I. Tổng Quan Nghiên Cứu Diễn Ngôn Dạy Viết Tiếng Anh Hiệu Quả
Nghiên cứu này tập trung vào việc khám phá nhận thức của giáo viên và thực hành của họ trong việc áp dụng hoạt động dựa trên diễn ngôn trong dạy kỹ năng viết tiếng Anh cho sinh viên. Diễn ngôn, một thành phần quan trọng của năng lực giao tiếp, đóng vai trò then chốt trong việc phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách hiệu quả. Trong bối cảnh giảng dạy tiếng Anh như một ngoại ngữ (EFL), việc tích hợp kiến thức về diễn ngôn và triển khai các hoạt động dựa trên diễn ngôn đã được chứng minh là có tác động tích cực đến sự thành thạo tiếng Anh tổng thể của học sinh. Tuy nhiên, tại Việt Nam, vẫn còn thiếu các nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề này. Nghiên cứu này được thực hiện tại Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế (HUFL), với sự tham gia của 30 giáo viên từ các khoa khác nhau, chủ yếu là Khoa Tiếng Anh và Khoa Tiếng Anh Chuyên ngành.
1.1. Tầm Quan Trọng của Diễn Ngôn trong Dạy Viết Tiếng Anh
Diễn ngôn không chỉ là một chuỗi các câu văn riêng lẻ mà là một hệ thống có cấu trúc, ngữ cảnh và mục đích rõ ràng. Việc nắm vững diễn ngôn giúp người học không chỉ viết đúng ngữ pháp mà còn viết hay, viết phù hợp với mục đích giao tiếp. Theo Celce-Murcia và Yoo (2014), một trong những vấn đề chính cản trở sự phát triển kỹ năng viết của học viên EFL là thiếu kiến thức về diễn ngôn, tức là việc sử dụng ngôn ngữ trong ngữ cảnh. Vì vậy, nghiên cứu này nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc tích hợp kiến thức về diễn ngôn vào chương trình giảng dạy viết.
1.2. Bối Cảnh Nghiên Cứu Dạy Viết Tiếng Anh tại Đại Học Huế
Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế (HUFL) là một trong những trung tâm đào tạo tiếng Anh hàng đầu tại miền Trung Việt Nam. Việc nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng viết, luôn là ưu tiên hàng đầu của nhà trường. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá thực trạng áp dụng hoạt động dựa trên diễn ngôn trong dạy viết tại HUFL, từ đó đưa ra các khuyến nghị cải tiến phương pháp giảng dạy. Nghiên cứu có sự tham gia của giáo viên từ các khoa khác nhau, chủ yếu là Khoa Tiếng Anh và Khoa Tiếng Anh Chuyên ngành.
II. Vấn Đề Thách Thức Thực Trạng Dạy Viết Tiếng Anh
Mặc dù phương pháp tiếp cận giao tiếp đã được áp dụng trong nhiều năm, nhưng thực tế giảng dạy và học tập trong các lớp EFL của Việt Nam cho thấy các hình thức ngôn ngữ vẫn được chú trọng hơn so với ý nghĩa ngôn ngữ. Các yếu tố quan trọng cần xem xét trong quá trình viết như bối cảnh, đối tượng và mục đích viết dường như chưa được giáo viên giải quyết đầy đủ. Học sinh thường thực hành viết với suy nghĩ rằng một văn bản không có lỗi ngữ pháp là một văn bản tốt. Ngay cả sinh viên EFL ở cấp đại học cũng gặp phải những điểm yếu rõ ràng cản trở họ soạn thảo các văn bản có ý nghĩa dài dòng. Do đó, để các hoạt động giảng dạy và học tập thực sự phản ánh phương pháp tiếp cận giao tiếp, giáo viên EFL Việt Nam hiện đại phải hỗ trợ người học phát triển các khía cạnh khác của viết bên cạnh khía cạnh ngữ pháp. Cần tập trung nhiều hơn vào các yếu tố như tính mạch lạc, cấu trúc và mục đích của văn bản.
2.1. Thiếu Hụt Kiến Thức Diễn Ngôn ở Sinh Viên Tiếng Anh
Một trong những vấn đề nổi cộm là sinh viên tiếng Anh thường gặp khó khăn trong việc viết các văn bản mạch lạc và có tính liên kết cao. Họ có thể viết đúng ngữ pháp ở cấp độ câu, nhưng lại gặp khó khăn khi kết nối các câu thành một đoạn văn hoàn chỉnh. Điều này cho thấy sự thiếu hụt kiến thức về diễn ngôn, tức là khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách phù hợp trong một ngữ cảnh cụ thể. Nghiên cứu này sẽ khám phá mức độ nhận thức về diễn ngôn của giáo viên ảnh hưởng đến khả năng giải quyết vấn đề này.
