Nghiên Cứu Đặc Điểm Mô Bệnh Học Và Dấu Ấn Hóa Mô Miễn Dịch Trong Ung Thư Biểu Mô Tiết Niệu

• Tác giả: Nguyễn Trường Giang
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Văn Hưng
• Trường học: Trường Đại Học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Giải phẫu bệnh và Pháp y
• Đề tài: Nghiên Cứu Mô Bệnh Học Và Dấu Ấn Hóa Mô Miễn Dịch Trong Ung Thư Biểu Mô Tiết Niệu
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Dịch tễ học và nguyên nhân
• 1.2. Đặc điểm giải phẫu và mô học hệ tiết niệu
• 1.2.1. Đặc điểm giải phẫu
• 1.2.2. Đặc điểm mô học
• 1.3. Sinh bệnh học
• 1.4. Các phương pháp chẩn đoán
• 1.4.1. Phương pháp lâm sàng
• 1.4.2. Phương pháp cận lâm sàng
• 1.5. Phương pháp điều trị
• 1.6. Đặc điểm mô bệnh học ung thư biểu mô tiết niệu
• 1.6.1. Đặc điểm mô bệnh học UTBMTN
• 1.6.2. Độ mô học UTBMTN
• 1.6.3. Mô bệnh học UTBMTN theo phân loại WHO 2016
• 1.6.4. Hoá mô miễn dịch trong chẩn đoán UTBMTN
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4.2. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.4.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.5. Quy trình nghiên cứu
• 2.6. Các biến số nghiên cứu và tiêu chuẩn đánh giá
• 2.7. Xử lý số liệu
• 2.8. Hạn chế sai số
• 2.9. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Phân bố bệnh nhân theo giới tính
• 3.3. Phân bố độ tuổi theo giới ở bệnh nhân ung thư biểu mô tiết niệu
• 3.4. Phân bố bệnh nhân theo vị trí ung thư biểu mô tiết niệu
• 3.5. Mối liên quan độ tuổi với vị trí UTBMTN
• 3.6. Mối liên quan giới tính với vị trí UTBMTN
• 3.7. Đặc điểm giải phẫu bệnh UTBMTN
• 3.8. Đặc điểm đại thể UTBMTN
• 3.9. Đặc điểm mô bệnh học UTBMTN
• 3.10. Mối liên quan giữa các đặc điểm mô bệnh học UTBMTN
• 3.11. Mối liên quan giữa đặc điểm đại thể với đặc điểm mô bệnh học UTBMTN
• 3.12. Đặc điểm các dấu ấn miễn dịch và mối liên quan với UTBMTN
• 3.13. Đặc điểm dấu ấn miễn dịch trong khối u bàng quang đã phẫu thuật
• 3.14. Mối liên quan dấu ấn CK20 với mô bệnh học UTBMTN
• 3.15. Mối liên quan dấu ấn Ki67 với mô bệnh học UTBMTN
• 3.16. Mối liên quan dấu ấn miễn dịch p63 với UTBMTN
• 3.17. Mối liên quan cặp dấu ấn Ki67 và p63 với đặc điểm mô bệnh học
• 3.18. Mối liên quan cặp dấu ấn Ki67 và CK20 với mô bệnh học UTBMTN
• 3.19. Mối liên quan cặp dấu ấn p63 và CK20 với mô bệnh học UTBMTN
• 3.20. Mối liên quan 3 dấu ấn CK20, Ki67, p63 với mô bệnh học UTBMTN
• 3.21. Mối liên quan cả 3 dấu ấn với độ mô học
• 3.22. Mối liên quan cả 3 dấu ấn với giai đoạn u sau phẫu thuật
• 3.23. Mối liên quan cả 3 dấu ấn với típ mô học
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Đặc điểm chung về tuổi của đối tượng nghiên cứu
• 4.3. Đặc điểm về giới của đối tượng nghiên cứu
• 4.4. Đặc điểm vị trí u tại hệ tiết niệu và mối liên quan với độ tuổi, giới tính
• 4.5. Đặc điểm chung ung thư biểu mô tiết niệu
• 4.6. Đại thể và mối liên quan với giai đoạn u sau phẫu thuật
• 4.7. Số lượng khối u
• 4.8. Đặc điểm kích thước u và mối liên quan với mô bệnh học UTBMTN
• 4.9. Đặc điểm mô bệnh học
• 4.9.1. Đặc điểm mô bệnh học UTBMTN xâm nhập
• 4.9.2. Đặc điểm mô bệnh học UTBMTN không xâm nhập
• 4.10. Giai đoạn bệnh học của tổn thương, mối liên quan độ mô học, giai đoạn u và típ mô học UTBMTN
• 4.11. Đặc điểm hóa mô miễn dịch
• 4.11.1. Đặc điểm bộc lộ CK 20 trong UTBMTN
• 4.11.2. Đặc điểm bộc lộ Ki67 trong UTBMTN
• 4.11.3. Đặc điểm bộc lộ p63 trong UTBMTN
• 4.11.4. Đặc điểm bộc lộ kết hợp dấu ấn CK20, Ki67, p63 trong UTBMTN
• CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Mô bệnh học ung thư biểu mô tiết niệu

