I. Tổng Quan Nghiên Cứu Phương Pháp Dạy Đàn Tam Thập Lục
Nghiên cứu phương pháp sư phạm đàn tam thập lục là vô cùng quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của nhạc cụ truyền thống này. Đàn tam thập lục, mặc dù du nhập vào Việt Nam, đã trở thành một phần không thể thiếu trong âm nhạc dân tộc, đặc biệt là trong các dàn nhạc Chèo. Nghiên cứu này tập trung vào việc cải thiện giảng dạy đàn tam thập lục tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội, nơi đào tạo ra những nghệ sĩ biểu diễn chuyên nghiệp. Mục tiêu là giúp sinh viên nắm vững kỹ thuật, hiểu rõ về lịch sử và văn hóa liên quan đến đàn tam thập lục, từ đó đóng góp vào sự phát triển của âm nhạc truyền thống Việt Nam. Theo tài liệu gốc, đàn tam thập lục đã dần khẳng định được vai trò trong âm nhạc truyền thống Việt Nam, trong dàn nhạc dân tộc với vai trò hòa tấu, độc tấu hay đệm cho các nhạc cụ độc tấu khác.
1.1. Lịch Sử và Vai Trò của Đàn Tam Thập Lục ở Việt Nam
Đàn tam thập lục có nguồn gốc từ nước ngoài, nhưng đã được Việt hóa và trở thành một phần quan trọng của văn hóa âm nhạc Việt Nam. Nó được sử dụng rộng rãi trong các dàn nhạc dân tộc, đặc biệt là trong âm nhạc Chèo. Vai trò của đàn tam thập lục không chỉ giới hạn ở việc hòa tấu mà còn độc tấu và đệm cho các nhạc cụ khác. Sự linh hoạt này giúp đàn tam thập lục trở thành một nhạc cụ không thể thiếu trong nhiều thể loại âm nhạc truyền thống. Các nhạc sĩ đàn tam thập lục nổi tiếng đã có những đóng góp to lớn trong việc phát triển kỹ thuật và phong cách biểu diễn.
1.2. Mục Tiêu Đào Tạo Đàn Tam Thập Lục Tại Trường Sân Khấu Điện Ảnh
Mục tiêu chính của việc đào tạo đàn tam thập lục tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội là đào tạo ra những nhạc công chuyên nghiệp, có khả năng biểu diễn và giảng dạy. Chương trình đào tạo bao gồm các môn học về nhạc lý cơ bản đàn tam thập lục, kỹ thuật diễn tấu, lịch sử âm nhạc và phương pháp sư phạm đàn tam thập lục. Sinh viên được khuyến khích sáng tạo và phát triển phong cách biểu diễn riêng, đồng thời phải nắm vững các kỹ năng cần thiết để làm việc trong các dàn nhạc chuyên nghiệp.
II. Thách Thức Dạy Đàn Tam Thập Lục Tại Trường SKĐA Hà Nội
Mặc dù có vai trò quan trọng, việc giảng dạy đàn tam thập lục tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những vấn đề lớn nhất là sự thiếu hụt về giáo trình đàn tam thập lục chuẩn và phương pháp giảng dạy hiệu quả. Nhiều sinh viên vẫn học theo lối truyền ngón, thiếu kiến thức nền tảng về nhạc lý và kỹ thuật. Điều này gây khó khăn cho việc phát triển kỹ năng biểu diễn và sáng tạo. Ngoài ra, việc thiếu các tài liệu học đàn tam thập lục tham khảo và cơ sở vật chất cũng là một trở ngại lớn. Theo tài liệu gốc, sinh viên học tại trường phần lớn được học theo lối dạy truyền ngón (không kinh qua trường lớp), vì vậy các em chưa có được những kỹ thuật chơi đàn, cách đệm tòng, lối đệm hát cho các hệ thống của làn điệu Chèo, nên sinh viên chưa thể chủ động trong học tập.
2.1. Thiếu Hụt Giáo Trình và Phương Pháp Giảng Dạy Chuẩn
Hiện nay, giáo trình đàn tam thập lục còn thiếu tính hệ thống và chưa đáp ứng được yêu cầu của việc đào tạo chuyên nghiệp. Các phương pháp giảng dạy truyền thống thường tập trung vào việc truyền ngón, ít chú trọng đến việc phát triển tư duy âm nhạc và kỹ năng sáng tạo. Điều này dẫn đến việc sinh viên khó nắm vững kiến thức nền tảng và khó phát triển phong cách biểu diễn riêng. Cần có những nghiên cứu sâu hơn về phương pháp sư phạm đàn tam thập lục để cải thiện chất lượng giảng dạy.
