Nghiên cứu nguồn lực và thu nhập hộ gia đình tại huyện Thanh Sơn, Phú Thọ

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CÁM ƠN

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ĐBSH

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN

MỤC LỤC

Mở đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài

2. Mục tiêu nghiên cứu

3. Ý nghĩa của đề tài

3.1. Ý nghĩa khoa học

3.2. Ý nghĩa thực tiễn

4. Đối tương và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

4.2. Phạm vi nghiên cứu

1. Chương 1: Cơ sở khoa học của đề tài

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài

1.1.1. Nguồn lực và nguồn lực của hộ gia đình

1.1.2. Nguồn lực hộ gia đình

1.1.3. Hộ nông thôn và hộ nông dân

1.1.3.1. Khái niệm hộ nông thôn, hộ nông dân

1.1.3.2. Phân loại hộ nông dân

1.1.4. Sinh nhai và hoạt động sinh nhai

1.1.5. Thu nhập của hộ gia đình

1.1.5.1. Vai trò của thu nhập trong hộ gia đình

1.1.5.2. Cơ cấu thu nhập của hộ gia đình

1.1.5.3. Tiêu chí thu nhập

1.1.5.4. Đối với Chương trình Mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững

1.1.5.5. Đối với Chương trình Mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới

1.1.5.6. Mối liên quan giữa nguồn lực, sinh nhai và thu nhập của hộ gia đình

1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài

1.2.1. Tổng quan một số nghiên cứu ngoài nước

1.2.2. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước

1.2.2.1. Kinh nghiệm tại huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre

1.2.2.2. Kinh nghiệm huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang

1.2.3. Tổng quan một số nghiên cứu có liên quan

1.2.3.1. Một số nghiên cứu về nguồn lực, sinh kế, sinh nhai của hộ gia đình

1.2.3.2. Một số nghiên cứu về thu nhập của hộ gia đình

1.2.3.3. Bài học kinh nghiệm đối với huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ

2. Chương 2: Đặc điểm địa bàn và phương pháp nghiên cứu

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu

2.1.1. Điều kiện tự nhiên

2.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội

2.2. Nội dung nghiên cứu

2.3. Phương pháp nghiên cứu

2.3.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp

2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp

2.3.3. Phương pháp điều tra phỏng vấn bằng phiếu điều tra với công cụ

2.3.4. Phương pháp thảo luận nhóm

2.3.5. Quan sát trực tiếp

2.3.6. Phương pháp tổng hợp, phân tích thông tin số liệu

2.3.6.1. Phương pháp phân tích Excel với công cụ PivotTable

2.3.6.2. Phương pháp thống kê mô tả

2.3.6.3. Phương pháp thống kê so sánh

2.3.7. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu

2.3.7.1. Các chỉ tiêu về phát triển kinh tế xã hội của huyện Thanh Sơn

2.3.7.2. Nhóm chỉ tiêu về thông tin chung của nông hộ

2.3.7.3. Nhóm chỉ tiêu về về một số nguồn lực của hộ gia đình

2.3.7.4. Nhóm chỉ tiêu về hoạt động sinh kế của nông hộ

2.3.7.5. Nhóm chỉ tiêu về thu nhập của hộ gia đình

3. Chương 3: Kết quả nghiên cứu và thảo luận

3.1. Thực trạng nguồn lực và hoạt động sinh nhai của hộ gia đình nông thôn huyện Thanh Sơn

3.1.1. Một số nguồn lực chủ yếu của hộ gia đình nông thôn huyện Thanh Sơn

3.1.2. Một số hoạt động sinh nhai chủ yếu của hộ gia đình nông thôn

3.2. Thu nhập của hộ gia đình nông thôn huyện Thanh Sơn

3.3. Quan điểm, mục tiêu và giải pháp chủ yếu nhằm góp phần cải thiện nguồn lực, nâng cao thu nhập hộ gia đình nông thôn huyện Thanh Sơn

3.3.1. Quan điểm, mục tiêu phát triển

3.3.1.1. Quan điểm phát triển

3.3.1.2. Mục tiêu phát triển

3.3.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm cải thiện nguồn lực, nâng cao thu nhập hộ nông dân huyện Thanh Sơn

3.3.2.1. Nhóm giải pháp về phát triển công nghiệp chế biến, tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề để tăng thu nhập về phi nông nghiệp

3.3.2.2. Nhóm giải pháp tăng cường tiếp cận vay vốn và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay của hộ nghèo, góp phần giảm nghèo và phát triển kinh tế hộ nghèo

