Nghiên cứu về véc tơ sốt rét và sự nhạy cảm với hóa chất phòng chống sốt rét tại Tây Nguyên (2014-2017)

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Thành phần loài và phân bố muỗi Anopheles

1.1.1. Thành phần loài và phân bố muỗi Anopheles trên thế giới

1.1.2. Thành phần loài và phân bố muỗi Anopheles ở Việt Nam

1.2. Sinh thái, tập tính, vai trò truyền bệnh của muỗi Anopheles

1.2.1. Sinh thái, tập tính, vai trò truyền bệnh của muỗi Anopheles trên thế giới

1.2.2. Sinh thái, tập tính và vai trò truyền bệnh của Anopheles ở Việt Nam

1.3. Phòng chống véc tơ sốt rét

1.3.1. Phòng chống véc tơ sốt rét trên thế giới

1.3.2. Phòng chống véc tơ sốt rét ở Việt Nam

1.4. Kháng hóa chất diệt côn trùng của véc tơ sốt rét

1.4.1. Định nghĩa kháng hóa chất

1.4.2. Cơ sở sinh học của tính kháng hóa chất diệt côn trùng

1.4.3. Một số cơ chế kháng của côn trùng

1.4.4. Tình hình kháng hóa chất diệt côn trùng của véc tơ sốt rét

1.4.4.1. Tình hình kháng hóa chất diệt côn trùng của véc tơ sốt rét trên thế giới

1.4.4.2. Tình hình kháng hóa chất diệt côn trùng của véc tơ sốt rét ở Việt Nam

1.5. Tình hình sốt rét miền Trung - Tây Nguyên

2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu

2.1.2. Thời gian nghiên cứu

2.1.3. Địa điểm nghiên cứu

2.2. Vật liệu nghiên cứu

2.3. Phạm vi nghiên cứu

2.4. Phương pháp nghiên cứu

2.4.1. Thiết kế nghiên cứu

2.4.2. Các kỹ thuật được sử dụng trong nghiên cứu

2.4.3. Các chỉ số đánh giá

2.4.4. Xử lý và phân tích số liệu

2.4.5. Đạo đức trong nghiên cứu

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Thành phần loài Anopheles, phân bố, đặc điểm sinh thái và vai trò truyền bệnh các véc tơ sốt rét ở miền Trung-Tây Nguyên

3.1.1. Thành phần loài muỗi Anopheles và phân bố véc tơ tại các điểm nghiên cứu ở miền Trung-Tây nguyên

3.1.2. Một số đặc điểm sinh thái học và vai trò truyền bệnh của véc tơ sốt rét tại các điểm nghiên cứu miền Trung - Tây Nguyên

3.1.3. Vai trò truyền bệnh của các véc tơ sốt rét tại 02 điểm nghiên cứu có sốt rét lưu hành nặng khu vực miền Trung - Tây Nguyên

3.2. Đánh giá sự nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất đang sử dụng trong phòng chống sốt rét ở miền Trung -Tây Nguyên

3.2.1. Nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất tại huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định

3.2.2. Nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất tại Khánh Vĩnh-Khánh Hòa

3.2.3. Nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất tại huyện Krông Pa - Gia Lai

3.2.4. Nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất tại huyện Bắc Ái - Ninh Thuận

3.2.5. Nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất tại huyện Krông - Na, tỉnh Đắk Lắk

3.2.6. Nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất tại huyện Ngân Thủy - Quảng Bình

4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN

4.1. Thành phần loài Anopheles, phân bố, đặc điểm sinh thái và vai trò truyền bệnh các véc tơ sốt rét ở miền Trung-Tây Nguyên

4.1.1. Thành phần loài muỗi Anopheles tại các điểm nghiên cứu ở miền Trung - Tây nguyên

4.1.2. Phân bố véc tơ sốt rét tại các điểm nghiên cứu ở miền Trung - Tây nguyên

4.1.3. Tập tính và vai trò truyền bệnh của véc tơ sốt rét tại các điểm nghiên cứu ở miền Trung-Tây Nguyên

4.1.4. Sự nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất đang sử dụng trong phòng chống sốt rét ở miền Trung - Tây Nguyên

4.1.4.1. Độ nhạy cảm của An. minimus với hóa chất diệt côn trùng

4.1.4.2. Độ nhạy cảm của An. dirus với hóa chất diệt côn trùng

4.1.4.3. Độ nhạy cảm của các véc tơ phụ với hóa chất diệt côn trùng

TÍNH KHOA HỌC VÀ TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI

CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN NỘI DUNG CỦA LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

Phụ lục 1. DANH MỤC BẢNG

Phụ lục 2. DANH MỤC HÌNH

I. Tổng quan về véc tơ sốt rét

Nghiên cứu về véc tơ sốt rét là một phần quan trọng trong việc phòng chống bệnh sốt rét. Véc tơ chính truyền bệnh sốt rét là các loài muỗi thuộc giống Anopheles. Theo thống kê, trên thế giới có khoảng 420 loài muỗi Anopheles, trong đó có khoảng 70 loài là véc tơ sốt rét cho người. Ở Việt Nam, đã xác định được khoảng 64 loài Anopheles, trong đó có 15 loài là véc tơ sốt rét. Khu vực miền Trung - Tây Nguyên có tình hình sốt rét phức tạp, với tỷ lệ mắc bệnh cao. Việc nghiên cứu thành phần loài và phân bố của muỗi Anopheles là cần thiết để xây dựng các biện pháp phòng chống hiệu quả.