2.2. Áp Lực Từ Phương Pháp Dạy Học Truyền Thống
Phương pháp dạy học truyền thống thường tập trung vào ngữ pháp và từ vựng, ít chú trọng đến các yếu tố như mục đích viết, đối tượng đọc và bối cảnh giao tiếp. Điều này khiến sinh viên thiếu kinh nghiệm thực tế trong việc viết các văn bản có ý nghĩa và phù hợp với mục đích sử dụng. Nghiên cứu này sẽ xem xét liệu thực hành của giáo viên có đi theo hướng tiếp cận mới, tập trung vào diễn ngôn hay không.
III. Phương Pháp Dạy Viết Dựa Trên Diễn Ngôn Cách Tiếp Cận Mới
Nhiều nhà nghiên cứu đã nhấn mạnh tầm quan trọng của kiến thức về diễn ngôn trong việc giảng dạy và học tiếng Anh một cách giao tiếp. Birjandi, Alavi và Salmani-Nodoushan (2004) nhấn mạnh rằng mặc dù người học nắm vững các kỹ năng vi mô trong viết (quy tắc ngữ pháp và từ vựng) là rất quan trọng, nhưng đây chỉ là những điều kiện tiên quyết cơ bản để trở thành một người viết có năng lực. Để viết tốt bằng tiếng Anh, người ta cũng cần có được một hệ thống hoạt động của các kỹ năng vĩ mô (kiến thức về cấu trúc diễn ngôn và thông tin nền tảng liên quan đến chủ đề).
3.1. Xây Dựng Năng Lực Diễn Ngôn cho Sinh Viên Tiếng Anh
Việc xây dựng năng lực diễn ngôn cho sinh viên tiếng Anh đòi hỏi sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. Giáo viên cần cung cấp cho sinh viên kiến thức về các loại hình diễn ngôn khác nhau (ví dụ: tường thuật, miêu tả, tranh luận), cấu trúc của diễn ngôn và các yếu tố ngôn ngữ được sử dụng để tạo ra tính liên kết và mạch lạc. Quan trọng hơn, sinh viên cần có cơ hội thực hành viết các văn bản khác nhau trong các ngữ cảnh khác nhau để phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách linh hoạt và hiệu quả.
3.2. Các Hoạt Động Dựa Trên Diễn Ngôn Trong Lớp Học Viết
Có rất nhiều hoạt động dựa trên diễn ngôn mà giáo viên có thể sử dụng trong lớp học viết. Ví dụ, giáo viên có thể yêu cầu sinh viên phân tích các văn bản mẫu để xác định cấu trúc diễn ngôn, mục đích viết và các yếu tố ngôn ngữ được sử dụng. Giáo viên cũng có thể tổ chức các hoạt động viết theo nhóm, trong đó sinh viên phải hợp tác để tạo ra một văn bản mạch lạc và có tính liên kết. Nghiên cứu này sẽ khám phá các loại hoạt động dựa trên diễn ngôn mà giáo viên HUFL đang sử dụng và hiệu quả của chúng.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Nhận Thức Thực Hành Của Giáo Viên
Nghiên cứu này đi sâu vào việc tìm hiểu quan điểm và thực hành của giáo viên trong việc sử dụng các hoạt động dựa trên diễn ngôn trong dạy viết. Các kết quả cho thấy một sự kết nối chặt chẽ giữa nhận thức của giáo viên và cách họ thực hành trong lớp học. Hầu hết giáo viên đều nhận thức được tầm quan trọng của việc tích hợp kiến thức diễn ngôn vào giảng dạy, nhưng mức độ và phương pháp thực hiện có sự khác biệt.
4.1. Đánh Giá Nhận Thức Của Giáo Viên Về Diễn Ngôn
Nghiên cứu sử dụng các phương pháp khảo sát và phỏng vấn để thu thập thông tin về nhận thức của giáo viên về diễn ngôn và tầm quan trọng của nó trong dạy viết. Các câu hỏi tập trung vào việc đánh giá hiểu biết của giáo viên về các khái niệm như cấu trúc diễn ngôn, tính mạch lạc và tính liên kết. Nghiên cứu cũng tìm hiểu xem giáo viên có nhận thức được những khó khăn mà sinh viên gặp phải do thiếu kiến thức về diễn ngôn hay không.
