Luận án tiến sĩ côn trùng học: Nghiên cứu lan truyền sốt rét dai dẳng và hiệu lực của nến transfluthrin xua diệt muỗi tại huyện Khánh Vĩnh

• Tác giả: Đào Minh Trang
• Người hướng dẫn: PGS.TS Vũ Đức Chính
• Trường học: Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương
• Chuyên ngành: Côn trùng học
• Đề tài: Nghiên Cứu Lan Truyền Sốt Rét Dai Dẳng Liên Quan Đến Muỗi Truyền Bệnh Sốt Rét Và Hiệu Lực Của Nến Có Transfluthrin Xua Diệt Muỗi Tại Huyện Khánh Vĩnh
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Tình hình sốt rét trên thế giới và Việt Nam
• 1.1. Tình hình sốt rét trên thế giới
• 1.2. Tình hình sốt rét tại Việt Nam
• 1.3. Tình hình sốt rét tại Khánh Hòa
• 1.4. Tình hình sốt rét và phòng chống tại xã Sơn Thái, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa
• 1.2. Nghiên cứu về phân bố muỗi Anopheles trên thế giới và Việt Nam
• 1.1. Nghiên cứu về phân bố muỗi Anopheles trên thế giới
• 1.2. Nghiên cứu về phân bố muỗi Anopheles ở Việt Nam
• 1.3. Nghiên cứu về tập tính của muỗi Anopheles
• 1.1. Tập tính ưu thích vật chủ
• 1.2. Tập tính đốt mồi
• 1.3. Tập tính trú đậu
• 1. Vai trò truyền sốt rét của muỗi Anopheles
• 1.1. Vai trò truyền bệnh sốt rét của muỗi An.
• 1.2. Vai trò truyền bệnh sốt rét của muỗi An.
• 1.3. Vai trò truyền bệnh sốt rét của muỗi An.maculatus
• 1. Tình hình kháng hóa chất diệt côn trùng của véc tơ sốt
• 1.1. Sự kháng hóa chất diệt côn trùng
• 1.2. Nghiên cứu mức độ nhạy kháng với hóa chất diệt côn trùng của véc tơ sốt rét trên thế giới và Việt Nam
• 1.3. Mức độ nhạy cảm của muỗi Anopheles tại Sơn Thái, Khánh Vĩnh, Khánh Hòa
• 1.6. Nghiên cứu các biện pháp phòng chống véc tơ sốt rét
• 1.1. Biện pháp phun tồn lưu hóa chất trong nhà
• 1.2. Biện pháp ngủ màn tẩm hóa chất
• 1.3. Biện pháp bảo vệ cá nhân bằng sử dụng sản phẩm xua côn trùng
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Mục tiêu 1: Mô tả các yếu tố lan truyền sốt rét dai dẳng liên quan đến muỗi truyền sốt rét tại xã Sơn Thái, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa
• 2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.4. Các biến số trong nghiên cứu
• 2.5. Các chỉ số đánh giá
• 2.6. Các kỹ thuật sử dụng trong nghiên cứu
• 2. Mục tiêu 2: Đánh giá hiệu lực, tác dụng không mong muốn của nến có transfluthrin xua diệt muỗi tại phòng thí nghiệm và thực địa
• 2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.4. Các biến số trong nghiên cứu
• 2.5. Các chỉ số đánh giá
• 2.6. Các kỹ thuật sử dụng trong nghiên cứu
• 2.3. Sai số và cách khắc phục sai số
• 2.4. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
• 2.5. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Tình hình dịch tễ sốt rét và các yếu tố lan truyền sốt rét dai dẳng liên quan đến muỗi truyền sốt rét tại xã Sơn Thái, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa
• 3.1. Tình hình dịch tễ sốt rét tại xã Sơn Thái
• 3.2. Các yếu tố lan truyền sốt rét dai dẳng liên quan đến muỗi truyền sốt rét tại xã Sơn Thái, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa
• 3.2. Hiệu lực của nến xua diệt muỗi tại phòng thí nghiệm và hiệu lực bảo vệ của nến trong phòng chống véc tơ sốt rét cho đối tượng ngủ rẫy tại địa điểm nghiên cứu
• 3.1. Hiệu lực của nến xua diệt muỗi tại trong phòng thí nghiệm
• 3.2. Hiệu lực bảo vệ cá nhân phòng chống muỗi của nến xua muỗi chứa transfluthrin tại thực địa
• 3.3. Tác dụng không mong muốn và sự chấp nhận của cộng đồng với nến xua muỗi
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Tình hình dịch tễ sốt rét và các yếu tố lan truyền sốt rét dai dẳng liên quan đến muỗi truyền sốt rét tại xã Sơn Thái, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa
• 4.1. Tình hình dịch tễ sốt rét tại xã Sơn Thái
• 4.2. Các yếu tố lan truyền sốt rét dai dẳng tại điểm nghiên cứu liên quan đến muỗi truyền sốt rét tại xã Sơn Thái, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa
• 4.2. Hiệu lực của nến xua diệt muỗi trong phòng thí nghiệm và hiệu lực bảo vệ cá nhân của nến trong phòng chống véc tơ sốt rét cho đối tượng ngủ rẫy tại điểm nghiên cứu
• 4.1. Hiệu lực diệt muỗi của nến chứa transfluthrin trong phòng thí nghiệm
• 4.2. Hiệu lực bảo vệ cá nhân phòng chống muỗi của nến xua muỗi chứa transfluthrin tại thực địa
• 4.3. Tính an toàn và sự chấp nhận của cộng đồng với nến xua muỗi
• KẾT LUẬN
• KIẾN NGHỊ