3.3.2.3. Nhóm giải pháp đẩy mạnh phát triển kinh tế trang trại

3.3.2.4. Nhóm giải pháp phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu thúc đẩy sản xuất và phát triển nông thôn

3.3.2.5. Giải pháp về đào tạo nghề và đào tạo nhân lực, lao động, việc làm cho lao động nông thôn, dân tộc thiểu số

3.3.2.6. Nhóm giải pháp về Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn

3.3.2.7. Giải pháp bảo tồn các giá trị văn hóa bản địa, cải thiện sinh kế, nâng cao đời sống vật chất cho cộng đồng dân tộc thiểu số

3.3.2.8. Giải pháp về sử dụng hợp lý nguồn lực tự nhiên, rừng và đất rừng

4. Kết luận và kiến nghị

4.1. Kết luận

4.2. Kiến nghị

Tài liệu tham khảo

Phụ lục

I. Thực trạng nguồn lực hộ gia đình tại huyện Thanh Sơn

Nghiên cứu về nguồn lực hộ gia đình tại huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ cho thấy sự đa dạng và phong phú trong các nguồn lực mà các hộ gia đình đang sở hữu. Các nguồn lực này bao gồm nguồn lực kinh tế, nguồn lực xã hội, và nguồn lực tự nhiên. Theo số liệu thu thập từ 96 hộ gia đình, đất đai là một trong những nguồn lực quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sản xuất và thu nhập của hộ. Hầu hết các hộ gia đình đều có diện tích đất canh tác, tuy nhiên, chất lượng đất và khả năng tiếp cận công nghệ sản xuất hiện đại còn hạn chế. Bên cạnh đó, vốn sản xuất cũng là một yếu tố quyết định, nhiều hộ gia đình vẫn phụ thuộc vào nguồn vốn vay từ ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng. Điều này cho thấy sự cần thiết phải cải thiện khả năng tiếp cận vốn cho các hộ gia đình nông thôn. Như vậy, việc đánh giá thực trạng nguồn lực hộ gia đình không chỉ giúp nhận diện những điểm mạnh mà còn chỉ ra những hạn chế cần khắc phục để nâng cao thu nhập cho hộ gia đình nông thôn.

1.1. Nguồn lực đất đai

Đất đai là một trong những nguồn lực kinh tế quan trọng nhất của hộ gia đình nông thôn. Tại huyện Thanh Sơn, diện tích đất canh tác bình quân của mỗi hộ gia đình là khoảng 0,5 ha. Tuy nhiên, sự phân bổ đất đai không đồng đều giữa các hộ, dẫn đến sự chênh lệch trong khả năng sản xuất. Các hộ gia đình có diện tích đất lớn thường có thu nhập cao hơn nhờ vào việc sản xuất nông sản đa dạng và áp dụng công nghệ mới. Ngược lại, những hộ có diện tích đất nhỏ thường gặp khó khăn trong việc duy trì sinh kế. Việc cải thiện quản lý đất đai và khuyến khích các mô hình sản xuất hiệu quả sẽ góp phần nâng cao thu nhập cho các hộ gia đình nông thôn.

1.2. Nguồn lực tài chính

Nguồn lực tài chính của hộ gia đình nông thôn tại huyện Thanh Sơn chủ yếu đến từ vốn sản xuất và vay vốn. Nhiều hộ gia đình vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn do thiếu tài sản thế chấp. Theo khảo sát, chỉ khoảng 30% hộ gia đình có khả năng vay vốn từ ngân hàng. Điều này dẫn đến việc họ không thể đầu tư vào sản xuất, cải thiện công nghệ, hoặc mở rộng quy mô sản xuất. Việc tăng cường các chương trình hỗ trợ vay vốn cho hộ nghèo và cận nghèo là rất cần thiết để cải thiện tình hình kinh tế của các hộ gia đình nông thôn.

