Luận án tiến sĩ về quan hệ lao động trong doanh nghiệp FDI tại KCN Thăng Long, Hà Nội

• Tác giả: Phạm Văn Tùng
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Xuân Mai
• Trường học: Học viện Khoa học xã hội
• Chuyên ngành: Xã hội học
• Đề tài: Nghiên cứu quan hệ lao động tại doanh nghiệp FDI ở Việt Nam: Trường hợp KCN Thăng Long, Hà Nội
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ QUAN HỆ LAO ĐỘNG CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAM
• 1.1. Nghiên cứu về quan hệ lao động tại mội số quốc gia trên thế giới
• 1.2. Nghiên cứu về quan hệ lao động tại Việt Nam
• 1.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUAN HỆ LAO ĐỘNG TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
• 2.1. Quan điểm của Đảng, pháp luật của Nhà nước và vai trò của tổ chức Công đoàn về xây dựng quan hệ lao động trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam
• 2.2. Quan điểm của Đảng, pháp luật của Nhà nước
• 2.3. Vai trò của tổ chức công đoàn
• 2.4. Một số khái niệm có liên quan
• 2.5. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Quan hệ lao động trong doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Người lao động, Người sử dụng lao động và tổ chức Công đoàn trong doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
• 2.6. Hợp đồng lao động, thương lượng, ký kết thoả ước lao động tập thể. Đối thoại tại nơi làm việc, tranh chấp lao động
• 2.7. Tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp và phúc lợi xã hội
• 2.8. Hài hoà, ổn định, tiến bộ và các chỉ số đánh giá cơ bản về quan hệ lao động trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
• 2.9. Một số lý thuyết vận dụng vào nghiên cứu
• 2.9.1. Lý thuyết xung đột
• 2.9.2. Lý thuyết cấu trúc chức năng
• 2.9.3. Lý thuyết lựa chọn hợp lý
• 2.10. Khái quát chung về địa bàn nghiên cứu
• 2.11. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUAN HỆ LAO ĐỘNG TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI KHU CÔNG NGHIỆP THĂNG LONG, HÀ NỘI
• 3.1. Quan hệ lao động trong lĩnh vực tuyển dụng và ký kết hợp đồng lao động tại doanh nghiệp
• 3.1.1. Tuyển dụng lao động
• 3.1.2. Ký kết hợp đồng lao động
• 3.2. Quan hệ lao động trong lĩnh vực việc làm, thời gian làm việc và thời giờ nghỉ ngơi của người lao động tại các doanh nghiệp
• 3.2.1. Về việc làm của người lao động
• 3.2.2. Thời gian làm việc, thời giờ nghỉ ngơi
• 3.3. Quan hệ lao động trong lĩnh vực tiền lương, tiền thưởng và thực hiện các chế độ chính sách bảo hiểm xã hội tại doanh nghiệp
• 3.3.1. Tiền lương, tiền thưởng cho người lao động
• 3.3.2. Chính sách bảo hiểm xã hội cho người lao động
• 3.4. Quan hệ lao động trong lĩnh vực đối thoại, thương lượng và ký kết thoả ước lao động tập thể
• 3.4.1. Đối thoại tại nơi làm việc
• 3.4.2. Thương lượng và ký kết thoả ước lao động tập thể
• 3.5. Quan hệ lao động trong lĩnh vực bảo đảm môi trường, điều kiện làm việc và giải quyết tranh chấp lao động tại doanh nghiệp
• 3.5.1. Môi trường, điều kiện làm việc của người lao động
• 3.5.2. Giải quyết tranh chấp lao động
• 3.6. Một số chỉ báo đánh giá cơ bản về quan hệ lao động tại doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong khu công nghiệp Thăng Long, Hà Nội
• 3.6.1. Sự thoả mãn về nhu cầu việc làm của người lao động
• 3.6.2. Sự thoả mãn về động cơ kinh tế của người lao động
• 3.6.3. Sự thỏa mãn về nhu cầu hưởng thụ văn hóa, tinh thần
• 3.7. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUAN HỆ LAO ĐỘNG TRONG CÁC DOANH NGHIỆP CÓ VỐN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI KHU CÔNG NGHIỆP THĂNG LONG, HÀ NỘI
• 4.1. Nhóm yếu tố thuộc về chính sách, pháp luật và tình hình phát triển kinh tế - xã hội, thị trường lao động tại địa bàn nghiên cứu
• 4.1.1. Chính sách, pháp luật của Nhà nước
• 4.1.2. Tình hình an ninh, chính trị và sự phát triển kinh tế - xã hội của thủ đô Hà Nội tác động đến doanh nghiệp
• 4.1.3. Thị trường lao động có ảnh hưởng đến quan hệ lao động tại các doanh nghiệp
• 4.2. Nhóm yếu tố thuộc về các chủ thể trong quan hệ lao động tại Khu công nghiệp Thăng Long, Hà Nội
• 4.2.1. Đặc điểm của người sử dụng lao động
• 4.2.2. Đặc điểm của người lao động trong doanh nghiệp
• 4.2.3. Vai trò của tổ chức công đoàn tại doanh nghiệp
• 4.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 4
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

