Luận án tiến sĩ: Phát hiện bệnh nhân và người mang gen Hemophilia A dựa trên phân tích phả hệ

• Tác giả: Nguyễn Thị Mai
• Người hướng dẫn: GS. Nguyễn Anh Trí – Nguyên Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, Nguyên Phó Chủ nhiệm Bộ môn Huyết học và Truyền máu, Trường Đại học Y Hà Nội
• Trường học: Trường Đại học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Huyết học và Truyền máu
• Đề tài: Nghiên cứu phát hiện bệnh nhân và người mang gen bệnh Hemophilia A dựa trên phân tích phả hệ
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Định nghĩa
• 1.2. Đặc điểm di truyền
• 1.3. Lâm sàng
• 1.4. Xét nghiệm
• 1.5. Chẩn đoán mức độ
• 1.6. Cơ sở di truyền yếu tố VIII
• 1.6.1. Đặc điểm sinh học yếu tố VIII
• 2. ĐẶT VẤN ĐỀ
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Hemophilia A và bệnh nhân Hemophilia A

Hemophilia A là một bệnh rối loạn đông máu di truyền do thiếu hụt yếu tố VIII. Bệnh nhân Hemophilia A thường là nam giới, với các biểu hiện lâm sàng như chảy máu khó cầm, tái phát nhiều lần ở khớp và cơ. Xét nghiệm cho thấy APTT kéo dài và nồng độ yếu tố VIII giảm dưới 40%. Bệnh được chia thành ba mức độ: nặng, trung bình và nhẹ, dựa trên nồng độ yếu tố VIII. Phân tích phả hệ giúp xác định các trường hợp bệnh nhân mới trong gia đình.

1.1. Đặc điểm di truyền của Hemophilia A

Hemophilia A là bệnh di truyền liên kết với nhiễm sắc thể X. Gen mã hóa yếu tố VIII nằm trên nhiễm sắc thể X, do đó bệnh chủ yếu xuất hiện ở nam giới. Phụ nữ thường là người mang gen Hemophilia A và có thể truyền gen bệnh cho thế hệ sau. Khoảng 30% trường hợp bệnh là đơn phát, không có tiền sử gia đình, do đột biến mới.

1.2. Chẩn đoán Hemophilia A

Chẩn đoán Hemophilia A dựa trên các xét nghiệm đông máu, bao gồm APTT kéo dài và định lượng yếu tố VIII. Phân tích phả hệ giúp xác định các thành viên trong gia đình có nguy cơ mắc bệnh. Việc chẩn đoán sớm giúp quản lý bệnh hiệu quả, giảm nguy cơ biến chứng do chảy máu tái phát.

II. Người mang gen Hemophilia A

Người mang gen Hemophilia A thường là phụ nữ, có thể truyền gen bệnh cho con cái. Khoảng 50% người mang gen có nồng độ yếu tố VIII thấp, dẫn đến nguy cơ chảy máu khó cầm sau chấn thương hoặc phẫu thuật. Phân tích phả hệ và xét nghiệm gen Hemophilia A giúp xác định tình trạng mang gen, từ đó đưa ra các biện pháp dự phòng và quản lý phù hợp.

2.1. Phát hiện người mang gen Hemophilia A

Việc phát hiện người mang gen Hemophilia A dựa trên phân tích phả hệ và các xét nghiệm di truyền như PCR-RFLP và định lượng yếu tố VIII. Phân tích phả hệ giúp xác định các thành viên nữ trong gia đình có nguy cơ mang gen bệnh. Xét nghiệm gen trực tiếp giúp chẩn đoán chính xác tình trạng mang gen.

2.2. Quản lý người mang gen Hemophilia A

Quản lý người mang gen Hemophilia A bao gồm theo dõi nồng độ yếu tố VIII và tư vấn di truyền trước khi mang thai. Chẩn đoán trước sinh giúp xác định tình trạng bệnh của thai nhi, từ đó đưa ra quyết định phù hợp. Việc quản lý hiệu quả giúp giảm nguy cơ chảy máu và truyền gen bệnh cho thế hệ sau.

III. Phân tích phả hệ trong nghiên cứu Hemophilia A

Phân tích phả hệ là phương pháp quan trọng trong nghiên cứu và phát hiện bệnh nhân Hemophilia A và người mang gen Hemophilia A. Phương pháp này giúp xác định các thành viên trong gia đình có nguy cơ mắc bệnh hoặc mang gen bệnh, từ đó đưa ra các biện pháp chẩn đoán và quản lý phù hợp.

3.1. Ứng dụng phân tích phả hệ

Phân tích phả hệ được sử dụng để xác định các trường hợp bệnh nhân Hemophilia A và người mang gen Hemophilia A trong gia đình. Phương pháp này giúp xây dựng sơ đồ di truyền, từ đó xác định các thành viên có nguy cơ mắc bệnh hoặc mang gen bệnh. Phân tích phả hệ kết hợp với các xét nghiệm di truyền giúp chẩn đoán chính xác hơn.

3.2. Ý nghĩa của phân tích phả hệ

Phân tích phả hệ có ý nghĩa quan trọng trong việc phát hiện sớm và quản lý bệnh nhân Hemophilia A và người mang gen Hemophilia A. Phương pháp này giúp giảm tỉ lệ tử vong và tàn tật do chảy máu tái phát, đồng thời hỗ trợ tư vấn di truyền cho các gia đình có nguy cơ mắc bệnh.

IV. Nghiên cứu di truyền và chẩn đoán Hemophilia A

Nghiên cứu di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc xác định các gen đột biến Hemophilia A và chẩn đoán bệnh. Các phương pháp như PCR-RFLP và giải trình tự gen giúp xác định chính xác các đột biến liên quan đến bệnh. Chẩn đoán Hemophilia A dựa trên kết quả xét nghiệm di truyền và đánh giá lâm sàng.

4.1. Phương pháp nghiên cứu di truyền

Các phương pháp nghiên cứu di truyền như PCR-RFLP và giải trình tự gen được sử dụng để xác định các gen đột biến Hemophilia A. PCR-RFLP giúp phát hiện các đột biến phổ biến, trong khi giải trình tự gen cho phép xác định các đột biến hiếm gặp. Các phương pháp này hỗ trợ chẩn đoán chính xác và tư vấn di truyền.

4.2. Chẩn đoán Hemophilia A

Chẩn đoán Hemophilia A dựa trên kết quả xét nghiệm di truyền và đánh giá lâm sàng. Các xét nghiệm như APTT và định lượng yếu tố VIII giúp xác định mức độ bệnh. Chẩn đoán trước sinh giúp xác định tình trạng bệnh của thai nhi, từ đó đưa ra quyết định phù hợp.