II. Phân tích thu nhập hộ gia đình tại huyện Thanh Sơn

Phân tích thu nhập của hộ gia đình nông thôn tại huyện Thanh Sơn cho thấy sự chênh lệch rõ rệt giữa các nhóm hộ. Thu nhập bình quân của hộ gia đình nông thôn đạt khoảng 136,8 triệu đồng/năm, trong đó nhóm hộ khá có thu nhập cao nhất, đạt 195,9 triệu đồng/năm. Ngược lại, nhóm hộ nghèo chỉ đạt 78,5 triệu đồng/năm. Sự khác biệt này không chỉ phản ánh tình hình kinh tế mà còn liên quan đến nguồn lực mà mỗi hộ gia đình sở hữu. Các hộ gia đình có nguồn lực tốt hơn thường có khả năng đầu tư vào sản xuất, từ đó tạo ra thu nhập cao hơn. Việc phân tích thu nhập cũng cho thấy rằng thu nhập nông nghiệp vẫn chiếm tỷ lệ lớn trong tổng thu nhập của hộ gia đình, tuy nhiên, thu nhập phi nông nghiệp đang ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt là trong bối cảnh phát triển kinh tế hiện nay.

2.1. Cơ cấu thu nhập

Cơ cấu thu nhập của hộ gia đình nông thôn tại huyện Thanh Sơn chủ yếu bao gồm thu nhập từ nông nghiệp và thu nhập phi nông nghiệp. Theo số liệu khảo sát, thu nhập từ nông nghiệp chiếm khoảng 60% tổng thu nhập của hộ gia đình, trong khi thu nhập phi nông nghiệp chiếm 40%. Điều này cho thấy sự chuyển dịch trong cơ cấu thu nhập của hộ gia đình nông thôn, khi mà ngày càng nhiều hộ gia đình tham gia vào các hoạt động phi nông nghiệp như làm công nhân, buôn bán, và dịch vụ. Việc phát triển các ngành nghề phi nông nghiệp không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn tạo ra cơ hội việc làm cho lao động nông thôn.

2.2. Đánh giá thu nhập

Đánh giá thu nhập hộ gia đình nông thôn tại huyện Thanh Sơn cho thấy sự bất bình đẳng trong phân phối thu nhập. Nhóm hộ khá có thu nhập cao hơn nhóm hộ nghèo tới 117,4 triệu đồng/năm. Sự chênh lệch này không chỉ do nguồn lực mà còn do khả năng tiếp cận thông tin, công nghệ và thị trường. Các hộ nghèo thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ, từ đó dẫn đến việc họ không thể nâng cao thu nhập. Để giảm thiểu sự bất bình đẳng này, cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể nhằm cải thiện thu nhập cho nhóm hộ nghèo và cận nghèo.

III. Giải pháp nâng cao thu nhập hộ gia đình

Để nâng cao thu nhập cho hộ gia đình nông thôn tại huyện Thanh Sơn, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp. Trước hết, cần phát triển công nghiệp chế biến và tiểu thủ công nghiệp để tăng thu nhập phi nông nghiệp. Việc này không chỉ tạo ra việc làm mà còn giúp tăng giá trị sản phẩm nông nghiệp. Thứ hai, cần tăng cường tiếp cận vay vốn cho hộ nghèo, giúp họ có nguồn lực để đầu tư vào sản xuất. Thứ ba, cần đẩy mạnh phát triển kinh tế trang trại, khuyến khích các hộ gia đình áp dụng công nghệ mới vào sản xuất. Cuối cùng, việc phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu cũng rất quan trọng, giúp kết nối thị trường và nâng cao khả năng tiêu thụ sản phẩm.

3.1. Phát triển công nghiệp chế biến

Phát triển công nghiệp chế biến là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao thu nhập cho hộ gia đình nông thôn. Việc hình thành các nhà máy chế biến nông sản sẽ tạo ra nhiều việc làm cho lao động địa phương, đồng thời tăng giá trị sản phẩm nông nghiệp. Các sản phẩm nông sản sau khi chế biến sẽ có giá trị cao hơn, từ đó giúp tăng thu nhập cho các hộ gia đình. Cần có chính sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực này, đồng thời hỗ trợ kỹ thuật cho các hộ gia đình trong việc chế biến sản phẩm.

3.2. Tăng cường tiếp cận vay vốn

Tăng cường tiếp cận vay vốn cho hộ nghèo là một giải pháp cần thiết để nâng cao thu nhập. Nhiều hộ gia đình hiện nay gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn do thiếu tài sản thế chấp. Cần có các chương trình hỗ trợ vay vốn với lãi suất ưu đãi cho hộ nghèo, giúp họ có nguồn lực để đầu tư vào sản xuất. Đồng thời, cần tổ chức các lớp tập huấn về quản lý tài chính cho các hộ gia đình, giúp họ sử dụng vốn hiệu quả hơn.

Luận văn về nguồn lực và thu nhập của hộ gia đình huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