I. Tổng quan về quan hệ lao động tại doanh nghiệp FDI ở Việt Nam

Nghiên cứu về quan hệ lao động trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (doanh nghiệp FDI) tại Việt Nam, đặc biệt là tại KCN Thăng Long, Hà Nội, đã chỉ ra rằng sự phát triển của doanh nghiệp FDI đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, cũng xuất hiện nhiều vấn đề phức tạp trong quan hệ lao động. Các doanh nghiệp này thường gặp khó khăn trong việc thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về lao động, dẫn đến việc vi phạm quyền lợi của người lao động. Theo báo cáo, tình trạng tranh chấp lao động và đình công đã gia tăng, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư và an ninh xã hội. Điều này cho thấy sự cần thiết phải nghiên cứu sâu hơn về quan hệ lao động trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

1.1. Tình hình đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

Việt Nam đã thu hút một lượng lớn vốn đầu tư nước ngoài từ những năm 1988, với tổng số dự án và vốn đầu tư ngày càng tăng. Đầu tư nước ngoài không chỉ thúc đẩy sự phát triển kinh tế mà còn tạo ra nhiều việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, sự gia tăng này cũng đi kèm với những thách thức trong việc đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Các doanh nghiệp FDI cần phải chú trọng đến việc thực hiện các chính sách lao động, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động, nhằm xây dựng một môi trường làm việc ổn định và bền vững.

II. Thực trạng quan hệ lao động tại KCN Thăng Long

Tại KCN Thăng Long, quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động đang diễn ra với nhiều vấn đề cần được giải quyết. Nghiên cứu cho thấy rằng, trong lĩnh vực tuyển dụng và ký kết hợp đồng lao động, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện đúng các quy định pháp luật. Việc ký kết hợp đồng lao động thường không đảm bảo quyền lợi cho người lao động, dẫn đến tình trạng bất bình đẳng trong quan hệ lao động. Hơn nữa, vấn đề về tiền lương và phúc lợi xã hội cũng là một trong những điểm nóng, khi nhiều người lao động không hài lòng với mức lương và chế độ đãi ngộ mà họ nhận được. Điều này cần được cải thiện để nâng cao sự hài lòng và gắn bó của người lao động với doanh nghiệp.

2.1. Vấn đề tuyển dụng và hợp đồng lao động

Trong quá trình tuyển dụng, nhiều doanh nghiệp FDI tại KCN Thăng Long thường áp dụng các tiêu chí không công bằng, dẫn đến việc người lao động không được đối xử công bằng. Hợp đồng lao động thường thiếu minh bạch, không rõ ràng về quyền lợi và nghĩa vụ của các bên. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý làm việc của người lao động mà còn gây ra nhiều tranh chấp trong quá trình làm việc. Cần có sự can thiệp từ các cơ quan chức năng để đảm bảo rằng các doanh nghiệp thực hiện đúng các quy định về tuyển dụng và ký kết hợp đồng lao động.

III. Các yếu tố ảnh hưởng đến quan hệ lao động

Nhiều yếu tố tác động đến quan hệ lao động trong các doanh nghiệp FDI tại KCN Thăng Long. Các yếu tố này bao gồm chính sách pháp luật, tình hình kinh tế xã hội, và đặc điểm của người sử dụng lao động cũng như người lao động. Chính sách lao động của Nhà nước cần được cải thiện để bảo vệ quyền lợi của người lao động tốt hơn. Bên cạnh đó, sự phát triển của thị trường lao động cũng ảnh hưởng đến quan hệ lao động. Doanh nghiệp cần phải nắm bắt được nhu cầu và nguyện vọng của người lao động để xây dựng một môi trường làm việc hài hòa và ổn định.

3.1. Chính sách và pháp luật lao động

Chính sách và pháp luật lao động hiện hành cần được điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn tại các doanh nghiệp FDI. Việc thực thi các quy định về bảo hiểm xã hội, tiền lương, và các chế độ phúc lợi cần được giám sát chặt chẽ hơn. Các cơ quan chức năng cần có những biện pháp mạnh mẽ để xử lý các vi phạm, bảo vệ quyền lợi của người lao động. Điều này không chỉ giúp cải thiện quan hệ lao động mà còn tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài.

IV. Đề xuất giải pháp cải thiện quan hệ lao động

Để cải thiện quan hệ lao động tại các doanh nghiệp FDI ở KCN Thăng Long, cần có những giải pháp đồng bộ từ phía Nhà nước, doanh nghiệp và tổ chức công đoàn. Nhà nước cần hoàn thiện khung pháp lý về lao động, đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Doanh nghiệp cần thực hiện đúng các quy định về lao động, tạo điều kiện cho người lao động tham gia vào các hoạt động của doanh nghiệp. Tổ chức công đoàn cũng cần phát huy vai trò của mình trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động, đồng thời thúc đẩy đối thoại giữa người lao động và người sử dụng lao động.

4.1. Cải thiện chính sách lao động

Cần có những cải cách trong chính sách lao động để đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Các quy định về tiền lương, bảo hiểm xã hội và phúc lợi cần được điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm. Điều này sẽ giúp xây dựng một môi trường làm việc công bằng và ổn định hơn cho người lao động tại các doanh nghiệp FDI.