ đề. Các phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm: phát phiếu khảo sát, phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm. Thang đo DASS-21 được Viện Sức khỏe tâm thần quốc gia biên dịch và sử dụng.

IV. Kết Quả Tỷ Lệ Stress Lo Âu Trầm Cảm Của NV Sân Bay

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ stress, lo âu, trầm cảm của nhân viên lần lượt là 55,9%, 47,4%, 21,3%. Biểu hiện của lo âu có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với thâm niên công tác, thu nhập cá nhân, trình độ học vấn, và số con hiện có. Yếu tố công việc cũng liên quan đến tình trạng lo âu: đặc thù công việc, nhiệt độ nơi làm việc, sự phù hợp giữa mức thu nhập và lao động.

4.1. Tình Trạng Stress Lo Âu Trầm Cảm Theo Thang Đo DASS 21

Nghiên cứu cho thấy một tỷ lệ đáng kể nhân viên tại Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh đang trải qua các vấn đề về stress, lo âu và trầm cảm. Tỷ lệ này cao hơn so với một số nghiên cứu khác ở các ngành nghề khác, cho thấy tính đặc thù của môi trường làm việc tại sân bay. Việc sử dụng thang đo DASS-21 giúp đánh giá một cách khách quan tình trạng sức khỏe tâm thần của nhân viên.

4.2. Yếu Tố Liên Quan Đến Lo Âu và Trầm Cảm

Nghiên cứu xác định được một số yếu tố liên quan đến tình trạng lo âu và trầm cảm, bao gồm yếu tố nhân khẩu học và yếu tố công việc. Thâm niên công tác, thu nhập cá nhân, trình độ học vấn, số con, đặc thù công việc, nhiệt độ nơi làm việc và sự phù hợp giữa thu nhập và lao động là những yếu tố quan trọng cần được xem xét. Biểu hiện trầm cảm liên quan tới yếu tố nhân khẩu học như thâm niên công tác, tần suất hút thuốc lá, tần suất sử dụng rượu bia.

4.3. Mối liên hệ giữa chăm sóc người thân và trầm cảm

Nghiên cứu cho thấy yếu tố gia đình, cụ thể là vấn đề chăm sóc người thân già yếu, có liên quan đến tình trạng trầm cảm ở nhân viên. Điều này có thể do áp lực và gánh nặng từ việc chăm sóc người thân, dẫn đến stress và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần. Cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp cho nhân viên có trách nhiệm chăm sóc người thân để giảm bớt gánh nặng và cải thiện sức khỏe tâm thần.

V. Giải Pháp Giảm Stress Ứng Dụng Thực Tiễn Tại Sân Bay

Từ kết quả nghiên cứu, cần có các giải pháp hỗ trợ nhân viên có con nhỏ hoặc phải chăm sóc người thân già yếu, như sắp xếp làm việc theo giờ hành chính. Lãnh đạo sân bay cần hỗ trợ đầy đủ về trang phục phòng hộ, hỗ trợ cho người làm việc ở môi trường nhiệt độ khắc nghiệt. Nhân viên không nên lạm dụng rượu bia. Về phía quản lý, xem xét phân bố lại thời gian làm việc, ưu tiên những nhân viên có con nhỏ, chăm sóc người thân già yếu được làm việc trong giờ hành chính.

5.1. Đề Xuất Chính Sách Hỗ Trợ và Tạo Điều Kiện Làm Việc Tốt Hơn

Cần có các chính sách hỗ trợ nhân viên có con nhỏ hoặc phải chăm sóc người thân già yếu bằng cách sắp xếp công việc linh hoạt hơn. Cung cấp đầy đủ trang thiết bị bảo hộ cá nhân và cải thiện điều kiện làm việc, đặc biệt là ở những khu vực có nhiệt độ cao. Khuyến khích nhân viên tham gia các chương trình tư vấn và hỗ trợ tâm lý để giải quyết các vấn đề cá nhân.