1.1. Thành phần loài và phân bố muỗi Anopheles trên thế giới

Thành phần loài muỗi Anopheles trên thế giới rất đa dạng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng muỗi Anopheles có thể phân bố rộng rãi từ Châu Phi đến Châu Á và Nam Mỹ. Mỗi khu vực có các loài muỗi truyền bệnh khác nhau, ví dụ như An. arabiensis ở Châu Phi và An. minimus ở Ấn Độ. Việc hiểu rõ về phân bố của các loài muỗi này giúp xác định các biện pháp phòng chống sốt rét hiệu quả hơn.

1.2. Thành phần loài và phân bố muỗi Anopheles ở Việt Nam

Việt Nam có khoảng 64 loài Anopheles, trong đó có 15 loài là véc tơ sốt rét. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng An. minimus và An. dirus là hai loài chính truyền bệnh sốt rét ở nước ta. Sự đa dạng về loài và phân bố của muỗi Anopheles ở Việt Nam phụ thuộc vào nhiều yếu tố như điều kiện khí hậu, địa hình và hoạt động của con người. Việc theo dõi và nghiên cứu thường xuyên là cần thiết để có thông tin chính xác về tình hình véc tơ sốt rét.

II. Nhạy cảm hóa chất và kháng hóa chất diệt muỗi

Sự nhạy cảm của véc tơ sốt rét với các hóa chất diệt muỗi là một yếu tố quan trọng trong việc phòng chống sốt rét. Nghiên cứu cho thấy rằng véc tơ sốt rét có thể phát triển khả năng kháng với các hóa chất như lambda-cyhalothrin và alpha-cypermethrin. Việc đánh giá sự nhạy cảm này giúp xác định hiệu quả của các biện pháp phòng chống hiện tại và điều chỉnh chiến lược phòng chống cho phù hợp.

2.1. Đánh giá sự nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất

Nghiên cứu đã tiến hành đánh giá sự nhạy cảm của các loài muỗi Anopheles với các hóa chất diệt muỗi đang sử dụng. Kết quả cho thấy rằng An. minimus và An. dirus có độ nhạy cảm khác nhau với các hóa chất này. Việc xác định độ nhạy cảm của từng loài muỗi giúp tối ưu hóa việc sử dụng hóa chất trong phòng chống sốt rét.

2.2. Tình hình kháng hóa chất diệt muỗi

Tình hình kháng hóa chất diệt muỗi đang gia tăng, đặc biệt là ở các khu vực có tỷ lệ sử dụng hóa chất cao. Việc nghiên cứu tình hình kháng hóa chất giúp các nhà khoa học và cơ quan y tế có thể đưa ra các biện pháp phòng chống hiệu quả hơn. Các biện pháp này bao gồm việc thay đổi hóa chất sử dụng và áp dụng các phương pháp phòng chống khác nhau để giảm thiểu sự kháng hóa chất.

III. Tình hình sốt rét tại Tây Nguyên

Khu vực Tây Nguyên có tình hình sốt rét phức tạp, với tỷ lệ mắc bệnh cao và nhiều yếu tố nguy cơ. Nghiên cứu cho thấy rằng sốt rét chủ yếu xảy ra ở các vùng có điều kiện sinh thái thuận lợi cho muỗi Anopheles phát triển. Việc hiểu rõ tình hình sốt rét tại khu vực này là cần thiết để xây dựng các biện pháp phòng chống hiệu quả.

3.1. Tình hình sốt rét tại miền Trung Tây Nguyên

Tình hình sốt rét tại miền Trung - Tây Nguyên rất nghiêm trọng, với hàng triệu người sống trong vùng có nguy cơ mắc bệnh. Các tỉnh như Gia Lai và Khánh Hòa có tỷ lệ mắc bệnh cao. Việc nghiên cứu tình hình sốt rét tại khu vực này giúp xác định các biện pháp phòng chống phù hợp và hiệu quả.

3.2. Các biện pháp phòng chống sốt rét

Các biện pháp phòng chống sốt rét tại Tây Nguyên bao gồm việc sử dụng hóa chất diệt muỗi, tuyên truyền giáo dục cộng đồng và cải thiện điều kiện sống. Việc áp dụng các biện pháp này cần được thực hiện đồng bộ và liên tục để đạt được hiệu quả cao nhất trong việc kiểm soát bệnh sốt rét.

Nghiên cứu thành phần loài và nhạy cảm của véc tơ sốt rét với hóa chất phòng chống sốt rét ở Tây Nguyên (2014-2017)