2.2. Hạn Chế Về Cơ Sở Vật Chất và Tài Liệu Tham Khảo
Cơ sở vật chất và tài liệu học đàn tam thập lục còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến quá trình học tập và nghiên cứu của sinh viên. Số lượng đàn tập còn thiếu, chất lượng đàn chưa đảm bảo. Thư viện thiếu các giáo trình đàn tam thập lục, sách tham khảo và băng đĩa về biểu diễn đàn tam thập lục. Cần có sự đầu tư hơn nữa về cơ sở vật chất và tài liệu để tạo điều kiện tốt nhất cho sinh viên học tập và phát triển.
III. Cách Dạy Kỹ Thuật Đàn Tam Thập Lục Qua Làn Điệu Chèo
Một trong những giải pháp hiệu quả để cải thiện giảng dạy đàn tam thập lục là thông qua việc sử dụng các làn điệu Chèo. Chèo là một loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống của Việt Nam, trong đó đàn tam thập lục đóng vai trò quan trọng. Việc học đàn tam thập lục qua các làn điệu Chèo giúp sinh viên hiểu rõ hơn về văn hóa âm nhạc Việt Nam, đồng thời phát triển kỹ năng diễn tấu và kỹ thuật biểu diễn đàn tam thập lục. Phương pháp này cũng giúp sinh viên làm quen với các kỹ thuật đệm tòng và lối đệm hát cho các hệ thống của làn điệu Chèo. Theo tài liệu gốc, bên cạnh việc dạy các lòng bản Chèo cổ,thì một số các làn điệu Chèo cũng được soạn lại mang tính kỹ thuật nhằm nâng cao, phát huy tính năng của đàn TTL.
3.1. Ứng Dụng Làn Điệu Chèo Trong Dạy Kỹ Thuật Lưu Không Xuyên Tâm
Các làn điệu Chèo cung cấp một môi trường lý tưởng để thực hành các kỹ thuật như kỹ thuật rung đàn tam thập lục, kỹ thuật vê đàn tam thập lục, kỹ thuật luyến đàn tam thập lục, kỹ thuật ngón đàn tam thập lục, kỹ thuật lưu không và kỹ thuật xuyên tâm. Mỗi làn điệu có một nhịp điệu và giai điệu riêng, đòi hỏi sinh viên phải linh hoạt và sáng tạo trong cách diễn tấu. Việc luyện tập thường xuyên giúp sinh viên nắm vững các kỹ thuật cơ bản và nâng cao khả năng biểu diễn.
3.2. Phát Triển Kỹ Năng Đệm Tòng và Lối Đệm Hát Chèo
Đệm tòng là một kỹ năng quan trọng đối với người chơi đàn tam thập lục trong dàn nhạc Chèo. Việc học đàn tam thập lục qua các làn điệu Chèo giúp sinh viên làm quen với các kỹ thuật đệm tòng và lối đệm hát cho các hệ thống của làn điệu Chèo. Sinh viên được hướng dẫn cách tạo ra những âm thanh phù hợp với giai điệu và nhịp điệu của làn điệu, đồng thời phải biết cách phối hợp với các nhạc cụ khác trong dàn nhạc. Kỹ năng này giúp sinh viên trở thành những nhạc công chuyên nghiệp và có khả năng đóng góp vào sự phát triển của âm nhạc Chèo.
IV. Hướng Dẫn Thực Hành Đệm Tòng Làn Điệu Chèo Đường Trường
Hệ thống Đường trường là một phần quan trọng của âm nhạc Chèo. Việc dạy đệm tòng các làn điệu Đường trường giúp sinh viên hiểu rõ hơn về cấu trúc và giai điệu của Chèo, đồng thời phát triển kỹ năng diễn tấu và sáng tạo. Sinh viên được hướng dẫn cách tạo ra những âm thanh phù hợp với giai điệu và nhịp điệu của làn điệu, đồng thời phải biết cách phối hợp với các nhạc cụ khác trong dàn nhạc. Theo tài liệu gốc, để dạy học tốt một số làn điệu Chèo trên đàn TTL, người giảng viên cần phải nghiên cứu sâu các vấn đề về kỹ thuật diễn tấu, cảm xúc âm nhạc, về cấu trúc, giai điệu, hoàn cảnh sử dụng và tính chất của làn điệu…
4.1. Phân Tích Cấu Trúc và Giai Điệu Làn Điệu Đường Trường
Trước khi bắt đầu thực hành đệm tòng, sinh viên cần phải hiểu rõ về cấu trúc và giai điệu của các làn điệu Đường trường. Điều này bao gồm việc phân tích các yếu tố như nhịp điệu, giai điệu, hòa âm và hình thức của làn điệu. Sinh viên cũng cần phải tìm hiểu về lịch sử và văn hóa liên quan đến các làn điệu Đường trường để có thể diễn tấu một cách chân thực và truyền cảm.
