I. Tổng Quan Nghiên Cứu Quản Lý Dự Án Xử Lý Chất Thải
Các hoạt động y tế là không thể thiếu trong xã hội. Bên cạnh những đóng góp to lớn của ngành y tế trong việc bảo vệ và nâng cao sức khỏe người dân, chất thải bệnh viện cũng đang là vấn đề cấp thiết cần được quan tâm. Chất thải y tế có những đặc tính riêng đòi hỏi những biện pháp xử lý đặc biệt trước khi đưa ra môi trường tự nhiên. Tuy nhiên các dự án môi trường thường đòi hỏi kinh phí lớn và thời gian đầu tư kéo dài dẫn tới nhiều khó khăn trong công tác quản lý dự án. Nhằm hỗ trợ các bệnh viện xử lý chất thải bệnh viện, Chính phủ đã phê duyệt và giao Bộ Y tế triển khai dự án Xử lý chất thải bệnh viện từ nguồn vốn vay Ngân hàng thế giới năm 2011. Cùng với đó, Ban quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện thuộc Bộ Y tế được thành lập, có vai trò quan trọng trong việc điều phối thực hiện dự án, đảm bảo chất lượng đầu tư. Xuất phát từ nhận thức về tầm quan trọng của công tác quản lý dự án xử lý chất thải y tế, tìm hiểu thực tiễn tại Ban quản lý dự án, em đã chọn “Hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện thuộc Bộ Y tế” làm đề tài nghiên cứu.
1.1. Tính Cấp Thiết Của Nghiên Cứu Quản Lý Chất Thải Y Tế
Nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng tăng, kéo theo đó là sự gia tăng về lượng chất thải y tế. Việc xử lý rác thải bệnh viện không đúng cách gây ra những hệ lụy nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Do đó, việc nghiên cứu và hoàn thiện công tác quản lý dự án xử lý chất thải là vô cùng cấp thiết. Theo Phạm Thị Minh Thu, việc nghiên cứu này sẽ hệ thống hóa và làm rõ những cơ sở lý luận chung về quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện.
1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Quản Lý Dự Án Môi Trường
Mục tiêu chính của nghiên cứu là hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện, phân tích thực trạng tại Ban quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện thuộc Bộ Y tế, và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý dự án tại Ban. Nghiên cứu tập trung vào các khía cạnh như lập kế hoạch, quản lý chất lượng, quản lý thời gian, quản lý chi phí, và quản lý lựa chọn công nghệ.
II. Cơ Sở Lý Luận Về Quản Lý Dự Án Xử Lý Rác Thải Bệnh Viện
Chất thải bệnh viện hay chất thải y tế là chất thải phát sinh trong quá trình hoạt động của các cơ sở y tế, bao gồm chất thải y tế nguy hại, chất thải y tế thông thường và nước thải y tế. Để chất thải y tế không gây ảnh hưởng xấu tới môi trường và sức khỏe người dân thì các bệnh viện cần có phương pháp xử lý đặc biệt trước khi đưa ra môi trường. Dự án xử lý chất thải bệnh viện là tập hợp các đề xuất có liên quan đến việc sử dụng vốn để tiến hành các hoạt động nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường và nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe con người do chất thải từ các bệnh viện thông qua việc cải thiện và nâng cao năng lực quản lý chất thải y tế, đầu tư xây lắp hoặc nâng cấp hệ thống xử lý chất thải tại các bệnh viện.
2.1. Phân Loại Dự Án Xử Lý Chất Thải Y Tế Nguy Hại
Các dự án xử lý chất thải y tế có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, bao gồm loại hình chất thải (rắn, lỏng, khí), quy mô dự án (lớn, vừa, nhỏ), công nghệ xử lý (đốt, hấp, hóa lỏng), và nguồn vốn đầu tư (ODA, ngân sách nhà nước, vốn tư nhân). Việc phân loại giúp cho việc quản lý dự án trở nên hiệu quả hơn, phù hợp với từng điều kiện cụ thể.
2.2. Mục Tiêu Quản Lý Dự Án Xử Lý Chất Thải Bệnh Viện
Mục tiêu quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện là hoàn thiện các công việc dự án theo đúng yêu cầu kỹ thuật và chất lượng, trong phạm vi chi phí được duyệt và theo tiến độ thời gian cho phép. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, bao gồm chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát, và cơ quan quản lý nhà nước.
2.3. Mô Hình Tổ Chức Quản Lý Dự Án Môi Trường
Với đặc thù của dự án xử lý chất thải bệnh viện, có thể áp dụng một trong các mô hình quản lý dự án sau: mô hình ban quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện, mô hình chủ đầu tư tự thực hiện dự án xử lý chất thải bệnh viện, mô hình quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện theo chức năng.