5.2. Thay Đổi Trong Quản Lý Thời Gian và Tổ Chức Công Việc

Xem xét lại lịch trình làm việc, giảm thiểu thời gian làm việc ca kíp và tạo cơ hội cho nhân viên nghỉ ngơi đầy đủ. Phân công công việc hợp lý, tránh quá tải cho nhân viên. Tạo môi trường làm việc thân thiện và hỗ trợ lẫn nhau giữa các đồng nghiệp. Hạn chế thời gian làm việc theo chế độ ca kíp (nếu có thể).

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Về Stress Lo Âu Trầm Cảm

Nghiên cứu cho thấy tình trạng stress, lo âu, trầm cảm ở nhân viên Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh là một vấn đề đáng quan tâm. Các yếu tố liên quan đến sức khỏe tâm thần của nhân viên cần được xem xét để đưa ra các giải pháp can thiệp phù hợp. Cần có các nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của các yếu tố môi trường làm việc và yếu tố cá nhân đến stress, lo âu, trầm cảm của nhân viên.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Các Nghiên Cứu Tiếp Theo

Cần có các nghiên cứu tiếp theo để đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp và hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho nhân viên. Nghiên cứu nên tập trung vào việc xác định các yếu tố bảo vệ và các yếu tố nguy cơ cụ thể cho từng nhóm đối tượng. Cần xem xét các yếu tố về văn hóa và giới tính trong các nghiên cứu về sức khỏe tâm thần.

6.2. Đề Xuất Các Biện Pháp Phòng Ngừa và Can Thiệp Sớm

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần xây dựng các chương trình phòng ngừa và can thiệp sớm để giảm thiểu tình trạng stress, lo âu, trầm cảm cho nhân viên. Các chương trình này nên bao gồm các hoạt động giáo dục sức khỏe, tư vấn tâm lý và các biện pháp cải thiện điều kiện làm việc. Các biện pháp này cần được thực hiện một cách liên tục và có hệ thống.

Tổng quan nghiên cứu

Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, là một trong những sân bay có lưu lượng khách quốc tế lớn, với hơn 10 triệu lượt khách năm 2019, trong đó khách quốc tế chiếm khoảng 70%. Môi trường làm việc tại đây đòi hỏi nhân viên phải đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về chuyên môn và dịch vụ, đồng thời chịu áp lực lớn từ khối lượng công việc và yêu cầu cao của khách hàng. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần (SKTT) như stress, lo âu và trầm cảm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 20% dân số thế giới bị rối loạn lo âu và 5% mắc triệu chứng trầm cảm, trong khi khoảng 20% người lao động trải qua stress công việc. Gánh nặng bệnh tật do các rối loạn tâm thần chiếm tới 32,4% số năm sống mất đi do bệnh tật (YLD).

Nghiên cứu được thực hiện nhằm mô tả tình trạng stress, lo âu, trầm cảm và xác định các yếu tố liên quan ở 422 nhân viên trực thuộc Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh trong năm 2020. Thiết kế nghiên cứu cắt ngang kết hợp phương pháp định lượng và định tính, thu thập dữ liệu từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2020. Kết quả có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và xây dựng các giải pháp hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho nhân viên sân bay, góp phần cải thiện hiệu quả công việc và chất lượng dịch vụ.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến tình trạng stress, lo âu, trầm cảm ở nhân viên sân bay:

• Yếu tố nhân khẩu học: bao gồm tuổi, giới tính, trình độ học vấn, thâm niên công tác, thu nhập cá nhân, thói quen sử dụng rượu bia, thuốc lá.
• Yếu tố gia đình: số con, chăm sóc con nhỏ, chăm sóc người thân già yếu, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình, thu nhập chính trong gia đình.
• Yếu tố công việc: đặc thù công việc, môi trường làm việc (nhiệt độ, tiếng ồn, tiếp xúc với tác nhân độc hại), khối lượng công việc, thời gian làm việc, sự phù hợp giữa mức thu nhập và lao động, chế độ thưởng, tham gia quản lý.