4.2. Phân Tích Thực Hành Của Giáo Viên Trong Lớp Học Viết
Nghiên cứu sử dụng phương pháp quan sát lớp học để phân tích thực hành của giáo viên trong việc sử dụng hoạt động dựa trên diễn ngôn. Các quan sát tập trung vào việc xác định các loại hoạt động được sử dụng, cách giáo viên giới thiệu và hướng dẫn sinh viên thực hiện các hoạt động này, và cách giáo viên đánh giá kết quả học tập của sinh viên. Nghiên cứu cũng xem xét mối liên hệ giữa thực hành của giáo viên và hiệu quả học tập của sinh viên.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Đề Xuất Cải Tiến Dạy Viết Tiếng Anh
Dựa trên kết quả nghiên cứu, có một số đề xuất được đưa ra nhằm cải thiện việc giảng dạy kỹ năng viết tiếng Anh cho sinh viên. Những đề xuất này tập trung vào việc tăng cường nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của diễn ngôn, cung cấp cho họ các công cụ và kỹ thuật để tích hợp kiến thức diễn ngôn vào giảng dạy, và tạo ra môi trường học tập khuyến khích sinh viên phát triển năng lực diễn ngôn. Nghiên cứu này cũng đưa ra các khuyến nghị cho các nhà quản lý giáo dục và những người xây dựng chương trình.
5.1. Nâng Cao Năng Lực Chuyên Môn Cho Giáo Viên Tiếng Anh
Các khóa đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ cần tập trung vào việc cung cấp cho giáo viên kiến thức chuyên sâu về diễn ngôn và các phương pháp giảng dạy dựa trên diễn ngôn. Các khóa học này nên bao gồm các hoạt động thực hành, trong đó giáo viên có thể áp dụng kiến thức mới vào các tình huống giảng dạy thực tế. Ngoài ra, giáo viên cần được khuyến khích tham gia vào các cộng đồng học tập để chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau.
5.2. Thiết Kế Giáo Án Dạy Viết Dựa Trên Diễn Ngôn
Giáo án dạy viết cần được thiết kế để tập trung vào việc phát triển năng lực diễn ngôn cho sinh viên. Các hoạt động trong giáo án nên khuyến khích sinh viên suy nghĩ về mục đích viết, đối tượng đọc và bối cảnh giao tiếp. Ngoài ra, giáo án nên bao gồm các hoạt động giúp sinh viên phân tích các văn bản mẫu và thực hành viết các văn bản khác nhau trong các ngữ cảnh khác nhau.
VI. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Diễn Ngôn
Nghiên cứu này đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc về nhận thức và thực hành của giáo viên trong việc áp dụng hoạt động dựa trên diễn ngôn trong dạy viết. Các kết quả cho thấy rằng việc tích hợp kiến thức diễn ngôn vào giảng dạy có thể mang lại nhiều lợi ích cho sinh viên, nhưng cần có sự thay đổi trong phương pháp giảng dạy và chương trình đào tạo. Nghiên cứu này cũng mở ra nhiều hướng nghiên cứu tiếp theo về vai trò của diễn ngôn trong việc phát triển kỹ năng ngôn ngữ cho sinh viên.
6.1. Tổng Kết Các Phát Hiện Chính Về Dạy Viết Diễn Ngôn
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng mặc dù giáo viên nhận thức được tầm quan trọng của diễn ngôn, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn trong việc áp dụng các hoạt động dựa trên diễn ngôn trong lớp học. Một số khó khăn bao gồm thiếu tài liệu giảng dạy, thiếu thời gian và thiếu kinh nghiệm. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy rằng khi giáo viên được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng, họ có thể sử dụng các hoạt động dựa trên diễn ngôn một cách hiệu quả để giúp sinh viên phát triển kỹ năng viết.
6.2. Hướng Nghiên Cứu Mở Rộng Về Hiệu Quả Của Diễn Ngôn
Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các hoạt động dựa trên diễn ngôn đối với các đối tượng sinh viên khác nhau. Ngoài ra, nghiên cứu có thể khám phá vai trò của diễn ngôn trong việc phát triển các kỹ năng ngôn ngữ khác, chẳng hạn như nghe, nói và đọc. Cuối cùng, nghiên cứu có thể tập trung vào việc phát triển các tài liệu giảng dạy và các công cụ đánh giá hiệu quả cho việc giảng dạy diễn ngôn.