III. Thực Trạng Quản Lý Dự Án Xử Lý Chất Thải Y Tế Hiện Nay
Nhằm hỗ trợ các bệnh viện xử lý chất thải bệnh viện, Chính phủ đã phê duyệt và giao Bộ Y tế triển khai dự án Xử lý chất thải bệnh viện từ nguồn vốn vay Ngân hàng thế giới năm 2011. Cùng với đó, Bộ Y tế cũng ra quyết định thành lập Ban quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện là đại diện cho chủ quản dự án tại Quyết định số 147/QĐ - BYT ban hành ngày 21/01/2011. Ban quản lý dự án xử lý chất thải bệnh viện được giao nhiệm vụ là đại diện cho Chủ quản dự án chịu trách nhiệm triển khai dự án theo nội dung của Văn kiện dự án được phê duyệt theo đúng quy định của Chính phủ và Nhà tài trợ. CPMU chịu sự hướng dẫn và giám sát về quản lý nhà nước của Bộ Y tế và các Bộ, ngành chức năng liên quan và là đầu mối làm việc với NHTG.
3.1. Tổng Quan Ban Quản Lý Dự Án Xử Lý Chất Thải
Ban quản lý dự án (CPMU) có chức năng giúp Bộ Y tế triển khai dự án theo đúng quy định của Chính phủ và Nhà tài trợ, lập kế hoạch, quản lý, điều hành các hoạt động của dự án, đảm bảo quản lý và sử dụng ngân sách của dự án đúng mục đích, có hiệu quả, đúng chế độ chi tiêu và thực hiện đầy đủ chế độ báo cáo, thanh quyết toán theo quy định hiện hành. Dự án xử lý chất thải bệnh viện sử dụng nguồn vốn vay ưu đãi từ NHTG do Bộ Y tế là cơ quan chủ quản.
3.2. Địa Bàn Thực Hiện Dự Án Xử Lý Chất Thải Bệnh Viện
Địa bàn thực hiện dự án trên toàn quốc, theo danh mục các bệnh viện được phê duyệt cấp vốn. Cơ quan thực hiện dự án là Ban quản lý dự án Trung ương dự án xử lý chất thải bệnh viện, các Bệnh viện thụ hưởng thuộc Bộ Y tế và UBND các tỉnh/TP. Thời gian thực hiện dự án ban đầu dự kiến từ 1/9/2011 đến 31/8/2017. Tuy nhiên, xét theo tình hình thực tế thực hiện, dự án đã xin gia hạn và đã nhận được văn bản đồng thuận của chủ nhiệm dự án phía NHTG và Quyết định số 2355/QĐ - TTg ngày 2/11/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt kéo dài dự án đến 30/8/2019.
IV. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Dự Án Xử Lý Chất Thải
Căn cứ số vốn đầu tư còn lại thuộc hợp phần 2, tổng số đơn vị thụ hưởng nguồn vốn dự án dự kiến là 203 BV (20 BVTW và 183 BV thuộc 50 tỉnh). Tính đến 31/12/2016, đã xác định được tất cả 203 bệnh viện thụ hưởng và hoàn thành đầu tư tại 28 bệnh viện. Bên cạnh đó, công tác quản lý dự án tại CPMU đã đạt được một số kết quả cụ thể như sau: Công tác quản lý dự án đã được thực hiện sát sao, thường xuyên trong suốt quá trình triển khai các dự án. Dự án đã tăng cường giám sát hỗ trợ thực địa xuống các đơn vị thụ hưởng. Trong 06 tháng cuối năm 2016 dự án đã đi giám sát tình hình thực hiện tiến độ cho 98 BV (03 BV TW và 95 BV thuộc 21 tỉnh)
4.1. Hoàn Thiện Mô Hình Tổ Chức Quản Lý Dự Án
Cần rà soát và hoàn thiện mô hình tổ chức của Ban quản lý dự án, đảm bảo sự phân công trách nhiệm rõ ràng, phối hợp hiệu quả giữa các bộ phận. Xây dựng quy trình quản lý dự án nội bộ, bao gồm các bước thực hiện, trách nhiệm của từng cá nhân, và các biểu mẫu cần thiết. Quy trình cần được chuẩn hóa và áp dụng thống nhất trong toàn Ban.
4.2. Nâng Cao Chất Lượng Đội Ngũ Cán Bộ Quản Lý
Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý dự án, đặc biệt là về các kiến thức chuyên môn về xử lý chất thải y tế, kỹ năng quản lý dự án, và các quy định pháp luật liên quan. Khuyến khích cán bộ tham gia các hội thảo, diễn đàn chuyên ngành để cập nhật kiến thức và kinh nghiệm.
4.3. Tăng Cường Hệ Thống Thông Tin Quản Lý Dự Án
Xây dựng hệ thống thông tin quản lý dự án (PMIS) để theo dõi, giám sát tiến độ thực hiện dự án, quản lý chi phí, và quản lý rủi ro. Hệ thống cần được tích hợp với các công cụ quản lý dự án khác như Microsoft Project, Primavera P6. Đảm bảo thông tin được cập nhật thường xuyên, chính xác, và dễ dàng truy cập.