Thang đo DASS-21 được sử dụng để đánh giá mức độ stress, lo âu và trầm cảm, với 21 câu hỏi chia thành 3 nhóm, mỗi nhóm 7 câu, điểm số phản ánh mức độ biểu hiện các triệu chứng trong tuần trước khi khảo sát.

Phương pháp nghiên cứu

• Đối tượng nghiên cứu: 422 nhân viên trực thuộc Cảng hàng không quốc tế Cam Ranh, làm việc tại các phòng ban: Điều hành sân bay, An ninh hàng không, Kỹ thuật, Văn phòng.
• Thiết kế nghiên cứu: cắt ngang, kết hợp định lượng và định tính.
• Phương pháp chọn mẫu: toàn bộ nhân viên đủ tiêu chuẩn tham gia nghiên cứu.
• Thu thập số liệu: sử dụng bộ câu hỏi gồm thông tin nhân khẩu học, gia đình, công việc và thang đo DASS-21. Dữ liệu định tính thu thập qua 5 cuộc phỏng vấn sâu với lãnh đạo và 4 cuộc thảo luận nhóm với nhân viên.
• Phân tích số liệu: dữ liệu định lượng được nhập và xử lý bằng phần mềm Epidata 3.1 và SPSS 20, phân tích mô tả, kiểm định chi bình phương, phân tích đơn biến để xác định các yếu tố liên quan. Dữ liệu định tính được mã hóa, tổng hợp theo chủ đề để bổ sung và giải thích kết quả định lượng.
• Thời gian nghiên cứu: từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2020.
• Đạo đức nghiên cứu: được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế công cộng phê duyệt, đảm bảo bảo mật thông tin và sự đồng thuận của người tham gia.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ mắc các vấn đề SKTT:

   • Stress: 55,9% nhân viên có biểu hiện, chủ yếu ở mức nhẹ (52,3%) và vừa (3,6%).
   • Lo âu: 47,4% nhân viên có biểu hiện, trong đó 41,7% nhẹ và 5,7% vừa.
   • Trầm cảm: 21,3% nhân viên có biểu hiện, với 19,4% nhẹ và 1,9% vừa.

2. Yếu tố liên quan đến lo âu:

   • Trình độ học vấn: nhân viên có trình độ sau đại học có nguy cơ lo âu cao gấp 4,3 lần so với trung cấp (p=0,019).
   • Thâm niên công tác: dưới 10 năm có nguy cơ lo âu cao hơn 1,5 lần (p=0,003).
   • Thu nhập cá nhân: dưới 10 triệu đồng/tháng có nguy cơ lo âu thấp hơn (OR=0,6, p=0,006).
   • Số con: có 1-2 con tăng nguy cơ lo âu 1,6 lần (p=0,025).
   • Đặc thù công việc: nhân viên phòng An ninh hàng không và điều hành có nguy cơ lo âu thấp hơn so với văn phòng.
   • Nhiệt độ nơi làm việc: làm việc trong môi trường quá nóng tăng nguy cơ lo âu 1,7 lần (p=0,01).
   • Sự phù hợp giữa thu nhập và lao động: không phù hợp làm tăng nguy cơ lo âu (OR=0,5, p<0,001).

3. Yếu tố liên quan đến trầm cảm:

   • Thâm niên công tác dưới 10 năm tăng nguy cơ trầm cảm 1,8 lần (p=0,018).
   • Tần suất hút thuốc lá và sử dụng rượu bia có liên quan giảm nguy cơ trầm cảm.
   • Chăm sóc người thân già yếu/bệnh tật tăng nguy cơ trầm cảm gấp 2 lần (p=0,005).
   • Đặc thù công việc: nhân viên phòng An ninh hàng không có nguy cơ trầm cảm thấp hơn (OR=0,4, p=0,007).
   • Khối lượng công việc lớn, thời gian làm việc theo ca kíp, không được hưởng chế độ thưởng, không tham gia quản lý đều liên quan đến tăng nguy cơ trầm cảm.