Mô bệnh học là một trong những phương pháp chính để chẩn đoán và phân loại ung thư biểu mô tiết niệu (UTBMTN). Theo phân loại của TCYTTG 2016, UTBMTN được chia thành các biến thể mô học khác nhau, trong đó biến thể nhú chiếm tỷ lệ cao nhất (80-90%). Các biến thể khác như vảy, tuyến, vi nang, và dạng sarcom ít phổ biến hơn. Phân tích mô bệnh học giúp xác định độ mô học, giai đoạn bệnh và tiên lượng. Độ mô học cao thường liên quan đến giai đoạn lâm sàng muộn và tiên lượng kém, trong khi độ mô học thấp thường gặp ở giai đoạn sớm với tiên lượng tốt hơn.

1.1. Đặc điểm mô học theo phân loại WHO 2016

Theo TCYTTG 2016, UTBMTN được phân loại dựa trên các biến thể mô học và độ mô học. Biến thể nhú là phổ biến nhất, chiếm 80-90% các trường hợp. Các biến thể khác như vảy, tuyến, và dạng sarcom ít gặp hơn. Phân tích mô bệnh học cũng xác định độ mô học, với độ cao liên quan đến tiên lượng kém và độ thấp liên quan đến tiên lượng tốt hơn.

1.2. Mối liên quan giữa mô bệnh học và tiên lượng

Mô bệnh học đóng vai trò quan trọng trong tiên lượng UTBMTN. Các khối u có độ mô học cao thường gặp ở giai đoạn lâm sàng muộn, dẫn đến tiên lượng kém. Ngược lại, các khối u có độ mô học thấp thường được phát hiện ở giai đoạn sớm, với tiên lượng tốt hơn. Số lượng và kích thước khối u cũng ảnh hưởng đến tiên lượng.

II. Dấu ấn hóa mô miễn dịch trong chẩn đoán UTBMTN

Hóa mô miễn dịch (HMMD) là phương pháp quan trọng trong chẩn đoán và phân loại UTBMTN. Các dấu ấn như CK20, p63, và Ki67 được sử dụng rộng rãi để xác định tính chất ác tính của khối u. CK20 thường bộc lộ ở lớp tế bào dù trong biểu mô lành tính, trong khi p63 bộc lộ ở hầu hết tế bào biểu mô lành tính. Sự tăng bộc lộ CK20 hoặc giảm bộc lộ p63 thường là dấu hiệu ác tính. Ki67 đánh giá khả năng phát triển và tái phát của khối u thông qua tỷ lệ phân bào.

2.1. Vai trò của CK20 và p63 trong chẩn đoán

CK20 và p63 là hai dấu ấn quan trọng trong HMMD. CK20 thường bộc lộ ở lớp tế bào dù trong biểu mô lành tính, trong khi p63 bộc lộ ở hầu hết tế bào biểu mô lành tính. Sự tăng bộc lộ CK20 hoặc giảm bộc lộ p63 thường là dấu hiệu ác tính, giúp phân biệt giữa UTBMTN và biểu mô lành tính.

2.2. Ki67 và đánh giá tiên lượng

Ki67 là dấu ấn đánh giá khả năng phát triển và tái phát của khối u thông qua tỷ lệ phân bào. Tỷ lệ Ki67 cao thường liên quan đến khả năng tái phát và tiên lượng kém. Ki67 được sử dụng kết hợp với các dấu ấn khác như CK20 và p63 để cải thiện độ chính xác trong chẩn đoán và tiên lượng UTBMTN.

III. Ứng dụng thực tiễn và giá trị của nghiên cứu

Nghiên cứu về mô bệnh học và dấu ấn hóa mô miễn dịch trong UTBMTN có giá trị lớn trong việc cải thiện chẩn đoán và điều trị. Việc sử dụng các dấu ấn như CK20, p63, và Ki67 giúp phân biệt giữa UTBMTN và biểu mô lành tính, đặc biệt trong các trường hợp khó chẩn đoán. Nghiên cứu cũng cập nhật phân loại mô học theo TCYTTG 2016, mang lại sự chính xác và phù hợp hơn trong chẩn đoán và tiên lượng.

3.1. Cải thiện chẩn đoán và điều trị

Nghiên cứu về mô bệnh học và HMMD giúp cải thiện chẩn đoán và điều trị UTBMTN. Việc sử dụng các dấu ấn như CK20, p63, và Ki67 giúp phân biệt giữa UTBMTN và biểu mô lành tính, đặc biệt trong các trường hợp khó chẩn đoán. Điều này giúp tránh điều trị không thỏa đáng và cải thiện tiên lượng bệnh nhân.

3.2. Cập nhật phân loại mô học

Nghiên cứu cập nhật phân loại mô học theo TCYTTG 2016, mang lại sự chính xác và phù hợp hơn trong chẩn đoán và tiên lượng UTBMTN. Việc phân loại mô học chính xác giúp đưa ra các quyết định điều trị phù hợp, cải thiện kết quả điều trị và chất lượng sống của bệnh nhân.