Nghiên cứu ngoại lai hóa và bản địa hóa các yếu tố văn hóa trong hai bản dịch của "Gió qua rặng liễu"

• Tác giả: Vương Thu Hằng
• Người hướng dẫn: Assoc. Lê Hùng Tiến
• Trường học: Vietnam National University, Hanoi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: English Linguistics
• Đề tài: Foreignization And Domestication Of Culture-Specific Items In Two Vietnamese Translations Of The English Novel “The Wind In The Willows” (Ngoại lai hóa và bản địa hóa các yếu tố đặc thù văn hóa trong hai bản dịch Anh-Việt “Gió qua rặng liễu” và “Gió đùa trong liễu”)
• Loại tài liệu: Thesis
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENTS
• ABSTRACT
• TABLE OF CONTENTS
• LIST OF TABLES, FIGURES, AND ABBREVIATIONS
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Statement of the problem and rationale for the study
• 1.2. Aims and objectives of the study
• 1.3. Scope of the study
• 1.4. Organization
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Culture-specific items. Definition of culture-specific items. Categorization of culture-specific items
• 2.2. Stempleski and Tomalin (1993)
• 2.3. Other theoretical frameworks of CSIs in the 21st century
• 2.4. Taxonomy of culture-specific items adopted in this research
• 2.5. Domestication and foreignization
• 2.6. Concepts of domestication and foreignization
• 2.7. Local procedures of domestication and foreignization of CSIs
• 2.8. Vinay and Darbelnet (1958)
• 2.9. Hervey and Higgins (1992)
• 2.10. Laviosa and Braithwaite (1998)
• 3. CHAPTER 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Procedure of data collection
• 3.2. Procedure of data analysis
• 4. CHAPTER 4: RESULTS AND DISCUSSION
• 4.1. Answer to research question 1: To what extent are the culture-specific items domesticated and foreignized in the two Vietnamese translations “Gió qua rặng liễu” by Nguyên Tâm and “Gió đùa trong liễu” by Nguyễn Thị Cẩm Linh?
• 4.2. Answer to research question 2: Which domestication and foreignization-oriented procedures are the most dominant as the treatment of all the culture-specific items in general and for each type of culture-specific items in particular?
• 4.3. Suggestions for further research
• LIST OF TABLES, FIGURES, AND ABBREVIATIONS

Tóm tắt

I. Tổng quan về ngoại lai hóa và bản địa hóa trong Gió qua rặng liễu

Nghiên cứu về ngoại lai hóa và bản địa hóa trong dịch thuật đã trở thành một chủ đề quan trọng trong lĩnh vực ngôn ngữ học. Đặc biệt, trong hai bản dịch của tác phẩm 'Gió qua rặng liễu', các yếu tố văn hóa đặc thù đã được thể hiện qua các chiến lược dịch thuật khác nhau. Việc hiểu rõ về hai khái niệm này sẽ giúp người đọc nhận thức được cách mà các yếu tố văn hóa được chuyển tải từ ngôn ngữ nguồn sang ngôn ngữ đích.

1.1. Định nghĩa ngoại lai hóa và bản địa hóa trong dịch thuật

Ngoại lai hóa và bản địa hóa là hai chiến lược chính trong dịch thuật. Ngoại lai hóa đề cập đến việc giữ nguyên các yếu tố văn hóa của ngôn ngữ nguồn, trong khi bản địa hóa là quá trình điều chỉnh các yếu tố này để phù hợp với văn hóa của ngôn ngữ đích. Sự lựa chọn giữa hai chiến lược này phụ thuộc vào mục tiêu của bản dịch và đối tượng độc giả.

1.2. Tầm quan trọng của nghiên cứu văn hóa trong dịch thuật

Nghiên cứu văn hóa trong dịch thuật không chỉ giúp hiểu rõ hơn về ngôn ngữ mà còn làm nổi bật sự khác biệt văn hóa giữa các quốc gia. Việc phân tích các yếu tố văn hóa trong 'Gió qua rặng liễu' sẽ giúp người đọc nhận thức được cách mà các yếu tố này ảnh hưởng đến quá trình dịch thuật.