I. Tình hình sốt rét trên thế giới và Việt Nam

Bệnh sốt rét là một trong những vấn đề sức khỏe toàn cầu nghiêm trọng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 228 triệu người mắc sốt rét, chủ yếu ở các nước Châu Phi. Tại Việt Nam, sốt rét đã giảm đáng kể nhờ vào các biện pháp phòng chống hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số ca bệnh, đặc biệt ở những khu vực có điều kiện sống khó khăn. Việc hiểu rõ tình hình lan truyền sốt rét là cần thiết để có biện pháp phòng chống hiệu quả hơn.

1.1 Tình hình sốt rét trên thế giới

Trên toàn cầu, số ca mắc sốt rét vẫn ở mức cao, với khoảng 350-500 triệu ca mỗi năm. Hầu hết các trường hợp tử vong xảy ra ở trẻ em và phụ nữ có thai. WHO đã thực hiện nhiều chương trình nhằm giảm thiểu số ca mắc và tử vong do sốt rét. Tuy nhiên, sự tồn tại của sốt rét dai dẳng vẫn là một thách thức lớn.

1.2 Tình hình sốt rét tại Việt Nam

Việt Nam đã có những thành tựu đáng kể trong công tác phòng chống sốt rét. Từ năm 1991, số ca mắc đã giảm mạnh, tuy nhiên, một số tỉnh vẫn ghi nhận ca bệnh. Các biện pháp như sử dụng màn tẩm hóa chất và phun tồn lưu đã giúp giảm thiểu sự lây lan của sốt rét. Tuy nhiên, việc kiểm soát muỗi vẫn cần được chú trọng để ngăn chặn sự tái phát của bệnh.

II. Nghiên cứu về phân bố muỗi Anopheles

Muỗi Anopheles là véc tơ chính truyền bệnh sốt rét. Nghiên cứu cho thấy sự phân bố và tập tính của muỗi Anopheles có ảnh hưởng lớn đến lan truyền sốt rét. Các yếu tố như môi trường sống, thói quen sinh hoạt của con người và sự kháng thuốc của muỗi đều góp phần vào sự tồn tại của sốt rét dai dẳng. Việc hiểu rõ về phân bố và tập tính của muỗi Anopheles là rất quan trọng trong việc phát triển các biện pháp phòng chống hiệu quả.

2.1 Phân bố muỗi Anopheles trên thế giới

Muỗi Anopheles phân bố rộng rãi trên toàn cầu, đặc biệt ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Sự phân bố này không chỉ phụ thuộc vào điều kiện khí hậu mà còn vào các yếu tố sinh thái khác. Việc nghiên cứu phân bố của muỗi Anopheles giúp xác định các khu vực có nguy cơ cao về sốt rét.

2.2 Tập tính của muỗi Anopheles

Tập tính của muỗi Anopheles, bao gồm thời gian hoạt động và thói quen đốt máu, có ảnh hưởng lớn đến khả năng lây truyền sốt rét. Nghiên cứu cho thấy muỗi Anopheles thường hoạt động vào ban đêm, điều này làm tăng nguy cơ tiếp xúc với con người. Việc hiểu rõ tập tính này giúp phát triển các biện pháp phòng chống hiệu quả hơn.

III. Hiệu quả của nến transfluthrin trong việc xua diệt muỗi

Nghiên cứu về nến có transfluthrin cho thấy đây là một công cụ hiệu quả trong việc xua diệt muỗi. Nến này không chỉ giúp giảm mật độ muỗi mà còn có tác dụng bảo vệ cá nhân trong các khu vực có nguy cơ cao về sốt rét. Việc sử dụng nến transfluthrin có thể là một giải pháp bổ sung cho các biện pháp phòng chống hiện có.

3.1 Hiệu lực của nến transfluthrin tại phòng thí nghiệm

Các thử nghiệm tại phòng thí nghiệm cho thấy nến chứa transfluthrin có khả năng diệt muỗi cao. Kết quả cho thấy nến này có thể gây ngã gục và diệt muỗi Anopheles hiệu quả trong thời gian ngắn. Điều này chứng tỏ rằng nến transfluthrin có thể là một công cụ hữu ích trong việc kiểm soát muỗi truyền bệnh.

3.2 Hiệu lực bảo vệ cá nhân tại thực địa

Nghiên cứu thực địa cho thấy nến transfluthrin không chỉ giúp giảm mật độ muỗi mà còn bảo vệ người dân trong các hoạt động ngoài trời. Sự chấp nhận của cộng đồng đối với nến này cũng rất cao, cho thấy tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong phòng chống sốt rét.