4. Không tìm thấy mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa các yếu tố với tình trạng stress.

Thảo luận kết quả

Tỷ lệ stress, lo âu và trầm cảm ở nhân viên sân bay Cam Ranh cao hơn so với nhiều nhóm đối tượng khác như nhân viên y tế, sinh viên tại Việt Nam và quốc tế. Điều này có thể giải thích bởi đặc thù công việc đòi hỏi sự chuyên nghiệp cao, áp lực từ khối lượng công việc lớn, môi trường làm việc khắc nghiệt với nhiệt độ cao, tiếng ồn và tiếp xúc với tác nhân độc hại.

Yếu tố thâm niên công tác dưới 10 năm làm tăng nguy cơ lo âu và trầm cảm, phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy nhân viên mới thường gặp khó khăn trong thích nghi và chịu áp lực cao hơn. Thu nhập cá nhân và sự phù hợp giữa thu nhập và lao động là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến SKTT, phản ánh mối quan hệ giữa điều kiện kinh tế và sức khỏe tâm thần.

Yếu tố gia đình như số con và chăm sóc người thân già yếu cũng làm tăng nguy cơ lo âu và trầm cảm, do áp lực cân bằng giữa công việc và trách nhiệm gia đình. Đặc thù công việc và môi trường làm việc quá nóng làm tăng nguy cơ lo âu, trong khi khối lượng công việc lớn và thời gian làm việc ca kíp liên quan đến trầm cảm.

Kết quả định tính bổ sung cho thấy nhân viên nhận thức rõ áp lực công việc, thu nhập chưa tương xứng và khó khăn trong việc cân bằng cuộc sống cá nhân. Các biểu đồ phân bố tỷ lệ stress, lo âu, trầm cảm theo phòng ban và mức độ biểu hiện sẽ minh họa rõ nét hơn sự khác biệt giữa các nhóm.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tổ chức sắp xếp lại thời gian làm việc: Ưu tiên nhân viên có con nhỏ hoặc phải chăm sóc người thân già yếu được làm việc theo giờ hành chính, hạn chế ca kíp kéo dài, nhằm giảm áp lực và tăng khả năng cân bằng công việc - cuộc sống. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng, chủ thể: Ban lãnh đạo sân bay.

2. Cải thiện điều kiện làm việc: Hỗ trợ trang phục phòng hộ đầy đủ, đặc biệt cho nhân viên làm việc trong môi trường nhiệt độ cao hoặc khắc nghiệt, giảm thiểu tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần. Thời gian thực hiện: 3 tháng, chủ thể: Phòng kỹ thuật và Ban quản lý.

3. Xây dựng chính sách thu nhập và thưởng hợp lý: Rà soát, điều chỉnh mức thu nhập và chế độ thưởng hàng tháng/quý để đảm bảo phù hợp với khối lượng và tính chất công việc, tạo động lực làm việc và giảm lo âu, trầm cảm. Thời gian thực hiện: 6 tháng, chủ thể: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự.

4. Tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa, thể thao: Tăng cường các hoạt động ngoài giờ làm việc nhằm nâng cao tinh thần đoàn kết, giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe thể chất, tinh thần cho nhân viên. Thời gian thực hiện: liên tục hàng quý, chủ thể: Ban tổ chức sự kiện và phòng nhân sự.

5. Tuyên truyền, tư vấn và hỗ trợ sức khỏe tâm thần: Cung cấp các chương trình đào tạo, tư vấn tâm lý, hỗ trợ nhân viên nhận biết và xử lý stress, lo âu, trầm cảm kịp thời. Thời gian thực hiện: 12 tháng, chủ thể: Trung tâm y tế công cộng và phòng nhân sự.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo và quản lý sân bay: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của nhân viên để xây dựng chính sách quản lý nhân sự hiệu quả, nâng cao năng suất và chất lượng dịch vụ.