II. Vấn đề và thách thức trong việc dịch các yếu tố văn hóa

Dịch các yếu tố văn hóa trong văn bản không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Các yếu tố văn hóa thường mang ý nghĩa sâu sắc và có thể không có tương đương trực tiếp trong ngôn ngữ đích. Điều này tạo ra nhiều thách thức cho các dịch giả khi họ phải quyết định giữa việc giữ nguyên hay điều chỉnh các yếu tố này.

2.1. Khó khăn trong việc giữ nguyên ý nghĩa văn hóa

Khi dịch các yếu tố văn hóa, việc giữ nguyên ý nghĩa có thể dẫn đến sự khó hiểu cho độc giả. Các dịch giả thường phải tìm cách làm cho văn bản trở nên dễ tiếp cận hơn mà không làm mất đi bản chất văn hóa của nó.

2.2. Tác động của văn hóa đến quá trình dịch thuật

Văn hóa không chỉ ảnh hưởng đến cách mà các yếu tố được dịch mà còn ảnh hưởng đến cách mà độc giả tiếp nhận văn bản. Sự khác biệt trong nền tảng văn hóa có thể dẫn đến những hiểu lầm hoặc cảm nhận khác nhau về văn bản dịch.

III. Phương pháp nghiên cứu ngoại lai hóa và bản địa hóa

Nghiên cứu này áp dụng phương pháp phân tích định tính và định lượng để xem xét các yếu tố văn hóa trong hai bản dịch 'Gió qua rặng liễu'. Phương pháp này cho phép xác định các chiến lược dịch thuật được sử dụng và mức độ phổ biến của chúng.

3.1. Phân tích định tính các yếu tố văn hóa

Phân tích định tính giúp xác định các yếu tố văn hóa cụ thể trong văn bản gốc và cách mà chúng được chuyển tải trong các bản dịch. Điều này bao gồm việc xem xét ngữ cảnh và ý nghĩa của các yếu tố văn hóa.

3.2. Phân tích định lượng các chiến lược dịch thuật

Phân tích định lượng cho phép đánh giá tần suất sử dụng các chiến lược ngoại lai hóa và bản địa hóa trong các bản dịch. Điều này giúp xác định xu hướng chung trong việc xử lý các yếu tố văn hóa.

IV. Kết quả nghiên cứu về ngoại lai hóa và bản địa hóa

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng trong hai bản dịch 'Gió qua rặng liễu', chiến lược ngoại lai hóa chiếm ưu thế hơn so với bản địa hóa. Điều này cho thấy rằng các dịch giả đã cố gắng giữ nguyên các yếu tố văn hóa để mang lại trải nghiệm chân thực cho độc giả.

4.1. Tần suất sử dụng các chiến lược dịch thuật

Phân tích cho thấy rằng các yếu tố văn hóa như thực phẩm, địa danh và sinh thái là những nhóm lớn nhất trong các bản dịch. Chiến lược ngoại lai hóa được sử dụng chủ yếu thông qua việc dịch ngôn ngữ không văn hóa và chú thích nội bộ.

4.2. So sánh giữa hai bản dịch

Việc so sánh giữa hai bản dịch cho thấy sự khác biệt trong cách mà các dịch giả xử lý các yếu tố văn hóa. Một số yếu tố được dịch theo cách gần gũi hơn với văn hóa Việt Nam, trong khi một số khác vẫn giữ nguyên bản chất văn hóa gốc.

V. Kết luận và triển vọng tương lai của nghiên cứu

Nghiên cứu về ngoại lai hóa và bản địa hóa trong dịch thuật vẫn còn nhiều tiềm năng để khám phá. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc áp dụng các chiến lược này trong các thể loại văn học khác nhau và cách mà chúng ảnh hưởng đến trải nghiệm đọc của độc giả.

5.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu tiếp theo có thể giúp làm rõ hơn về cách mà các yếu tố văn hóa được xử lý trong các bản dịch khác nhau. Điều này sẽ cung cấp thêm thông tin cho các dịch giả trong việc lựa chọn chiến lược dịch thuật phù hợp.

5.2. Ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng trong việc đào tạo các dịch giả, giúp họ hiểu rõ hơn về cách xử lý các yếu tố văn hóa trong dịch thuật. Điều này sẽ nâng cao chất lượng bản dịch và trải nghiệm của độc giả.