4.2. Thực Hành Đệm Tòng và Phối Hợp Với Các Nhạc Cụ Khác
Sau khi đã hiểu rõ về cấu trúc và giai điệu của các làn điệu Đường trường, sinh viên bắt đầu thực hành đệm tòng. Sinh viên được hướng dẫn cách tạo ra những âm thanh phù hợp với giai điệu và nhịp điệu của làn điệu, đồng thời phải biết cách phối hợp với các nhạc cụ khác trong dàn nhạc. Việc luyện tập thường xuyên giúp sinh viên nắm vững các kỹ năng cơ bản và nâng cao khả năng biểu diễn.
V. Đánh Giá Hiệu Quả Phương Pháp Dạy Đàn Tam Thập Lục
Để đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy đàn tam thập lục qua các làn điệu Chèo, cần thực hiện các bài kiểm tra và đánh giá định kỳ. Các bài kiểm tra có thể bao gồm việc yêu cầu sinh viên biểu diễn các làn điệu Chèo đã học, đệm tòng cho các ca sĩ và nhạc cụ khác, và sáng tác các đoạn nhạc ngắn dựa trên các làn điệu Chèo. Kết quả đánh giá sẽ giúp giảng viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy và cải thiện chất lượng đào tạo. Theo tài liệu gốc, luận văn đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học các làn điệu Chèo cổ cho đàn TTL tại Trường ĐHSK&ĐAHN.
5.1. Tiêu Chí Đánh Giá Kỹ Năng Diễn Tấu và Sáng Tạo
Các tiêu chí đánh giá kỹ năng diễn tấu bao gồm độ chính xác về nhịp điệu và giai điệu, kỹ năng sử dụng các kỹ thuật diễn tấu, khả năng biểu cảm và phong cách biểu diễn. Các tiêu chí đánh giá kỹ năng sáng tạo bao gồm khả năng tạo ra những đoạn nhạc mới dựa trên các làn điệu Chèo, khả năng phối hợp với các nhạc cụ khác trong dàn nhạc, và khả năng tạo ra những âm thanh độc đáo và sáng tạo.
5.2. Phản Hồi Từ Sinh Viên và Giảng Viên
Phản hồi từ sinh viên và giảng viên là một phần quan trọng của quá trình đánh giá. Sinh viên được khuyến khích đưa ra những nhận xét về phương pháp giảng dạy, nội dung học tập và cơ sở vật chất. Giảng viên cũng đưa ra những nhận xét về sự tiến bộ của sinh viên, những điểm mạnh và điểm yếu của phương pháp giảng dạy, và những đề xuất để cải thiện chất lượng đào tạo.
VI. Kết Luận và Triển Vọng Phát Triển Dạy Đàn Tam Thập Lục
Nghiên cứu này đã trình bày một phương pháp hiệu quả để cải thiện giảng dạy đàn tam thập lục tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội thông qua việc sử dụng các làn điệu Chèo. Phương pháp này không chỉ giúp sinh viên nắm vững kỹ thuật diễn tấu mà còn hiểu rõ hơn về văn hóa âm nhạc Việt Nam. Trong tương lai, cần có những nghiên cứu sâu hơn về phương pháp sư phạm đàn tam thập lục để tiếp tục cải thiện chất lượng đào tạo và phát triển âm nhạc truyền thống Việt Nam. Theo tài liệu gốc, thông qua kết quả nghiên cứu của đề tài, luận văn sẽ góp một phần bổ sung kiến thức về âm nhạc cũng như kiến thức chuyên môn cho chính bản thân học viên và sẽ là tư liệu tham khảo cho Khoa Kịch hát Dân tộc - Trường ĐHSK&ĐAHN.
6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu và Đề Xuất
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng các làn điệu Chèo là một phương pháp hiệu quả để cải thiện giảng dạy đàn tam thập lục. Phương pháp này giúp sinh viên nắm vững kỹ thuật diễn tấu, hiểu rõ hơn về văn hóa âm nhạc Việt Nam, và phát triển kỹ năng sáng tạo. Nghiên cứu đề xuất rằng cần có sự đầu tư hơn nữa về cơ sở vật chất, tài liệu học tập và giáo trình đàn tam thập lục để tạo điều kiện tốt nhất cho sinh viên học tập và phát triển.
6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo và Ứng Dụng Thực Tế
Trong tương lai, cần có những nghiên cứu sâu hơn về phương pháp sư phạm đàn tam thập lục để tiếp tục cải thiện chất lượng đào tạo. Các nghiên cứu có thể tập trung vào việc phát triển các phương pháp giảng dạy mới, đánh giá hiệu quả của các phương pháp giảng dạy khác nhau, và tìm hiểu về nhu cầu của thị trường lao động đối với người chơi đàn tam thập lục. Kết quả nghiên cứu có thể được ứng dụng vào việc xây dựng chương trình đào tạo, phát triển giáo trình đàn tam thập lục, và đào tạo giảng viên.