2. Chuyên gia y tế công cộng và tâm lý học: Sử dụng dữ liệu nghiên cứu để phát triển các chương trình can thiệp, tư vấn và hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho nhóm lao động đặc thù trong ngành hàng không.

3. Nhân viên làm việc tại sân bay và các ngành dịch vụ tương tự: Hiểu rõ về các yếu tố nguy cơ và cách phòng tránh các vấn đề stress, lo âu, trầm cảm, từ đó chủ động chăm sóc sức khỏe tâm thần cá nhân.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, quản lý lao động: Tham khảo phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính, cũng như các kết quả thực tiễn về sức khỏe tâm thần trong môi trường làm việc áp lực cao.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao nhân viên sân bay Cam Ranh có tỷ lệ stress, lo âu, trầm cảm cao?
   Do đặc thù công việc đòi hỏi sự chuyên nghiệp cao, áp lực từ khối lượng công việc lớn, môi trường làm việc khắc nghiệt như nhiệt độ cao, tiếng ồn và tiếp xúc với tác nhân độc hại, cùng với áp lực từ cuộc sống gia đình.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến tình trạng lo âu của nhân viên?
   Trình độ học vấn cao, thâm niên công tác dưới 10 năm, môi trường làm việc quá nóng và sự không phù hợp giữa mức thu nhập và lao động là những yếu tố có liên quan chặt chẽ đến lo âu.

3. Có mối liên hệ nào giữa việc chăm sóc người thân già yếu và trầm cảm không?
   Có, nhân viên phải chăm sóc người thân già yếu có nguy cơ trầm cảm cao gấp 2 lần so với những người không phải chăm sóc, do áp lực cân bằng giữa công việc và trách nhiệm gia đình.

4. Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá stress, lo âu, trầm cảm trong nghiên cứu?
   Thang đo DASS-21, một công cụ sàng lọc cộng đồng gồm 21 câu hỏi, đánh giá mức độ biểu hiện các triệu chứng trong tuần trước khi khảo sát.

5. Nghiên cứu có đề xuất giải pháp nào để giảm thiểu các vấn đề SKTT?
   Có, bao gồm sắp xếp lại thời gian làm việc, cải thiện điều kiện làm việc, điều chỉnh chính sách thu nhập và thưởng, tổ chức hoạt động giao lưu văn hóa thể thao, và cung cấp tư vấn, hỗ trợ sức khỏe tâm thần.

Kết luận

• Tỷ lệ nhân viên sân bay Cam Ranh có biểu hiện stress, lo âu và trầm cảm lần lượt là 55,9%, 47,4% và 21,3%, chủ yếu ở mức độ nhẹ và vừa.
• Các yếu tố nhân khẩu học, gia đình và công việc đều có ảnh hưởng đáng kể đến tình trạng lo âu và trầm cảm, trong đó thâm niên công tác, thu nhập, số con, chăm sóc người thân già yếu và đặc thù công việc là những yếu tố nổi bật.
• Không tìm thấy mối liên quan có ý nghĩa thống kê giữa các yếu tố với tình trạng stress, cho thấy cần nghiên cứu sâu hơn về stress trong môi trường làm việc này.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm cải thiện sức khỏe tâm thần cho nhân viên, góp phần nâng cao hiệu quả công việc và chất lượng dịch vụ sân bay.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các sân bay khác để có cái nhìn toàn diện hơn về sức khỏe tâm thần trong ngành hàng không.

Hành động ngay: Ban lãnh đạo sân bay và các đơn vị liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho nhân viên, đồng thời tăng cường nghiên cứu và giám sát để đảm bảo môi trường làm việc lành mạnh, bền vững.